Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodnicząca: sędzia Maria Antecka

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2024 roku w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa małoletniej N. Z. działającej przez matkę M. S.

przeciwko P. Z.

o alimenty

na skutek apelacji wniesionych przez powódkę i pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rawiczu

z dnia 29 listopada 2022 r.

sygn. III RC 13/22

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 5. w ten sposób, że kwotę 3828,90 zł (trzy tysiące osiemset dwadzieścia osiem złotych dziewięćdziesiąt groszy) obniża do 3072,90 zł (trzy tysiące siedemdziesiąt dwa złote dziewięćdziesiąt groszy), a kwotę 1350 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) do 594 zł (pięćset dziewięćdziesiąt cztery złote),

2.  w pozostałym zakresie oddala apelację pozwanego,

3.  oddala apelację powódki,

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia
w przedmiocie kosztów procesu do dnia zapłaty.

Maria Antecka

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2022 r. Sąd Rejonowy w Rawiczu w sprawie
z powództwa małoletniej N. Z., reprezentowanej przez matkę M. S. przeciwko P. Z., o alimenty:

- w pkt. 1 – zasądził od pozwanego P. Z. na rzecz małoletniej powódki N. Z. alimenty w kwocie 1 100 złotych miesięcznie, płatne do rąk matki M. S. z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca, począwszy od grudnia 2022 r., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności danej raty do dnia zapłaty.

- w pkt. 2 – wyrokowi w pkt. 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

- w pkt. 3 – oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

- w pkt. 4 – zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rawiczu) 750 złotych.

- w pkt. 5 – zasądził od pozwanego na rzecz małoletniej powódki 3828,90 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w tym 1350 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pozwany, zaskarżając wyrok w części, tj. w pkt. 1. w zw. z pkt. 2. w kwocie ponad 850 zł oraz w pkt. 4 i 5 w całości.

Jako zarzuty apelacyjne wskazał:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. 231 k.p.c. i z art. 227 k.p.c., art. 245 k.p.c., art. 258 k.p.c., 299 k.p.c. i art. art. 328 § 2 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego i nie wszechstronny oraz niepoparty w materiale dowodowym, a także:

1) błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że matka małoletniej powódki ponosi wydatki na przedszkole w wysokości miesięcznej 800 zł miesięcznie i oparcie w tym zakresie na dowodach w postaci 2 przelewów czesnego na przedszkole za wrzesień i listopad 2022r., z pominięciem okoliczności, iż wydatki na czesne zależą od ilości dni pobytu dziecka w przedszkolu, a małoletnia powódka nie ma pełnej obecności w każdym miesiącu, a co wynika z doświadczenia życiowego iż żadne dziecko w przedszkolu nie ma pełnej frekwencji w skali roku, a w niniejszej sprawie nieobecność ta może wynikać z okresowych i sezonowych chorób dziecka, ale w dużej mierze z wyjazdów matki na konferencje i spotkania biznesowe swojego partnera, na co wskazywał pozwany w toku postępowania, a co zostało wykazane zdjęciami; Sąd tym samym nie zestawił dat wyjazdów matki (dokumentacja zdjęciowa) z nieobecnością N. w przedszkolu, co daje obraz pewnego schematu życia matki małoletniej powódki, a to w bezpośredni sposób ma wpływ na absencje N. w przedszkolu,

2) błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że N. każdorazowo wyjeżdża z matką na wakacje letnie i zimowe, bowiem w tym zakresie matka małoletniej nie przedstawiła żadnego dowodu chociażby dokumentacji zdjęciowej, w szczególności iż w roku 2022 takie wyjazdy odbywały się kilka razy, bagatela nie bez znaczenia pozostaje okoliczność iż wyjazd odbył się w roku prognozowanego zakończenia postępowania o alimenty,

3) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na tym, iż chemia i kosmetyki dla małoletniej w skali miesiąca wynoszą aż 100 zł, podczas gdy matka powódki wskazuje, że małoletnia powódka nie jest dzieckiem chorowitym; z reguł leczona jest powszechnie dostępnymi środkami przeciwzapalnymi/przeciwbólowymi, jak np. I., a wskazany przez matkę powódki B. żel to kwota średnio około 13 zł a szampon to średnio kwota 8 zł, wit. D. w kwocie średnio 18 zł, przy czym raczej nie są zużywane w ciągu miesiąca, a raczej wystarczają na dłuższy okres; podobnie można uznać w zakresie np. proszku do prania L. — średni koszt 40 zł, przy czym wystarczają w/w środki i leki co najmniej na 2 miesiące, zatem mając na względzie przedstawione rachunki oraz okoliczność, iż podczas pobytu małoletniej N. u pozwanego ten ponosi koszty podobne (koszt syropów, witamin, suplementów, żelów, których nie otrzymuje od matki małoletniej), wobec czego do ogólnego rozliczenia powinna być uwzględniona maksymalnie kwota 50 zł miesięcznie,

4) błąd w ustaleniach faktycznych i przekroczenie swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie, że matka małoletniej powódki ponosi wydatki związane z jej wyżywieniem w wysokości 350 zł, podczas gdy Sąd nie zestawił informacji, z których wynika, że małoletnia średnio przebywa w przedszkolu 9 godzin, jest odbierana około godz. 17 tej przez matkę, a zatem do codziennych kosztów wyżywienia należałoby wyliczyć kolację od poniedziałku do piątku oraz pełne wyżywienie w weekendy, w których N. przebywa z matką, czyli średnio 2 weekendy w miesiącu, a to powyższe oznacza, że przyjęcie miesięcznego wyżywienia dziecka na poziomie 500 zł (koszt wyżywienia w przedszkolu i domu matki) jest znacznie zawyżone i nie powinno wynosić więcej niż 250 zł, bowiem Sąd ten też nie uwzględnił okoliczności, że średnio 2 weekendy w miesiącu małoletnia N. ma pełne wyżywienie u pozwanego,

5) błąd w ustaleniach faktycznych i przekroczenie swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie, że koszt mieszkaniowe przypadające na małoletnią N. powinni być dzielone po równo pomiędzy 3 osoby, przy przyjęciu 900 zł ogólnych kosztów mieszkaniowych, bowiem Sąd pominął okoliczność i dalej nie wywnioskował, iż partner matki małoletniej posiada 2 dzieci, na które nie tylko płaci alimenty, ale także przebywają u swojego ojca, zajmując pokój z N., zatem udział małoletniej N. w kosztach mieszkaniowych powinien być wręcz symboliczny, nie większy niż 100 zł,

6) błąd w ustaleniach faktycznych i przekroczenie swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie, że do ogólnego rozliczenia kosztów utrzymania małoletniej powinien być wliczony koszt 200 zł na paliwo, pomijając okoliczność, iż małoletnia N. ma do pokonania do przedszkola drogę 2 km w jedną stronę (4 km w obie strony), a zatem biorąc pod uwagę skalę miesięcy z największą liczbą dni roboczych 22 dni, małoletnia N. do przedszkola miesięcznie pokonuje drogę 88 km, pomijając że w skali miesiąca pozwany celem odbioru i odwiezienia córki na tracie R. - W. pokonuje drogę 520 km (2 weekendy w miesiącu średnio — przyjazd po N. do przedszkola i zawiezienie do domu ojca, po czym odwiezienie do domu matki i powrót ojca, co na 1 weekend daje 260 km), co powoduje, że pozwany nie powinien partycypować w większym wymiarze niż przyjęcie 100 zł kosztów paliwa,

7) błąd w ustaleniach faktycznych i przekroczenie swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie, że do ogólnego rozliczenia kosztów utrzymania małoletniej powinien być wliczony koszt 50 zł wyprawki szkolnej, podczas gdy matka małoletniej wskazała, że koszt ten obejmuje 300 zł w skali roku, zatem w skali miesięcznej koszt ten nie powinien oscylować w graniach większych niż 25-30 zł,

