Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 175/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Pile z 12 listopada 2019 roku, sygnatura akt II K 363/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXX

XXXXXX

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXX

XXXXXX

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Błąd w ustaleniach faktycznych, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść orzeczenia

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie Sąd Okręgowy wskazuje, że sporządzane z urzędu uzasadnienie wyroku z dnia 30 lipca 2020 roku ogranicza wyłącznie do części dotyczącej uchylenia części zaskarżonego wyroku, gdyż odnośnie pozostałej części – utrzymanej w mocy – żadna ze stron w terminie nie złożyła wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia ( art. 457 §1 i 2 k.p.k.)

G. P. oskarżono o popełnienie przestępstwa z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

(akt oskarżenia – karta 52 - 63 akt)

Wyrokiem z dnia 12 listopada 2019 roku Sąd Rejonowy w Pile uniewinnił G. P. od zarzucanego mu czynu, a z uzasadnienia wyroku wynika, że stało się tak dlatego, że Sąd I instancji uznał, że wyjaśnienia R. K., nie poparte innymi dowodami, nie mogą stanowić podstawy skazania G. P..

(wyrok – karta 124 - 125 akt, pisemne uzasadnienie – karty 134 – 136v akt)

Z wyrokiem tym nie zgodził się Prokurator Rejonowy w Pile, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych, i wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Pile do ponownego rozpoznania.

(apelacja prokuratora – karty 148 – 154)

Na wstępie Sąd Okręgowy zauważa, że dla pełniejszego wykazania wad zaskarżonego orzeczenia w pierwszej kolejności należałoby podnieść zarzut dowolności w ocenie materiału dowodowego, czego konsekwencją był, poniesiony w apelacji, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Pomimo powyższego zastrzeżenia, Sąd Odwoławczy, odnosząc się do zasadniczego zarzutu apelacji, dotyczącego niesłusznego uniewinnienia oskarżonego G. P. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, całkowicie zgadza się ze skarżącym, że Sąd Rejonowy dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych przyjmując, iż oskarżony G. P. nie popełnił zarzucanego mu przestępstwa.

Sąd Rejonowy przeprowadził w niniejszej sprawie wyczerpujące postępowanie dowodowe, a Sąd Okręgowy, przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego orzeczenia, nie dostrzegł, aby istniała możliwość przeprowadzenia jeszcze jakiegoś innego dowodu, który pomógłby w ustaleniu przebiegu przedmiotowego zdarzenia.

Następnie Sąd Rejonowy dokonał oceny zebranego w sprawie i w całości ujawnionego materiału dowodowego, niestety czyniąc to wbrew obowiązującym w tym względzie zasadom (art. 7 k.p.k.). Wprawdzie każdy z ujawnionych w toku przewodu sądowego dowodów poddany został ocenie, ale dokonana przez Sąd I instancji ocena tego materiału dowodowego, w szczególności wyjaśnień R. K., nie uwzględnia wskazań doświadczenia życiowego i reguł logicznego rozumowania, wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów, nie jest dokładna i wykazuje błędy logiczne.

Podniesiony w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest immanentnie związany z zarzutami naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania i jest pochodną odmiennej oceny dowodów, dokonanej przez skarżącego w wywiedzionym środku odwoławczym, którą to ocenę, w tym konkretnym przypadku, Sąd Odwoławczy w pełni podziela.

Podkreślenia też w tym miejscu wymaga, że o błędzie w ustaleniach faktycznych można mówić tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom logicznego rozumowania. Zarzut taki mógłby być skuteczny jedynie w razie wykazania, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy, jak również doświadczenia życiowego i logiki dopuścił się sąd orzekający w dokonanej przez siebie ocenie dowodów. Apelacja Prokuratora Rejonowego w Pile spełnia te wymogi, a zawarta w niej argumentacja jest w istocie prawidłową oceną faktów i okoliczności niniejszej sprawy, a zatem zasługiwała na uwzględnienie. Skarżący wykazał bowiem, że zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom logicznego rozumowania.

Przede wszystkim podnieść należy, iż to że oskarżony konsekwentnie nie przyznaje się do zarzucanego mu czynu, nie może z góry wyłączyć możliwości przypisania oskarżonemu sprawstwa (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 4 października 2005 roku, sygnatura akt II AKa 194/05).

Dalej, Sąd I instancji wprawdzie prawidłowo ustalił, że jedynym dowodem wskazującym na to, że G. P. popełnił zarzucane mu przestępstwo są wyjaśnienia R. K., ale dopuścił się błędu w ocenie wyjaśnień R. K., bezzasadnie uznając je za materiał dowodowy niewystarczający do skazania G. P..

