Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Radomska-Stęplewska

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2024 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa I. W. i J. W.

przeciwko Bankowi (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu

z dnia 14 grudnia 2022 roku

sygn. akt I C 577/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym kwotę 1.800 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia rozstrzygającego o kosztach postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty.

Małgorzata Radomska-Stęplewska

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 grudnia 2022 r., sygn. akt I C 577/22 Sąd Rejonowy Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu w sprawie z powództwa I. W. i J. W. przeciwko Bankowi (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. o zapłatę, w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda J. W. kwotę 13.672,63 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 10 maja 2019 r. do dnia zapłaty, a w punkcie 2. kosztami procesu obciążył pozwanego w całości i z tego tytułu zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 4.367,00 złotych, w tym kwotę 3.600,00 zł zwrotu kosztów zastępstwa prawnego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości i podnosząc zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego:

l) art. 35 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim Dz. U. z 2016 poz. 1528 z późń. zm. zwanej dalej „u.k.k.”) poprzez uznanie, że Bank w sposób nieprawidłowy określił wysokość opłat oraz innych kosztów związanych z udzieleniem kredytu, w tym opłatę za rozpatrzenie wniosku kredytowego, przygotowanie i zawarcie umowy o kredyt oraz warunki ich zmian, podczas gdy Bank zastrzegł prawo do zmiany kosztów określonych w umowie, w precyzyjnie wskazanych sytuacjach, wyszczególnionych w § 28 umowy, tj. gdy wyłącznymi przesłankami zmiany Taryfy są sytuacje zmiany wysokości kosztów operacji i usług ponoszonych przez bank przy wykonywaniu czynności, przez inne podmioty, bądź w sytuacji obiektywnej zmiany siły nabywczej pieniądza, co dodatkowo zostało zapisane w sposób jasny i klarowny;

2) art. 35 ust. 1 pkt 2 u.k.k. poprzez nieprawidłowe określenie całkowitej kwoty do zapłaty, w sytuacji gdy na dzień zawarcia umowy pozwany w treści umowy zawarł zapisy określające zasady zmiany wszystkich kosztów, których zmianę wysokości Bank przewidywał w chwili zawarcia Umowy;

3) art. 69 ust. 2 pkt 10 prawa bankowego poprzez uznanie, że Bank w sposób nieprawidłowy określił warunki wypowiedzenia umowy, w sytuacji gdy Bank w § 21 i 22 umowy w sposób jasny i precyzyjny określił zamknięty katalog przyczyn wypowiedzenia;

4) art. 69 ust. 2 pkt 4 prawa bankowego poprzez uznanie, że Bank w sposób nieprawidłowy określił termin i zasady spłaty kredytu, w sytuacji gdy Bank w § 11 umowy w sposób wyczerpujący wskazał termin spłaty w przypadku gdy termin spłaty przypada na sobotę lub dzień stawowo wolny od pracy, a także w sposób najbardziej precyzyjny, bo ze wskazaniem daty dziennej określił ostateczny termin spłaty.

Wobec powyższych zarzutów apelujący na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1. oddalenie powództwa w całości;

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powodowie wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie (art. 98 §1 ¹ k.p.c.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja pozwanego okazała się niezasadna.

Sąd Okręgowy podzielił i na podstawie art. 382 k.p.c. przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego oraz zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ich ocenę prawną.

