Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Maria Antecka

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2023 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa U. W.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę

od wyroku Sądu Rejonowego w Złotowie

z dnia 5 grudnia 2022 r.

sygn. akt I C 344/21

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. w punkcie 2. zasądza dodatkowo od pozwanego na rzecz powódki 10000 zł (dziesięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 października 2021 r. do dnia zapłaty,
a w pozostałym zakresie powództwo oddala,

2. w punkcie 3. zasądza od pozwanego na rzecz powódki 541,7 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu w z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 grudnia 2023 r. do dnia zapłaty;

3. w punkcie 4. kwotę 3149,19 zł obniża do 2297,56 zł,

4. w punkcie 5. kwotę 1956,50 zł podwyższa do kwoty 2808,13 zł,

II. w pozostałym zakresie oddala apelację,

III. koszty postępowania apelacyjnego rozdziela stosunkowo: na powódkę w 73%, a na pozwanego w 27% i wobec tego:

1. zasądza od powódki na rzecz pozwanego, z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, 828 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia w przedmiocie kosztów procesu do dnia zapłaty,

2. nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Poznaniu z tytułu opłaty od apelacji, od której uiszczenia powódka była zwolniona: od powódki z zasądzonego roszczenia 1368,02 zł, a od pozwanego 505,98 zł.

Maria Antecka

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z 29 grudnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Złotowie w sprawie z powództwa U. W. przeciwko Towarzystwu (...) SA w W. o zapłatę 60751,25 zł
z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania, wyrokiem z dnia 5 grudnia 2022 r. ( sygn. akt I C 344/21):

- w punkcie 1. zasądził od pozwanej na rzecz powódki 23.285,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 01.10.2021 r. do dnia zapłaty,

- w punkcie 2.w pozostałym zakresie powództwo oddalił,

- w punkcie 3. zasądził od powódki na rzecz pozwanej 1.271,93 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

- w punkcie 4. nakazał ściągnąć od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Złotowie z zasądzonego świadczenia określonego w pkt 1 wyroku 3.149,19 zł tytułem kosztów procesu poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa oraz opłaty od pozwu, od której powódka była zwolniona,

- w punkcie 5. nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Złotowie 1.956,50 zł tytułem kosztów procesu poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa oraz opłaty od pozwu, od której powódka była zwolniona.

Powódka złożyła apelację, w której zaskarżyła powyższy wyrok w zakresie punktów 2, 3, oraz 4, tj. w zakresie w jakim oddalono powództwo co do kwoty 37 465,45 zł oraz zasądzono od powódki zwrot kosztów procesu.

Powódka zarzuciła zaskarżonemu orzeczeniu:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na treść zapadłego w niniejszej sprawie orzeczenia, w tym, w szczególności:

a.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego i wyprowadzenie z jego analizy wniosków sprzecznych z zasadami logiki
i doświadczenia życiowego, polegające w szczególności na wadliwym przyjęciu przez Sąd
I instancji, że powódka nie udowodniła zasadności powództwa ponad przyznaną jej kwotę 22 800 zł zadośćuczynienia pomimo jednoczesnego wskazania przez Sąd I instancji, iż powódka wykazała, że wskutek wypadku doznała rozległych obrażeń ciała, bólu, cierpień psychicznych, ograniczenia ruchomości, lęku przed jazdą samochodem, utraty samodzielności, konieczności pozostawania pod stałą opieką męża, a przede wszystkim trwałego uszczerbku na zdrowiu
w wysokości 13%, które to okoliczności faktyczne wykazują w sposób niewątpliwy, iż żądana przez powódkę kwota zadośćuczynienia jest całkowicie adekwatna do rozmiarów krzywd
i cierpień, jakich doznała,

b.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego i wyprowadzenie z jego analizy wniosków sprzecznych z zasadami logiki
i doświadczenia życiowego, polegające w szczególności na wadliwym przyjęciu przez Sąd
I instancji, że powódka nie udowodniła zasadności powództwa ponad przyznaną jej kwotę
485,80 zł odszkodowania pomimo przedłożenia przez powódkę paragonów i faktur, z których wynikały w sposób bezsprzeczny poniesione przez powódkę koszty leczenia, co więcej zasadność tychże kosztów została wykazana również w opinii biegłego sądowego, który podkreślił, że koszty poniesione na takie produkty, jak szampon .przeciwłupieżowy były uzasadnione,

