Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym – Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Winkler-Galicka

Sędziowie: SSO Piotr Gerke (spr.)

SSO Sławomir Jęksa

Protokolant : p. o. staż. K. P.

przy udziale Prokuratora Prok. Rej. P. w P. M. W.

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2019 r.

sprawy Z. B. ,

oskarżonego z art. 178a§4 k.k. w zw. z art. 178a§1 k.k.,

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w P. z dnia 12 września 2018 r., sygn. akt III K 204/18,

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 4 w ten sposób, że orzeka wobec oskarżonego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio,

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20,- zł tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

S. M. W. P. G.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 września 2018 r., sygn. akt III K 204/18, Sąd Rejonowy Poznań-Stare Miasto w P. uznał oskarżonego Z. B. za winnego tego, że w dniu 28 października 2017 r. w P. w ruchu lądowym na parkingu Centrum Handlowego (...) w P. prowadził pojazd mechaniczny marki V. (...) o nr rejestracyjnym (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości, gdzie badanie na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu godz. 8:39 dało wynik 1,19 mg/l, o godz. 10:05 dało wynik 1,01 mg/l, o godz. 10:19 dało wynik 1,12 mg/l, o godz. 10:22 dało wynik 1,03 mg/l, a czego dopuścił się będąc uprzednio prawomocnie skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 19 maja 2017 r., sygn. akt VI K 367/17 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości oraz w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 19 maja 2017 r., sygn. akt VI K 367/17, tj. przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 178a § 1 k.k. i za to wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat tytułem próby, karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 20 zł każda, orzekł wobec niego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 10 lat, orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 10.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej, oddał oskarżonego pod dozór kuratora i zobowiązał go do powstrzymania się od nadużywania alkoholu, a także obciążył oskarżonego kosztami sądowymi.

Powyższy wyrok w części dotyczącej kary na niekorzyść oskarżonego pisemną apelacją zaskarżył prokurator, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o środku karnym w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, polegający na wadliwym ustaleniu, że zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami, o którym mowa w treści art. 42 § 3 k.k., co skutkowało orzeczeniem powyższego zakazu na okres 10 lat, podczas, gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do konstatacji, iż ww. wypadek nie zachodzi i w związku z tym Sąd był zobligowany do orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, wobec powyższego prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 4 poprzez orzeczenie wobec oskarżonego dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Pismem z dnia 13 listopada 2018 r. obrońca oskarżonego złożył odpowiedź na apelację prokuratora wnosząc o oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna.

Na wstępie należy wskazać, że wniesienie środka odwoławczego, niezależnie od jego granic i zakresu, każdorazowo obliguje Sąd odwoławczy do zbadania ewentualności wystąpienia uchybień, o jakich mowa w art. 439 k.p.k. i 440 k.p.k. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy nie stwierdził wskazanych tam wadliwości, osobnych zarzutów co do ich występowania nie formułował zresztą skarżący.

Trafnie wskazał apelujący, że wbrew temu, co prima facie mogłoby się wydawać, orzeczenie ww. zakazu na okres 10 lat nie jest uchybieniem z art. 438 pkt 4 k.p.k. (rażąca niewspółmierność kary), lecz z art. 438 pkt 3 k.p.k., albowiem rezygnacja sądu z orzeczenia tego środka dożywotnio nie jest w pełni fakultatywna (dyskrecjonalna władza sędziego), lecz obwarowana dwiema przesłankami, o których poniżej.

Należy z całą mocą stwierdzić, że okoliczności sprawy mające wpływ na wymiar środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów zostały przez Sąd Rejonowy ocenione wybiórczo.

Przede wszystkim nie można tracić z pola widzenia, że zgodnie z art. 42 § 3 k.k. zasadą jest, iż w przypadku popełnienia przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. wymierza się dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Jedynie w wyjątkowym wypadku, uzasadnionym szczególnymi okolicznościami, można zaniechać wymierzenia takiego środka dożywotnio. Tak obwarowane odstępstwo od wymierzenia wspomnianego środka w dożywotnim wymiarze musi się wiązać nie tylko ze znaczną przewagą okoliczności łagodzących nad obciążającymi, czy wręcz brakiem tych ostatnich (wyjątkowy wypadek), ale również innymi czynnikami, takimi jak np. konieczność dowożenia osoby bliskiej do szpitala, gdy sprawca będąc zawodowym kierowcą jest jedynym żywicielem rodziny itp. (szczególne okoliczności).

