Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Radomska-Stęplewska

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2023 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko Towarzystwu (...) S A z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu

z dnia 13 września 2022 roku

sygn. akt VII C 503/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym kwotę 450 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia rozstrzygającego o kosztach postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty.

Małgorzata Radomska-Stęplewska

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 września 2022 r. Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu w sprawie z powództwa M. S. przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę:

1) zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.114,91 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 października 2020 roku do dnia zapłaty,

2) w pozostałym zakresie powództwo oddalił,

3) zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania,

4) nakazał zwrócić powodowi kwotę nadpłaconej zaliczki w wysokości 700 zł,

5) nakazał zwrócić pozwanemu kwotę nadpłaconej zaliczki w wysokości 138,75 zł.

Z powyższym rozstrzygnięciem w części, tj. w punkcie 1 co do kwoty 4.094,94 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 20.10.2020 r. do dnia zapłaty oraz w punkcie 3,4 i 5 zawierającym rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu, nie zgodził się pozwany, wnosząc apelację, zarzucając zaskarżonemu w tej części orzeczeniu naruszenie:

I. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. i art. 278 k.p.c. poprzez nieprawidłową ocenę zebranych dowodów i sprzeczność istotnych ustaleń Sądu l instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przejawiającą się:

a) uznaniem za uzasadnione w okolicznościach niniejszej sprawy korzystanie z pojazdu zastępczego przez okres 44 dni w sytuacji, w której mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy za maksymalny usprawiedliwiony okres korzystania z pojazdu zastępczego można uznać wyłącznie okres 23 dni, wynikający z wydanej w sprawie opinii biegłego, tj. bez wydłużenia okresu najmu o oczekiwanie na przyznanie kwoty bezspornej;

b) pominięciem, co wynika z zeznań poszkodowanego złożonych w niniejszej sprawie, że oczekiwał on od powoda przeprowadzenia szybkiej naprawy pojazdu i zlecił mu jej przeprowadzenie niezależnie od kwestii rozliczeń z ubezpieczycielem, dysponował środkami na naprawę pojazdu, a powód zdeklarował się, że przeprowadzi cały proces naprawczy w terminie 2 tygodni, przy jednoczesnym pominięciu, że poszkodowany zlecił wykonanie całości czynności w postępowaniu likwidacyjnym powodowi, a wydłużenie procesu likwidacji szkody leżało w interesie powoda, który mógł w tej sytuacji wystawić fakturę za najem i parkowanie pojazdu uszkodzonego za dłuższy okres, co nie powinno być uznane za mieszczące się w rzeczywistym zakresie szkody;

c) pominięciem faktu, z którego powinny wynikać negatywne skutki procesowe dla powoda, a mianowicie że powód nie przedłożył na zobowiązanie Sądu dokumentu, z którego wynikało, jak wskazał przesłuchiwany na rozprawie świadek, że w związku z długością naprawy „zrzeka się wszelkich roszczeń” wobec poszkodowanego, zasłaniając się upływem czasu od daty sporządzenia dokumentu, w sytuacji, w której powód jako profesjonalista miał świadomość pozostawania w sporze co do należnej wysokości odszkodowania, a złożone oświadczenie świadczyło o świadomości powoda o nieuzasadnionym w okolicznościach sprawy przedłużaniu procesu naprawy pojazdu;

d) pominięciem, przy ocenie uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego, że zgłoszenia szkody będący profesjonalistą powód dokonał dopiero po 8 dniach od powstania szkody, pomimo, że już w dniu powstania szkody (13.04.2017r.) dopełnił formalności związanych z zawarciem z poszkodowanymi umowy najmu pojazdu zastępczego oraz zlecenia parkowania a także zawarł umowę cesji wierzytelności, stając się wyłącznym beneficjentem sytuacji, w której dochodzi do zwłoki w zgłoszeniu szkody;

e) bezzasadnym doliczeniem przez Sąd dodatkowo 2 dni do okresu 42 dni wynikającego z opinii biegłego w wariancie korzystniejszym dla powoda, przy jednoczesnym niezasadnym uznaniu, że dopiero w dniu 18.0.2017r. powód powinien był zamówić części zamienne i doliczeniu dodatkowego dnia na wydanie pojazdu w sytuacji, w której pojazd powinien zostać wydany bezpośrednio po wykonaniu jego naprawy;

