Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział II Cywilny – Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2019 roku w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa E. H.

przeciwko Wyższej Szkole (...)

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z dnia 11 września 2018 roku

w sprawie o sygn. V C 1667/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.000,00 zł
wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty:

a.  5.000,00 zł od dnia 1 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty,

b.  2.000,00 zł od dnia 11 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty;

2. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.667 tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.250 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym 900,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Beata Woźniak

UZASADNIENIE

Na zasadzie art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. mając na względzie, że sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku ograniczono jedynie do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Zaskarżonym w całości wyrokiem Sąd Rejonowy w punkcie 1. oddalił powództwo złożone przez E. H. przeciwko Wyższej Szkole (...) o zapłatę kwoty 7.000,00 zł z odsetkami i w punkcie 2. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W apelacji powód zaskarżył wyrok w całości, zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 659 §1 w zw. art. 354 §2 oraz 355 k.c. poprzez jego błędną wykładnie stanowiącą, że nie doszło do odbioru przedmiotu najmu z powodu braku współdziałania najemcy i z tego powodu wynajmujący nie może domagać się czynszu najmu, a w konsekwencji oddalenia roszczenia powoda;

2.  naruszenia prawa procesowego, tj.:

a.  art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i błędne ustalenie stanu faktycznego przez:

i.  nieuwzględnienie wiarygodnych twierdzeń powoda, w szczególności dotyczących terminu wydania lokalu,

ii.  nieuwzględnienie wiarygodnych twierdzeń świadka R. T. dotyczących stanu lokalu, konieczności remontu przed wydaniem lokalu, nastawienia powoda,

(...).  uwzględnienie sprzecznych twierdzeń z powyższymi tegoż świadka o terminie wydania lokalu i próbie jego odbioru,

iv.  niezgodność wniosku, o wydanie lokalu w dniu 16 marca 2016 roku z zeznaniami świadka uznanymi za wiarygodne, mówiącymi o konieczności przeprowadzenia remontu lokalu przed jego wydaniem,

v.  oparcie rozstrzygnięcia na ustaleniach wymagających wiadomości specjalnych, pomimo nieprzeprowadzenia dowodu z opinii biegłego na te okoliczności tj. stwierdzenie wady słuchu u powoda i możliwości przesłyszenia się przez niego,

vi.  braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego
w sprawie

i w efekcie błędne przyjęcie, że strony umówiły się na wydanie nieruchomości w dniu 16 marca 2016 roku, a nie 4 kwietnia 2016 roku oraz, że pozwany wykazał się należytą starannością w wykonywaniu umowy najmu;

b.  art. 278 k.p.c. poprzez oparcie rozstrzygnięcia na ustaleniach wymagających wiadomości specjalnych, pomimo nieprzeprowadzenia dowodu z opinii biegłego na te okoliczności tj. stwierdzenia bardzo poważnej wady słuchu u powoda, a w konsekwencji przyjęcie, że powód źle usłyszał datę wydania lokalu.

W odpowiedzi na apelację pozwany domagał się jej oddalenia w całości, wnosząc o zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, poza sporem między stronami pozostawało, iż w dniu 15 marca 2016 roku doszło do zawarcia pomiędzy powodem E. H., a pozwaną Wyższą Szkołą (...) reprezentowaną przez Kanclerza Prof. dr R. T. umowy najmu parteru nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...).

