Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Alina Szymanowska

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2024 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. K. i H. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) W. (...) w P.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w Poznaniu

z dnia 10 stycznia 2024 r.

sygn. akt VII C 1326/20

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 1 800 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia niniejszego orzeczenia o kosztach procesu do dnia zapłaty.

Alina Szymanowska

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 27 lipca 2020 r. powodowie T. i H. K. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – W. (...) w P. łącznie kwoty 9.900 zł, w tym 4.950 zł tytułem kosztów dostosowania nieruchomości w związku z rewitalizacją akustyczną wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie płatnymi od 17 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz 4.950 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości z uwagi na powstanie obszaru ograniczonego użytkowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie płatnymi od 17 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty.

Powodowie wnieśli również o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. oraz kwoty 34 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw.

Pozwany wniósł odpowiedź na pozew (k. 73), domagał się zwrotu pozwu oraz oddalenia powództwa w całości i zasądzenia od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pismem z dnia 15 listopada 2023 r. pełnomocnik powoda rozszerzył powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwoty 49.950 zł, w tym kwoty 24.975 zł tytułem kosztów dostosowanie nieruchomości położonej w miejscowości (...), gmina N. w związku z rewitalizacją akustyczną wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie płatnymi od 17 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 24.975 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości i z uwagi na powstanie obszaru ograniczonego użytkowania dla nieruchomości położonej w miejscowości (...), gmina N. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie płatnymi od 17 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powód podtrzymał dotychczas wyrażone w sprawie stanowisko.

W wyroku z dnia 10 stycznia 2024 r. Sąd Rejonowy Poznań Stare – Miasto w Poznaniu:

- w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 24.975 zł (dwadzieścia cztery tysiące dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- w punkcie 2. zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 24.975 zł (dwadzieścia cztery tysiące dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- w punkcie 3. kosztami postępowania obciążył w całości pozwanego i z tego tytułu:

a) zasądził od pozwanego na rzecz powodów 9.332 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

b) nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w Poznaniu 7.447,78 zł tytułem nieuiszczonej części wynagrodzenia biegłych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając orzeczenie w całości i formułując następujące zarzuty:

1. naruszenia przepisów prawa materialnego tj.:

- art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na bezzasadnym przyjęciu, że odpowiedzialność odszkodowawcza przewidziana w tym przepisie obejmuje spadek wartości nieruchomości spowodowany emisją hałasu lub wskutek wejścia w życie uchwały wprowadzającej obszar ograniczonego użytkowania, podczas gdy prawidłowa wykładnia wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, że odszkodowanie na podstawie art. 129 ust. 2p.o.ś. należne jest jedynie z tytułu poniesienia szkody wynikłej z ograniczeń w dotychczasowym korzystaniu z nieruchomości przewidzianych w uchwale wprowadzającej, a więc wymaga ustalenia, że powód faktycznie może korzystać z nieruchomości w mniejszym zakresie niż dotychczas a także pomimo tego, że zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa miejscowego nieruchomość powoda stanowi działkę siedliskową tj. ma charakter gospodarstwa rolnego. W postępowaniu sądowym powód nie wykazał aby doznał realnie jakichkolwiek ograniczeń w zakresie korzystania z nieruchomości w związku z utworzeniem o.o.u lotniska w P.;

- art. 129 ust. 2 w związku z art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że odszkodowanie z tytułu poniesionych wydatków na rewitalizację akustyczną, należne jest bez względu na to, czy strona powodowa w rzeczywistości poniosła koszty rewitalizacji akustycznej swojej nieruchomości;

- art. 136 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że podmiotem zobowiązanym do zapłaty odszkodowania jest Skarb Państwa - Szef Wojskowego Zarządu Infrastruktury pomimo, że nie zostało wykazane aby działalność (...) W. (...)spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a nawet nie wskazano na czym taka działalność (...) W. (...) miałby polegać;

- art. 361 § 2 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że naprawieniu podlega szkoda, która jeszcze nie powstała, w której nie doszło jeszcze do utraty składników majątkowych jak też do poniesienia przez powodów wydatków;

- art. 361 § 2 k.c. poprzez nieuwzględnienie przy ustalaniu wysokości szkody korzyści w postaci zwiększenia wartości budynku w razie poniesienia nakładów na budynek powoda na koszt pozwanego,

