Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Taberska ( spr.)

Protokolant apl. aplikacji ogólnej S. K.

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego i 13 kwietnia 2015 r.

sprawy K. K.

obwinionej o wykroczenie z art. 77 kw

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionej

od wyroku Sądu Rejonowego w Pile

z dnia 12 listopada 2014 r. sygn. akt II W 617/14

Uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Pile do ponownego rozpoznania.

E. T.

UZASADNIENIE

Obwiniona K. K. wyrokiem Sądu Rejonowego w Pile, II Wydział Karny z dnia 12 listopada 2014 r. sygn. akt II W 617/14 uznana została za winną tego, że w dniu 27 marca 2014 r., ok. godz. 20.00, w D., nie zachowując zwykłych i nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu psa, doprowadziła do biegania bez kagańca i opieki po miejscowości psa rasy rosyjski pies stróżujący, typu bernardyn o maści biało – brązowej, który na terenie posesji nr (...), biegając wokół zaparkowanego samochodu marki J. (...) o nr rej. (...), w którym znajdowały się zakupy z wędliną, doprowadził poprzez zarysowanie do uszkodzenia powłoki lakierniczej w/w pojazdu, tj. wykroczenia z art. 77 k.w. w zw. z §26 i §27 pkt 2a i d Uchwały nr XXVII/226/13 Rady Gminy S. z dnia 14.08.2013 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy S.. Na podstawie art. 77 k.w. K. K. została ukarana grzywną w wysokości 100 zł, a nadto Sąd zasądził od obwinionej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 zł tytułem kosztów postępowania i wymierzył opłatę w kwocie 30 zł.

Powyższy wyrok została w całości zaskarżony przez obrońcę obwinionej. Wyrokowi Sądu I instancji zarzucono:

- obrazę przepisów postępowania mających wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 8 k.p.w. w zw. z art. 7 k.p.k. i art. 34 k.p.w., polegającą na oparciu treści wyroku na selektywnie wybranym materiale dowodowym, ograniczającym się do zeznań pokrzywdzonej M. N. oraz jej męża S. N. (1), a nierzetelnej ocenie lub odmówieniu waloru wiarygodności, bez należytego i przekonywującego uzasadnienie szeregu innym dowodom wskazującym na nie popełnienie przez obwinioną K. K. zarzucanego jej wykroczenia, w szczególności wyjaśnień obwinionej K. K. oraz zeznań jej męża R. K., a także E. B., a nadto dowolną, sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania i nie opartą na wiedzy i doświadczeniu życiowym ocenę przedstawionych wyżej dowodów;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na jego treść przez niezasadne przyjęcie, że okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają przyjęcie, że:

⚫

obwiniona wypełniała znamiona strony podmiotowej zarzucanego jej wykroczenia z art. 77 k.w. w zw. z §26 i §27 pkt 2a i d Uchwały nr XXVII/226/13 Rady Gminy S. z dnia 14.08.2013 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy S., co legło u podstaw jej skazania, podczas gdy właściwa, zgodna z przepisem art. 7 k.p.k. interpretacja materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, w szczególności w postaci wyjaśnień obwinionej, zeznań świadków R. K., E. B., J. D., A. P., J. K., A. D., pisma firmy (...) z dnia 24 czerwca 2014 r. winna doprowadzić do wniosków zgoła odmiennych, jednoznacznie wskazując, iż K. K. nie dopuściła się zarzucanego je czynu,

⚫

pies obwinionej rasy rosyjski pies stróżujący, typu bernardyn o maści biało-brązowej, doprowadził na terenie posesji nr (...) w D., poprzez zarysowanie do uszkodzenia powłoki lakierniczej samochodu marki J. (...), w następstwie czego obwiniona została obciążona odpowiedzialnością odszkodowawczą co do zasady, podczas gdy właściwa, zgodna z przepisem art. 7 k.p.k. interpretacja materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania m.in. na skutek braku materiału zdjęciowego lub oględzin przedmiotowego pojazdu, nie daje podstaw do przyjęcia, że pies obwinionej uszkodził powłokę lakierniczą samochodu marki J. (...) o nr rej. (...).

