Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie : Przewodniczący SSO Maciej Nawrocki

Protokolant st. prot. sąd. Magdalena Pelz

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2017 r. w Poznaniu

odwołania K. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

z dnia 22 maja 2014r., nr (...) znak: (...)

w sprawie K. B. (1)

przy udziale (...) sp. z o.o. w P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż K. B. (1) podlega od dnia 1 maja 2012r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) sp. z o.o.,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz odwołującej kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Maciej Nawrocki

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 maja 2014 r., nr (...), znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I oddział w P., na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1, art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 38 ust. 2, art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 91 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa o sus) oraz art. 2, art. 11, art. 26 i art. 30 k.p. oraz art. 83 § 1 kc, stwierdził, że K. B. (1) nie podlega od dnia 1 maja 2012 r. obowiązkowym ubezpieczeniom, społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia w firmie (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż K. B. (1) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę z (...) Sp. z o.o. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od dnia 1 maja 2012 r. W okresie od dnia 7 lutego 2014 r. do dnia 11 marca 2014 r. ubezpieczona była niezdolna do pracy z tytułu choroby i za ten okres płatnik wypłacił wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy. Za okres od dnia 12 marca 2014 r. do dnia 1 kwietnia 2014 r. złożono roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego. W toku postępowania płatnik składek – Ł. B. wskazał, iż umowa z ubezpieczoną została zawarta po przeprowadzonej rekrutacji. Natomiast do połowy 2013 r. K. B. (1) pełniła funkcję prezesa spółki. Dnia 30 kwietnia 2012 r. z ubezpieczoną zawarto umowa o pracę na czas nieokreślony od dnia 1 maja 2012 r. na stanowisku dyrektora ds. marketingu w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 15.700 zł. Płatnik wskazał również, iż ubezpieczona posiada doświadczenie, które nabyła prowadząc działalność gospodarczą, a ponadto jest absolwentką dwóch kierunków na (...) i doktorantem na tej samej uczelni. W trakcie niezdolności do pracy, obowiązki przejął Ł. B.. Ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie do ręki, od wypłaconego wynagrodzenia naliczone i opłacone były zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. K. B. (1) nie miała obowiązki codziennego pobytu w firmie, spotkała się z klientami w różnych miejscach.

Organ rentowy ustalił także, iż K. K. (1), J. H., I. S. (1) oraz P. S. nie potwierdziły świadczenia pracy przez ubezpieczoną. Tylko A. P. w oświadczeniu podał, iż widywała K. B. (1) co kilka dni, w różnych godzinach pracy, sama lub wraz z mężem Ł. B. podczas dostawy towaru do sklepu. Wskazała również, iż była osobą reprezentującą pracodawcę i osobą upoważnioną do składania oświadczeń w jego imieniu. Natomiast pracodawca oprócz umowy o pracę podpisaną przez ubezpieczoną z S. S., nie przedstawił innych dowodów potwierdzających wykonywanie pracy. W konsekwencji organ rentowy stwierdził, iż w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy nie dał wiary oświadczeniu pracodawcy w zakresie faktycznego wykonywania pracy przez ubezpieczoną. Trudno dać wiarę, iż w okresie blisko 2 letniego wykonywania pracy na stanowisku dyrektora ds. marketingu nie powstały żadne dowody świadczenia pracy. Tym samym uznał, iż pomimo zawartej w dniu 30 kwietnia 2012 r. umowy o pracę nie doszło na jej podstawie do faktycznego wykonywania pracy, umowa o pracę była umową dla pozoru, z którą nie można łączyć istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych. /vide decyzja w aktach ZUS/

Dnia 25 czerwca 2014 r., w formie i terminie przewidzianym prawem, K. B. (1) złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie, że podlega od dnia 1 maja 2012 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia w spółce (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę.