- art. 129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś., poprzez ich błędną wykładnię i nieuwzględnienie zjawiska zwiększenia wartości nieruchomości skutek poniesienia nakładów na rewitalizację akustyczną,

- art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. oraz art. 363 § 2 k.c., poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że roszczenie o zapłatę odszkodowania stało się wymagalne z chwilą doręczenia wezwania o zapłatę w sytuacji gdy odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości jak i wysokość nakładów na rewitalizację akustyczną zostało obliczone według cen aktualnych, tj. cen z daty jego ustalania (orzekania), stało się ono wymagalne dopiero z datą wyrokowania i najwcześniej od tej daty dłużnik (pozwany) pozostaje w opóźnieniu uzasadniającym zapłatę odsetek, a w toku procesu powód nie wykazał ani spadku wartości nieruchomości ani wysokości nakładów na dzień 17 kwietnia 2018 r.;

- art. 136 ust.3 p.o.ś. w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art. 322 p.o.ś. i w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości na skutek wprowadzenia OOU powód może żądać zwrotu nakładów koniecznych do zapewnienia prawidłowego klimatu akustycznego, podczas gdy w realiach niniejszej sprawy nie zostało wykazane, że pomiędzy celowością poniesienia nakładów a ustanowieniem OOU zachodzi związek przyczynowo - skutkowy;

- art. 136 ust.3 p.o.ś. w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art. 322 p.o.ś. i w zw. z art. 361 § 1 k.c. oraz § 9 uchwały nr (...) sejmiku Województwa (...) poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że w strefie zewnętrznej o.o.u przepisy prawa upoważniają do żądania odszkodowania innego niż w postaci zwrotu kosztów budowy przegród budowlanych a w szczególności, że powodowie mogą żądać odszkodowania za budowę wentylacji mechanicznej;

- art. 36 ust. 4 zdanie drugie ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece poprzez uznanie, że przedstawiony w sprawie wydruk z EKW stanowi dowód potwierdzający własność

nieruchomości powodów;

2. naruszenie przepisów postępowania tj.:

- art. 227 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś. poprzez przyjęcie, że wystąpienie szkody dochodzonej na gruncie art. 129 ust. 2 p.o.ś. oraz rozmiar takiej szkody zostały udowodnione przez stronę powodową, pomimo że powyższe okoliczności w żaden sposób nie zostały udowodnione;

- art. 227 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. żart. 278 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powodowie są właścicielami nieruchomości położonej w M. pod nr 17 pomimo, że pozwany powyższą okoliczność zakwestionował a powodowie nie przedstawili dokumentu mającego walor dowodu potwierdzającego powyższą okoliczność;

- art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przerzucenie na biegłych obowiązku dokonania części ustaleń faktycznych i dokonania wykładni prawa (w zakresie dotyczącym interpretacji postanowień art. 129 p.o.ś. i art. 136 p.o.ś. jak i związku przyczynowego), oraz na bezkrytycznym oparciu się na stanowisku biegłych w tym zakresie przy wydawaniu rozstrzygnięcia , pomimo zgłoszonych przez pozwanego zarzutów i zastrzeżeń wskazujących na błędy metodologiczne, które uniemożliwiają potraktowanie ich jako rzetelnego środka dowodowego, mającego za zadanie wyjaśnienie okoliczności wymagających wiadomości specjalnych;

-

art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oparcie się w skarżonym wyroku na treści opinii przedstawionych w sprawie, a przygotowanych przez biegłych nie mających dostępu do dokumentacji budowlanej powykonawczej, a opartych o ,, poczynione spostrzeżenia faktyczne ,, bez dokonywania odkrywek i ,, oświadczenia właściciela nieruchomości,,;

-

art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. oraz art 235.2 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku dowodowego strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego rzeczoznawcy majątkowego szacującego spadek wartości nieruchomości w sytuacji, gdy w toku procesu doszło jedynie do usztywnienia poglądów biegłego, a przyjęte przez biegłych procedury i metody były przez pozwanego merytorycznie kwestionowane;

-

art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. oraz art 235.2 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku dowodowego strony pozwanej o zobowiązanie biegłego do dostarczenia dokumentów Instytutu (...), które nie mają charakteru normatywnego, które zgodnie z oświadczeniami biegłego były podstawą sporządzenia opinii.

