Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

Przewodniczący sędzia Marcin Miczke

po rozpoznaniu 9 kwietnia 2024 roku w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa(...) S. A. z siedzibą w W.

przeciwko M. P. i R. P.

przy udziale interwenienta ubocznego Gminy T.

o eksmisję

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Gnieźnie z 3 sierpnia 2022 roku

sygn. I C 1077/20

oddala apelację.

Marcin Miczke

UZASADNIENIE

(...) S. A. z siedzibą w W. wniosły o orzeczenie eksmisji R. P. i M. P. z lokalu mieszkalnego nr (...) w (...) kod pocztowy (...) oraz o zwrot kosztów procesu. Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy w Gnieźnie wyrokiem z 3 sierpnia 2022 roku powództwo oddalił i zasądził od powoda na rzecz pozwanych 274 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Apelację złożył powódka. Zarzuciła Sądowi Rejonowemu:

I.  naruszenie przepisów prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 KPC przez nie rozważenie w sposób wszechstronny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wyprowadzenie z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie nieprawidłowych oraz sprzeczność ustaleń sądu - przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia - z zebranym materiałem dowodowym.

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

- art. 6g w zw. z art. 11 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tj. z dnia 2 grudnia 2021 r. Dz.U. z 2022 r. poz. 172, dalej: Ustawa o ochronie lokatorów), poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że kierowana do Pozwanych korespondencja na adres ul. (...) w P. nie została im doręczona tak, by mogli się z nią zapoznać;

- art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 11 ust. 2 pkt 2) Ustawy o ochronie praw lokatorów poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że w ustalonym przez sąd stanie faktycznym dokonane przez Powoda wypowiedzenie umowy najmu nie odniosło skutku, jako spełniające wymogów z art. 11 ust. 2 pkt 2 Ustawy o ochronie praw lokatorów ¹, a w konsekwencji Powodowi nie przysługiwało uprawnienie do żądania od Pozwanych, aby lokal ten został mu wydany.

Powódka wniosła o uchylenie wyroku i uwzględnienie powództwa wraz z kosztami procesu i zasadzenie zwrotu kosztów za II instancję.

Pozwani i interwenient uboczny Miasto G. nie zajęli stanowisko co do apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje za własne (art.382 k.p.c.) Podziela ocenę dowodów, za wyjątkiem zestawień salda zadłużenia pozwanych w powiązaniu z nakazami zapłaty i pozwami o zapłatę, bo wskazują one na brak wymaganych przez art.11 ust.2 pkt 2) zaległości pozwanych z tytułu czynszu i opłat za co najmniej trzy miesiące, ale nie z przyczyn podanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Prawidłowo Sąd Rejonowy zastosował art.11 ust.2 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów oceniając, że nie zostały spełnione przesłanki wypowiedzenia umowy najmu.

Sąd Rejonowy dokonał błędnej wykładni art.365 § 1 k.p.c. i błędnie normę w nim zawartą zastosował. Powołał się na jedno tylko orzeczenie SN z 28.03.2007 r. w sprawie II CSK 530/05. Uzasadnienie tego judykatu nieprawidłowo zinterpretował. Wynika z niego, że owo związanie z art.365 § 1 k.p.c. dotyczy treści nakazu zapłaty. SN stwierdził, że w treści nakazu zawarte jest orzeczenie, że sąd nakazuje pozwanemu zaspokoić określone w tym nakazie roszczenie tj. zapłacić w całości pewną sumę z odsetkami i kosztami, w wyznaczonym terminie od jego doręczenia. Moc wiążąca nakazu zapłaty w odniesieniu do sądów oznacza, że podmioty te muszą przyjmować, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w tym nakazie. Oznacza to, że w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie może być ona już ponownie badana. w kolejnym postępowaniu sąd jest związany orzeczeniem, rozumianym jako określona wypowiedź sądu rozpoznającego poprzednią sprawę. Wypowiedź ta stanowi element stanu faktycznego i w tym zakresie sąd nie może już ustalać faktów. W okolicznościach sprawy związanie nakazami zapłaty wymienionymi w pozwie (później w sentencji wyroku Sądu Okręgowego) polega więc na obowiązku ustalenia, że spółka A.” zobowiązana jest zaspokoić roszczenie pieniężne powoda w wysokości określonej w tych nakazach.