Zarzuty apelacji pozwanego sprowadzały się wyłącznie do naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego i zakwestionowania ustaleń Sądu Rejonowego, który uznał, iż pozwany bank nieprawidłowo określił w umowie zawartej z powodami całkowity koszt kredytu (art. 35 ust. 1 pkt 1 u.k.k.), całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumentów określoną w dniu zawierania umowy (art. 35 ust. 1 pkt 2 u.k.k.), a także naruszył art. 35 ust. 1 pkt 6 u.k.k., zgodnie z którym umowa powinna zawierać termin, sposób i skutki odstąpienia od umowy przez konsumenta, jeżeli takie prawo konsumentowi przysługuje oraz naruszył art. 35 ust. 1 pkt 7 u.k.k., zgodnie z którym umowa winna zawierać informacje dotyczące skutków niedotrzymania warunków umowy. Podniesione przez pozwanego zarzuty obejmowały również naruszenie art. 69 ust. 2 pkt 4 prawa bankowego w zakresie w jakim Sąd uznał nieprawidłowość i brak określenia przez pozwanego numeru rachunku bankowego przypisanego do umowy, na który miały być dokonywane spłaty oraz art. 69 ust. 2 pkt 10 prawa bankowego w zakresie w jakim umowa powinna określać warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim ( dalej: u.k.k.; w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia przedmiotowej umowy, tj. 15.04.2013 r.) umowa o kredyt konsumencki powinna określać co najmniej dane określone w art. 69 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe oraz:

1) określenie opłat oraz innych kosztów związanych z udzieleniem kredytu, w tym opłatę za rozpatrzenie wniosku kredytowego, przygotowanie i zawarcie umowy o kredyt oraz warunki ich zmian;

2) całkowity koszt kredytu określony w dniu zawarcia umowy;

3) całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta określoną w dniu zawarcia umowy;

4) zasady i koszty ustanowienia, zmiany lub wygaśnięcia zabezpieczeń i ubezpieczeń w tym kosztów ubezpieczenia spłaty kredytu;

5) prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem;

6) termin, sposób i skutki odstąpienia od umowy przez konsumenta, jeżeli takie prawo konsumentowi przysługuje;

7) skutki niedotrzymania warunków umowy, ze szczególnym uwzględnieniem informacji o stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunkach jej zmiany oraz ewentualne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;

8) sposób i warunki ustalania stopy procentowej, na podstawie której obliczana jest wysokość rat kapitałowo-odsetkowych - w przypadku kredytów o zmiennej stopie oprocentowania.

Sąd Okręgowy zwraca uwagę na pogląd wyrażony w orzecznictwie, że w celu prawidłowego wykonania obowiązku wynikającego z art. 35 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim wymagane będzie zawarcie w umowie kredytu danych określonych w art. 69 ust. 2 ustawy Prawo bankowe, jak i określonych w art. 35 ustawy o kredycie konsumenckim. Należy przy tym zwrócić uwagę na to, że zakres informacji przewidziany w tych przepisach w pewnym zakresie się pokrywa, choć obydwie ustawy posługują się nieco innymi sformułowaniami. Nie oznacza to jednak, że należy informacje takie przedstawiać w umowie dwukrotnie. Przy redagowaniu umowy należy jednak brać pod uwagę, że niedochowanie obowiązku wynikającego z art. 35 u.k.k. może pociągnąć za sobą sankcję kredytu darmowego przewidzianą w art. 46 u. k. k. ( M. Chruściak, A. Kopeć, M. Kłoda Ustawa o kredycie konsumenckim. Rekomendacje interpretacyjne podstawowych regulacji. Komentarz, Warszawa 2012).

Wskazać zatem należy, iż do wystąpienia sankcji kredytu darmowego, wystarczające jest błędne sformułowanie chociażby jednego elementu wymienionego w art. 35 ust. 1 u.k.k. lub też jego pominięcie.

W umowie kredytu mieszkaniowego hipotecznego z dnia 15 kwietnia 2013 r. zawartej pomiędzy stronami, ustalono całkowity koszt kredytu w rozumieniu art. 5 u. k.k. na 87.338,71 zł (§ 4 ust 1. Umowy). Na kwotę tę składać się miały m.in. opłata za przygotowanie i zawarcie umowy w wysokości 2.850 zł (pkt 3), koszt ubezpieczenia składników majątkowych związanych z udzieleniem kredytu - koszt ubezpieczenia przedmiotu zabezpieczenia spłaty kredytu, od ognia i innych zdarzeń losowych w wysokości 3.200 zł (pkt 13); koszt ubezpieczenia na życie kredytobiorcy w wysokości 9.600 zł (pkt 14), koszt otwarcia/prowadzenia Eurokonta w wysokości 1.144,09 zł (pkt 15).