c.  naruszenie art. 327 ¹ § 1 k.p.c. poprzez wadliwe i niepełne skonstruowanie przez Sąd
I instancji uzasadnienia wyroku, wskutek braku wskazania, jakim dowodom Sąd nie dał wiary ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia, przyczyn odmowy tymże dowodom waloru wiarygodności, braku konkretnego wskazania z jakich powodów, wedle Sądu
I instancji, powódka nie sprostała wymogom z art. 6 k.c. oraz na jakich dowodach oparł się uznając, iż kwota 22 800 zł zadośćuczynienia jest kwotą adekwatną do rozmiaru krzywd
i cierpień doznanych przez powódkę,

d.  naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, w której obciążenie powódki kosztami procesu jawi się jako oczywiście niesłuszne, niesprawiedliwe, niezgodne
z zasadami współżycia społecznego, a biorąc pod uwagę sytuację finansową jej rodziny nie ma ona obiektywnej możliwości zapłaty tychże kosztów;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, które mogło mieć istotny wpływ na treść zapadłego w niniejszej sprawie orzeczenia, w tym, w szczególności:

a. naruszenie art. 445 k.c. poprzez przyznanie przez Sad I instancji zaniżonej, a nie odpowiedniej, w stosunku do rozmiarów krzywdy, stopnia rozstroju zdrowia i cierpień, których doznała powódka, sumy zadośćuczynienia.

Mając na uwadze powyższe, przedstawione uchybienia Sądu I Instancji - na podstawie art. 368 § 1 pkt. 5 k.p.c. powódka wniosła o:

1.  zmianę punktu 2 zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Złotowie z dnia
5 grudnia 2022 roku, wydanego w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt I C 344/21, poprzez przyznanie powódce zadośćuczynienia w żądanej wysokości 60 000 zł oraz odszkodowania w kwocie 265,45 zł, łącznie 751,25 zł,

2.  zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Ewentualnie, w razie nieuwzględnienia powyższego wniosku powódka wniosła
o uchylenie zaskarżonego apelacją wyroku Sądu Rejonowego w Złotowie z dnia 5 grudnia 2022 roku, wydanego w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt I C 344/21 i przekazanie sprawy
w tymże zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Sąd Okręgowy, zważył co następuje:

Apelacja okazała się częściowo uzasadniona.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy. W znacznej części podziela też wywody prawne poczynione przez Sąd
I instancji, a w tym zakresie, w którym tej oceny prawnej nie podziela zostanie to poniżej wyraźnie wskazane.

Odnosząc się do zarzutu apelacji sformułowanego ( w zakresie zadośćuczynienia) jako naruszenie art.233§1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego i wyprowadzenie z jego analizy wniosków sprzecznych z zasadami logiki
i doświadczenia życiowego to w istocie ten zarzut dotyczy nie tyle przekroczenia przez Sąd Rejonowy granic swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenia z ich analizy wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, ile naruszenia prawa materialnego w postaci art.445§1 k.c. poprzez przyznanie zaniżonej, a nie odpowiedniej w stosunku do rozmiarów krzywdy, stopnia rozstroju zdrowia i cierpień, których doznała powódka, sumy zadośćuczynienia, który to zarzut został odrębnie postawiony w apelacji i będzie podlegał odrębnym rozważaniom.