8) błąd w ustaleniach faktycznych i przekroczenie swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie, że matka małoletniej powódki dysponuje kwotą 5000 zł netto wynagrodzenia, podczas gdy zestawienia jej wynagrodzenia wynika kwota 5122 zł netto, dodatkowo, na co wskazywała trakcie procesu matka małoletniej powódki dorabia u partnera lub uzyskuje innego rodzaju gratyfikacje (np. w postaci sponsorowanych wycieczek), przez co jej samej dochody przekraczają dochody pozwanego i jego żony łącznie, a tym samym sytuacja materialna rodziców małoletniej powódki jest skrajnie różna, a matka małoletniej nie liczy się przy wydatkowaniu z możliwościami finansowymi pozwanego,

9) błąd w ustaleniach faktycznych, iż na chwilę wyrokowania pozwany posiada dochody rzędu 4500 zł netto, podczas gdy zostało wykazane zaświadczeniem oraz potwierdzeniami przelewu wypłat pozwanego, iż ten średnio w roku 2022 pozwany dysponował dochodami miesięcznie 3300-3800 zł uwagi na korzystanie ze zwolnienia chorobowego, jak i przyjęcie, że podstawowe jego wydatki to kwota rzędu 2830 zł, a nie kwota 3400 zł,

b) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 228 k.p.c., 231 k.p.c., art. 258 k.p.c., art. 243 ind. 2 i 245 k.p.c., art. 299 k.p.c. poprzez wywiedzenie z przedstawionych przez matkę małoletniej 2 potwierdzeń przelewów czesnego na przedszkole za wrzesień i listopad 2022r., iż koszt 530 zł jest standardowym i minimalnym kosztem utrzymania w przedszkolu, z pomięciem wnioskowania, że matka małoletniej przedstawiła taką małą ilość potwierdzeń, gdyż pozostałe miesiące mogły opiewać na kwoty znacznie mniejsze, a do wywiedzenia tego wniosku uprawniały nieobecności matki i tym samym N., związane z licznymi w ciągu roku wyjazdami matki,

c) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i wskazanie, że matka małoletniej stosownymi dokumentami, iż ponosi koszty na chemię, kosmetyki, paliwo czy wyprawkę koszty w wysokości wskazanej przez Sąd,

d) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. 245 k.p.c. i art. 308 k.p.c., art. 228 k.p.c. i 231 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że dochody partnera matki małoletniej powódki kształtują się na poziomie 7 tysięcy złotych, podczas gdy już z informacji powszechnie znanych (portale społecznościowe, strony internetowe firmy partnera oraz strony internetowe rządowe) można ustalić wysokość emerytury żołnierza w stopniu majora czy średnie miesięcznie wynagrodzenia nauczycieli akademickich, co pozwala na przyjęcie wnioskowania o bardzo dobrej sytuacji finansowej, nie pomijając okoliczności iż trudno uznać, aby prezes sp. z o.o. nie spełniającej zadań fundacji, stowarzyszenia pro bono, nie otrzymywał wynagrodzenia, tym bardziej zatrudniającego około 7 osób,

2. naruszenie przepisów postępowania, w szczególności:

e) art. 322 k.p.c. w z art. 6 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że małoletnia powódka wykazała istnienie usprawiedliwionych potrzeb w łącznej wysokości 2200 zł,

f) art. 327 ¹ k.p.c. w zw. z art. 322 k.p.c. poprzez sprzeczność występującą w treści uzasadniania wyroku, bowiem na stronie 5 uzasadnienia wyroku sąd wylicza do wydatków ogólnych małoletniej kwotę 100 zł na zabawki i rozrywkę — co stanowi podstawę do ogólnych rozliczeń pomiędzy stronami, po czym na stronie 7 tego uzasadnienia wskazuje, że tych kosztów nie ujął lub nie powinny być ujmowane,

g) art. 98 § 1 k.p.c. w zw. art. 19, 20 i 22 k.p.c. i art. 100 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie, skutkujące przyjęciem, że w niniejszej sprawie zachodzą podstawy do obciążenia pozwanego kosztami postępowania jako strony przegrywającej sprawę, podczas gdy Sąd nie uwzględnił w wartości zgłoszonych przez powódkę podczas rozprawy roszczeń wstecznych za okres od wytoczenia powództwa do wyrokowania, tj. kwoty 14250 zł i w tym zakresie powódka przegrała proces w całości, co w ostatecznym rozrachunku wskazuje, że powódka wygrała proces w 39%, a pozwany wygrał proces w 61 %,

