Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Ryszard Małecki

Protokolant: stażysta Katarzyna Miczuga

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2023 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.

przeciwko A. Z. i M. K.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną M. K.

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu

z dnia 14 czerwca 2022 r.

sygn. akt IX C 1295/21

I.  uchyla zaskarżony wyrok w pkt. 1 oraz nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego Poznań - Grunwald i Jeżyce w Poznaniu z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie IX Nc 266/18 co do kwoty 8000 zł i odsetek ustawowych od tej kwoty po dniu 17 marca 2023 r. i w tym zakresie umarza postępowanie w sprawie;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Ryszard Małecki

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 czerwca 2022 r. Sąd Rejonowy Poznań - Grunwald i Jeżyce w Poznaniu utrzymał w całości w mocy nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Poznań - Grunwald i Jeżyce w Poznaniu z dnia 28 lutego 2018 roku wydany w postępowaniu nakazowym w sprawie o sygnaturze IX Nc 266/18 i zasądził od pozwanych A. Z. i M. K. na rzecz powódki (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. dodatkowo kwotę 1200,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok zaskarżony został przez oboje pozwanych.

Apelacja pozwanego A. Z. została prawomocnie odrzucona postanowieniem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 8 lutego 2023 r.

Pozwana M. K., zaskarżyła wyrok w całości, zarzucając Sądowi Rejonowemu:

1)  przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodu - art. 233 kpc (będące jednocześnie zarzutami faktów nieustalonych przez Sąd I instancji w myśl art. 368 §1 ¹ kpc) poprzez:

pominięcie, że dłużnik wekslowy wystawił tylko jeden weksel in blanco na zabezpieczenie umowy z dnia 3.2.2015r.

-

pominięcie, że wezwanie do wykupienia weksla poprzez zapłatę kwoty 633 308,84zł dotyczyło weksla in blanco który następnie został wypełniony na kwotę 29 261,15zł

-

pominięcie, że doszło do wykupu weksla in blanco poprzez zadośćuczynienie wezwaniu do wykupu weksla

2)  naruszenie prawa materialnego poprzez uznanie, że w stanie faktycznym sprawy nie doszło do wykupienia weksla in blanco poprzez zapłatę żądanej kwoty rzekomo wypełnionego weksla in blanco.

3)  naruszenie art. 227 kpc poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka D. Z. na okoliczność wypełnienia weksla in blanco i objętego wezwaniem do jego wykupu w sytuacji gdy dowód ten zmierza do wykazania faktu wykupu weksla.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uchylenie w całości nakazu zapłaty Sądu I instancji z dnia 28 lutego 2018r. wydanego w postępowaniu nakazowym w sprawie IX Nc 266/18 i oddalenie powództwa oraz o odpowiednią zmianę w zakresie zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji, względnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Nadto, na zasadzie art. 380 kpc pozwana wniosła o rozpoznanie postanowienia o oddaleniu wniosku dowodowego z zeznań D. Z. i dopuszczenie tegoż dowodu.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i obciążenie pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego.

O rozprawie apelacyjnej, oprócz pełnomocnika powoda i pozwanej M. K. zawiadomiono pełnomocnika pozwanego A. Z. na podstawie art. 378 § 2 kpc.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej okazała się bezzasadna.

Na wstępie wymaga wyjaśnienia, że Sąd Okręgowy rozpoznawał wyłącznie zarzuty zgłoszone w apelacji pozwanej, ponieważ apelacja pozwanego została prawomocnie odrzucona, a jego udział w postępowaniu apelacyjnym gwarantował mu przepis art. 378 § 2 kpc.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sadu Rejonowego i uznaje je za własne, aprobuje również w całości rozważania poczynione na kanwie ustaleń.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy zauważa, że na dzień wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty przez pozwaną obowiązywał przepis art. 493 § 1 kpc. w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 listopada 2019 r., a więc sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. Przepis ten przewidywał po stronie pozwanej obowiązek podania w zarzutach od nakazu zapłaty okoliczności faktycznych i dowodów oraz skorelowany z nim obowiązek sądu pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów, chyba że strona pozwana uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w zarzutach bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Zarzuty pozwana wniosła w maju 2018 r., natomiast fakty i dowody dotyczące wypełnienia weksla gwarancyjnego dotyczącego łączącej strony umowy z dnia 3 lutego 2015 r. i dokonania wykupu tego weksla pozwana zawarła w piśmie z dnia 15 lutego 2022 r. Niewątpliwie, nie zachodziła żadna z wymienionych przesłanek uwzględnienia spóźnionych faktów i dowodów. Z tego względu zarówno zarzuty apelacyjne, jak i wniosek dowodowy, nie zasługiwały na uwzględnienie.