Sąd Rejonowy bazując jedynie na uzasadnieniu wyżej wymienionego wyroku błędnie rozciągnął moc wiążącą na treść uzasadnienia pozwu w sprawach, w których wydano nakazy zapłaty.

Istota mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia sądu wyraża się w tym, że także inne sądy, inne organy państwowe, a w przypadkach przewidzianych w ustawie również inne osoby muszą brać pod uwagę fakt istnienia i treść prawomocnego orzeczenia sądu. Wynikający z niej stan związania ograniczony jest jednak, co do zasady, tylko do rozstrzygnięcia zawartego w sentencji orzeczenia i nie obejmuje jego motywów (zob. wyr. SN: z 13.1.2000 r., II CKN 655/98, Legalis; z 30.1.2013 r., V CSK 84/12, Legalis; z 17.5.2012 r., I CSK 315/11, Legalis). W uzasadnieniu wyroków w wymienionych sprawach V CSK 84/12 i I CSK 315/11 SN zrekapitulował, że jego orzecznictwie wyjaśniono, że istota uregulowanej w art. 365 § 1 KPC mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia polega na tym, że wymienione w nim podmioty powinny mieć na względzie fakt wydania prawomocnego orzeczenia i jego treść (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 r., II CKN 655/98). Wynikający z niej stan związania - według dominującego poglądu w judykaturze Sądu Najwyższego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2007 r., IV CSK 110/07 i z dnia 22 czerwca 2010 r., IV CSK 359/09, OSNC 2011, nr 2. poz. 16) - ogranicza się jednak do sentencji orzeczenia i nie obejmuje motywów rozstrzygnięcia. Dlatego przyjmuje się, że sąd nie jest związany ustaleniami i oceną dowodów, dokonanymi w innej sprawie. Podkreśla się tylko, że, dokonując samodzielnych ustaleń, nie może ignorować stanowiska zajętego w innej sprawie, w której stan faktyczny był konstruowany na podstawie tego samego zdarzenia, lecz biorąc je pod uwagę, obowiązany jest dokonać własnych, wszechstronnych ustaleń i samodzielnych ocen, które w rezultacie mogą doprowadzić do odmiennych konkluzji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2002 r., IV CKN 1073/00). Uzasadnieniem tego stanowiska są - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 2009 r., IV CSK 441/08 - dwa argumenty. Zasadniczym jest ten, że w grę wchodzi tu kwestia prawa do oceny wiarygodności dowodów, będąca podstawą i gwarancją niezawisłości orzekania sędziowskiego. Dlatego, jak podkreślono w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2002 r., IV CKN 1073/00, wszelkie wyłączenia i wyjątki od zawarowanej w art. 233 § 1 KPC zasady samodzielności i niezawisłości sądu w dokonywaniu oceny materiału dowodowego należy interpretować ścieśniająco. Drugi argument wynika stąd, że w każdej ze spraw opartych na tym samym zdarzeniu sądy - w następstwie realizowania zasady kontradyktoryjności procesu cywilnego - mogą dysponować różnym materiałem dowodowym. (także Zieliński teza 2. Do art.365 KPC Komentarz legalis)