h) art. 98 k.p.c. w zw. z art. 98 § 3 k.p.c., 99 k.p.c. i § 2 pkt 4 i § 10 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radcy prawnego, w związku z art. 100 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, ponieważ pozwany powinien ewentualnie ponosić koszty w wysokości 50% od kwoty 1800 zł, a nie w wysokości 75%, a z uwagi na motywy uchylenia wyroku — błędy proceduralne Sądu a nie zasadność argumentów co do wysokości alimentów — pozwany nie powinien tych kosztów w myśl art. 100 k.p.c. i 102 k.p.c. w ogóle ponosić,

i) art. 102 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie, pominięcie w podstawie prawnej rozstrzygnięcia i obciążenie pozwanego kosztami postępowania, w tym w szczególności kosztami sądowymi wysokości 750 zł i kosztami pełnomocnika pozwanego, pomimo istnienia szczególnie uzasadnionego wypadku odstąpienia od obciążenia czy wzajemnego zniesienia kosztów zastępstwa procesowego,

j) art. 327 ¹ k.p.c. w zw. z art. 378 k.p.c., 391 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i nieuzasadnienie z jakich przyczyn Sąd odmówił przyjęcia okoliczności przemawiających za odstąpieniem od obciążenia pozwanego od kosztów sądowych i zastępstwa procesowego drugiej strony, które powinien rozważyć, zwłaszcza, że mamy do czynienia ze szczególnymi okolicznościami sprawy, tj. powódka przegrała proces w 61%, a uchylenie wyroku nastąpiło tylko z powodu naruszenia przepisów covidowych związanych z wezwaniem stron do ostatecznego zajęcia stanowiska przed skierowaniem sprawy na posiedzenie niejawne,

3. naruszenie przepisów prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 135 k.r.o. w zw. z art. 133 k.r.o. przez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że powódka wykazała istnienie usprawiedliwionych potrzeb w łącznej wysokości 2200 zł, a finansowe możliwości pozwanego pozwolą mu na ich zaspokojenie w kwocie 1100 zł, w szczególności poprzez błędne przyjęcie przez Sąd kosztów związanych z czesnym na przedszkole, kosztami mieszkaniowymi, wyżywieniem w domu matki, chemią i kosmetykami czy paliwem, a także pominięciem iż zajęcia dodatkowe mogą być realizowane w ramach programu 500+.

Mając na uwadze powyższe, apelujący wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki alimentów w kwocie 850 zł miesięcznie, płatne do rąk matki M. S. z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca, począwszy od grudnia 2022r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, tj. oddalenie powództwa co do dalszej kwoty 250 zł oraz uprawieniem pozwanego do potrącenia dokonanych nadpłat licząc od grudnia 2022r.,

2) wobec powyższego zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kosztów postępowania za pierwszą instancję stosowanie do wyników sprawy;

a w przypadku nieuwzględnienie apelacji, zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez:

1) odstąpienie od obciążenia pozwanego kosztami sądowymi w wysokości 750 zł, tj uchylenia postanowienia w pkt 4 wyroku,

2) w pkt 5 wyroku zasądzenia od powódki na rzecz pozwanego kwoty 2450,37 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwoty 2196 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

3) zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego,

Ewentualnie, wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami sądowymi i wzajemnego zniesienia kosztów zastępstwa procesowego,

3) zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych za II instancję,

4) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów szczegółowo wskazanych w treści apelacji.

ewentualnie:

uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Pismem z dnia 30 stycznia 2023 r. pozwany uzupełnił apelację poprzez zgłoszenie nowych wniosków dowodowych. Nadto w postepowaniu apelacyjnym pozwany składał kolejne pisma, także formułując w nich wnioski dowodowe.

Apelację wniosła również powódka, zaskarżając wyrok w części - w zakresie punktu 1, w którym Sąd zasądził od pozwanego P. Z. na rzecz mał. powódki N. Z. kwotę po 1100 złotych miesięcznie, płatnych z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca, poczynając od grudnia 2022 roku, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia płatności którejkolwiek z rat, liczonymi od dnia następnego po terminie płatności raty danej do zapłaty oraz w zakresie punktu 3.