W uzasadnieniu odwołująca uznała, iż ustalenia organ rentowego są całkowicie błędne i wysnute na podstawie poszlak ocenianych z dużą dozą dowolności interpretacyjnej. Od 1 maja 2012 r. wykonuje pracę na rzecz spółki (...) na stanowisku dyrektora ds. marketingu, w pełnym wymiarze czasu pracy, z miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 15.700 zł. Ponadto posiada stosowne doświadczenie oraz wykształcenie potrzebne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Jest doktorantem na (...), a wcześniej prowadziła własną działalność gospodarczą. Odwołująca zaznaczyła, iż oświadczenia zostały złożone przez pracowników wykonujących diametralnie inne zadania i nie miały z nią kontaktu. Mogły ja widzieć wyłącznie podczas wykonywania dodatkowych obowiązków, nie związanych bezpośrednio z zajmowanym stanowiskiem, jak wnoszenie towaru do sklepu czy odbiór utargu. W ramach wykonywanych przez siebie obowiązków tworzyła i nadzorowała politykę firmy w zakresie marketingu. Ustala cele marketingowe firmy, prowadziła akcje marketingowe mające zwiększyć rentowość działalności spółki. Nadto aktywnie badała rynek obserwując działania konkurencji i ustalała ceny produktów. Współpracowała również z firmami zewnętrznymi. W ocenie odwołującej charakter wykonywanej pracy nie wymagał, a wręcz uniemożliwiał ciągłe wykonywanie pracy w siedzibie spółki, co nie stanowi przeszkody by kwalifikować stosunek łączący spółkę z odwołująca jako stosunek pracy. /vide odwołanie k. 2-5 akt/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy przytoczył argumentację prawną i faktyczną zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. /vide odpowiedź na odwołanie k. 8-9 akt/

Sąd nie wzywał (...) Sp. z o.o. do udziału w postępowaniu odrębnym postanowieniem, bowiem spółka była już stroną postępowania administracyjnego przed organem rentowym i adresatem decyzji, stając się automatycznie stroną postępowania odwoławczego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w 2011 r. pod numerem (...). Siedziba spółki znajduje się w P. przy ul. (...). Jedynym wspólnikiem w spółce jest Ł. B., który do końca 2012 r. pełnił także funkcję prezesa zarządu. Dnia 12 maja 2015 r. prezesem zarządu została K. B. (1).

Przedmiotem działalności spółki jest m.in. sprzedaż hurtowa napojów alkoholowych i bezalkoholowych, sprzedaż hurtowa wyrobów tytoniowych, działalność usługowa związana z wyżywieniem, sprzedaż detaliczna gazet i artykułów piśmiennych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach, sprzedaż wyrobów farmaceutycznych, sprzedaż detaliczna pieczywa, ciast, wyrobów ciastkarskich i cukierniczych.

dowód: odpis KRS (k. 32); postanowienie z dnia 12.05.2015 r. (k. 51); zeznania świadka Ł. B. (k. 106)

Na początku działalności spółka zatrudniała 3 osoby na podstawie umowy o pracę i 2 osoby zatrudnione na podstawie umów cywilno-prawnych. Spółka w tym czasie prowadziła jeden sklep spożywczo-monopolowy w O. oraz zamierzała otworzyć w 2012 r. kolejne sklepy w R. i M.. W związku z prowadzoną działalnością spółka zajmował się obsługą telemarketingową kontrahentów.

W 2011 r. spółka wykazała stratę w wysokości 60.046,41 zł.

dowód: sprawozdanie zarządu z działalności za 2011 r., rachunek zysków i strat za 2011 r. (k. 127); zeznania odwołującej (k. 195)

K. B. (1) urodziła się dnia (...) Ma wykształcenie wyższe z biologii o specjalności zarządzanie zasobami przyrody i biologia środowiskowa. Od 2011 r. odwołująca jest doktorantką – studia doktoranckie odbywa eksternistycznie. Latem w 2012-2013 odwołująca wyjeżdżała na poligon w B., gdzie ze studentami zbierała próbki gleby, które następnie były opracowywane. K. B. (1) miała również zajęcia ze studentami, przeważnie w weekendy, w wymiarze około 50 godzin rocznie.