Komentator (Zieliński do art.365 KPC) w tezie nr 5 przywołuje dalsze bogate orzecznictwo SN. Należy je zacytować. Moc wiążąca odnosi się do „skutku prawnego”, który stanowił przedmiot orzekania, i nie oznacza związania sądu i stron ustaleniami i oceną prawną zawartą w uzasadnieniu innego orzeczenia. Moc wiążąca orzeczenia nie rozciąga się również na kwestie prejudycjalne, które sąd przesądził, dążąc do rozstrzygnięcia o żądaniu. Sąd nie jest więc związany z mocy art. 365 § 1 KPC dokonaną w innym postępowaniu oceną istnienia konkretnego stosunku prawnego. Wyrok wiąże bowiem co do przysługiwania konkretnego roszczenia, a nie co do oceny prawnej relacji zachodzącej między stronami, z której to roszczenie miałoby wynikać (post. SN z 8.3.2023 r., I CSK 3100/22, Legalis). Moc wiążąca wyroku nie powoduje związania innych sądów ustaleniami faktycznymi lub ocenami prawnymi, które legły u podstaw wydanego wcześniej orzeczenia dotyczącego tego samego stosunku prawnego. Przepis ten dotyczy wyłącznie ściśle rozumianego przedmiotu rozstrzygnięcia, wyrażonego w sentencji zapadłego w sprawie orzeczenia (post. SN z 16.5.2023r., I CSK 5967/22, Legalis). Nie mają mocy wiążącej ani poglądy prawne wyrażone w uzasadnieniu orzeczenia, ani motywy i ustalenia faktyczne zawarte w uzasadnieniu (wyr. SN z 25.6.2014 r., IV CSK 610/13, Legalis). Zgodnie z art. 365 KPC (odpowiednio stosowanym w postępowaniu nieprocesowym na podstawie art. 13 § 2) przedmiotem prawomocności materialnej jest wyłącznie ostateczny rezultat rozstrzygnięcia, a nie przesłanki, które do niego doprowadziły, i sąd nie jest związany zarówno ustaleniami faktycznymi poczynionymi w innej sprawie, jak i poglądami prawnymi wyrażonymi w uzasadnieniu zapadłego w niej wyroku. Rozstrzygnięcie sądu w zakresie zarzutu zasiedzenia, nieobjęte sentencją orzeczenia, nie korzysta z mocy wiążącej w stosunku do innych postępowań sądowych. Taka sama sytuacja zachodzi, jeżeli sąd nie uwzględni zarzutu nabycia prawa przez zasiedzenie (post. SN z 30.3.2023 r., I CSK 3196/22, Legalis). Sąd Najwyższy uznał, że unormowana w art. 365 § 1 KPC moc wiążąca prawomocnego wyroku dotyczy związania treścią sentencji, a nie uzasadnienia, zawierającego prezentację przeprowadzonych dowodów i ocenę ich wiarygodności. Należy podkreślić, że wszelkie wyłączenia i wyjątki od zawartej w art. 233 § 1 KPC zasady samodzielności i niezawisłości sądu w dokonywaniu ocen materiału dowodowego należy interpretować ścieśniająco (zob. wyr. SN z 23.5.2002 r., IV CKN 1073/00, Legalis). Przewidziane w art. 365 KPC związanie innych sądów prawomocnym orzeczeniem dotyczy tylko samej treści sentencji orzeczenia, a nie poglądów prawnych wyrażonych w jego uzasadnieniu (wyr. SN z 13.3.2008 r., III CSK 284/07, Legalis). Przy czym przedmiotowy zasięg prawomocności materialnej w sensie pozytywnym odnosi się jedynie do samego rozstrzygnięcia, nie zaś do jego motywów i zawartych w nim ustaleń faktycznych (wyr. SN: z 15.11.2007 r., II CSK 347/07, Legalis; z 5.7.2011 r., I PK 198/10, Legalis; z 12.5.2011 r., I PK 193/10, Legalis; z 3.10.2012 r., II CSK 312/12, Legalis; z 19.10.2012 r., V CSK 485/11, Legalis).

