Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Radomska-Stęplewska

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2023 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. Ć.

przeciwko (...) Funduszowi (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wągrowcu

z dnia 18 stycznia 2023 r.

sygn. akt I C 371/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym kwotę 120 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia rozstrzygającego o kosztach postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty.

Małgorzata Radomska – Stęplewska

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 18 stycznia 2023 roku Sąd Rejonowy w Wągrowcu w sprawie z powództwa A. Ć. przeciwko (...)Funduszowi (...)z siedzibą w W. o zapłatę oddalił powództwo (punkt 1) i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 107 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt 2).

Z powyższym rozstrzygnięciem w całości nie zgodził się powód, wnosząc apelację, zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie:

- art. 365 § 1 k.p.c. oraz 366 k.p.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie:

a) iż zachodzi powaga rzeczy osądzonej w zakresie obejmującym ustalenia faktyczne, które legły u podstaw wydanego wcześniej orzeczenia, na skutek czego dowód z opinii biegłego psychiatry został uznany przez Sąd I instancji w przedmiotowym procesie za niedopuszczalny, podczas, gdy brak jest mocy wiążącej wcześniej wydanego prawomocnego orzeczenia, przez co ustalenia w nim zawarte nie mają powagi rzeczy osądzonej,

b) iż istnieje moc wiążąca prawomocnego orzeczenia wydanego w sprawie o sygn. akt: I C 517/19, przez co ustalono, że wynika z niej zasada odpowiedzialności i prekluzji faktów, podczas gdy rozstrzygnięcia Sądu I instancji nie należy uznać za zdeterminowane wynikiem poprzedniego procesu częściowego, gdyż zasięg prawomocności materialnej odnosi się wyłącznie do samego rozstrzygnięcia sprawy, a nie motywów i zawartych w zapadłym wcześniej orzeczeniu ustaleń faktycznych, na skutek czego za zasadne należałoby uznać przychylenie się do ponownej analizy stanu zdrowia Z. M. oraz uznanie dowodu z opinii biegłego psychiatry za dopuszczalny,

- art. 4(1) k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie iż powód, dochodząc swoich praw w postępowaniu sądowym, uczynił użytek z tegoż prawa w sposób niezgodny z celem, dla którego je ustanowiono, podczas, gdy A. Ć. działał w sposób rzetelny w celu pozytywnego ukształtowania rozstrzygnięcia sporu inicjatywy dowodowej w sposób mieszczący się w obecnym systemie prawnym, korzystając z uprawnień procesowych w sposób zgodny z ich celem, dla którego je ustanowiono.

Mając powyższe na uwadze apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 500 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 lutego 2018 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego od powoda na rzecz pozwanego przed Sądem I i II instancji.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela i uznaje za własne ustalenia faktyczne oraz ocenę prawną poczynioną przez Sąd I instancji, czyniąc je integralną częścią niniejszego uzasadnienia na podstawie art. 382 k.p.c.

Apelacja wywiedziona w niniejszej sprawie koncentrowała się na błędnym, w ocenie skarżącego, przyjęciu przez Sąd I instancji, iż rozstrzygnięcie kolejnego powództwa częściowego wytoczonego przez powoda przeciwko pozwanemu było co do zasady zdeterminowane wynikiem poprzedniego procesu częściowego ( sprawa o sygn. akt I C 517/19 Sądu Rejonowego w Wągrowcu).

Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym przedmiotową apelację podziela pogląd wyrażony w treści uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego - Izby Cywilnej z dnia 23 marca 2006 r. IV CSK 89/05, zgodnie z którym prawomocny wyrok oddalający powództwo o zasądzenie części roszczenia ma moc wiążącą w sprawie, w której powód dochodzi pozostałej jego części, tylko wtedy, gdy obie części roszczenia wynikającego z tego samego stosunku prawnego oparte są na tych samych okolicznościach faktycznych, dostrzegając jednak pewne odmienności w tym zakresie w judykaturze, które znalazły wyraz m.in. w wyroku Sądu Najwyższego - Izby Cywilnej z dnia 13 maja 2021 r. V CSKP 73/21 oraz wyroku Sądu Najwyższego - Izby Cywilnej z dnia 7 kwietnia 2016 r. III CSK 276/15. Powyższe orzeczenia stoją w sprzeczności z szeroko rozumianym pojęciem mocy wiążącej orzeczeń na rzecz przyjęcia koncepcji znacznie węższej. Koncepcja ta wskazuje, że w każdym postępowaniu cywilnym występują kwestie wstępne, ale nie każda, rozstrzygnięta wcześniej, kwestia wstępna ma rangę kwestii prejudycjalnej w innym, późniejszym postępowaniu, nawet toczącym się między tymi samymi stronami. Prejudycjalność charakteryzuje się określonym stosunkiem zależności, a jej konieczną cechą jest przesądzające znaczenie, jakie ma rozstrzygnięcie jednej kwestii dla rozstrzygnięcia kwestii wstępnej w innej sprawie. W takim jednak przypadku moc wiążąca nie wyraża się w związaniu sądu rozpoznającego drugą (późniejszą) sprawę ustaleniami faktycznymi czy ocenami prawnymi dokonanymi w pierwszej z tych spraw; dla sądu rozpoznającego sprawę, w której występuje zagadnienie prejudycjalne, istotne, a jednocześnie wiążące jest wyłącznie rozstrzygnięcie zawarte w sentencji orzeczenia stanowiącego prejudykat. Nawet w takich wypadkach nie zachodzi więc potrzeba odejścia od wąskiej koncepcji tego, czym jest i czego dotyczy moc wiążąca orzeczeń. Wynikająca z art. 365 § 1 k.p.c. moc wiążąca wyroku nie powoduje związania innych sądów ustaleniami faktycznymi lub ocenami prawnymi, które legły u podstaw wydanego wcześniej orzeczenia dotyczącego tego samego stosunku prawnego. Przepis ten dotyczy wyłącznie ściśle rozumianego przedmiotu rozstrzygnięcia, wyrażonego w sentencji zapadłego w sprawie orzeczenia. Nadto według tego poglądu wyrok wiąże, co do jego rozstrzygnięcia, mianowicie przysługiwania tego konkretnego roszczenia, natomiast nie, co do oceny prawnej relacji między stronami, z której to roszczenie miałoby wynikać .