-

art. 227 k.p.c. zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. oraz art 235.2 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku o przesłuchanie B. H. i M. P. w charakterze świadków;

-

art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. oraz art. 157 ust. 1 i ust. 3 u.g.n., poprzez całkowite pominięcie zastrzeżeń pozwanego względem przedstawionych w sprawie opinii biegłego w tym zastrzeżeń co do przyjętej metody badawczej przez biegłego R. D. ;

-

art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § l k.p.c. w zw. z art. 244 k.p.c., poprzez brak zawarcia w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których sąd uznał, że pomimo zebrania przez biegłego R. D. ogólnikowych informacji jedynie o trzech transakcjach dokonanych na terenie o.o.u oraz formułowania przez co do metody przyjętej przez biegłego R. D. obiektywnych zastrzeżeń Sąd pierwszej instancji uznał opinię za przydatną i oparł na niej wydany w sprawie wyrok;

-

art. 328 § 2 k.p.c., bowiem Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie szczegółowo nie wyjaśnił z jakich przyczyn i w oparciu o jakie dowody wyprowadził wniosek, że prawidłowym jest ustalenie, iż spadek wartości nieruchomości powodów wyniósł 8,82 % ceny rynkowej budynku;

-

art. 328 § 2 k.p.c. bowiem Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie szczegółowo nie wyjaśnił za jakie prace konkretne zasądził odszkodowanie w niniejszym postępowaniu pomimo, że jest do istotna okoliczność w sytuacji gdy Biegli przewidzieli prace różne rodzajowo tj. zmierzające do wytworzenia przegród izolacyjnych i takie, które związane są z wentylacją budynku a ponadto prace zostały przedstawione wariantowo. W tym stanie pozwany nie uzyskał informacji jakie prace są takimi, których wykonanie Sąd uznał za zasadne i za jakie miałby w istocie zapłacić realizując wydany w niniejszej sprawie wyrok. Jest to okoliczność istotna w sytuacji gdy powodowie będą dochodzili dalszego odszkodowania lub zmierzać będą do waloryzacji wynagrodzenia za prace za które pozwany jeszcze nie zapłacił;

-

art. 328 § 2 k.p.c. bowiem Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie szczegółowo nie wyjaśnił z jakich powodów i w oparciu o jakie dowody wyprowadził wniosek że budynek mieszkalny powodów nie stanowi integralną części gospodarstwa rolnego (działki siedliskowej) w sytuacji gdy powodowie nie przedstawili dowodów na okoliczność, że posiadają inne pomieszczenia przeznaczone np. na przechowywanie lub pranie odzieży roboczej, wykonywania prac biurowych związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego np. z uzyskiwaniem dotacji , składaniem zeznań podatkowych itp.;

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie za prawidłowe z punktu widzenia logiki oświadczenia biegłego, o tym że możliwym jest ustalenie w oparciu o algorytm matematyczny spadku wartości wszystkich nieruchomości na terenie o.o.u na podstawie informacji o cenach z trzech transakcji, i to takich transakcji co do których biegły nie przedstawił jakichkolwiek dowodów dotyczących warunków sprzedaż. Sąd uznał twierdzenia biegłego za logiczne pomimo, że biegły nie zbadał jakie były wzajemne relacje cen (niższe, wyższe) w poszczególnych lokalizacjach przed utworzeniem o.o.u przez co nie miał żadnego punktu odniesienia, jak pomimo tego, że biegły nie wykazał aby przeprowadził badania nad możliwością występowania innych czynników oddziaływania na ceny i bez prowadzenia dowodu uznał, że różnice cen należy przypisać faktowi utworzenia o.o.u;

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że same opinie sporządzone przez biegłych mogą być źródłem materiału faktycznego sprawy oraz stanowić podstawy ustalenia okoliczności będących przedmiotem oceny biegłych. Zarzut dotyczy wszystkich opinii sporządzonych przez biegłych w niniejszym postępowaniu, bowiem pozwani nie przedstawili żadnych dowodów w oparciu, o które zostały sporządzone opinie.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę całości wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, jak również zasądzenie od strony powodowej na rzecz strony pozwanej zwrotu kosztów procesu w I instancji, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego liczonego według norm przepisanych; zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego liczonego według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sąd drugiej instancji dowodu z opinii innego biegłego z dziedziny wyceny i szacowania nieruchomości oraz z zakresu akustyki i robót budowlanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i na podstawie artykułu 382 k.p.c., przyjmuje je za własne. Sąd odwoławczy w pełni podziela również rozważania prawne poczynione przez Sąd Rejonowy ich ponowne przytoczenie nie jest konieczne.