Sąd Rejonowy i Okręgowy w niniejszej sprawie są związane nakazami zapłaty zasądzającymi kwoty pieniężne od R. P. na rzecz (...) S. A. w W.. Moc wiążąca nie obejmuje natomiast ani M. P., ani też ustaleń odnośnie tytułu prawnego do zajmowania lokalu przez pozwanych i ich obowiązków najemców płacenia czynszu i opłat związanych z zajmowaniem lokalu za okres najmu. Idąc za myślą Sądu Rejonowego, sądy obu instancji w tej sprawie nie powinny badać tego, czy pozwanych łączył z powodem tytuł prawny przed grudniem 2017 roku, co jest oczywiście błędne. Wynikać by to miało tylko z tego, że powód błędnie wskazywał w uzasadnieniu pozwów wnoszonych przed grudniem 2017 roku, że dochodzi odszkodowania za zajmowanie przez R. P. lokalu bez tytułu prawnego, z powołaniem na art.18 ust.1 i 2 ustawy o ochronie lokatorów. Jednocześnie Sąd Rejonowy przyjmuje jednak, że stosunek najmu nawiązał się między stronami z dniem 10 lipca 2022 roku. To jest fakt prawny. Skoro Sąd nie ustalił, że tak ukształtowany najem wygasł z jakiejkolwiek przyczyny, to ocena, że należności za okres przed 2017 rokiem stanowiły odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, jest błędna. Nie zmienią tego błędne pisma powoda kwalifikujące pozwanego R. P. jako osobę zajmującą lokal bez tytułu prawnego czy określenia należności jako odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego. Świadczą one jedynie o błędnym kwalifikowaniu tytułu prawnego pozwanego R. P. do spornego lokalu oraz ewentualnie o świadomości powoda i szczególnie pozwanych, która rozmijała się z rzeczywistym stanem prawnym. Ewentualnie, gdyż lektura dokumentów w aktach wskazuje, że obie strony dość lekko traktowały nomenklaturę związaną z tytułem prawnym do zajmowania lokalu. Do pozwu zostało dołączone oświadczenie najemcy (k.22-22v), z którego wynika, że R. P. był traktowany jako najemca, dokument ma datę „6.02.03r.” i podpisany został przez R. P. i administratora M.. Z wezwań do zapłaty z 2003, 2004 i 2008 r. roku wynika, że naliczano R. P. należności czynszowe i do zapłaty tych należności go wzywano. (k.184, 185 i 188) R. P. w piśmie z 2004 roku (k.186 i 187) wskazuje, że zobowiązuje się do spłaty zaległego czynszu do 20.12.2004 r. W tym kontekście pismo pozwanego R. P. złożone pozwanemu 12.12.2017 r. (k.23) o przywrócenie mu praw do lokalu może dziwić, chociaż rzeczywiście mając na uwadze brak prawniczego wykształcenia pozwanego oraz to, że należności za lokal powód nazywał też odszkodowaniem za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, można zrozumieć. Tym bardziej, że powód nie przedstawił pozwanym warunków najmu na piśmie. Natomiast w piśmie z 14.12.2017 r. wskazał prawidłowo art.31 ust.1 ustawy o ochronie praw lokatorów, ale nie wskazał daty, z którą pozwani wstąpili w stosunek najmu, po drugie owo wstąpienie odnosił jedynie do „Pana”, zatem R. P., po trzecie błędnie wskazał, że skoro pozew o eksmisję nie został wniesiony w okresie dłuższym niż 10 lat od utracenia tytułu prawnego, to jest od 1989 roku, to wstąpił w stosunek najmu. Jak wynika z art.31 ust.1 ustawy o ochronie lokatorów pozew o eksmisję miał być wniesiony w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Jakkolwiek treść pisma z 14.12.2017 r. może wprowadzać w błąd, to jednak przytoczenie treści przepisu umożliwiało rozeznanie się pozwanych w ich sytuacji prawnej i ustalenie, że są najemcami lokalu i to po 12 miesiącach od wejścia w życie ustawy. Dodać trzeba, że określanie w pozwach, na podstawie których wydano nakazy zapłaty w sprawach I Nc 4796/16 i I Nc 706/17 należności jako za bezumowne zajmowanie lokalu może świadczyć jedynie o bezrefleksyjności osób formułujących pozwy, bez analizy sytuacji prawnej pozwanych, a bazowanie jedynie na dokumentach generowanych w systemie obsługi mieszkań, w których wskazywano należności pozwanych jako „bez tytułu prawnego” k.28, 39 czy odszkodowanie k.33-36.

Reasumując, ustalenie, że pozwani wstąpili w stosunek najmu w 2002 roku i najem trwał do 2018 roku, to należności, jakie byli zobowiązani uiszczać z tego tytułu były czynszem i opłatami związanymi za korzystaniem z lokalu. Pozwani po uzyskaniu informacji o wstąpieniu w stosunek najmu na podstawie art.31 ust.1 ustawy o ochronie praw lokatorów nie kwestionowali swojego tytułu do lokalu. Skoro tak, to ich świadomość od grudnia 2017 roku kształtuje się tak, że są najemcami od 2002 roku oraz że powinni za okres najmu płacić czynsz.