Jednocześnie pod tabelą zawierającą w/w informacje znalazł się zapis, iż koszt ubezpieczenia składników majątkowych/ubezpieczenia na życie ustalany jest według stawki obowiązującej w zakładzie ubezpieczeń w dacie zawarcia umowy i może ulec zmianie w przypadku zmiany stawek przez zakład ubezpieczeń, zmiany samego zakładu ubezpieczeń itp.

Z treści art. 5 pkt 6 u.k.k. wynika, iż całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy (lit. a) oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach (lit. b).

Sąd Rejonowy uznał, że pozwany niesłusznie zaliczył do całkowitego kosztu kredytu koszty, które nie były mu znane, albowiem jednocześnie przewidywał możliwość zmiany ich wysokości i wybór ubezpieczyciela przez kredytobiorcę. Sąd Rejonowy przyjął w związku z tym, iż w przedmiotowej umowie pozwany naruszył art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o kredycie konsumenckim w zw. z art. 69 prawa bankowego poprzez nieprawidłowe określenie całkowitego kosztu kredytu w dniu zawarcia umowy.

Nadto w ocenie Sądu I instancji w umowie doszło do nieprawidłowego określenia całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta, albowiem środki pieniężne na sfinansowanie opłaty za przygotowanie i zawarcie umowy zostały zaliczone zarówno do całkowitego kosztu kredytu oraz do całkowitej kwoty kredytu, co zaburzyło proporcje między całkowitym kosztem kredytu a całkowitą kwotą kredytu, co z kolei wpływało na wysokość rzeczywistej rocznej stopy procentowej i w konsekwencji stanowiło naruszenie art. 35 ust. 1 pkt 3 u. k .k. oraz art. 69 ust. 2 pkt 4 prawa bankowego. Ponadto Sąd Rejonowy uznał, że kredytodawca naruszył również art. 35 ust. 1 pkt 4, 6 i 7 u. k. k. oraz art. 69 ust. 2 pkt 5, 7, 8 i 9 prawa bankowego.

Przede wszystkim podkreślić należy, że apelujący w ogóle nie odniósł się do argumentacji poczynionej przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, ograniczając się do powielenia swego dotychczasowego stanowiska w sprawie. Nadto pozwany nie podniósł nawet zarzutów dotyczących naruszenia prawa materialnego w zakresie, w jakim Sąd I instancji stwierdził naruszenie przez kredytodawcę art. 35 ust. 1 pkt 4, 6 i 7 u. k. k. oraz art. 69 ust. 2 pkt 5, 7, 8 i 9 prawa bankowego, co skutkuje przyjęciem, że w tym zakresie nie kwestionował ustaleń i rozważań Sądu Rejonowego.

Biorąc natomiast pod uwagę to, że do wystąpienia sankcji kredytu darmowego, wystarczające jest błędne sformułowanie chociażby jednego elementu wymienionego w art. 35 ust. 1 u.k.k. lub też jego pominięcie, Sąd Okręgowy uznał, że w świetle ustaleń i rozważań Sadu I instancji zaszły podstawy do zastosowania tej instytucji.

Zgodnie z przepisem art. 46 ust. 1 u.k.k., ( w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2013 r. do 17.01.2014 r.) w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 35 u.k.k., konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy za okres 4 lat poprzedzających dzień złożenia tego oświadczenia i w sposób ustalony w umowie. Takie zaś oświadczenie złożone zostało pozwanemu przez powodów w dniu 19 kwietnia 2019 r. (data doręczenia 09.05.2019 r.).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi w całości pozwanego, jako stronę przegrywającą proces w instancji odwoławczej. Na zasądzone koszty złożyło się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda ustalone na kwotę 1.800 zł, zgodnie z § 2 pkt 5 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Małgorzata Radomska-Stęplewska