Do maja 2012 r. odwołującą prowadziła własną działalność gospodarczą, której przedmiotem było prowadzenie biura rachunkowego. Natomiast od dnia 1 grudnia 2013 r. odwołującą jest zatrudniona w wymiarze ½ etatu w (...) Sp. z o.o. oraz w (...) Sp. z o.o. z wynagrodzeniem miesięcznym w obu spółkach w kwocie 4.211,00 zł.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego; zeznania odwołującej (k. 195)

Na podstawie umowy o pracę z dnia 30 kwietnia 2012 r. odwołująca została zatrudniona w spółce na czas nieokreślony od 1 maja 2012 r., na stanowisku dyrektora ds. marketingu, w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast wynagrodzenie zostało ustalone w wysokości 15.700 zł brutto. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano: ul. (...),(...) O.. Termin rozpoczęcia pracy ustalono na dzień 2 maja 2012 r.

W imieniu spółki umowa została podpisana przez Ł. B..

W dniu 2 maja 2012 r. odwołująca odbyła szkolenie wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Natomiast w dniu 13 grudnia 2012 r. K. B. (3) zostało wystawione zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku dyrektora ds. marketingu.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego

W ramach zwartej umowy o pracę odwołująca tworzyła koncepcję oraz wizualizację trzech sklepów należących do spółki, tj. w O., M. i R.. Była odpowiedzialna za zatowarowanie, zatrudnienie pracowników, prowadziła rozmowy z kontrahentami. W razie potrzeby organizowała również serwis w celu np. naprawy kasy fiskalnej. Zajmowała się również wprowadzaniem towaru do komputera oraz odbiorem utargu. Przyjeżdżała do sklepów w momencie kiedy był dostarczany towar, który nieraz przywoziła wspólnie z mężem Ł. B..

W ramach obowiązków odwołująca zajmowała się także obsługą telemarketingową kontrahentów, tj. umawianiem spotkań z klientami dla kontrahentów spółki, np. dla potencjalnych klientów O., E.. Odwołująca była odpowiedzialna za kontakty z kontrahentami, którzy zamawiali pakiety usług telemarketingowych polegających na tym, że firma współpracująca ze spółką dzwoniła według bazy do potencjalnych klientów firmy. Taką współpracę odwołująca prowadziła m.in. z K. K. (2) i B. B. prowadzącymi firmę (...), z którymi utrzymywała przede wszystkim kontakt e-mailowy. Z tym ostatnim odwołująca zawarła umowę o współpracy polegającej na zlecaniu umawiania pakietu spotkań z potencjalnymi klientami na usługi. Odwołująca podjęła również współpracę z D. S., prowadzącą na przełomie lat 2012/2013 agencję sprzedaży usług (...). K. B. (1) wykonywała na jej rzecz usługi marketingowe. Zajmowała się także budową (...), tj. marki spółki (...) prowadzącej wypożyczalnię samochodów.

Ponadto odwołująca przyjeżdżała do biura znajdującego się w sklepie w O., gdzie spotykała się z księgową. Prowadziła również rozmowy z kontrahentami w salce konferencyjnej, która mieściła się przy sklepie. Rozmowy dotyczyły promocji lub dostaw. W. R. przygotowywała wtedy odwołującej zestawienia cen dostaw. W spółce były także drukowane ulotki reklamowe dla klientów sklepów.

W tym czasie spółka zatrudniła łącznie około 10 pracowników.

Odwołująca pracowała w różnych godzinach, gdyż sklepy były całodobowe. Zdarzało się, że handlowcy przyjeżdżali nawet o godzinie 19. Wyniki pracy odwołującej weryfikował Ł. B.. Sprawdzał rozliczenia z kontrahentami. Natomiast wynagrodzenie było wypłacane w gotówce.

dowód: indywidualne listy płac (k. 169); zeznania świadków: K. K. (2) (k. 106), B. B. (k. 106), W. R. (k. 106), D. S. (k. 106), Ł. B. (k. 106), K. K. (1) (k. 128v-129), J. H. (k. 129), I. S. (2) (k. 129v), B. G. (k. 130), P. S. (k. 130), A. P. (k. 130v-131); zeznania odwołującej (k. 195)

Sklep w M. nosił nazwę (...) i pracowały w nim K. K. (1), J. H., I. S. (2) i A. P.. Sklep w O. nosił taką samą nazwę i pracowały w nim B. G. oraz P. S..

dowód: zeznania świadków: K. K. (1) (k. 128v), J. H. (k. 129), I. S. (2) (k. 129v), B. G. (k. 129v-130), A. P. (k. 130v-131)

W tym samym czasie w spółce (...) Sp. z o.o. była zatrudniona także siostra odwołującej, W. R.. Pracowała od kwietnia 2012 r. do marca/kwietnia 2013 r. jako menedżer do spraw logistyki i magazynowania w sklepie w O.. Okazjonalnie pracowała również w sklepie w M..