Nie zostały natomiast spełnione przesłanki wypowiedzenia umowy najmu, o których mowa w art.11 ust.2 pkt 2) ustawy o ochronie praw lokatorów. Rację ma bowiem Sąd Rejonowy, że na dzień wezwania do zapłaty (pismo z 9.03.2018 r. doręczone pozwanym 20.03.2018 r.) i wypowiedzenia (pismo z 9.05.2018 r. doręczone pozwanym 22.05.2018 r.) nie mieli zadłużenia pozwalającego na wszczęcie procedury wypowiedzenia, co wynika z zestawienia sald zadłużenia pozwanych. Nie jest tak jednak z przyczyn wskazanych przez Sąd Rejonowy, ale z nieprawidłowej oceny zestawienia sald zadłużenia pozwanych w powiązaniu z treścią wydanych nakazów zapłaty oraz pozwów będących ich podstawą, nadto nieprawidłowej oceny treści wezwania d zapłaty z 9.03.2018 r.

Otóż w wezwaniu do zapłaty z 9.03.2018 r. zsumowano zaległość na koncie oraz „zadłużenie skierowane do sądu”. Tymczasem zestawienie sald zadłużenia, obejmujące kwoty należności i kwoty wpłat za okres od lipca 2013 roku do kwietnia 2018 roku pokazuje także owo „zadłużenie skierowane do sądu”, ale pokazuje także wpłaty pozwanych umniejszające ich dług, w tym także ten, o którym orzekał sąd w nakazach zapłaty. Wpłaty pozwanych to standardowe wpłaty miesięczne, najczęściej niewiele poniżej kwot należnych (przykładowo: przy czynszu 438,86 zł, a od kwietnia 2015 roku 449,66 zł pozwani płacili 400 zł albo 430 zł, w trzech przypadkach w ogóle nie zapłacili, raz zapłacili 370 zł). Już na lipiec 2013 roku pozwani mieli dług 6.448,13 zł i odsetki 2.140,82 zł. Jednak w październiku 2013 roku wpłacili jednorazowo 5.380 zł, co umniejszyło ich dług do kwoty 1.573,38 zł plus odsetki 2.298,23 zł. Następnie wobec niedostatecznych wpłat pozwanych dług wolno rósł. Na grudzień 2016 roku wynosił 7.633,92 zł należności głównej i 3.305,66 zł odsetek, ale w tym miesiącu pozwani zapłacili 5.253,28 zł na spłatę należności głównej i 3.057,39 zł na odsetki, tym samym ich dług na koniec grudnia 2016 r. wynosił 2.624,47 zł należności głównej i 306,39 zł z tytułu odsetek. Czynsz najmu wzrósł od sierpnia 2015 roku do kwoty 673,83 zł. Pozwani po grudniu 2016 roku wpłacali 430 zł miesięcznie, raz nic nie wpłacili, ale raz wpłacili 3.980 zł (styczeń 2018 r.). Na styczeń 2018 roku należność główna pozwanych wobec powoda wynosiła więc ledwie 254,26 zł, a odsetki 165,15 zł. Na koniec marca 2018 roku zaległość pozwanych wynosiła ledwie 654,62 zł, a wezwanie do zapłaty było z 9.03.2018 r., zatem uwzględniało zaległość na luty 2018 r. w kwocie 454,44 zł należności głównej i 166,52 zł odsetek. Na koniec kwietnia 2018 r. zaległość z tytułu należności głównej wynosiła 865,80 zł plus z tytułu odsetek za opóźnienie 172,99 zł. Skoro czynsz i opłaty wynosiły od grudnia 2017 roku 630,18 zł, to na dzień doręczenia wezwania do zapłaty i wypowiedzenia pozwani nie zalegali co najmniej za trzy okresy płatności, czyli co najmniej kwotę 1.890,54 zł.

