Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Ryszard Małecki

Protokolant: stażysta Wiktoria Lehmann

po rozpoznaniu w dniu 9 sierpnia 2024 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej M. K. (1) i małoletniej M. K. (2)

reprezentowanych przez przedstawiciela ustawowego M. K. (3)

przeciwko A. K. i K. K.

o alimenty

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu

z dnia 8 marca 2023 r.

sygn. akt IV RC 215/21

1.  oddala apelację,

2.  nie obciąża pozwanych kosztami postępowania apelacyjnego poniesionego przez powodów,

3.  przyznaje adwokatowi Ł. M. kwotę 2 214 zł brutto tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodom z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Ryszard Małecki

UZASADNIENIE

Apelacja pozwanych nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w oparciu o zebrane dowody dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych i z ustaleń tych wyprowadził właściwe wnioski. Sąd Okręgowy uznaje je za własne – z uwzględnieniem poniższych uzupełnień.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy stwierdził, że strona pozwana nie wykazała się nieporadnością w postępowaniu przed Sądem I instancji, pomimo że działała bez profesjonalnego pełnomocnika. Pozwani samodzielnie sporządzili odpowiedź na pozew, w której przytoczyli wnioski oraz twierdzenia stosownie do treści żądań zawartych w pozwie, w tym podnieśli wszelkie okoliczności co do stanu zdrowia pozwanego K. K. oraz matki pozwanego T. K..

Sąd Okręgowy podziela ustalenia i wnioski Sądu Rejonowego dotyczące konieczności łożenia na rzecz małoletnich M. K. (1) oraz M. K. (2) przez zobowiązanych w dalszej kolejności dziadków ojczystych.

Obowiązek obojga rodziców dostarczania dzieciom środków utrzymania i wychowania istnieje od chwili ich narodzin. Natomiast obowiązek alimentacyjny krewnych konkretyzuje się z chwilą, kiedy uprawniony znajdzie się w niedostatku. Jeżeli jedno z rodziców nie jest wstanie wypełnić swojego obowiązku alimentacyjnego, wówczas ów obowiązek staje się obowiązkiem alimentacyjnym w całości drugiego rodzica. Dopiero kiedy i drugi rodzic nie może wypełnić obowiązku alimentacyjnego powstaje zgodnie z art. 132 k.r.o. – obowiązek alimentacyjny zobowiązanych w dalszej kolejności dziadków osoby uprawnionej do świadczeń alimentacyjnych.

Pozwani nie zakwestionowali skutecznie potrzeb dzieci ustalonych przez Sąd Rejonowy na poziomie podstawowym. Wbrew wywodom apelacji, małoletnie powódki, bez możliwości uzyskania alimentacji od ojca, znajdują się w niedostatku i nie mają zaspokojonych podstawowych potrzeb. Świadczenie 500+ (obecnie 800+) nie ma wpływu na ustalenie obowiązku alimentacyjnego, ponieważ z natury swojej ma zaspokajać dodatkowe (ponadstandardowe) potrzeby dziecka. Z kolei świadczenie Dobry start ma wymiar jednorazowy i minimalny, nie zaspokaja nawet podstawowych potrzeb szkolnych dzieci.

Słusznie Sąd I instancji ustalił, że uzyskanie od ojca powódek S. K. potrzebnych powódkom środków utrzymania jest na chwilę obecną połączone z nadmiernymi trudnościami. Ojciec powódek nie uiszcza na rzecz swoich córek alimentów bieżących – przedstawione przez pozwanych dowody wpłat dotyczą alimentów zaległych (przedmiotem sporu na etapie apelacji są roszczenia alimentacyjne od 1 stycznia 2023 r.). Ponadto, po wydaniu wyroku przez Sąd I instancji, S. K. został prawomocnie skazany za popełnienie przestępstwa z art. 209 § 1a k.k.