Jak już wskazano powyżej Sąd Okręgowy podziela pogląd szeroko ujmujący moc wiążącą orzeczeń wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z 29 marca 1994 r, III CZP 29/94, zgodnie z którym unormowanie zawarte w art. 365 k.p.c. ma gwarantować poszanowanie prawomocnego orzeczenia sądu, regulującego stosunek prawny będący przedmiotem rozstrzygnięcia. Przywołana uchwała dotyczyła wprawdzie problematyki rozdrabniania roszczeń, w związku z którą stwierdzono, że dopuszczenie do możliwości rozbieżnej oceny zasadności tego samego roszczenia w tych samych okolicznościach byłoby zaprzeczeniem społecznie oczekiwanych reguł ochrony prawnej i naruszeniem zasady zaufania do wymiaru sprawiedliwości. Jednak w uzasadnieniu uchwały wyrażono dalej idący pogląd, że prawomocny wyrok, z punktu widzenia jego prejudycjalnego znaczenia w innej sprawie, powoduje niedopuszczalność dokonania odmiennej oceny tego samego stosunku prawnego, w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych, między tymi samymi stronami. Opierając się na tym stanowisku przyjmowano, że sąd obowiązany jest uznać, iż kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się tak, jak to przyjęto we wcześniejszym, prawomocnym wyroku. W przeciwnym bowiem razie wyroki sądowe miałyby walor jedynie opiniujący, a nie stanowczy i imperatywny ( wyroki Sądu Najwyższego z 12 lipca 2002 r., V CKN 1110/00 oraz z 14 maja 2003 r., I CKN 263/01). Szerokie rozumienie art. 365 § 1 k.p.c. uzasadniane było, po pierwsze, argumentem o konieczności zapewnienia prawomocnym orzeczeniom cech niewzruszalności i stabilności w celu zagwarantowania zawartym w nich rozstrzygnięciom należytej ochrony prawnej, która nie zostałaby zapewniona, gdyby możliwe było dowolne kwestionowanie stanu prawnego ukształtowanego dla danego podmiotu korzystnie w prawomocnym orzeczeniu sądowym ( wyrok Sądu Najwyższego z 6 marca 2014 r., V CSK 203/13). Po drugie, na rzecz omawianego poglądu przywoływany był argument, że związanie sądu sentencją orzeczenia wynika już z art. 366 k.p.c., co przemawia za koniecznością nadania art. 365 § 1 k.p.c. szerszego znaczenia ( wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2011 r., I PK 225/10). Za takim rozumieniem mocy wiążącej miał również przemawiać cel w postaci realizacji postulatu ekonomii procesowej ( uchwała Sądu Najwyższego z 12 lipca 2018 r., III CZP 3/18).

Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że podstawa faktyczna roszczenia dochodzonego pozwem była taka sama, jak w poprzednim procesie o sygn. akt I C 517/19, a zatem doszło do tzw. prekluzji faktów, która wykluczała dopuszczalność dalszego dążenia do odmiennego rozstrzygnięcia sprawy na podstawie faktów, które istniały w czasie gdy toczyło się uprzednie postępowanie, i mieściły się w granicach prawomocnie osądzonego żądania. Z tego powodu jako niedopuszczalny podlegał pominięciu zgłoszony dopiero w tym procesie dowód z opinii biegłego psychiatry.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono zgodnie z jego wynikiem na podstawie art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c., obciążając nimi powoda jako przegrywającego sprawę w instancji odwoławczej. Na koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 120 zł ustalone w oparciu o § 2 pkt 1 w zw. z § 10 ust 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Małgorzata Radomska-Stęplewska