Kluczowe dla merytorycznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy było ustalenie, czy wydanie lokalu mieszkalnego przez wynajmującego najemcy, w świetle obowiązujących przepisów prawa, jest niezbędne dla skuteczności umowy najmu. Przedmiotowa sprawa sprowadzała się zatem do ustalenia, czy umowa najmu ma charakter konsensualny, czy też realny, następnie w przypadku ustalenia, że umowa ta ma charakter realny, ustalić należało, czy do wydania przedmiotu najmu w rzeczywistości doszło.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2017 roku, sygn. akt V CNP 32/16 „ Umowa najmu ma charakter konsensualny, a nie realny, więc czynsz jest należny do czasu wygaśnięcia umowy z powodu upływu terminu, na jaki została zawarta, albo jej skutecznego wypowiedzenia niezależnie od tego, czy najemca korzysta z lokalu”. W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z dnia 21 września 2016 roku, sygn. akt III Ca 1159/16, który wskazał, iż „ Wydanie przedmiotu najmu najemcy nie jest przesłanką skuteczności umowy najmu. Dlatego nie można zgodzić się z apelującym, że w niniejszej sprawie sam brak wydania lokalu oznaczał, że po stronie najemcy pojawiły się instrumenty prawne skutkujące zniweczeniem umowy od chwili jej zawarcia”. Konsensualny charakter umowy najmu potwierdzony jest również przez doktrynę, „ Najem jest umową: konsensualną, która dochodzi do skutku, gdy obie strony złożą oświadczenie woli; skuteczność najmu (inaczej niż np. użyczenia – art. 710 KC) nie jest zależna od wydania rzeczy najemcy” [ K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T II. Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, Wyd. 9, Warszawa 2018].

Sąd Odwoławczy podzielając powyższe stanowiska doszedł do przekonania, że umowa najmu ma charakter konsensualny, a nie realny. Staje się ona skuteczna solo consensu, przez samo porozumienie. Już z samego tego względu przedmiotowe powództwo winno zostać uwzględnione, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała skuteczności zawartej w dniu 15. marca 2016 roku umowy, a wręcz przeciwnie, obie strony w toku postępowania pierwszoinstancyjnego wprost przyznały, że została ona zawarta.

Należy zgodzić się zatem z powodem, że w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy naruszył przepisy art. 659 §1 k.c., jednakże nie w sposób zarzucony w apelacji, albowiem powód nie kwestionował błędnego zakwalifikowania przez Sąd Rejonowy umowy najmu jako realnej, podczas gdy umowa ta ma charakter konsensualny. Nie mniej jednak zgodnie z Uchwałą Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, sygn. III CZP 49/07 „ Sąd II instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania” – tym samym Sąd II instancji nie był związany przedstawionymi w apelacji powoda zarzutami naruszenia prawa materialnego i mógł uwzględnić naruszenie art. 659 §1 k.c. w zakresie niezaskarżonym apelacją.

Zgłoszony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. i w konsekwencji poczynienia błędnych ustaleń faktycznych, Sąd Okręgowy uznał za nieprzekonywający. Powód nie wykazał bowiem, by Sąd I instancji ocenił zebrane dowody sprzecznie z doświadczeniem życiowym, czy z naruszeniem zasad logiki, bądź nie uwzględniając całokształtu zebranego w sprawie materiału. Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena dowodów zasługiwała więc na aprobatę.

Wbrew zarzutom zawartym w apelacji, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności wiarygodnych zeznań świadka R. T. w pełni zasadnie uznane został przez Sąd Rejonowy, że Strony ustaliły termin wydania lokalu na dzień następujący po dniu podpisania umowy najmu tj. na dzień 16 marca 2016 roku, będący jednocześnie pierwszym dniem obowiązywania umowy najmu, co wprost wynika z § 3 przedmiotowej umowy. Powyższe potwierdza również kontekst sytuacyjny zawarcia umowy z dnia 15 marca 2016 roku, u podstaw której legła konieczności niezwłocznego najmu lokalu przez pozwaną, w celu ulokowania sześciu studentów. Tym samym twierdzenia podnoszone przez powoda zarówno w toku procesu jak i zawarte w apelacji dotyczące okoliczności, że Strony umówiły się na wydanie Lokalu dopiero na dzień 4 kwietnia 2016 roku nie mogły zostać uznane za wiarygodne.

Nie bez znaczenia pozostaje również, że powód w toku procesu nie przedstawił jakichkolwiek dowodów potwierdzających wykonanie robót w Lokalu w okresie od dnia 16 marca do dnia 4 kwietnia 2016 roku, a które świadczyłyby o tym, że strony ustaliły termin wydania Lokalu na inny dzień, niż ten wskazany jako pierwszy dzień obowiązywania umowy. W tym zakresie powód nie sprostał więc obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c., a co za tym idzie Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy w pełni zasadnie tych okoliczności nie uznał za udowodnione. Wobec powyższego, brak uznania przez Sąd I instancji za wiarygodne twierdzeń powoda dotyczących konieczności remontu Lokalu, co miało stanowić uzasadnienie ustalenia między Stronami innego terminu wydania Lokalu, niż dzień 16 marca 2016 roku, tj. pierwszego dnia obowiązywania Umowy, nie sposób uznać za naruszenie art. 233 § 1 k.p.c.