Powódka powyższemu orzeczeniu zarzuciła:

1) naruszenie prawa materialnego, a to art. 135 § 1 KRO poprzez błędną wykładnię wskazanego przepisu, polegającą na niedostatecznym uwzględnieniu wysokości usprawiedliwionych potrzeb małoletniej Powódki, a także niedostatecznym uwzględnieniu możliwości majątkowych i zarobkowych Pozwanego,

2) naruszenie prawa materialnego, a to art. 135 § 2 KRO poprzez błędną wykładnię wskazanego przepisu, polegającą na nieuwzględnieniu faktu, iż matka małoletniej wykonuje niemal w całości spoczywający na obojgu rodzicach obowiązek wychowania i opieki nad małoletnią.

3) naruszenie przepisów prawa procesowego, a to art. 233 § 1 KPC poprzez sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającym na błędnym przyjęciu przez Sąd I Instancji, iż do zaspokojenia potrzeb małoletniej potrzebna jest kwota 2200 złotych podczas gdy wszechstronna analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego w sprawie winna skłaniać do uznania, iż usprawiedliwione potrzeby małoletniej są znacznie wyższe i oscylują w granicach kwoty 3200 złotych.

W oparciu o powyższe zarzuty, wniosła o:

1.  zmianę wyroku Sądu Rejonowego w Rawiczu III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 29 listopada 2022 roku, wydanego w sprawie pod sygn. akt III RC 13/22 poprzez zasądzenie od Pozwanego na rzecz małoletniej Powódki alimentów w kwocie 1600 złotych miesięcznie płatnych z góry do rąk małoletniej matki, wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia którejkolwiek z rat;

2.  zasądzenie kosztów postępowania od Pozwanego na rzecz Powódki według norm prawem przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na apelację pozwanego, powódka wniosła o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Nadto powódka zgłosiła nowe wnioski dowodowe.

W odpowiedzi na apelację powódki, pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki podlegała oddaleniu, a apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie w części.

Sąd Okręgowy pominął wnioski dowodowe zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym przez strony, za wyjątkiem dowodu z dokumentów. Pozostałe wnioski zostały ocenione jako zbędne rozbudowujące postępowanie dowodowe na etapie postępowania apelacyjnego
i zmierzające ku jego nieuzasadnionemu przedłużeniu (art.235 ²§ 1pkt 5 k.p.c. w zw. z art.391§1 k.p.c.).

Podniesione w obu apelacjach przez strony zarzuty sprowadzały się przede wszystkim do zakwestionowania uznania przez Sąd I instancji, że w realiach przedmiotowej sprawy koszt utrzymania małoletniej N. Z. opiewa na kwotę 2200 zł, co w konsekwencji spowodowało zasądzenie od pozwanego na rzecz alimenty w wysokości 1100 zł miesięcznie. Powódka wskazywała, że koszty utrzymania małoletniej są wyższe, a pozwany podnosił, że niższe.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty obu apelacji w tym zakresie nie stanowią uzasadnionych podstaw do wzruszenia zaskarżonego postanowienia. Sąd odwoławczy wskazuje bowiem, iż ustalenia i ocena stanu faktycznego zawarta w zaskarżonym orzeczeniu
i dokonana przez Sąd I instancji wykładnia zastosowanych przepisów prawa materialnego
i procesowego okazała się trafna i nie budzi zastrzeżeń. Sąd II instancji akceptuje te ustalenia
i przyjmuje je za własne, czyniąc je jednocześnie integralną częścią poniższych rozważań, uznając, iż wywiedzione apelacje, z uwagi na sformułowane w nich zarzuty i podniesioną argumentację, nie mogły ostatecznie doprowadzić do poczynienia ustaleń odmiennych, aniżeli przyjęte przez Sąd Rejonowy.