Po odejściu z pracy W. R., odwołująca przejęła jej obowiązki, w tym związane z koniecznością codziennego zgrywania raportów kasowych.

dowód: zeznania świadka W. R. (k. 106)

W okresie od sierpnia 2011 r. do października 2014 r. (...) Sp. z o.o. miała następujące zaległości z tytułu składek:

–

na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 221.848,14 zł (oraz koszty egzekucyjne w kwocie 3.562,60 zł),

–

na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego w kwocie 66.230,19 zł (oraz koszty egzekucyjne 967,70 zł),

–

na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie 18.615,87 zł (oraz koszty egzekucyjne 304,00 zł).

dowód: pismo ZUS z dnia 31.05.2016 r. (k. 125)

Z tytułu prowadzonej działalności spółka wykazywała w zeznaniach podatkowych następujące dane:

–

w 2012 r. – przychód w wysokości 1.402.416,60 zł, stratę w kwocie 207.867,70 zł,

–

w 2013 r. – przychód w wysokości 0,00 zł, dochód w kwocie 0,00 zł,

–

w 2014 r. – przychód w wysokości 10.000 zł, stratę w kwocie 1.000 zł.

dowód: informacja z urzędu skarbowego (k. 173); CIT-8 za 2012 r. (k. 174-177)

Od dnia 7 lutego 2014 r. do dnia 11 marca 2014 r. odwołująca była niezdolna do pracy z tytułu choroby. Za okres od dnia 12 marca 2014 r. do dnia 1 kwietnia 2014 r. K. B. (1) złożyła roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego. Obowiązki odwołującej przejął Ł. B..

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów zawartych w aktach ZUS i aktach sprawy oraz z zeznań odwołującej, zainteresowanego płatnika składek, jak również z zeznań świadków.

Dokonując oceny zgromadzonego materiału dowodowego Sąd uznał za wiarygodne nie budzące zastrzeżeń żadnej ze stron postępowania dokumenty zgromadzone zarówno w aktach sprawy jak i w aktach pozwanego organu rentowego. Wiarygodność oraz moc dowodowa dokumentów urzędowych nie była przez strony kwestionowana. Dokumenty te zostały bowiem sporządzone przez uprawnione do tego organy, w przewidzianej przez prawo formie, a Sąd nie znalazł powodów ku temu, aby kwestionować ich prawdziwość z urzędu. Natomiast dokumenty prywatne korzystały jedynie z domniemania autentyczności oraz domniemania, iż zawarte w nich oświadczenia złożyła osoba, która je podpisała (art. 245 kpc).

Zeznania odwołującej K. B. (1) przesłuchanej w charakterze strony okazały się wiarygodne w zakresie w jakim dotyczyły okoliczności towarzyszących zawarciu umowy o pracę z dnia 30 kwietnia 2012 r. oraz zakresu obowiązków, jakie odwołująca wykonywała na stanowisku dyrektora ds. marketingu.

Zeznania odwołującej potwierdzają nie tylko dowody z akt osobowych załączonych do akt rentowych i akt sprawy (tj. umowa o pracę z dnia 30 kwietnia 2012 r., zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku dyrektora ds. marketingu, kartą szkolenia wstępnego z BHP, indywidualne listy płac), ale także zeznania świadków K. K. (2), B. B., W. R., D. S., Ł. B., K. K. (1), J. H., I. S. (2), B. G., P. S., A. P.. Odwołująca zeznawała spontanicznie, rzeczowo i zbieżnie z zeznaniami wszystkich przesłuchanych świadków oraz z treścią dokumentów przedłożonych w toku postępowania i zgromadzonych w aktach sprawy oraz w aktach pozwanego organu rentowego. Z uwagi na powyższe, Sąd uznał zeznania odwołującej za wystarczające dla wykazania, iż faktycznie wykonywała ona na rzecz płatnika składek takie czynności, które pozwoliły uznać je za wykonywane w ramach stosunku pracy.