Mając jednak na uwadze fakt, że kwestia ta była przedmiotem ustaleń i rozważań Sadu Rejonowego, Sąd Okręgowy poczuwał się do odniesienia się do zarzutów apelacji jej dotyczących.

Przedmiotem sporu jest weksel wypełniony przez powoda w dniu 4 października 2017 r. na kwotę objęta pozwem – weksel jest ważny, został wypełniony prawidłowo i zgodnie z deklaracją wekslową, co niezbicie wynika z ustaleń Sądu I instancji i nie jest przedmiotem zarzutów apelacyjnych. Kwestia wystawienia przez powoda innego weksla na kwotę nieobjętą sporem nie ma znaczenia dla oceny ważności i skuteczności przedmiotowego zobowiązania wekslowego.

Niewątpliwie pismem z dnia 7 sierpnia 2015 r. pozwani zostali zawiadomieni o uzupełnieniu przez powoda weksla gwarancyjnego zabezpieczającego roszczenia z umowy z dnia 3 lutego 2015 r. na kwotę 633.308,84 zł. Powód nie wypowiedział się w sposób jasny w kwestii faktu uzupełnienia i posłużenia przez powoda takim wekslem. W oparciu o założenie, że na zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy z dnia 3 lutego 2015 r. wystawiony został jeden weksel in blanco można zatem jedynie domniemywać, że informacja zawarta w piśmie z dnia 7 sierpnia 2015 r. o uzupełnieniu weksla nie była prawdziwa i wprowadzała dłużnika i poręczycieli wekslowych w błąd. Domniemanie to w dalszym ciągu jednak nie niweczy, ani też nie osłabia ważności i skuteczności zobowiązania wekslowego ujętego w prawidłowo wypełnionym wekslu objętym pozwem. Informacja o uzupełnieniu weksla in blanco i wezwanie do jego wykupu ma ten cel, by umożliwić dłużnikom i poręczycielom wekslowym zweryfikowanie weksla pod względem jego istnienia, ważności i zgodności z deklaracją wekslową i w oparciu o taką weryfikacje podjęcie decyzji o spełnieniu świadczenia z weksla (art. 50 pr. wekslowego). Zapłata winna być warunkowana przez dłużnika należycie dbającego o swoje interesy okazaniem mu oryginału weksla, a po dokonanej zapłacie wydaniem mu weksla z adnotacją o spełnieniu świadczenia wekslowego. Sama informacja o uzupełnieniu weksla i związane z tym wezwanie do wykupu weksla nie statuuje zobowiązania wekslowego, które to zobowiązanie jest inkorporowane w dokumencie weksla i bez niego nie istnieje. Podstawę do zapłaty długu wekslowego stanowi weksel, nie zaś wezwanie do jego wykupu. Wezwanie takie, w sytuacji gdy w rzeczywistości weksel nie został wypełniony, jest nieskuteczne.

Jeżeli zatem było tak, że pozwanych wprowadzono w błąd co do uzupełnienia weksla na kwotę 633.308,84 zł, a pozwani nie zweryfikowali faktu uzupełnienia weksla na tę kwotę, zapłata tej kwoty była spełnieniem świadczenia ze stosunku podstawowego, nie zaś spełnieniem świadczenia wekslowego. Uzupełnienie weksla na kwotę objętą pozwem skutkowało zaś powstaniem ważnego zobowiązania wekslowego.

Reasumując, żądanie pozwu zasługiwało na uwzględnienie w całości. Natomiast już po wydaniu wyroku przez Sąd I instancji, trzeci (poza pozwanymi) poręczyciel wekslowy, co do którego nakaz zapłaty wydany w sprawie uprawomocnił się, spełnił na rzecz powoda świadczenie w kwocie 8.000 zł w dniu 17 marca 2023 r. Powód cofnął pozew co do tej kwoty i zrzekł się roszczenia.

W tym stanie rzeczy należało na podstawie art. 386 § 3 kpc. w zw. z art. 493 § 4 kpc. i art. 355 kpc. uchylić zaskarżony wyrok i poprzedzający ten wyrok nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym co do kwoty 8.000 zł i odsetek ustawowych za opóźnienie o d tej kwoty po dniu spełnienia świadczenia i umorzyć postepowanie w tym zakresie. Na podstawie art. 385 kpc. apelacja pozwanej podlegała oddaleniu w pozostałej części.

Częściowe spełnienie świadczenia w toku procesu nie miało wpływu na rozstrzygnięcie o kosztach procesu – stroną przegraną pozostawała pozwana (art. 98 § 1 kpc.). Z tego względu pozwaną obciążały koszty procesu w instancji odwoławczej w postaci wynagrodzenia pełnomocnika powoda ustalonego na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Ryszard Małecki