II. naruszenie prawa materialnego, tj.:

- art. 442 ¹ k.c. poprzez pominięcie, że termin przedawnienia roszczeń z deliktu stanowi lex specialis w odniesieniu do ogólnego przepisu art. 118 k.c. i uznanie, że roszczenie powoda nie jest przedawnione;

- art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 824 ¹ § 1 k.c. i art. 6 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczaniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie przejawiające się w:

a) uznaniu, że szkoda związana z poniesieniem kosztów najmu pojazdu przez okres 44 dni jest powiązana adekwatnym i normalnym związkiem przyczynowym z kolizją drogową z dnia 17.05.2017 r. za skutki której odpowiedzialność gwarancyjną ponosi pozwany, w sytuacji w której jako maksymalny usprawiedliwiony okres najmu pojazdu w okolicznościach niniejszej sprawy należy uznać okres 23 dni,

b) nieuwzględnieniu faktu, że w okolicznościach niniejszej sprawy poszkodowany oraz powód jako jego następca prawny obowiązani byli do minimalizowania zakresu szkody, czego jednakże nie uczynili najmując pojazd w okresie nieuzasadnionym okolicznościami sprawy,

- art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 482 § 1 k.c. poprzez bezzasadne obliczenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 4.194,30 zł, w sytuacji w której tytułem należności głównej należna kwota wynosi 836,40 zł.

Mając powyższe na uwadze apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części poprzez: oddalenie powództwa także co do kwoty 4.094,94 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 20.10.2020 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Nadto wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne i rozważania prawne poczynione przez Sąd Rejonowy, czyniąc je integralną częścią niniejszego uzasadnienia.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Okręgowy za nieuzasadniony uznał zarzut apelacji dotyczący nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia. Sąd Odwoławczy podzielił stanowisko Sądu I instancji, że w sprawie ma zastosowanie 3-letni termin przedawnienia określony przepisami art. 442(1) k.c. w zw. z art. 819 § 3 k.c., jednakże z mocy art. 118 zd. 2 k.c. koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, a więc w tym przypadku na 31.12.2020 r. Skoro pozew został wniesiony 20 października 2020 r., zarzut pozwanego w tym przedmiocie okazał się nieuzasadniony.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko wyrażone w doktrynie ( komentarz do art. 442(1) k.c. pod red. Olejniczaka, Legalis), że „także w przypadku deliktowych roszczeń odszkodowawczych stosować należy regułę przewidzianą w art. 118 zd. 2 KC, zgodnie z którą „koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Prima facie mogłoby się wydawać, że wspomniana reguła nie dotyczy obliczania terminów przewidzianych w art. 442 ¹ KC, gdyż – jak na to wskazuje jej usytuowanie – jest integralnie powiązana z terminami przedawnienia przewidzianymi w art. 118 zd. 1 KC w jego nowym kształcie. Z drugiej strony jednak analiza fragmentu końcowego tej formuły prowadzi do innego wniosku (druga interpretacja), gdyż mowa tu o terminach przedawnienia krótszych niż dwa lata. Rzecz w tym, że skoro takie terminy są przewidziane wyłącznie w przepisach stanowiących lex specialis w stosunku do art. 118 zd. 1 KC, to można przypuszczać, że chodzi tu o nadanie art. 118 zd. 2 znaczenia uniwersalnego, a zatem objęcie jego zakresem wszystkich terminów przedawnienia, w tym także terminów przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym.”

W zakresie pozostałych zarzutów apelacji podkreślić trzeba, że Sąd Okręgowy podziela utrwalony w judykaturze pogląd, że wykazanie, iż sąd pierwszej instancji naruszył art. 233 § 1 k.p.c., co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być ograniczone do odmiennej interpretacji przez apelującego dowodów zebranych w sprawie, przy jednoczesnym zaniechaniu wykazania, iż ocena przyjęta za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granicę swobodnej oceny dowodów, którą wyznaczają czynniki logiczny i ustawowy, zasady doświadczenia życiowego, aktualny stan wiedzy, stan świadomości prawnej i dominujących poglądów na sądowe stosowanie prawa. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 29 lipca 2015 r., III AUa 216/15).