Dodać do tej analizy trzeba, że co prawda w pozwie skierowanym do sądu, który zaowocował nakazem zapłaty w sprawie I Nc 4796,16 powód dochodził należności za okres od maja 2004 roku do marca 2016 r., a zestawienie należności k.39-39v dotyczy okresu od lipca 2013 roku. Jednakże na koniec marca 2016 roku pokazuje zaległość równą kwocie dochodzonej pozwem i kwocie nakazu zapłaty: 8.310,67 zł. To zadłużenie zostało, jak pokazano wyżej, w dużej części spłacone w grudniu 2016 roku. Dlaczego powód dwa razy liczy to samo zadłużenie tylko dlatego, że zasądzono je także nakazami zapłaty, trudno zgadnąć.

W powyższym kontekście zrozumiałe jest zdziwienie pozwanych w odpowiedzi na pozew odnośnie kwoty zadłużenia, jakie wskazano im w piśmie z 14.12.2017 r., skoro regularnie płacili czynsz w trakcie trwania umowy najmu, chociaż nie w pełnej wysokości. (k.44)

Pozostaje zatem ocena zarzutu powoda, że przecież pozew może stanowić wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie, jeśli na dzień jego doręczenia pozwanym są spełnione przesłanki z art.11 ust.2 pkt 2) ustawy o ochronie lokatorów. Powód powiela jednak ten sam błąd, powołując się na dług pozwanych w kwocie 7.162,22 zł wynikający z zestawienia z 12.04.2022r. Powód powołał się na to zestawienie w I instancji (k.105-108 pismo powoda z 12.04.2022 r. i k.140-156 zestawienie). Odpisy pozwu zostały doręczone pozwanym 11.03.2021 r., zatem zaległość w kwietniu 2022 roku nie mogła być podstawą wezwania do zapłaty i wypowiedzenia w marcu 2021 roku. Jak wyjaśnił powód w piśmie z 12.04.2022 r. k.107, sąd wydał nakazy zapłaty na dalsze kwoty łączne 7.162,55 zł, ale aktualne saldo zadłużenia pozwanych (a więc na datę pisma) wynosi 590,83 zł. Taka kwota wynika z ostatniej strony zestawienia z 12.04.2022 r. k.146. To zestawienie jako całość (k.140-156) jest dla Sądu nieczytelne, w opozycji do zestawień przedstawionych przez powoda przy pozwie (k.28 i 39, oprócz jednak zestawienia na k.33-36) Na ich podstawie nie można prześledzić kwot należnych i kwot wpłaconych. Można to natomiast zrobić z jasnych zestawień na k.28 i 39. Zestawienia na k.140-146 także jednak pokazują, że co innego należności zasadzone nakazami zapłaty (na dalsze kwoty 7.162,55 zł), a co innego saldo zadłużenia (590,83 zł). Tyle można wyczytać i zrozumieć z zestawień na k.140-156. Na pewno natomiast nie to, jakie zadłużenie mają rzeczywiście pozwani na określony dzień.