Co do naruszenia art.233 §1 k.p.c. ( w zakresie odszkodowania) poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego i wyprowadzenie z jego analizy wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego to zarzut ten jest chybiony. Sąd Rejonowy szczegółowo wyjaśnił, z jakich względów uznał za udowodnione roszczenie
o odszkodowanie jedynie do kwoty 495,80 zł, podając które z wydatków, wynikających
z przedłożonych przez powódkę paragonów zakwestionował. Dotyczyło to wydatków na herbatę, suplementy diety, szamponu przeciwłupieżowego oraz farmaceutyków na inne schorzenia powódki. W apelacji powódka podała, że zdecydowała się, będąc w wyniku wypadku unieruchomioną w łóżku, lepiej o siebie zadbać, a tym samym kupiła lepsze kosmetyki oraz suplementy wpływające pozytywnie na jej zdrowie. Zdaniem Sądu Okręgowego, pomimo tej argumentacji, nie można uznać takich wydatków uznać za pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się też zarzuconego w apelacji naruszenia art. 327 ¹ § 1 k.p.c. poprzez wadliwe i niepełne skonstruowanie uzasadnienia wyroku, wskutek braku wskazania, jakim dowodom sąd nie dał wiary ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia. Sąd Rejonowy wyraźnie wskazał, że ustalił stan faktyczny w oparciu o całokształt materiału dowodowego.

Sąd Okręgowy uznał za częściowo zasadny zarzut naruszenia art. 445 k.c. i przyjął , że kwotą adekwatną do rozmiaru krzywd i cierpień doznanych przez powódkę będzie kwota
o 10000 zł wyższa niż uznał to Sąd Rejonowy ( który uznał, że kwota należna powódce z tytułu zadośćuczynienia to 40000 zł i uwzględniając kwotę 17200 zł wypłaconą przez pozwanego zasądził z tego tytułu 22800 zł). Sąd Okręgowy stwierdza, że potrzeba podwyższenia zadośćuczynienia wynika z poniższych okoliczności ustalonych przez Sąd Rejonowy, ale niedostatecznie zaakcentowanych:

Powódka przed wypadkiem, mimo licznych chorób zasadniczych, na które cierpiała
i nadal cierpi, była aktywna, prowadziła gospodarstwo domowe, korzystała ze spacerów ( z psem) i mogła jeździć na rowerze. Po opuszczeniu szpitala w dniu 26 lutego 2021 r.
( przebywała tam od 12 lutego 2021 r.) do czerwca 2021 r. wymagała pomocy osób trzecich przy podstawowych czynnościach dnia codziennego – ubrania się, toalety , podania posiłków, przemieszczania się. Nadto w czasie rekonwalescencji miała ograniczone możliwości korzystania z toalety, co spowodowało konieczność używania pieluchomajtek, co należy ocenić jako znaczny dyskomfort. Powódka w dacie składnia pozwu (28 września 2021 r.) nadal się mogła samodzielnie udać się na zakupy. Powódka po wypadku nie ma już możliwości jeżdżenia na rowerze. Wszystko to spowodowało, że obok dolegliwości ściśle zdrowotnych, na skutek wypadku powódka doznała także cierpień w sferze psychiki ( i to trwających prawie cztery miesiące), będących wynikiem najpierw utraty, a później znacznego ograniczenia samowystarczalności życiowej. Te okoliczności w sposób niewątpliwy wypływają na rozmiar krzywdy i cierpień, których doznała powódka w wyniku wypadku.

Wysokość zadośćuczynienia przyznawanego na podstawie art. 445 § 1 k.c. ma charakter ocenny, dlatego przy jego ustalaniu sądy zachowują duży zakres swobody. W konsekwencji strona może skutecznie zakwestionować wysokość zadośćuczynienia tylko wtedy, kiedy nieproporcjonalność do wyrządzonej krzywdy jest wyraźna lub rażąca. Co za tym idzie, zarzut niewłaściwego określenia wysokości zadośćuczynienia może być uwzględniony wówczas, gdyby sąd pierwszej instancji nie wziął pod uwagę wszystkich istotnych kryteriów wpływających na tę postać kompensaty, bądź też niedostatecznie je uwzględnił (vide- wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 kwietnia 2019 r., sygn. akt: I ACa 70/19).

Taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu Okręgowego apelująca w toku postępowania apelacyjnego zasadnie podniosła, że zadośćuczynienie zasądzone przez Sąd I instancji jest nieadekwatne do jej cierpień.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy uznał, że są podstawy do weryfikacji zadośćuczynienia przyznanego powódce przez Sąd Rejonowy i na podstawie art. 386§1 k.p.c. orzekł jak w punkcie I.1. sentencji, zasądzając dodatkowo 10000 zł, w pozostałym zakresie nie podzielił jednak żądania apelacji i powództwo oddalił.