W pierwszej kolejności należy się odnieść do zarzutów naruszenia prawa procesowego w szczególności naruszenia art 233 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w tym w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. i art. 244 k.p.c. oraz art. 227 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. i art. 286 k.p.c. oraz art. 235 ² § 1 k.p.c.

Zarzuty te, w przeważającym zakresie, zostały sformułowane w celu zakwestionowania jako dowodu, który sąd uznał za przydatny dla dokonania rozstrzygnięcia opinii biegłego R. D. (2) oraz opinii biegłych: z dziedziny akustyki W. P. i z dziedziny budownictwa i szacowania nieruchomości Z. B..

Trzeba wskazać, że apelujący zarzuca naruszenie 328 § 2 k.p.c., który przed zmianą kodeksu postępowania cywilnego dotyczył sposobu i terminu złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. W wyniku zmian kodeksu postępowania cywilnego, dokonanych w 2019 r. regulację zawartą w art. 328 § 2 k.p.c. przeniesiono do art. 327 ¹ § 1 k.p.c. w zasadzie dosłownie. Aktualność zachowały poglądy wyrażane na temat treści uzasadnienia wyroku sądu I instancji podczas stosowania art. 328 § 2 k.p.c. w dotychczasowym brzmieniu. Zarzuty apelującego dotyczące formy uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia nie są zasadne.

O uchybieniu przepisowi art. 327 ¹ § 1 k.p.c. można mówić jedynie wtedy, gdy uzasadnienie orzeczenia sądowego nie zawiera wszystkich lub niektórych elementów wymienionych w tym przepisie, a brak ten mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy (wyr. SN z 19.12.2001 r., V CKN 158/00). Sąd drugiej instancji, w razie stwierdzenia uchybienia sądu pierwszej instancji polegającego na sporządzeniu uzasadnienia zaskarżonego wyroku z naruszeniem wymagań określonych w art. 327 ¹ § 1 k.p.c. ma obowiązek odpowiedniej sanacji tego uchybienia, w szczególności poprzez uzupełnienie w uzasadnieniu własnego orzeczenia dostrzeżonych braków w ocenie dowodów przeprowadzonych w sprawie przez sąd pierwszej instancji, czy też poprzez uzupełnienie niedostatków w zakresie oceny prawnej ustalonego w sprawie stanu faktycznego (post. SN z 16.11.2012 r., III Cz 83/12).

Takiej potrzeby nie ma w niniejszej sprawie albowiem sporządzone uzasadnienie orzeczenia spełnia wymogi określone w przywołanym przepisie.

Niezasadny okazał się zarzut naruszenia prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. Ocena dowodów dokonana przez Sąd I instancji może być przedmiotem kontroli apelacyjnej, jednakże można ją podważyć tylko wówczas, jeżeli w świetle dyrektyw płynących z art. 233 § 1 k.p.c. jest rażąco wadliwa albo oczywiście błędna. Ocenie dowodów przeprowadzonej w rozpoznawanej sprawie, takich zarzutów postawić nie można. Sąd Rejonowy dostatecznie wnikliwie i wszechstronnie rozważył zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy, w tym w szczególności dowód z opinii biegłego R. D. (2) oraz biegłych W. P. i Z. B. i ocena tego materiału dowodowego nie narusza wspomnianych kryteriów.

Należy ponownie podkreślić, że sformułowane w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego w zasadniczej części sprowadzają się do kwestionowania sporządzonych na potrzeby niniejszego postępowania opinii biegłych i ich znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd I instancji w sposób dostateczny wyjaśnił przyczyny, które legły u podstaw rozstrzygnięcia zgodnego z żądaniem powodów, dokonał również należytą ocenę dowodów w tym ocenę opinii biegłych, dostatecznie szczegółowo odniósł się do zarzutów podnoszonych przez pozwanego co do opinii biegłych w toku postępowania. Sąd odwoławczy w pełni podziela argumentację Sądu I instancji dotycząca oceny opinii biegłego R. D. (2) oraz opinii biegłego z dziedziny akustyki W. P. i biegłego z dziedziny budownictwa i szacowania nieruchomości Z. B.. Nie sposób stwierdzić, że opinie zostały sporządzone pomimo braku dostatecznej dokumentacji.