Obrońca obwinionej wniósł o uchylenie wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja obrońcy obwinionej okazała się konieczna, gdyż doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Po pierwsze wskazać należy, iż zgodnie ze wskazaniami wynikającymi z art. 2 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.w. i art. 410 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 k.p.w., to na sądzie orzekającym spoczywa obowiązek oparcia ustaleń faktycznych na całokształcie materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej, przy czym ten Sąd ma mieć na względzie wszystkie okoliczności istotne dla sprawy i dążyć do ich całkowitego wyjaśnienia i w związku z tym w taki sposób prowadzić postępowanie oraz – zgodnie z wymogiem art. 424 § 1 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 k.p.w. – na Sądzie orzekającym spoczywa obowiązek dokonania – zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów – pełnej analizy i oceny zgromadzonego i przeprowadzonego materiału dowodowego, która winna być zgodna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz nie zawierać błędów faktycznych ani logicznych, a przede wszystkim wynikać z kompleksowej, wnikliwej i krytycznej analizy ujawnionego materiału dowodowego. Jednym z podstawowych obowiązków Sądu orzekającego, od którego zależy prawidłowość rozstrzygnięcia sprawy jest zatem przeprowadzenie tego postępowania nie tylko zgodnie z przepisami proceduralnymi ale również do przeprowadzenia z urzędu wszelkich dowodów potrzebnych do ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia o winie osoby obwinionej. Drugi obowiązek sprowadza się natomiast do prawidłowej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, a więc poza zasięgiem rozważań Sądu nie mogą pozostać dowody istotne dla rozstrzygnięcia kwestii sprawstwa i winy obwinionego lub ich braku, oceny prawnej jego czynu.

Sąd Okręgowy po zapoznaniu się z aktami niniejszej sprawy, uzasadnieniem zaskarżonego wyroku oraz treścią wniesionej apelacji podnosi, iż Sąd Rejonowy uznając sprawstwo i winę obwinionej K. K. dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych, będącego wynikiem nieprawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W tym miejscu Sąd Okręgowy pragnie zaznaczyć, iż błąd w ustaleniach faktycznych ( error facti) przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd „braku”), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd „dowolności”). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów, wynikających z art. 7 k.p.k. ( T. Grzegorczyk, Komentarz do art. 438 kodeksu postępowania karnego [w:] T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Zakamycze, 2003, wyd. III.)

Nie przesądzając kategorycznie na obecnym etapie postępowania ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy, a w szczególności kwestii sprawstwa i winy bądź jej braku po stronie obwinionej w zakresie zarzucanego jej wykroczenia z art. 77 k.w., Sąd Odwoławczy powziął pewne wątpliwości co do ustalanego przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego, które winny zostać wyjaśnione przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Ujawniony przez Sąd Rejonowy materiał dowodowy zawiera bowiem pewne braki, co uniemożliwia rozstrzygnięcie o odpowiedzialności podsądnej w zakresie przypisanego jej zachowania.

Po pierwsze, z uwagi na argumenty podniesione przez obrońcę obwinionej w wywiedzionej apelacji oraz wątpliwość, czy rzeczywiście pies K. K. nie został zamknięty w kojcu, koniecznym jest ustalenie ponad wszelką wątpliwość powyższej okoliczności.