Zeznania świadków K. K. (2), B. B. i D. S. – współpracownicy, z którymi pracowała odwołująca oraz W. R., Ł. B., K. K. (1), J. H., I. S. (2), B. G., P. S. i A. P. – pracowników sklepów spółki (...) Sp. z o.o., Sąd uznał za w pełni wiarygodne w zakresie w jakim świadkowie zeznawali na okoliczność wykonywania przez odwołującą pracy podczas zatrudnienia od maja 2012 r. K. K. (2), B. B. i D. S. potwierdzili, że mieli mailowy oraz telefoniczny kontakt z odwołującą. Odwołująca przyjmowała zlecenia realizacji usług telemarketingowych polegających na promowaniu usług ich firm poprzez poszukiwanie klientów i umawianie spotkań. B. B. potwierdził również, iż reklamacje wysyłał bezpośrednio do odwołującej w sytuacji, gdy spotkanie z klientem nie powiodło się. Nadto D. S. wskazała, iż ceny usług negocjowała mailowo z K. B. (1).

Jako wiarygodne Sąd uznał również zeznania świadków K. K. (1), J. H., I. S. (2), B. G., P. S. i A. P., pracownic zatrudnionych w sklepach prowadzonych przez spółkę w M. i O.. Z zeznań w/w osób wynika, iż odwołująca bywała w sklepach nie tylko z mężem. Czasami przyjeżdżała do sklepów sama np. po odbiór dziennego utargu. Częściej jednak odwołująca przywoziła wspólnie z mężem dodatkowy towar do sklepu, który tam przenosili. Zajmowała się również wprowadzaniem nowego towaru do komputera. Świadek I. S. (2) podczas składania zeznań wskazała, iż odwołująca przyjeżdżała do sklepu oraz wnosiła towar do sklepu. Natomiast z oświadczenia przesłanego do organu rentowego wynika, iż K. B. (1) przebywała w sklepie w towarzystwie męża Ł. B. niczym się nie zajmowała.

Świadek wyjaśniła, iż błędna informacja była spowodowana zdenerwowaniem i stresem. Zaznaczyła również, iż w sklepie pracowała krótko. Sąd mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, a także wewnętrznie spójne, pozbawione wad logicznego rozumowania, jasne, stanowcze i zbieżne w swej treści zeznania świadków nie dopatrzył się w nich – pomimo omyłki jednego ze świadków, cech ustalanej wcześniej wersji tym bardziej, że świadkowie nie mieli żadnego interesu w zeznawaniu na korzyść którejkolwiek ze stron postępowania.

Wiarygodność zeznań świadków W. R. i Ł. B. Sąd oceniał szczególnie ostrożnie z uwagi na więzi rodzinne łączącej świadków z odwołującą. Fakt ten sam przez się nie dyskwalifikuje ich wiarygodności jednakże okoliczności przez nich podawane winny znaleźć potwierdzenie także w innych zgromadzonych w sprawie dowodach, jak również zasługiwać na wiarę z punktu widzenia zasad logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego. Pomocne w ustaleniu okoliczności dotyczących świadczenia przez odwołującą pracy na rzecz płatnika składek okazały się przede wszystkim zeznania W. R., której obowiązki po zwolnieniu z pracy przejęła odwołująca, w tym dotyczące codziennego zgrywania raportów kasowych ze sklepów. Należy podkreślić, że zeznania świadków były wewnętrznie spójne, uzupełniały się wzajemnie, pozbawione były także wad logicznego rozumowania, a ponadto korelowały z zeznaniami odwołującej.

Sąd zważył, co następuje:

Bezsporne było to, że dnia 30 kwietnia 2012 r. doszło do podpisania umowy o pracę, na podstawie której K. B. (1) miała wykonywać obowiązki dyrektora ds. marketingu w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem 15.700 zł brutto miesięcznie na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. Niesporne jest nadto, że płatnik składek zgłosił odwołującą do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego jako pracownika na druku ZUS ZUA poczynając od dnia 1 maja 2012 r. Jednocześnie, bezsporne było to, że odwołująca od dnia 7 lutego 2014 r. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby.