Nie można podzielić argumentacji skarżącego o wadliwości opinii biegłego R. D. (2) zawartych w niej błędach metodologicznych, które jak należy wywieść z treści apelacji zdaniem skarżącego uniemożliwiają potraktowanie tej opinii jako rzetelnego środka dowodowego mającego za zadanie wyjaśnienie okoliczności wymagających wiadomości specjalnych. Opinia sporządzona przez biegłego sądowego R. D. (2) jest spójna, logiczna, nie zawiera błędów, nie jest też wewnętrznie sprzeczna. Zastrzeżeń nie budzi przyjęta przez biegłego metoda opiniowania i zakres danych stanowiących podstawę do wydania opinii oraz wnioski opinii w szczególności w zakresie dotyczącym wpływu wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania na wartość nieruchomości powodów - zmniejszenie wartości. Przedstawiony przez biegłego zakres spadku wartości nieruchomości nie został skutecznie zakwestionowany przez pozwanego.

Prawidłowość opinii biegłego R. D. (2) i jej przydatność do rozstrzygnięcia sprawy nie została przez pozwanego podważona. Podczas rozprawy w dniu 15 marca 2023 r. biegły R. D. (2) w sposób bardzo szczegółowy i rzetelny odniósł się do zarzutów formułowanych przez pozwanego w piśmie z dnia 26 października 2022 r.

Chybione są również argumenty dotyczące rzekomego przerzucenia przez Sąd na biegłych obowiązku dokonania części ustaleń faktycznych i dokonania wykładni prawa. Niewątpliwie Sąd Rejonowy oceniając dowody w postaci opinii biegłych R. D. (2) oraz opinii biegłego W. P. i Z. B. miał na uwadze zarzuty podnoszone przez pozwanego w toku postępowania, co do których biegli posiadający odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe odnieśli się w sposób rzeczowy, i przekonujący. Reasumując należy stwierdzić, że argumentacja sądu odnosząca się do opinii biegłych zasługuje na pełną aprobatę i nie ma potrzeby jej ponownie przytoczyć.

Wobec zarzutu apelującego, że Sąd Rejonowy szczegółowo nie wyjaśnił za jakie konkretne prace zasądził odszkodowanie trzeba zauważyć, że Sąd Rejonowy szczegółowo wskazał jakie prace winny zostać wykonane w budynku mieszkalnym w celu zachowania izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych (strona 6 uzasadnienia). Wartość robot remontowo budowlanych została przez biegłego wyliczona na kwotę wyższą niż kwota, której powodowie dochodzili w toku niniejszego procesu. Nie było zatem konieczne aby sąd wskazał jakie prace winny zostać wykonane przez powodów w związku z zasądzeniem żądanej w toku procesu kwoty.

Wobec takiej oceny dowodu z opinii biegłych zastrzeżeń nie budzi pominięcie przez Sąd I instancji dowodu z zeznań świadków B. H. i M. P.. W ocenie Sądu odwoławczego nie zachodziły również dostateczne przesłanki do przeprowadzenia dowodu z opinii innego biegłego z dziedziny wyceny i szacowania nieruchomości oraz biegłego z zakresu akustyki i robót budowlanych.

Bezzasadny jest zarzut pozwanego dotyczący naruszenia art. 36 ⁴ ust. 4 zdanie drugie ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece poprzez uznanie, że przedstawiony w sprawie wydruk z EKW stanowi dowód potwierdzający własność nieruchomości powodów.

Art. 36 ⁴ ust. 4 w/w ustawy stanowi, że w przypadku złożenia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wniosku o wydanie dokumentów, o których mowa w ust. 2 (Centralna Informacja wydaje na wniosek odpisy ksiąg wieczystych, wyciągi z ksiąg wieczystych oraz zaświadczenia o zamknięciu ksiąg wieczystych), Centralna Informacja umożliwia samodzielne wydrukowanie tych dokumentów za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Wydruki tych dokumentów mają moc dokumentów wydawanych przez sąd, jeżeli posiadają cechy umożliwiające ich weryfikację z danymi zawartymi w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych.