Matka powódek wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe, zważywszy zwłaszcza na jej częściową niezdolność do pracy. Należy podkreślić, że matka powódek spełnia swój obowiązek alimentacyjny w większości przez osobiste starania opiekuńczo-wychowawcze, ponieważ sprawuje wyłączną pieczę nad córkami. Nie ulega wątpliwości, iż matka małoletnich powódek dokłada wszelkich starań, aby zapewnić córkom realizację ich potrzeb, nie mniej nie jest ona w stanie w pełni i bez pomocy innych zapewnić im sytuacji bytowej takiej, aby małoletnie nie pozostawały w niedostatku.

Zważywszy na to, że matka małoletnich powódek nie jest w stanie w całości zaspokoić potrzeb córek, pomimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że subsydiarny obowiązek dalszych krewnych – dziadków ojczystych został zaktualizowany.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanych. Wymaga podkreślenia, że ustalenia te Sąd poczynił w oparciu o deklaracje samych pozwanych – ich zeznania, a przede wszystkim złożone przez pozwaną pisemne zestawienie wydatków i dochodów w skali miesiąca (k. 233). To z tego zestawienia wynikały wydatki kwestionowane obecnie w apelacji. Z deklaracji tej wynika, iż wydatki pozwanych przekraczają deklarowane dochody o ok. 650 zł. Miesięcznie. Pozwani nie wyjaśnili, z jakich źródeł pokrywane są ich wydatki w części przewyższającej dochody.

Sąd Rejonowy ustalił, że działalność „Ogród (...)” zarejestrowana na syna pozwanych – S. K. oraz że z informacji zawartych w CEIDG wynika, że wskazana działalność jest zawieszona od 01.01.2019 r. Wymaga jednak podkreślenia, że miejsce prowadzenia tej działalności znajduje się na nieruchomości pozwanych, a z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że na oficjalnym profilu „Ogród (...)” na portalu społecznościowym F., zamieszczano jeszcze w kwietniu 2022 roku zdjęcia oraz posty informujące o dostępnym asortymencie roślin na sprzedaż – a zatem ponad 3 lata po zawieszeniu działalności oraz niecały rok po złożeniu pozwu. Pozwani również sami przyznali, że sprzedawali rośliny, jednakże jedynie sporadycznie.

Pozwani w toku procesu przedstawiali również dowody dot. zaciągniętych zobowiązań kredytowych i pożyczkowych w bankach oraz (...). Są to profesjonalne instytucje finansowe, które przed udzieleniem kredytu badają sytuację finansową i możliwości spłaty zaciąganego zobowiązania. Pozwani, otrzymując zatem kredyty, musieli wykazać stosowne informacje i dokumenty, poświadczające ich zdolność kredytową oraz możliwości zarobkowe.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał twierdzenia pozwanych co do faktycznie osiąganych dochodów za niewiarygodne.

Na podstawie zgromadzonego materiału Sąd I instancji trafnie stwierdził, że sytuacja materialna i finansowa pozwanych pozwala, aby dziadkowie ojczyści spełniali obowiązek alimentacyjny na utrzymanie swoich wnuczek. W ocenie Sądu Okręgowego powyższe okoliczności pozwalają na systematyczne łożenie kwot na utrzymanie małoletniej M. K. (1) kwoty po 300 zł miesięcznie przez każdego z pozwanych oraz na rzecz małoletniej M. K. (2) po 200 zł.

Mając na uwadze wszystkie wskazane powyżej okoliczności apelacja pozwanych podlegała oddaleniu w całości na podstawie art. 385 k.p.c.

W pkt. 2 wyroku Sąd Okręgowy na podstawie art. 102 k.p.c. postanowił nie obciążać pozwanych kosztami postępowania apelacyjnego. W przedmiotowej sprawie pozwani znajdują się w trudnej sytuacji życiowej (finansowej, jak również osobistej), stąd Sąd uznał, iż zachodził wypadek szczególnie uzasadniony.

W pkt. 3 wyroku Sąd przyznał adwokatowi Ł. M. kwotę 2.214 zł brutto tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodom z urzędu w postępowaniu apelacyjnym (§ 8 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu). W wyniku omyłki w postanowieniu nie zaznaczono, że koszty te przyznano od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu.

Ryszard Małecki