Mając na uwadze powyżej przytoczone okoliczności, Sąd Rejonowy w pełni zasadnie w oparciuo całość zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ustalił, że termin wydania Lokalu ustalony został przez Strony na dzień będący pierwszym dniem jej obowiązywania, tj. na dzień 16 marca 2016 roku.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż brak naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania nie powodował w niniejszej sprawie oddalenia apelacji. W przedmiotowej sprawie naruszony został bowiem przepis prawa materialnego w taki sposób, iż pozostałe ustalenia dokonane w przedmiotowej sprawie pozostają kwestią wtórną i nie miały znaczenia dla merytorycznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Jak już zostało wskazane powyżej, kluczowe dla merytorycznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy było ustalenie charakteru wiążącej strony Umowy. Wobec ustalenia przez Sąd odwoławczy, iż umowa najmu ma charakter konsensualny, a co za tym idzie, że staje się ona skuteczna solo consensu, przez samo porozumienie, dalsze kwestie związane z terminem wydania przedmiotu najmu nie stanowiły istoty rozstrzygnięcia.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznając zasadność apelacji, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uwzględnił apelację co do roszczenia głównego w wysokości 7.000 zł,a także odsetek liczonych od kwoty 5.000,00 zł od dnia 1 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 2.000,00 zł od dnia 11 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty. Strony umówiły się, że czynsz najmu płatny będzie do 10 –go dnia każdego miesiąca z góry, zatem odsetki wymagalne były następnego dnia po upływie terminu do spełniania świadczenia, tj. co do zasady od 11. dnia danego miesiąca. Wymagalność odsetek od kwoty 5.000,00 zł za miesiące: marzec, kwiecień i maj nie budzi najmniejszych wątpliwości, zatem w pełni zasadne było ustalenie ich zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 1 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty. Sąd nie uwzględnił natomiast odsetek liczonych od kwoty 2.000,00 zł za miesiąc czerwiec 2016 roku w sposób wskazany przez powoda, albowiem jak zostało wskazane powyżej, ich wymagalność powstała dopiero z dniem 11 czerwca 2016 roku. Zważyć należy w tym miejscu, iż pomimo, że dzień 11 czerwca 2016 roku przypada na sobotę,to w ówcześnie istniejącym stanie prawnym, tj. przed wejściem w życie nowelizacji art. 115 k.c., możliwe było ustalenie soboty jako początkowego dnia, od którego biegną odsetki. Apelacja powoda okazała się zatem nieuzasadniona wyłącznie co do odsetek liczonych od kwoty 2.000,00 zł za okres od dnia 1 do 10 czerwca 2016 roku i w tym zakresie należało powództwo oddalić.

Rozstrzygając o kosztach postępowania przed Sądem Rejonowym i Sądem odwoławczym na zasadzie art. 98 ust. 1 i 3 oraz art. 99 k.p.c. (odpowiednio przed Sądem II instancji w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c.),w punkcie 1. b) zasądzono od pozwanego na rzecz apelującego powoda kwotę 2.667 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym na które złożyła się opłata od pozwuw uiszczonej przez powoda wysokości 250,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł oraz kwota 2.400,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powoda ustalona stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu pierwotnym sprzed wejścia w życie z dniem 27 października 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2016.1667).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2. Na zasądzoną
od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.250,00 zł złożyła się opłata od apelacji w kwocie 350,00 zł
oraz wynagrodzenie pełnomocnika określone w myśl § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia w przywołanym brzmieniu obowiązującym stosownie do momentu zainicjowania postępowania odwoławczego. W myśl § 21 powołanej nowelizacji, do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

SSO Beata Woźniak