Sąd Okręgowy nie podzielił nadto zarzutu apelacji w zakresie w jakim dotyczył naruszenia art.102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, w której obciążenie powódki kosztami procesu jawi się jako oczywiście niesłuszne, niesprawiedliwe, niezgodne z zasadami współżycia społecznego, a biorąc pod uwagę sytuację finansową jej rodziny nie ma ona obiektywnej możliwości zapłaty tychże kosztów. Zarzut ten pozbawiony jest podstaw zważywszy, że łącznie w obu instancjach zasądzono na rzecz powódki 33285,80 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 października 2021 r. do dnia zapłaty.

Zasadnie Sąd Rejonowy przyjął, że to przepis art.100 k.p.c. winien stanowić podstawę prawną rozliczenia kosztów procesu. Niemniej dokonana przez Sąd Okręgowy w punkcie I.1. zmiana zaskarżonego wyroku spowodowała konieczność zmiany rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w zakresie kosztów procesu.

I tak powódka wygrała postępowanie pierwszoinstancyjne w 55% (33285,80zł łącznie zasądzone w obu instancjach : 60752zł kwota żądana w pozwie=54,78% po zaokrągleniu 55%), co sprawia, że powódka winna ponieść 45 % kosztów. Łącznie koszty poniesione przez strony przed Sądem Rejonowym to 10834 zł – Sąd Rejonowy w uzasadnieniu na k.318 v. trafnie ustalił te koszty, ale pomylił się w ich sumowaniu i błędnie podał wynik na 10817 zł, podczas gdy powinien on wynosić 10834 zł), z czego 45% to 4875,3 zł, czyli do zwrotu przez pozwanego na rzecz powódki pozostaje kwota 541,37zł. Z tytułu opłaty od pozwu (3038 zł x 45%) powódka winna ponieść 1367,1zł, a z tytułu zwrotu kosztów opinii biegłego wyłożonych przez Skarb Państwa (2067,69 zł x 45%) 930,46 zł, łącznie 2297,56 zł. Pozwany w związku z tym, że obciążają go koszty procesu w wysokości 55% winien ze wskazanych wyżej tytułów zwrócić na rzecz Skarbu Państwa 1670,9 zł i 1137,23zł, czyli łącznie 2808,13 zł, Wobec powyższego na podstawie art.386§1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punktach 3, 4, i 5, przy czym orzeczenie o odsetkach z punktu I.2. wyroku Sądu Okręgowego zostało wydane na podstawie przepisu art.98 § 1 ^{( 1)} k.p.c.

W pozostałym zakresie apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art.385 k.p.c. (punkt II. wyroku).

Podstawę orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego stanowi przepis art.100 zdanie pierwsze k.p.c. Powódka wygrała to postępowanie 27 % ( 10000 zł zasądzone przez Sąd Okręgowy : 37466 zł wartość przedmiotu zaskarżenia = 26,69% czyli w zaokrągleniu 27 % ), stąd powódka winna ponosić 73 % kosztów. Na koszty procesu w postępowaniu apelacyjnym składa się wynagrodzenie pełnomocników stron, ustalone na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie, czyli 1800zł +1800zł = 3600zł. Z tej kwoty 73% to 2628 zł minus 1800 zł, które poniosła powódka z tytułu wynagrodzenie swego pełnomocnika = 828 zł, co oznacza, że taką kwotę powódka winna zwrócić na rzecz pozwanego (punkt III.1. wyroku Sądu Okręgowego), przy czym orzeczenie
o odsetkach zostało wydane na podstawie przepisu art.98 § 1 ¹ k.p.c.

Nadto wobec tego, że powódka zwolniona od kosztów sądowych nie uiściła opłaty od apelacji (1874 zł) to Sąd Okręgowy nakazał w punkcie III.2. wyroku, na podstawie art.113 §1 i 2 u.k.s.c., ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu od powódki 1367 zł ( 73% z 1874 zł) , a od pozwanego 505,98 zł ( 27% z 1874 zł).

Maria Antecka