Sporne natomiast było to, czy K. B. (1) faktycznie realizowała umowę z dnia 30 kwietnia 2012 r. i to w taki sposób, aby umowa ta mogła stanowić odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych – czy rzeczywiście powstał stosunek pracy, stanowiący tytuł do objęcia odwołującej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi od dnia 1 maja 2012 r.

Zgodnie z art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o sus, ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które są pracownikami od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy.

Zgodnie z art. 2 kp, pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Zgodnie z art. 22 ust. 1 kp, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z kolei zgodnie z art. 11 kp nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Zgodnie z art. 26 kp, stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dniu zawarcia umowy.

W art. 22 § 1 kp są zawarte najbardziej istotne elementy składające się na pojęcie stosunku pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Istotą stosunku pracy jest osobiste świadczenie pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy w warunkach podporządkowania pracownika pracodawcy w zakresie dotyczącym pracy. Podporządkowanie polega na osobistym świadczeniu pracy określonego rodzaju na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wskazanym. Układ podporządkowania pracownika pracodawcy polega zatem nie tylko na świadczeniu pracy pod jego kierownictwem, lecz także na jednoznacznym określeniu prawa pracodawcy do decydowania o miejscu i czasie, w jakim praca określonego rodzaju ma być świadczona. W ramach podporządkowania pracownika mieści się także możliwość żądania przestrzegania ustalonych przez pracodawcę (zwłaszcza w ramach regulaminu pracy) reguł porządkowych oraz poddania się jego władztwu dyscyplinarnemu (karom porządkowym).

Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym. W ramach tego stosunku prawnego pracownik jest obowiązany do świadczenia pracy określonego rodzaju, a więc nie każdej pracy na rzecz pracodawcy, w sposób podporządkowany kierowniczej roli pracodawcy. Obowiązkiem pracodawcy wynikającym z nawiązania stosunku pracy jest wypłacanie pracownikowi wynagrodzenia za pracę. Ustalenie wynagrodzenia za pracę jest niezbędnym elementem nawiązania stosunku pracy. Kolejną cechą stosunku pracy jest ciągłość świadczenia pracy. W przeciwieństwie do zobowiązań podejmowanych przy zawieraniu umów o dzieło czy innych umów cywilnoprawnych, zobowiązanie pracownika, nie ogranicza się do czynności jednorazowej czy też wielu czynności zmierzających do osiągnięcia określonego rezultatu, lecz polega na wyko-nywaniu czynności wynikających z powierzonego rodzaju pracy w sposób mający cechy trwałości. Elementami istotnymi w umowie o pracę zatem jest: obowiązek pracownika osobistego wykonywania pracy, podporządkowania pracodawcy, obowiązek przestrzegania czasu pracy i przestrzegania dyscypliny pracy. Pracownik jest obowiązany do wykonywania pracy zgodnie z umową i poleceniami przełożonych. Wynagrodzenie otrzymuje za wykonanie pracy na tych zasadach, a nie za rezultat pracy.

Zgodnie z art. 83 § 1 kc nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

W ugruntowanym orzecznictwie przyjmuje się, iż „nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.03.2001 r., II UKN 258/00) oraz iż „pozorność umowy o pracę (art. 83 kc w zw. z art. 300 kp) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05.10.2006 r., I UK 120/06). Co więcej, „umowę o pracę uważa się za zawartą dla pozoru (art. 83 § 1 kc), jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie o pracę jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04.08.2005 r., II UK 321/04).

Umowa o pracę zawarta dnia 30 kwietnia 2012 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o., a K. B. (1) wywarła skutki prawne na gruncie ubezpieczeń społecznych, skutkując powstaniem tytułu do objęcia odwołującej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi, chorobowym i wypadkowym od dnia 1 maja 2012 r.