Sąd II instancji przyznaje, iż niewątpliwie zasadniczym i jedynym dowodem wskazującym na sprawstwo i winę oskarżonego G. P. w zakresie zarzucanego mu przestępstwa są w rzeczy samej wyjaśnienia R. K.. Występując w roli podejrzanego, R. K. podał fakty i okoliczności, które dały podstawę do przedstawienia G. P. zarzutu z zakresu naruszenia przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, a po drugie dały podstawę do wniesienia aktu oskarżenia. Jednak Sąd Rejonowy popełnił błąd twierdząc, iż wyjaśnienia R. K. nie mogą być podstawą skazania G. P..

Sąd Okręgowy przypomina w tym miejscu, iż szczególnym dowodem z wyjaśnień oskarżonego jest dowód z pomówienia, który może polegać bądź na obciążeniu innej osoby odpowiedzialnością za zarzucany czyn, przy zrzuceniu odpowiedzialności z własnej osoby, bądź to na obciążeniu innej osoby współsprawstwem. Podkreślić trzeba jednak, iż pomówienie nie zmienia ani charakteru dowodu, ani też – co do zasady - sposobu dokonania jego oceny. Wyjaśnienia oskarżonego, czy oskarżonych zawierające pomówienie nie są dowodem „lepszym” czy „gorszym”, nie podlegają też odmiennym od wyrażonych w art. 7 k.p.k. reguł oceny. Jednakże treść złożonych w takim przypadku wyjaśnień oraz źródło dowodowe, z którego pochodzą, wymagają zachowania szczególnej ostrożności przy dokonywanej ocenie ich mocy dowodowej. Ukształtowana w tej mierze linia orzecznicza Sądu Najwyższego nakazuje w takim wypadku dokonanie szczególnie wnikliwej i ostrożnej oceny ze strony sądu, który powinien zbadać, czy pomówienie jest konsekwentne i stanowcze, czy jest zgodne z doświadczeniem życiowym oraz logiką wypadków, czy znajduje potwierdzenie w innych dowodach bezpośrednich lub pośrednich i czy wreszcie pomawiający nie ma interesu osobistego lub procesowego w obciążaniu współoskarżonego (tak wyrok SN z 28 listopada 1978 sygn. akt VI KRN 246/78 opubl. OSNPG 1979/4/64; por. także: wyrok SN z 15 lutego 1985 sygn. akt IV KR 25/85 opubl. OSNKW 1985/11-12/103, wyrok SN z 11 września 1984 sygn. akt IV KR 141/84 opubl. OSNPG 1985/6/85).

W kontekście powołanego powyżej orzeczenia Sądu Najwyższego oczywistym zatem jest, iż aby owo dokonane przez R. K. pomówienie oskarżonego G. P. o niezgodne z prawem zachowania mogło zostać uznane za wiarygodny materiał dowodowy musiało zostać ocenione przez pryzmat tego, czy było konsekwentne, dalej, czy znalazło potwierdzenie w innym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym i wreszcie, czy R. K. nie miał osobistego, tudzież procesowego interesu, aby G. P. pomówić niesłusznie.

Analizując powyższe Sąd II instancji zauważa, że w toku całego postępowania R. K. wielokrotnie wypowiadał się o pozostającym w kręgu zainteresowania organów ścigania, a potem sądu rozstrzygającego, przedmiocie. Wielość wypowiedzi R. K. składanych w czasie, kiedy występował w różnych rolach procesowych, to jest podejrzanego, a potem oskarżonego, a po wtóre to, że niezależnie od etapu prowadzonego postępowania i niezależnie od roli procesowej R. K. konsekwentnie wskazywał, że oskarżony G. P. uczestniczył w obrocie substancji psychotropowych, gdyż zbył mu łącznie nie mniej niż 40 gram amfetaminy, przemawia za wiarygodnością jego wyjaśnień. Wreszcie zauważyć też należy, że R. K. podtrzymywał swoje obciążające
G. P. wyjaśnienia także w trakcie konfrontacji z nim, i to zarówno w toku postępowania przygotowawczego, jak i na rozprawie przed Sądem I instancji. W swoich wyjaśnieniach obciążających G. P., R. K. nie umniejszał swojej winy i jego wyjaśnienia stały się także podstawą postawienia i jemu zarzutów z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, a w końcu wydania wyroku skazującego go za te przestępstwa na karę 3 lat pozbawienia wolności.