Sąd bowiem oparł się w całości na twierdzeniach małżeństwa N., iż pies biegający dookoła ich samochodu jest psem obwinionej, a jego zachowanie było bezpośrednią przyczyną powstania ujawnionych uszkodzeń. Ustalenie to zostało poczynione przez Sąd meriti bez przeprowadzenie jakiegokolwiek innego dowodu potwierdzającego to twierdzenie, a mając na uwadze założenia wynikające z art. 7 k.p.k. Sąd powinien kierować się wzmożoną ostrożnością przy ocenie dowodów z zeznań świadków. Jednocześnie brak jest w niniejszej sprawie, poza zeznaniami M. i S. N. (2), dowodu, który uzasadniałby przyjęcie okoliczności, iż pies obwinionej w ogóle wychodzi poza teren posesji bez nadzoru, a tym bardziej, że to właśnie ten pies w dniu 27 marca 2014 r. biegał dookoła samochodu marki J. (...) i przyczynił się do jego uszkodzenia. Co prawda świadek J. W. podał, że widywał psa obwinionej chodzącego po ogrodach i polach, jednak jak zeznał, było to w okresie od grudnia do marca, gdy trwał sezon polowań, natomiast przestał go widywać w dalszym okresie. Były to również sporadyczne sytuacje. Również tutaj Sąd I instancji nie poczynił żadnych ustaleń w kierunku stwierdzenia, że pies, którego świadek widywał był rzeczywiście psem obwinionej. W tym miejscu należy przytoczyć choćby zeznania świadka A. P., który jest bezpośrednim sąsiadem obwinionej, a który dopiero krótko przed wszczęciem postępowania dowiedział się, że obwiniona posiada psa, co w świetle zeznań J. W. w sposób ewidentny się kłóci.

Konieczność ustalenia, czy pies obwinionej wychodzi w ogóle poza teren jej posesji, a w dalszej kolejności, czy w dniu zdarzenia to właśnie on biegał dookoła samochodu państwa N. jest istotą sprawy, a jako taka, powinna ona zostać ustalona ponad wszelką wątpliwość w oparciu o przemawiające za tym dowody, co uzasadnia ponowne przeprowadzenie przewodu sądowego.

Należy również zwrócić uwagę, iż Sąd I instancji uznając obwinioną za winną tego, że nie zachowała zwykłych i nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu psa, stwierdził także, że pies obwinionej doprowadził do uszkodzenia powłoki lakierniczej samochodu osobowego marki J. (...) należącego do M. i S. N. (1), co prowadzi do wniosku, iż Sąd ad quo nie sprostał nałożonego na niego obowiązku dopilnowania, aby wszelkie okoliczności sprawy zostały w toku postępowania wyjaśnione.

Zgodnie z art. 70§5 k.p.w. w zw. z art. 366§1 k.p.k. Sąd w osobie przewodniczącego obowiązany jest baczyć, aby wszelkie okoliczności sprawy zostały w toku przewodu sądowego wyjaśnione. Jest bowiem obowiązkiem Sądu wyjaśnienie wszelkich okoliczności, które zostały przez strony podniesione, a które mogą mieć wpływ na treść orzeczenia. Naruszenie tego obowiązku prowadzi do sytuacji, w której nierozpoznane mogą zostać okoliczności przemawiające na korzyść, jak i niekorzyść obwinionego, co w konsekwencji prowadzić może do poczynienia przez Sąd uchybienia w poczynionych ustaleniach faktycznych.

Nie ulega wątpliwości, że okoliczność uszkodzenia samochodu M. i S. N. (1) przez psa obwinionej jest kwestią w realiach tej sprawy niezwykle ważką, albowiem jej wyjaśnienie w sposób znaczący może mieć wpływ na czyn jej przypisany, zarówno w kwestii kwalifikacji prawnej, jak i opisu czynu. Nadto ustalenie tej okoliczności może mieć przeważające dla rozpoznania istoty sprawy, ponieważ pozwoliłoby to na stwierdzenie, iż obwiniona rzeczywiście dopuściła się wykroczenia z art. 77 k.w.. Nie dopuszczalnym jest zatem, aby Sąd przypisał K. K. nie zachowanie należytych środków w pilnowaniu jej psa z jednoczesnych stwierdzenie, że szkody powstałe na samochodzie marki J. (...) są konsekwencją zachowania psa bez wykazania jej winy w tym zakresie, poprzez przeprowadzenie odpowiednich dowodów.