Powód powołuje się na uchwały SN w sprawie III CZP 113/66 i III CZP 39/97. W tej drugiej SN wypowiedział pogląd, że wypowiedzenie najmu lokalu mieszkalnego może nastąpić również przez doręczenie najemcy wniesionego przez pełnomocnika procesowego pozwu o opróżnienie tego lokalu, powołującego się na okoliczności wymienione w art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 105, poz. 509 ze zm.). W pierwszej SN wskazał, że jeżeli najemca lokalu mieszkalnego dopuścił się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności, a wynajmujący - bez uprzedzenia najemcy na piśmie o zamierzonym z tego powodu wypowiedzeniu najmu bez zachowania terminów wypowiedzenia i bez udzielenia najemcy dodatkowego terminu miesięcznego do zapłaty zaległego czynszu (art. 687 KC) - wniósł pozew o natychmiastowe rozwiązanie najmu i orzeczenie eksmisji najemcy z lokalu, powództwo jest nieuzasadnione. Jednakże sąd nie może oddalić powództwa, jeżeli stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 KPC) wskazuje, że pozwany mimo wyrażonej w pozwie woli powoda wypowiedzenia najmu, bez zachowania terminów wypowiedzenia i mimo upływu terminu miesięcznego od doręczenia mu pozwu, nie zapłacił zaległego czynszu. Sąd Najwyższy procedował w sprawie, w której na dzień doręczenia pozwu nie było podstaw do wypowiedzenia, ale były podstawy do wezwania do zapłaty zaległości w wysokości co najmniej dwukrotności czynszu i opłat (ówczesne prawo wymagało zaległości co najmniej dwukrotności czynszu i opłat). W taki razie pozew mógł być wezwaniem do zapłaty. Sąd Najwyższy skonstatował, że jeżeli zatem w chwili zamknięcia rozprawy stan rzeczy wskazuje, że najemca już w chwili wniesienia pozwu był w zwłoce z zapłatą czynszu co najmniej za dwa okresy płatności i mimo wytoczenia przeciw niemu powództwa o eksmisję i upływu terminu miesięcznego od doręczenia pozwu nadal zalega z czynszem, oddalenie powództwa dawałoby przesadną ochronę najemcy zarówno wtedy, gdy do zamknięcia rozprawy dochodzi po długotrwałym postępowaniu, jak i w wypadku stosunkowo krótkiego terminu procesu. SN nie wskazał, co potraktował jako złożenie oświadczenia woli o wypowiedzeniu, a wszak jest to niezbędne do wywołania skutku. Zdaje się, że chodziło o podtrzymywanie powództwa eksmisyjnego na dzień zamknięcia rozprawy (art.316 § 1 k.p.c.), przy braku zapłaty należności przez najemcę. W sprawie III CZP 39/97 SN nawiązał właśnie do konieczności złożenia określonego oświadczenia woli, które może wyrażać także pismo procesowe np. pozew z uwagi na cel jego złożenia i doręczenia pozwanemu. SN wskazał, że pogląd o możliwości kwalifikowania pism procesowych jako określonych oświadczeń woli jest powszechnie akceptowany zarówno w orzecznictwie, jak piśmiennictwie, gdy - co jest w pełni zrozumiałe ze względu na treść art. 60 KC - oświadczenia te nie wymagają formy szczególnej. W sprawie III CZP 39/97 pozew został przez SN zakwalifikowany jako zawierający oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy najmu. Jednakże SN trafnie wskazał, że aby to wypowiedzenie uznać za skuteczne, należało ustalić, czy spełnione zostały wszystkie przesłanki, w tym zaległość w zapłacie za trzy pełne okresy płatności i wezwanie z miesięcznym terminem zapłaty.

W tej sprawie powód wskazuje, że pozew miałby zawierać zarówno wezwanie do zapłaty, jak i wypowiedzenie. Tak być nie może, poza tym jak wskazano wyżej, powód nie wykazał, że na dzień doręczenia pozwu pozwani mieli zaległość z tytułu czynszu i opłat za co najmniej trzy miesiące. W pozwie wskazano na zaległość na 9.03.2018 r. i brak zapłaty do maja 2018 r. Jak wyżej wskazano, takiej zaległości nie było, pozwani nie zalegali za co najmniej trzy miesiące. Pozew nie może więc stanowić wezwania do zapłaty zadłużenia wynoszącego co najmniej trzy miesiące ani tym bardziej wypowiedzenia. Z kolei w piśmie z 12.04.2022 r. powód sam wskazuje, że zasądzono nakazami zapłaty kwoty 7.162,55 zł, skoro jednocześnie wskazuje, że saldo pozwanych wynosi 590,83 zł i nie przedkłada jasnego rozliczenia kwot należnych i wpłat pozwanych. Pismo to nie może więc także być odczytane jako wezwanie do zapłaty poprzedzające wypowiedzenie i tym bardziej jako wypowiedzenie. Gdyby stanowiło wezwanie do zapłaty, to i tak zabrakłoby oświadczenia o wypowiedzeniu. Dywagacje, czy stanowić mogłaby je apelacja, jest już tej sytuacji stanowczo za daleko idące.

Mimo zatem częściowo błędnej oceny Sądu Rejonowego co do faktów, mimo także błędnej oceny co do zastosowania art.5 k.c. (nie ma potrzeby szerzej tego rozważać, bo nie spełnione zostały przesłanki wypowiedzenia z art.11 ust.2 pkt 2) ustawy o ochronie praw lokatorów), wyrok ostatecznie odpowiada prawu. Sąd Rejonowy nie naruszył art.11 ust.2 pkt 2) ustawy o ochronie praw lokatorów. Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art.385 k.p.c.

Marcin Miczke