Każde z apelujących niezasadności rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego upatrywało zarówno w naruszeniu przepisów prawa procesowego, jak i materialnego. W pierwszej kolejności Sąd zobowiązany był zatem zbadać prawidłowość podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Wyłącznie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania dowodowego, mogą być punktem wyjścia do oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w kontekście zarzutów o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Wbrew zarzutom obu apelacji, Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń w kwestii usprawiedliwionych kosztów utrzymania N. Z., które stanowią wynik właściwej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie. Ustalenia te zostały poczynione w takim zakresie, na jaki zezwalały przeprowadzone dowody, po dokonaniu ich oceny zgodnie z kryteriami wskazanymi w art. 233 § 1 k.p.c. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia powołanego przepisu wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Wyrażenie przez stronę odmiennego poglądu co do oceny poszczególnych dowodów jest prawem strony, jednakże możliwość przedstawienia innej wersji stanu faktycznego, nie świadczy jeszcze o nadużyciu swobodnej oceny dowodów. Jeżeli
z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów wyrażonych w art. 233 § 1 k.p.c. i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

W ocenie Sądu Okręgowego przeprowadzone rozumowanie pod kątem jego prawidłowości nie budzi zastrzeżeń. Apelacje stron mają zaś charakter typowo polemiczny,
a apelujący koncentrują się na prezentacji własnych subiektywnych ocen. Twierdzenia te nie mają oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. W treści apelacji skarżący ponownie przedstawili argumenty podnoszone w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, do których Sąd Rejonowy w sposób właściwy ustosunkował się w treści uzasadnienia swojego rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu Okręgowego, brak podstaw do uznania, aby Sąd Rejonowy nieprawidłowo ustalił wydatki związane z utrzymaniem małoletniej na poziomie
2200 zł miesięcznie, na które wówczas składały się: opłaty związane z przedszkolem —
800 zł (530 zł — czesne oraz 260 zł na zajęcia dodatkowe w przedszkolu), 50 zł — wyprawka, koszty związane z teatrzykami, wycieczkami w przedszkolu, koszty mieszkaniowe — 300 zł, odzież — 200 zł, wyżywienie — 350 zł, zabawki, rozrywka— 100 zł, chemia, kosmetyki — 100 zł, koszty opieki zdrowotnej, lekarstwa — 100 zł, paliwo— 200 zł.

Pozwany w postępowaniu apelacyjnym, po przedstawieniu zaświadczeń z przedszkola z dnia 1 stycznia 2024 r. i 16 maja 2024 r. (k.1158 i 1159) wywodził, że na przestrzeni ośmiu miesięcy, których dotyczą zaświadczenia koszt pobytu dziecka w przedszkolu wynosił
408,35 zł miesięcznie a nie 530 zł miesięcznie, jak zostało przyjęte przez Sąd Rejonowy. Sąd Okręgowy zauważa, że nie jest możliwe rozliczanie w ramach ustalania usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji dziecka każdego wydatku, czy też poniesienia w danym miesiącu z tytułu stałych kosztów ( a za takie należy uznać opłaty za przedszkole) niższej kwoty. Nadto z informacji zawartej w zaświadczeniu z 5 stycznia 2004 r. wynika, że na wysokość opłat za przedszkole wpływ ma to, ile dni dziecko było obecne w przedszkolu, gdyż wiąże się to z opłatą 23 zł za dzień z tytułu spożywanych posiłków ( łączna stawka za śniadanie, zupę, drugie danie i podwieczorek). Oczywistym jest więc, że jeżeli dziecko nie było obecne
w przedszkolu to posiłki tego dnia jadło w domu, przy czym te posiłki nie zostały uwzględnione w kosztach wyżywienia ustalonych przez Sąd Rejonowy na 350 zł miesięcznie.

Odnosząc się do kwestii podnoszonych przez apelującą co do części kosztów mieszkania przypadających na nią, to Sąd Okręgowy w pełni podziela rozważania Sądu Rejonowego, których podstawę faktyczną stanowiły zeznania świadka J. S.
i dokonana przez Sąd Rejonowy ocena tych zeznań (k.5 - 6 uzasadnienie Sądu Rejonowego czyli k.757-758 akt).

Wobec upływu czasu od daty orzeczenia Sądu Rejonowego ustalenia faktyczne poczynione przez ten sąd w zakresie kwestionowanych przez obie strony usprawiedliwionych potrzeb małoletniej wymagają jednak uzupełnienia.

W chwili orzekania przez Sąd Rejonowy małoletnia N. Z. miała 5 lat
i uczęszczała jeszcze do przedszkola.