W niniejszej sprawie brak jest jakichkolwiek działań Sąd I instancji, które zmierzałyby do stwierdzenia, że uszkodzenia ujawnione na samochodzie M. i S. N. (1) zostały spowodowane przez psa obwinionej, a tym samym do weryfikacji zeznań w/w. Mimo wszystko okoliczność ta znajduje się w opisie czynu przypisanego K. K., co prowadzi do wniosku, iż Sąd I instancji, pomimo braku dowodów na tą okoliczność, jest przekonany o związku przyczynowo – skutkowy w tym zakresie.

Sąd Odwoławczy pragnie także zwrócić uwagę, iż w oparciu o art. 106a k.p.w., Sąd ad quem częściowo uzupełnił postępowanie dowodowe poprzez, przesłuchanie świadków: K. F. oraz J. N., uzyskanie od Towarzystwa (...) dokumentacji dotyczącej likwidacji szkody wraz z materiałem fotograficznym, jednak przeprowadzenie powyższych dowodów nie pozwoliło na wydanie wyroku reformatoryjnego, bądź utrzymującego w mocy zaskarżony wyrok Sądu I instancji. Z treści przytoczonego przepisu wynika, że Sąd Odwoławczy uprawniony jest do przeprowadzenia, co do zasady każdego dowodu w toku postępowania odwoławczego, jeżeli tylko przyczyni się to do przyspieszenia postępowania, a nie zachodzi konieczność przeprowadzenia przewodu sądowego w całości lub w znacznej części. W wypadku przeciwnym, Sąd Odwoławczy uznając potrzebę przeprowadzenia nowych dowodów, które mogą mieć wpływ na treść orzeczenia, zmuszony jest wyrok uchylić i przekazać do ponownego rozpoznania.

W niniejszej sprawie wyłoniła się potrzeba przeprowadzenia dokładnego postępowania dowodowego, ze szczególnym uwzględnieniem okoliczności, czy uszkodzenia ujawnione na samochodzie małżeństwa N. powstały w związku z zachowanie psa pokrzywdzonej. Jest to bezwątpienia okoliczność wymagająca informacji specjalnych, a tym samym wyłania się potrzeba zasięgnięcia opinii biegłego. Nie ma też wątpliwości, co do tego, że przeprowadzenie tego dowodu przez Sąd ad quem spowodowałoby w konsekwencji rozpatrywanie sprawy, co do jej istoty, a nie należy to do zadań Sądu Odwoławczego.

Uchybienia poczynione przez Sąd I instancji są zdaniem Sądu Odwoławczego rażące, a w konsekwencji w pełni uzasadniają uchylenia tegoż wyroku oraz przekazania go do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Pile.

Z kolei ponowne przeprowadzenie przewodu sądowego pozwoli na ustalenie, czy uszkodzenia na samochodzie pokrzywdzonej rzeczywiście są wynikiem zachowania psa obwinionej. Sąd I instancji powinien w pierwszej kolejności ponownie przeprowadzić postępowanie dowodowe, a w szczególności w sposób wnikliwy i wyczerpujący ponownie przesłuchać obwinioną oraz ustalonych w sprawie świadków na okoliczność realizacji przez nią wykroczenia określonego w art. 77 k.w. Sąd I instancji nie może przejść również obojętnie obok kwestii podnoszonych w niniejszym uzasadnienia, a dotyczących kwestii powstania uszkodzeń na samochodzie. W tym zakresie niezbędnym będzie zasięgnięcie opinii biegłego, która pozwoli na rozpatrzenie tej okoliczności i poczynienie ewentualnej zmiany w kwalifikacji prawnej czynu przypisanego obwinionej. Nadto, w razie zaistnienia takiej konieczności, Sąd I instancji winien przeprowadzić inne, nowe dowody konieczne dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, a następnie w oparciu o reguły zawarte w art. 7 k.p.k., dokonać wnikliwej oceny całego zebranego w sprawie materiału dowodowego. Przy rozstrzyganiu sprawy, Sąd ad quo powinien mieć także na uwadze zasadę in dubio pro Reowynikającą z art. 5§2 k.p.k. oraz implikowane przez nią konsekwencji dla ostatecznej treści orzeczenia.

E. T.