W orzecznictwie niekwestionowanym pozostaje, iż możliwość dochodzenia od ubezpieczyciela odszkodowania w zakresie dodatkowych kosztów i wydatków związanych ze zdarzeniem wywołującym szkodę, obejmuje nie tylko kompensatę wartości pojazdu, ale również koszty takie jak holowanie do miejsca naprawy, czy też koszty związane z najmem pojazdu zastępczego lub koniecznością parkowania uszkodzonego auta. Nie jest jednak oczywistym jak długo ubezpieczyciel ma obowiązek pokrywać koszty związane z użytkowaniem samochodu zastępczego czy parkingiem. Sąd Najwyższy kilkukrotnie zajmował się wspomnianą tematyką, podkreślając, że w przypadku gdy samochód może być naprawiony, to poszkodowany może żądać od zakładu ubezpieczeń również zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale poniesionych jedynie w okresie naprawy samochodu ( V CKN 1397/00, IV CK 672/03).

Odnosząc powyższe uwagi do okoliczności niniejszej sprawy stwierdzić trzeba, że koszty wynajęcia pojazdu zastępczego w zakresie, w jakim zostały uznane za uzasadnione przez Sąd I instancji ( tj. 44 dni najmu) wynikają z opinii biegłego sądowego M. C. sporządzonej 17 czerwca 2022 roku - jej wariantu 2. (k. 102 i nast.).

Wbrew twierdzeniom apelującego, w okolicznościach sprawy nie sposób było uznać za zasadny najem pojazdu zastępczego tylko przez okres 23 dni, tj. zgodnie z wariantem 1. przedstawionym w w/w opinii. Jak wynika bowiem z treści zeznań poszkodowanego, naprawa pojazdu miała być dokonana bez zapłaty z jego strony, tj. przy użyciu środków wypłaconych z ubezpieczenia OC sprawcy szkody, stąd istotny był przebieg postępowania likwidacyjnego, który miał wpływ na uzasadniony czasu najmu pojazdu zastępczego.

Podkreślić należy, że poszkodowany nie mógł korzystać z uszkodzonego samochodu ze względu na zatrzymanie przez Policję dowodu rejestracyjnego i w tej sytuacji był zmuszony korzystać z pojazdu zastępczego już od dnia kolizji. Jednocześnie poszkodowany przekonany był, że w związku z dokonaną cesją nie będzie musiał ponosić żadnych dodatkowych kosztów - w tym związanych z najmem auta zastępczego, co potwierdziło się podczas rozprawy w dniu 13 maja 2022 roku, kiedy wskazał, że otrzymał od powoda stosowne oświadczenie w tym zakresie. Okoliczność ta jest na tyle jasna, że sam fakt nieprzedłożenia przez świadka oświadczenia otrzymanego od powoda na zobowiązanie sądu pozostaje irrelewantny w kontekście oceny skierowanych do niego pouczeń oraz treści umowy najmu pojazdu zastępczego (k. 24). Niewątpliwie zamiarem poszkodowanego było „bezkosztowe” przywrócenie jego pojazdu do stanu sprzed szkody oraz zapewnienie warunków umożliwiających dotychczasowe funkcjonowanie, a więc najem pojazdu zastępczego. Sama okoliczność, że poszkodowany dysponował pewnymi środkami, które mógłby przeznaczyć na naprawę, nie niweczy możliwości skorzystania przez niego z propozycji powoda, która umożliwiała mu naprawę na korzystniejszych w jego ocenie warunkach.

Co do zarzutów apelacji dotyczących daty zgłoszenia szkody, to brak jest jakichkolwiek wątpliwości, że słusznie wskazał Sąd Rejonowy, iż winno ono nastąpić wcześniej ( w ciągu 3 dni roboczych) i zostało to uwzględnione przy ocenie zasadności okresu najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego. Argumentacja apelującego ogranicza się w tym zakresie jedynie do wskazania, że taki wniosek jest błędny, nie odwołując się do przyczyn takiego twierdzenia. Okoliczność, że powód zawarł umowy niezbędne do uregulowania stosunków z poszkodowanym już w dniu kolizji nie może wprost oznaczać, że w tym samym dniu zobligowany był szkodę zgłosić. Niewątpliwie czynności związane z przyjęciem do naprawy uszkodzonego auta i wydaniem pojazdu zastępczego ze względu na ich pilność nie mogły zostać dokonane w przyszłości. Jednocześnie okres 3 dni roboczych jest czasem rozsądnym na zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi, tym bardziej w okresie okołoświątecznym, mając na uwadze obowiązek minimalizacji szkody, a pozwanemu nie udało się skutecznie zakwestionować tej okoliczności. Biorąc to pod uwagę Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego obejmował okres od 18 kwietnia 2017 roku do 1 czerwca 2017 roku, tj. łącznie 44 dni.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c.

Na koszty złożyło się 450 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika powoda ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Małgorzata Radomska – Stęplewska