Charakterystyczne przy tym jest to, że Sąd I instancji nie miał oporów, aby wyjaśnienia R. K. uznać za wiarygodny materiał dowodowy, wystarczający do uznania go winnym zarzucanych mu przestępstw i wydania wobec niego wyroku skazującego, pomimo, iż w tym zakresie także nie ma dowodów potwierdzających jego wyjaśnienia.

Prawdą jest, że pomawiające G. P. wyjaśnienia R. K. nie znalazły potwierdzenia w innych dowodach. Jednak wypracowana w orzecznictwie Sądu Najwyższego praktyka wskazująca na owo wsparcie pomówienia w innym materiale dowodowym ma charakter jedynie pozytywnej weryfikacji. Oznacza to, że nawet brak wystąpienia tego rodzaju elementu sam w sobie nie może oznaczać automatyzmu w konieczności zdyskwalifikowania twierdzeń pomawiającego. To bowiem zależy od okoliczności i realiów konkretnej sprawy. Sąd Okręgowy zauważa w tym miejscu, iż tak sam Sąd Najwyższy, jak i sądy powszechne, wielokrotnie podkreślały w swoim orzecznictwie, że procedura karna nie wyłącza możliwości oparcia ustaleń faktycznych tylko na jednym dowodzie, byleby ocena tego dowodu była rzeczowa oraz logiczna i nie wkraczała w sferę dowolności – tak między innymi Sąd Apelacyjny w Łodzi, w wyroku z dnia 25 kwietnia 2013 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt II AKa 41/13, Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 26 kwietnia 2013 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt II AKa 61/13.

Podsumowując, ocena wyjaśnień R. K. musi zostać uznana za dowolną, gdyż Sąd I instancji w ogóle nie odniósł się do kwestii konsekwentności jego pomówień, podtrzymywania ich w trakcie konfrontacji z G. P., braku interesu procesowego R. K. w składaniu tych pomówień, a wreszcie braku wykazania, iż R. K. miał jeszcze jakieś inne powody, aby pomawiać G. P..

Przypomnieć także należy, że sąd ma prawo oprzeć się na jednych dowodach, a pominąć inne, jeśli ich treść była rozbieżna. W takiej sytuacji istota rozstrzygania polega na daniu priorytetu niektórym dowodom. Obowiązkiem sądu jest wówczas wskazanie, dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych – wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 lutego 2012 roku, sygnatura akt II AKa 35/12. Zdaniem Sądu Okręgowego, z tego obowiązku Sąd Rejonowy nie wywiązał się w sposób prawidłowy.

Podsumowując, podniesiony w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych okazał się słuszny, gdyż skarżący wykazał konkretne uchybienia w zakresie zasad logicznego rozumowania, których dopuścił się sąd w wyciąganiu wniosków z prawidłowo zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, co więcej, skarżący wykazał merytoryczną niesłuszność wniosku Sądu I instancji co do tego, że G. P. nie popełnił zarzucanego mu przestępstwa.

Mankamenty rozumowania Sądu Rejonowego musiały skutkować uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy w zakresie czynu zarzucanego oskarżonemu G. P., do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji.

Wniosek

uchylenie zaskarżonego wyroku

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zważywszy na ewidentny błąd w ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego, konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.1XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Bezwzględna przyczyna odwoławcza

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony przez Sąd I instancji

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Na skutek oczywistego błędu w ustaleniach faktycznych, będącego konsekwencją dowolnej oceny materiału dowodowego, Sąd I instancji uniewinnił G. P., pomimo, iż postawiony mu w akcie oskarżenia zarzut jest zasadny.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd I instancji winien przeprowadzić ponownie postępowanie sądowe, a następnie ocenić, i to zgodnie z obowiązującymi w tym przedmiocie regułami, zgromadzony materiał dowodowy i rozważyć, czy rzeczywiście materiał ten nie potwierdza zarzutu aktu oskarżenia w opisanym przez oskarżyciela publicznego kształcie, czy jednak zarzut ten jest zasadny.

Sporządzając zaś pisemne uzasadnienie wydanego wyroku, Sąd Rejonowy winien, pamiętając o treści art. 424 k.p.k., dokładnie i szczegółowo przedstawić dokonaną przez siebie ocenę materiału dowodowego i wnioski z niego wynikające, zastosowaną kwalifikację oraz ewentualnie wymierzoną oskarżonemu karę, tak, aby rozpoznając ewentualne przyszłe apelacje, Sąd Odwoławczy mógł dokonać oceny prawidłowości rozumowania Sądu I instancji.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

7.  PODPIS

/Jarosław Ochocki/ /Małgorzata Ziołecka/ /Leszek Matuszewski/