Przedstawiony w toku postępowania wydruk z EKW jako dowód potwierdzający własność nieruchomości powodów nie budzi zastrzeżeń sądu, jest zgodny z danymi figurującymi w elektronicznej księdze wieczystej w chwili orzekania przez Sąd odwoławczy w niniejszej sprawie. Sąd Rejonowy należycie rozważył istnienie po stronie powodów legitymacji czynnej pozwalającej na wystąpienie z niniejszym powództwem. Ponadto w świetle opinii biegłych nie budzi wątpliwości, że roszczenie T. K. i H. K. związane jest z przysługującym powodom prawem własności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym. Twierdzenia dotyczące wykorzystywania części pomieszczeń na potrzeby działalności związanej z prowadzeniem gospodarstwa rolnego nie znajdują oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. Sąd Rejonowy poczynił należyte ustalania dotyczące stanu przedmiotowej nieruchomości i sposobu jej zabudowy nadto wskazał, że wysokość określonych przez biegłych nakładów dotyczy wyłącznie zamieszkiwanego przez powodów domu.

Dokonując oceny sformułowanych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego należy wskazać, że niezasadne zarzut naruszenia prawa materialnego tj. art. 129 ust. 2, art. 129 ust. 2 w zw. z art. 136 ust. 3 oraz art. 136 ust. 2 § 1 i § 3a ustawy Prawo ochrony środowiska. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się również zasadności zarzutów naruszenia prawa materialnego art. 361 § 2 k.c. oraz art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. oraz art. 363 § 2 k.c.

W odniesieniu do roszczeń związanych z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania i opartych na przepisach ustawy Prawo ochrony środowiska, w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Sądów powszechnych, dominuje stanowisko, które zaprezentował Sąd I instancji i które sąd odwoławczy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela, zgodnie z którym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości odpowiadającym art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska jest także samo ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania. W niewątpliwym związku z ustanowieniem tego obszaru, pozostaje zarówno obniżenie wartości nieruchomości będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści aktu normatywnego o utworzeniu obszaru, zwłaszcza dotyczących ograniczeń zabudowy jak i obniżenie wartości nieruchomości wynikające z tego, że wobec wejścia w życie przedmiotowego aktu prawnego dochodzi do zawężenia granic własności określonych w art. 140 k.c. w związku z art. 144 k.c.. Trzeba zauważyć, że przed wejściem w życie aktu wprowadzającego obszar ograniczonego użytkowania właściciel mógł żądać zaniechania immisji w zakresie przekraczającym standard ochrony środowiska, natomiast w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania możliwości tej został pozbawiony. Szkodą podlegającą naprawieniu na podstawie art. 120 ust. 2 Prawa ochrony środowiska jest zatem także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że właściciel nieruchomości będzie musiał ponosić dopuszczalne na tym obszarze immisje co rzecz jasna wpływa również na obniżenie wartości nieruchomości.

Przytoczony pogląd Sąd Najwyższy wyraził w orzeczeniach wydanych w sprawach o sygnaturach II CSK 602/09 – orzeczenie z 6 maja 2010 r., I CSK 509/11 - orzeczenie z 25 maja 2012 r. oraz II CSK 306/17 – orzeczenie z 23 marca 2018 r. Usprawiedliwiony jest pogląd, zgodnie z którym utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania zawsze prowadzi do istotnego i rzeczywistego uszczuplenia zakresu korzystania z nieruchomości przez konieczność znoszenia przekroczeń standardów środowiska w zakresie hałasu. Zaznaczyć należy, że właściciel nieruchomości, która znalazła się w strefie obszaru ograniczonego użytkowania (przedmiotowa nieruchomości jest położona w strefie wewnętrznej), musi się liczyć z możliwością wystąpienia określonego hałasu lotniczego i co więcej jest zmuszony do tolerowania tej sytuacji. To samo dotyczy potencjalnego nabywcy nieruchomości. Niezależnie od faktycznego wpływu hałasu na obszar, na którym zlokalizowana jest nieruchomość powodów niewątpliwie już samo położenie nieruchomości ujemnie wpływa na zachowanie nabywców. Czynnik ten negatywnie wpływa na potencjalnie możliwą do uzyskania cenę sprzedaży i to niezależnie od faktycznie emitowanego przez ruch lotniczy poziomu hałasu czy to w dzień czy w nocy.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska, że pomimo położenia przedmiotowej nieruchomości, w obszarze ograniczonego użytkowania, w jego strefie zewnętrznej nie zostały spełnione wszystkie przesłanki uzasadniające odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego. Konieczność znoszenia immisji i brak możliwości żądania ich zaniechania w zakresie przekraczającym standard ochrony środowiska uzasadnia twierdzenie, że powodowie nie może korzystać ze swojej nieruchomości w takim zakresie jak przed wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania.