Małoletnia powódka ma obecnie 7 lat i uczęszcza od września 2024 r. do pierwszej klasy szkoły podstawowej. Obecne usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej, pomimo zmiany okoliczności faktycznych i części składowych kosztów utrzymania małoletniej, nadal wynoszą łącznie 2200 zł. Składają się na nie: 650 zł – wyżywienie, 100 zł – chemia i kosmetyki, 300 zł – koszty partycypowania w utrzymaniu mieszkania, 200 zł – paliwo, 250 zł – zajęcia dodatkowe, zabawki, rozrywka i czas wolny, 50 zł – artykuły papiernicze, książki, zeszyty,
250 zł – odzież i obuwie, 150 zł – leki na choroby sezonowe oraz opieka zdrowotna nierefundowana przez NFZ, 200 zł – wyjazdy, 50 zł – opłaty szkolne.

Ustalając aktualne potrzeby małoletniej Sąd Okręgowy oparł się na ustaleniach
i rozważaniach Sądu Rejonowego (np. w zakresie partycypowania przez małoletnią w kosztach utrzymania mieszkania) oraz doświadczeniu życiowym. Koszty wyżywienia uległy zwiększaniu z uwagi na to, że dziecko nie korzysta już z posiłków w przedszkolu, ale przy tych kosztach uwzględniono też, że małoletnia spędza weekendy z ojcem ( w piśmie z 19 kwietnia 2024r. pozwany podał, że trzy weekendy w miesiącu). Usprawiedliwione koszty zajęć dodatkowych łącznie z zabawkami, rozrywką, rozumianą jako zagospodarowanie czasu wolnego zostały ujęte w kwocie 250 zł, przy czym w tym zakresie Sąd Okręgowy miał też na uwadze to, że małoletnia spędza weekendy z ojcem. Co do kosztów leczenia Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że w pierwszej kolejności należy korzystać z usług medycznych refundowanych przez NFZ. Zdaniem Sądu Okręgowego, w związku z rozpoczęciem edukacji w szkole, wzrosły natomiast o 50 zł usprawiedliwione wydatki małoletniej na odzież i obuwie. Za zasadne Sąd Okręgowy uznaje uwzględnienie w kosztach utrzymania dziecka kwoty 200 zł miesięcznie na wyjazdy wakacyjne ( rocznie jest to kwota 2400 zł – uwzględniając wydatki zarówno zimowe, jak i letnie). Gdyby okazało się, że matka małoletniej nie organizuje jej wyjazdów wakacyjnych (co sygnalizował apelujący) to kwestia dalszego uwzględniania tego wydatku w kosztach utrzymania małoletniej winna ulec korekcie.

Apelująca nie wykazała, aby usprawiedliwione wydatki związane z utrzymaniem małoletniej opiewały na kwotę ponad 3800 zł (k. 1097), a tym samym przekraczałyby wydatki uwzględnione przez Sąd I instancji (rozliczenie z k.1097 odnosi się do okresu kiedy małoletnia uczęszczała jeszcze do przedszkola). W ocenie Sądu Okręgowego wskazane przez stronę powodową koszty są znacznie zawyżone i nieadekwatne do usprawiedliwionych potrzeb małoletniej.

Nadto nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut apelującej, iż matka małoletniej wykonuje niemal w całości spoczywający na obojgu rodzicach obowiązek wychowania i opieki nad małoletnią. Wskazać należy, że to matka małoletniej podjęła decyzję
o wyprowadzce z córką do W., co przełożyło się na zwiększenie odległości od miejsca zamieszkania ojca małoletniej i rzadszy kontakt z nim. Nie ulega wątpliwości, iż miało to istotny wpływ na możliwość udziału w wychowaniu i partycypacji pozwanego w sprawowaniu opieki nad córką.

Kwestia tego, że w dniu 10 lipca 2024 r. pozwanemu urodził się syn nie miała wpływu na wysokość zasądzonych alimentów; pozwany nie wskazał w żaden sposób jakie wydatki
z tego tytułu ponosi.