Odwołująca udowodniła, że w okresie od dnia 1 maja 2012 r. wykonywała (świadczyła) pracę. Za pomocą zeznań odwołującej przesłuchanej w charakterze strony, zeznań świadków oraz dokumentów udało się wykazać, że faktycznie realizowała ona obowiązki wynikające z umowy o pracę na stanowisku dyrektora ds. marketingu. Świadkowie potwierdzili bowiem, że odwołująca osobiście przyjeżdżała do sklepów, wprowadzała nowy towar do komputera oraz pobierała utarg, ale przede wszystkim współpracowała z kontrahentami, którzy zamawiali pakiety usług telemarketingowych polegających na tym, że firma współpracująca ze spółką dzwoniła według bazy do potencjalnych klientów – firmy. Taką współpracę odwołująca prowadziła m.in. z K. K. (2) i B. B. prowadzącymi firmę (...), z którymi utrzymywała przede wszystkim kontakt e-mailowy. Z tym ostatnim odwołująca zawarła umowę o współpracy polegającej na zlecaniu umawiania pakietu spotkań z potencjalnymi klientami na usługi. Odwołująca podjęła również współpracę z D. S., prowadzącą na przełomie lat 2012/2013 agencję sprzedaży usług (...). K. B. (1) wykonywała na jej rzecz usługi marketingowe. Zajmowała się także budową wizerunkową marki (...), tj. marki spółki (...) prowadzącej wypożyczalnię samochodową.

Skoro odwołująca wykonywała na rzecz swego pracodawcy pracę umówioną, to umowa o pracę stanowi tytułu objęcia ubezpieczeniami społecznymi, gdyż praca była świadczona na jej podstawie odbywa się w warunkach zatrudnienia pracowniczego, tj. zatrudnienia o cechach wskazanych w art. 22 § 1 kp.

Postępowanie przed Sądem nie dało podstaw do uznania, iż stosunek pracy zawarty między odwołującą, a spółką (...) Sp. z o.o. nosi cechy pozorności. Przeciwko autentyczności zatrudnienia K. B. (1) nie świadczy również ustalenie w umowie o pracę wynagrodzenia miesięcznego w kwocie 15.700 zł brutto. Wynagrodzenie jest jednym z elementów stosunku pracy. Dla bytu stosunku pracy wystarczającym jest ustalenie, że pracownik otrzymywał wynagrodzenie za wykonywaną pracę. Ten element w niniejszej sprawie został udowodniony zeznaniami odwołującej oraz potwierdzeniem odbioru wynagrodzenia. Ponadto obowiązujące przepisy nie dają organowi rentowemu możliwości kwestionowania decyzji kadrowych przedsiębiorcy, a także wpływu na podejmowanie zobowiązań przez pracodawcę. Kontrola ZUS może dotyczyć tylko i wyłącznie faktycznego zatrudnienia i wykonywania przez osobę ubezpieczoną czynności wynikających z zawarcia umowy o pracę.

W czasie okresowej niezdolności do pracy obowiązki odwołującej przejął Ł. B.. Świadczy to o tym, że wykonywanie przez nią pracy było uzasadnione z punktu widzenia pracodawcy.

Strony zawierając sporną umowę miały świadomość, że osoba określona w umowie o pracę jako pracownik będzie faktycznie realizowała umowę na rzecz pracodawcy w sposób charakterystyczny dla stosunku pracy, a więc pod kierownictwem pracodawcy w określonym przez niego miejscu i czasie, co omówiono już powyżej. W ocenie Sądu odwołująca udowodniła, że cel zawartej umowy o pracę był zgodny z jej postanowieniami. Umowa taka więc jest ważna i skuteczna, a art. 83 kc nie znajduje do niej zastosowania.

Mając powyższe na względzie Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc i powołanych przepisów prawa materialnego zmienił zaskarżoną decyzję w całości i stwierdził, że odwołująca K. B. (1) podlega od dnia 1 maja 2012 r. obowiązkowym ubezpieczeniom, społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia w firmie (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę – punkt 1. sentencji wyroku.

O kosztach procesu (kosztach zastępstwa procesowego) Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461) – w brzemieniu obowiązującym w dacie wniesienia odwołania.

Na tej podstawie Sąd zasądził od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 60 zł, przyjmując, że w sprawie, w której odwołanie wniesiono przed dniem 20 lipca 2016 r. (data uchwały Sądu Najwyższego, III UZP 2/16) o kosztach zastępstwa procesowego można orzekać zgodnie z zasadami praktykowanymi dotychczas – punkt 2. sentencji wyroku.

/-/ Maciej Nawrocki