W świetle powyższego rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego oparte na stwierdzeniu, że ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania lotniska spowodowało spadek wartości przedmiotowej nieruchomości na podstawie artykułu 129 ustęp 2 prawa o ochronie środowiska, który podlega rekompensacie przez pozwaną jest prawidłowe. Sad Rejonowy w należyty sposób rozważył przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa.

W ocenie Sądu odwoławczego nie zachodzą przesłanki do stwierdzenia, że rewitalizacja akustyczna ma wpływ na zwiększenie wartości nieruchomości istotny dla ustalenia zasadności roszczenia powodów związanego ze spadkiem wartości nieruchomości. Nie zachodzą przesłanki do stwierdzenia, że w wyniku zasądzenia na rzecz powodów żądanych w pozwie kwot doszło do naruszenia normy art. 361 § 1 i 2 k.c. Argumentacja podniesiona w tym zakresie przez apelującego nie zasługuje na aprobatę.

Zastrzeżeń nie budzi również argumentacja sądu, dotycząca roszczenia powodów zgłoszonego w związku z koniecznością zapewnienia w budynku odpowiedniego klimatu akustycznego. Sąd Rejonowy w należyty sposób rozważył przesłanki warunkujące zasadność roszczenia powodów w tym zakresie. Sad odwoławczy argumentację sądu w tym zakresie również podziela. Należy zauważyć, że w orzecznictwie przeważa pogląd, że roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku na podstawie art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 p.o.ś. nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia tych kosztów.

Zaskarżone orzeczenie w zakresie w jakim uwzględnia roszczenia zgłoszone przez właścicieli przedmiotowej nieruchomości odpowiada prawu, nie narusza przepisów prawa materialnego szczególności powołanych w apelacji norm ustawy Prawo ochrony środowiska.

Niezasadny okazał się również zarzut naruszenia prawa materialnego art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. oraz art. 362 § 2 k.c., a to w związku z przyjętą przez sąd datą wymagalności roszczenia powodów i zasądzeniem odsetek ustawowych od kwot 24.975 zł od dnia 17 kwietnia 2018 r., a nie od dnia wyrokowania. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 8 listopada 2016 roku, wydanym w sprawie III CSK 342/15, gdzie Sąd stwierdził, że w wypadku, kiedy przedmiotem sporu jest świadczenie pieniężne należne wierzycielowi, w tym także świadczenie odszkodowawcze dochodzone na podstawie art. 129 ust. 2 i 4 oraz art. 136 ust. 1 i 3 prawa o ochronie środowiska, zasadą pozostaje, że termin płatności świadczenia w zakresie kwot nim żądanych i uznanych ostatecznie za uzasadnione, wyznacza wezwanie dłużnika do zapłaty. Należy podkreślić, że wyrok w niniejszej sprawie nie ma charakteru prawo kształtującego, konstytutywnego, tylko deklaratywny. Nie zachodzą przesłanki do odstąpienia od ogólnej zasady przyjętej dla roszczeń, których wymagalność zależy od wezwania dłużnika do zapłaty (art. 455 k.c.), dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełni świadczenia należnego wierzycielowi w wyznaczonym terminie – art. 481 § 1 k.c. W ocenie Sądu odwoławczego, co do zasady powodom należą się odsetki od dnia następnego po upływie terminu wskazanego w wezwaniu do zapłaty, albowiem po tej dacie strona pozwana popadła w opóźnienie. Wprawdzie wysokość szkody została dokładnie ustalona i ostatecznie określona dopiero w toku procesu, w wyniku przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego, jednak to na pozwanej, jako dłużniku, a zarazem profesjonaliście, spoczywały już wcześniej obowiązki nałożone przez ustawodawcę. Nieuzasadnione jest zatem stanowisko, wyrażone w apelacji, że odsetki należą się dopiero od dnia wyrokowania.

Wobec powyższego apelacja pozwanego podlegała oddaleniu jako bezzasadna na podstawie art. 385 k.p.c.

Wobec oddalenia apelacji strony pozwanej o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie II wyroku na podstawie artykuł 98 § 1 i 98 § 1 ¹ k.p.c. w związku z § 2 pkt 5 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Koszty poniesione przez powodów w postępowaniu apelacyjnym obejmują kwotę 1800 zł należną tytułem wynagrodzenia pełnomocnika wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia o kosztach procesu.

Alina Szymanowska