Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Maria Antecka

Protokolant: stażysta Katarzyna Miczuga

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2024 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w G.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gnieźnie

z dnia 22 lutego 2023 r.

sygn. akt I C 1416/20

1. oddala apelację;

2.zasądza od pozwanego na rzecz powoda z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego 450 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu do dnia zapłaty.

Maria Antecka

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z 13 lutego 2024 r.

W sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą
w G. przeciwko Towarzystwu (...) S.A.
z siedzibą w W. o zapłatę 4528,24 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 4189,99 zł od dnia 26 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty i od kwoty 338,25 zł od 2 września 2019 r. do dnia zapłaty, Sąd Rejonowy w Gnieźnie wyrokiem z 22 lutego 2022 r. ( I C 1416/20):

- w punkcie I. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3271,45 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 26 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty,

- w punkcie II. oddalił powództwo w pozostałej części,

- w punkcie III. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1195 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

- w punkcie IV. nakazał ściągnąć od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w Gnieźnie 258,28 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

- w punkcie V. nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w Gnieźnie kwotę 664,16 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Pozwany zaskarżył wyrok apelacją:

- co do punktu I. w części co do kwoty 2299,23 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 26 czerwca 2019 do dnia zapłaty,

- w całości co do punktu III,IV,V.

Apelujący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku z części tj. w punkcie I. w części poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie, tj. także co do kwoty 2299,23 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 26 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty, oraz w punktach III, IV,V w całości poprzez rozstrzygnięcie o kosztach procesu zgodnie z wynikiem sprawy,

- zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Apelujący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na pominięciu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu, iż:

- pojazd A. o nr rej. (...) po zdarzeniu z dnia 14.06.2019 r. został przez powoda naprawiony, a kwota wypłacona przez pozwanego wystarczyła na naprawę pojazdu, co wynikało z treści przesłuchania świadka P. B. na rozprawie z dnia 29.10.202lr.,

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść wyroku, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez brak należytego rozważenia zgromadzonego materiału dowodowego oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegającej na:

a)  nienależytej ocenie dowodu z zeznań świadka P. B. - poprzez brak rozważenia okoliczności wynikającej z zeznań świadka na rozprawie z dnia 29.10.2021r., tj. faktu przeprowadzenia naprawy pojazdu A. o nr rej. (...) po szkodzie z dnia 14.06.2019r. przy użyciu części oryginalnych w sposób przywracający pojazd do stanu sprzed szkody za kwotę 8 000,00 zł brutto,

b)  nienależytej ocenie opinii biegłego sądowego z dziedziny techniki samochodowej, w szczególności opinii uzupełniającej, a także porozumień nr (...) oraz (...), załączonych do sprzeciwu od nakazu zapłaty; a także przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, w wyniku czego doszło do błędnego przyjęcia, że powodowi należne jest odszkodowanie tytułem kosztów naprawy pojazdu marki A. o nr rej. (...) bez uwzględnienia rabatów na ceny oryginalnych części zamiennych w wysokości 16% i materiałów lakierniczych w wysokości 40% oferowanych przez pozwanego we współpracy z dystrybutorem części i materiałów, w wyniku pominięcia faktu możliwości nabycia części jakości „O” oraz materiałów lakierniczych po cenach uwzględniających rabaty wynegocjowane przez pozwanego z dostawcami części i materiałów lakierniczych; a także faktu, iż poszkodowany rzeczywiście naprawił pojazd za kwotę około 8 000,00 tysięcy złotych, w związku z tym w okolicznościach niniejszej sprawy odszkodowanie winno wynieść maksymalnie 8 637, 47 zł brutto zgodnie z wyliczeniem biegłego w opinii uzupełniającej, biorąc pod uwagę, iż poszkodowany rzeczywiście dokonał naprawy za kwotę około 8 000,00 tysięcy złotych,

c)  pominięciu, iż strona powodowa nie wykazała, iż pojazd nie został przywrócony do stanu sprzed szkody,

d)  nieprawidłowej ocenie, na podstawie zebranej w sprawie dokumentacji, jakoby nie zostało wykazane, że w sprawie przedstawiono realną propozycję obejmującą faktyczną możliwość skorzystania z rabatów na oryginale części zamienne oraz materiał lakierniczy , skoro fakt ten wynika z ww. dokumentacji- porozumień nr (...) oraz (...), kosztorysu pozwanego oraz decyzji z dnia 25.06.2019 r., a poszkodowany na rozprawie wskazał, iż w pismach pozwanego zawarto informację odnośnie rabatów,