W niniejszej sprawie po pierwsze nie sposób uznać, że pomiędzy okolicznościami łagodzącymi, a obciążającymi zachodzi dysproporcja na korzyść tych pierwszych. Słusznie zauważył Sąd Rejonowy, że oskarżony jest osobą młodą, przyznał się do winy i wyraził skruchę, nie wyjechał samochodem poza parking centrum handlowego i uprawnienie do prowadzenia pojazdów jest mu przydatne do wykonywania pracy. Z drugiej jednak strony umknęło Sądowi Rejonowemu, że z samych wyjaśnień oskarżonego wynika, iż traktuje on porządek prawny w sposób lekceważący. Otóż w złożonych wyjaśnieniach, które Sąd Rejonowy uznał za w pełni wiarygodne, oskarżony przyznał, że jeździ samochodem do pracy, podwozi również w różne miejsca swoją matkę i siostrę (k. 51). Tymczasem wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 19 maja 2017 r., sygn. akt VI K 367/17 wobec oskarżonego orzeczono m.in. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 27 maja 2017 r. Oznacza to, że oskarżony nie tylko łamał ten zakaz, ale również nie widział w tym niczego niestosownego, skoro wprost powiedział o prowadzeniu przez siebie pojazdów na przesłuchaniu w niniejszej sprawie, co niewątpliwie jest okolicznością obciążającą. Świadczy to o jawnie lekceważącym stosunku oskarżonego do porządku prawnego, wbrew zapewnieniom obrońcy z odpowiedzi na apelację o ustabilizowanym życiu oskarżonego i jego poszanowaniu dla prawa. Jeszcze bardziej pogrążają oskarżonego jego słowa z rozprawy: „ byłem świadomy obowiązującego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Stosowałem się do tego wyroku wybiórczo” (k. 115) – taka deklaracja, w obecności obrońcy, uczyniona przed Sądem pokazuje, że wcześniejszych wyjaśnień oskarżonego nie da się zrozumieć inaczej, niż jako przyznanie, że Z. B. w sposób ostentacyjny demonstruje brak poszanowania dla wcześniejszego orzeczenia sądowego. W sprawie nie zachodzi też żadna szczególna okoliczność, z materiału dowodowego nie wynika, aby bliscy oskarżonego nie byli sprawni i konieczne jest wożenie ich samochodem przez oskarżonego, trudno też uznać, aby oskarżony nie mógł znaleźć pracy niewymagającej prowadzenia pojazdów mechanicznych lub po prostu zaczął korzystać z komunikacji publicznej w drodze do obecnego miejsca pracy – tym bardziej, iż utrata uprawnień do prowadzenia pojazdów jest jego wyłączną winą.

Reasumując, w sprawie nie zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami, tym samym wobec oskarżonego należało orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio, zaś orzeczenie tego środka w wymiarze 10 lat jest rażąco łagodne. Wobec powyższego Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt I wyroku, zmieniając zaskarżone orzeczenie w sposób postulowany przez autora apelacji.

Na marginesie wskazać należy, że pomimo dożywotniości orzeczonego zakazu, na podstawie art.84 §2a k.k. oskarżony będzie mógł po 15 latach wykonywania zakazu (a więc po okresie niewiele dłuższym, niż wynikający z zakazu orzeczonego pierwotnie przez Sąd Rejonowy) wnieść o jego o uznanie go za wykonany, a sąd będzie mógł ten wniosek uwzględnić, o ile oskarżony będzie przestrzegał porządku prawnego i nie będzie zachodzić obawa ponownego popełnienia przestępstwa podobnego do przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. Oznacza to, że po ww. okresie postawa oskarżonego będzie mogła podlegać weryfikacji sądowej, co jest rozwiązaniem korzystniejszym z punktu widzenia ochrony społeczeństwa, niż „ automatyczne” zakończenie zakazu, jakby to miało miejsce przy orzeczeniu zakazu 10-letniego.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze Sąd Okręgowy rozstrzygnął na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 634 k.pk., jak w pkt II wyroku. Koszty te sprowadzają się do ryczałtu za doręczenia w II instancji w wysokości 20,- zł, albowiem ustawa o opłatach w sprawach karnych w przypadku uwzględnienia apelacji oskarżyciela publicznego, która nie odnosi się do rozstrzygnięcia o winie i karze zasadniczej, nie przewiduje osobnej opłaty od tego rozstrzygnięcia.

S. M. W. P. G.