W ocenie Sądu Okręgowego na uwzględnienie w części zasługiwał zarzut pozwanego odnoszący się do niewłaściwego rozliczenia przez Sąd Rejonowy kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy błędnie rozliczył koszty poprzedniego postępowania apelacyjnego,
po pierwsze przyjmując, że powódki nie reprezentował ten sam pełnomocnik, co w postępowaniu przed sądem I instancji. Rację ma skarżący wskazując, że powódka zmieniła pełnomocnika dopiero po uchyleniu wyroku (k. 284). Tym samym z pierwszego postępowania apelacyjnego rozliczeniu ulec powinny koszty zastępstwa procesowego powódki w wysokości 50% od kwoty 1800 zł, a nie w wysokości 75%, czyli w wysokości 900 zł zgodnie z § 2 pkt 4 w zw. z 4 pkt 4 i § 10 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radcy prawnego, a nie 1 350 zł. Nietrafnie też Sąd Rejonowy przyjął, że skoro powódka wygrała pierwsze postępowanie apelacyjne to należy się jej zwrot całości poniesionych w tamtym postępowaniu kosztów. Koszty pierwszego postępowania apelacyjnego podlegają rozliczeniu zgodnie z ostatecznym wynikiem postępowania, które powódka wygrała w 70%, a pozwany w 30%. Na koszty pierwszego postępowania apelacyjnego złożyła się wskazana wyżej kwota 900 zł z tytułu zastępstwa procesowego powódki i 120 zł z tytułu zastępstwa procesowego pozwanego (zgodnie z § 4 pkt 9 i § 10 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie). Pozwany z tytułu kosztów zastępstwa procesowego powódki winien jej zwrócić 630 zł (70% z 900 zł), a powódka wina jemu zwrócić 36 zł (30% ze 120 zł). Po rozliczeniu tych kwot pozwanego obciąża obowiązek zwrotu na rzecz powódki z tytułu kosztów procesu za pierwsze postępowanie apelacyjne kwoty 594 zł, a konsekwencją tego jest zmiana zaskarżonego wyroku dokona w punkcie 1. wyroku Sądu Okręgowego i w konsekwencji obniżenie zasądzonych kosztów z 3828,90 zł do 3072,90 zł.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut pozwanego odnoszący się do niesłusznego obciążenia pozwanego kosztami postępowania, w tym w szczególności kosztami sądowymi wysokości 750 zł i kosztami pełnomocnika pozwanego, pomimo istnienia szczególnie uzasadnionego wypadku odstąpienia od obciążenia czy wzajemnego zniesienia kosztów zastępstwa procesowego. W niniejszej sprawie nie zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami zgodnie z art. 102 k.p.c.

Ubocznie należy wskazać, że nie zostały rozliczone koszty postępowania zażaleniowego powódki (postanowienie z dnia 4 listopada 2022 r. - k. 682), czego nie podniosła w apelacji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w puncie 5. w zakresie wskazanym wyżej.

W pozostałym zakresie apelacja pozwanego oraz apelacja powódki jako bezzasadne zostały oddalone na podstawie art. 385 k.p.c.

Koszty apelacji powódki, wobec tego, że została oddalona, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. obciążają powódkę. Pozwany nie był reprezentowany w tym postępowaniu apelacyjnym przez fachowego pełnomocnika i nie poniósł żadnych kosztów, więc nie zachodziła potrzeba zasądzania od powódki na jego rzecz jakichkolwiek kwot.

O kosztach postępowania apelacyjnego wywołanego apelacją pozwanego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art.100 zdanie drugie k.p.c., obciążając tymi kosztami w całości pozwanego. Pozwany wygrał bowiem postępowanie apelacyjne wywołane swoją apelacją
w niewielkim zakresie – tylko co do roszczenia związanego z orzeczeniem o kosztach procesu (zaskarżenie kosztów procesu zostało przy tym uwzględnione jedynie w części). Powódce wobec tego, że złożyła odpowiedź na apelację pozwanego, z wnioskiem o rozliczenie kosztów postępowania wywołanego tą apelacją (k.839 i nast.) należało się kwota 450 zł stanowiącą wynagrodzenie jej pełnomocnika stosownie do treści § 2 pkt 3 w zw. z §4 pkt 4 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych
z dnia 22 października 2015 r.

Maria Antecka