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, mające istotny wpływ na treść wyroku tj.: art. 361 k.c., 363 in fine k.c. w związku z art. 822 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez:

- błędną wykładnię i przyjęcie, że poszkodowany w wyniku zdarzenia z dnia 14.06.2019 r. poniósł szkodę w wysokości 10 299, 23 zł brutto na skutek uszkodzenia pojazdu A. nr rej. (...), i w sprawie zasadne jest przyznanie odszkodowania w oparciu
o hipotetyczny kosztorys naprawy, z pominięciem rabatów pozwanego, podczas, gdy poszkodowany wskazał, iż naprawa pojazdu wyniosła 8000, 00 zł brutto,

-

błędną wykładnię i przyjęcie, że odszkodowanie tytułem kosztów naprawy pojazdu marki A. o nr rej. (...) po szkodzie z dnia 14.06.2019 r. jest należne bez uwzględniania rabatów na oryginalne części zamienne jakości „O” w wysokości 16 % oraz na materiały lakiernicze w wysokości 40%, a koszt naprawy pojazdu w kwocie 10 299, 23 zł jest w niniejszej sprawie celowy i uzasadniony oraz pozostaje w normalnym adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 14.06.2019 r., w sytuacji w której koszt naprawy oszacowany przez biegłego z uwzględnieniem dostępnych rabatów wyniósł 8 637,40zł, a poszkodowany rzeczywiście dokonał naprawy pojazdu za kwotę około 8 000,00 zł.

-

niezastosowanie art. 354 § 2 k.c. poprzez nieuwzględnienie, iż na poszkodowanym ciąży obowiązek współpracy z zakładem ubezpieczeń w zakresie minimalizacji powstałej szkody i zapobiegania zwiększaniu się jej rozmiarów, a w zakresie tego obowiązku mieści się skorzystanie z rabatów na oryginalne części zamienne w wysokości 16 % oraz na materiały lakiernicze 40%, które to rabaty pozwany zaproponował poszkodowanemu
w toku postępowania likwidacyjnego w związku z szkodą z dnia 14.06.2019r.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o:

- oddalenie apelacji,

- zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zauważa, że niniejsza sprawa została rozpoznana
w postępowaniu uproszczonym. Z tego też względu, zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., sąd drugiej instancji, który nie przeprowadził postępowania dowodowego, sporządza uzasadnienie wyroku zawierające jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Oznacza to także, że nie istnieje potrzeba odnoszenia się do tych wszystkich zarzutów, które nie miały ostatecznie znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Jednocześnie wskazać należy, że Sąd Okręgowy podzielił dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w aktach, poczynione na tej podstawie ustalenia faktyczne, uznając je za własne, jak i wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ocenę prawną.

Z art. 822 § 1 k.c. wynika, że obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega na zapłacie określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone przez ubezpieczonego osobom trzecim, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego. Utrwalony jest pogląd, że roszczenie powstaje w następstwie zdarzenia, za które ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność, a powstanie roszczenia z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. Odszkodowanie odpowiada niezbędnym i ekonomicznie uzasadnionym kosztom naprawy, a naprawa, jej koszt i faktyczny zakres, nie ma zasadniczego wpływu na sposób ustalania wysokości odszkodowania (zob. uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego: z 17 maja 2007 r., III CZP 150/06, OSNC 2007, nr 10, poz. 144; z 12 kwietnia 2012 r„ III CZP 80/11, OSNC 2012, nr 10, poz. 112; uchwały Sądu Najwyższego: z 30 maja 1994 r., III CZP 71/94, OSNC 1994, nr 12, poz. 243; z 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, nr 6, poz. 74; z 13 czerwca 20013 r„ III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51; z 26 lutego 2006 r„ III CZP 5/06, OSNC 2007, nr 1, poz. 6; z 14 września 2006 r„ III CZP 65/06, OSNC 2007, nr 6, poz. 83; z 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, OSNC 2018, nr 6, poz. 56; wyroki Sądu Najwyższego: z 20 października 1972 r., II CR 425/72; z 20 lutego 1981 r., I CR 17/81; z 11 grudnia 1997 r., I CKN 385/97; z 16 stycznia 2002 r„ IV CKN 635/00; z 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00 i V CKN 908/00; z 12 lutego 2004 r„ V CK 187/03; z 21 sierpnia 2012 r., II CSK 707/12; z 8 września 2017 r„ II CSK 857/16). Artykuł 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca się w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Poszkodowany może zatem, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z 17 maja 2007 r., III CZP 150/06; wyroki Sądu II CNPP 38/22 7 Najwyższego: z 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00; z 12 kwietnia 2018 r., II CNP 43/17). Granicą odpowiedzialności ubezpieczyciela jest obiektywna niemożliwość przywrócenia stanu poprzedniego albo też nadmierne trudności lub koszty przywrócenia stanu poprzedniego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00). Koszt naprawy nie jest nadmierny, o ile nie przewyższa wartości pojazdu sprzed wypadku (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00).

Odnosząc się do pierwszego z zarzutów apelacji, a mianowicie błędu w ustaleniach faktycznych, polegających na pominięciu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu, z mianowicie, że pojazd A. o nr rej. (...) po zdarzeniu z dnia 14.06.2019 r. został przez powoda naprawiony, a kwota wypłacona przez pozwanego wystarczyła na naprawę pojazdu, co ma wynikać z treści przesłuchania świadka P. B. na rozprawie z dnia 29.10.202lr., Sąd Okręgowy zaważa, że w orzecznictwie zdecydowanie przeważa pogląd, że odpowiedzialność ubezpieczyciela nie może zostać wyłączona ani ograniczona ani wskutek naprawienia uszkodzonego pojazdu, ani wskutek jego sprzedaży. Okoliczność, że poszkodowany, nie czekając na wypłatę odszkodowania naprawia ( lub sprzedaje) uszkodzony samochód, nie pozbawia go prawa do odszkodowania w wysokości odpowiadającej hipotetycznym kosztom naprawy, skoro naprawa nie stanowi warunku dla dochodzenia odszkodowania. W konsekwencji poszkodowany w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, w przypadku szkody częściowej, może żądać odszkodowania w wysokości odpowiadającej niezbędnym i uzasadnionym ekonomicznie kosztom przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, także wtedy, gdy naprawy nie dokonał i sprzedał pojazd w stanie uszkodzonym albo pojazd naprawił. Zbycie rzeczy jest uprawnieniem właściciela tak samo, jak korzystanie z niej. Skorzystanie z tego uprawnienia nie może ograniczać wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania, gdyż ubezpieczyciel sprawcy szkody powinien wyrównać uszczerbek w majątku poszkodowanego do pełnej wysokości szkody (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 8 marca 2018 r., II CNP 32/17; z 12 kwietnia 2018 r., II CNP 41/17; z 12 kwietnia 2018 r., II CNP 43/17). Odmienne stanowisko jest prezentowane w orzecznictwie jedynie marginalnie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2021 r., V CNPP 1/21). W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że naprawienie pojazdu za pomocą używanych części nie jest równoznaczne z naprawieniem szkody. Co więcej, nawet naprawienie samochodu przy użyciu części nowych nie powoduje z zasady wzrostu jego wartości w stosunku do stanu sprzed szkody (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2018 r., II CNP 43/17). Także ani cesja wierzytelności, ani zbycie pojazdu nie wpływa na odpowiedzialność ubezpieczyciela, skoro roszczenie odszkodowawcze powstaje
z chwilą wyrządzenia szkody, a zasada równości wymaga równego traktowania poszkodowanych.

Nietrafny jest kolejny zarzut apelacji naruszenia przepisów prawa procesowego, mającego istotny wpływ na treść wyroku, polegającego na pominięciu, iż strona powodowa nie wykazała, iż pojazd nie został przywrócony do stanu sprzed szkody. Mając na uwadze powyższe rozważania, w tym zakresie ciężar dowodu obciążał pozwanego. To pozwany twierdził, że dokonana naprawa przywróciła pojazd do stanu sprzed szkody, a więc ciężar dowodu - zgodnie z art.6 k.c. – jego obciążał, przy czym w ocenie Sądu Okręgowego wykazanie tej okoliczności wymagało wiadomości specjalnych –pozwany takiej tezy dowodowej do biegłego nie zgłosił. Tym samym niezasadny jest zarzut apelacji – co do nienależytej oceny zeznań świadka P. B. – świadek nie dysponował wiedzą specjalną pozwalającą na ocen tego, czy naprawa pojazdu przywróciła pojazd do stanu sprzed szkody.

Niezasadny okazało się też zarzucone w apelacji naruszenie przepisów prawa procesowego, mających istotny wpływ na treść wyroku, poprzez błędne przyjęcie, że powodowi należne jest odszkodowanie z tytułu kosztów naprawy pojazdu bez uwzględnienia rabatów na ceny oryginalnych części zamiennych w wysokości 16% i materiałów lakierniczych w wysokości 40%.

Sąd Rejonowy poddał analizie przedłożone przez pozwanego Porozumienia, zawarte przez niego z podmiotami z nim współpracującymi z zakresie rabatów na oryginalne części zamienne i materiały lakiernicze. Sąd Okręgowy zauważa dodatkowo, że Porozumienie z dnia 2 kwietnia 2019 nr (...) ( zawarte pomiędzy pozwanym a (...) sp. z o.o.
w Ł.) w §1 pkt 1 odwołuje się do cen nowych oryginalnych części zamiennych, przy czym w Aneksie nr 1/18 do tego Porozumienia (k.43), jego strony postanowiły, że rabaty będą ustalane wg systemów Audatex, Eurotax , DAT. Natomiast w Aneksie strony Porozumienia nie zmieniły treści zapisu z §1 punkt 2 Porozumienia, który stanowi, że rabaty naliczane będą od ceny detalicznej, obowiązującej w danym punkcie sprzedaży (k.40). Podobne rozwiązane ( co do rabatów, które mają być udzielane od cen detalicznych obowiązujących w danym punkcie sprzedaży ) zostały przewidziane w §1 punkt 2 porozumienia nr (...) zawartego pomiędzy pozwanym a Przedsiębiorstwem (...) w zakresie materiałów lakierniczych. Nie można zatem, jak chciałby pozwany, ustalić wartości szkody
w oparciu o ceny kosztorysowe (kosztorys pozwanego został sporządzony w oparciu o system Audotax - k.8v.; podobnie opinia biegłego - k.101), pomniejszone o wskazywane przez niego rabaty.

Ubocznie wskazać należy, że poszkodowanego nie wiążą z ubezpieczycielem odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku żadne uzgodnienia w zakresie sposobu naprawienia szkody, jak mogłoby być przy umownym ubezpieczeniu AC. Obowiązują w tym zakresie tylko powszechne uregulowania wynikające z norm prawnych określających zasady naprawienia szkody, w tym przepisy art. 361 § 1 i art. 363 § 1 k.c. Z żadnego z tych przepisów nie można wywieść obowiązku poszkodowanego skorzystania z oferty naprawy pojazdu przez podmiot wskazany przez ubezpieczyciela, ani negatywnych następstw nieskorzystania z takiej propozycji. Taki obowiązek nie wynika dla poszkodowanego także z przepisów art. 354 § 2 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody nie jest władny narzucać podmiotów, z których usług poszkodowany może (musi) skorzystać, naprawiając uszkodzony pojazd.

Wobec niezasadności zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego chybione okazały się też zarzuty naruszenia prawa materialnego ( zarzuty te opierały się bowiem, z jednej strony na twierdzeniu, że dokonana przez poszkodowanego za 8000 zł naprawa przywróciła pojazd do stanu sprzed szkody, a z drugiej, że odszkodowanie winno uwzględniać proponowane przez pozwanego rabaty).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił apelację jako niezasadną na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzekł w punkcie 1. sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie 2. sentencji wyroku, przy czym na pozwanego jako przegrywającego postępowanie apelacyjne nałożono obowiązek zwrotu całości kosztów na rzecz powoda. Koszty te to jedynie wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda w kwocie 450 ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. O odsetkach od kosztów postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Maria Antecka