Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy Przewodniczący sędzia Marcin Miczke

po rozpoznaniu 14 grudnia 2023 roku w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. przeciwko M. O.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Śremie

z 29 czerwca 2022 roku

sygn. akt I C 710/21

1.  prostuje oczywistą omyłkę w rubrum zaskarżonego wyroku przez zastąpienie oznaczenia siedziby powoda „w B.” oznaczeniem tej siedziby „w W.”,

2.  uchyla zaskarżony wyrok w zaskarżonej części, to jest w pkt II. i III. i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Śremie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Marcin Miczke

UZASADNIENIE

Apelacja jest uzasadniona.

Sprostowaniu na podstawie art.350 k.p.c. podlega oznaczenie siedziby powoda, bowiem na dzień orzekania była ona w W., a nie w B., co wynika z informacji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zmiana nastąpiła 24 września 2021 roku.

Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy w zakresie, w jakim wyrok tego Sądu został zaskarżony.

Sąd Rejonowy w pkt II. oddalił w pozostałej części powództwo. Można domyślać się, że chodzi o tę część, o której nie orzekł w pkt I. wyroku. W pkt I. wyroku Sąd Rejonowy utrzymał w mocy nakaz zapłaty w części, to jest co do kwoty 4.255,77 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 5 marca 2021 roku do dnia zapłaty. Natomiast nakaz zapłaty opiewa na kwotę 6.533,52 zł z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od 24 lutego 2021 roku do dnia zapłaty. Zatem oddalenie powództwa dotyczy zapewne kwoty 2.277,75 zł oraz maksymalnych ustawowych odsetek za opóźnienie (a więc w wysokości dwukrotności ustawowych odsetek za opóźnienie) od 24.02.2021 roku do 4.03.2021 roku i ustawowych odsetek za opóźnienie od 5.03.2021 r. (bo w nakazie zapłaty data początkowa zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie to 24.02.2021r., a w wyroku 5.03.2021 r., nadto w nakazie zapłaty zasądzono odsetki maksymalne za opóźnienie, a Sąd Rejonowy utrzymał nakaz zapłaty jedynie w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie, a nie odsetek maksymalnych za opóźnienie i jedynie od 5.03.2021 roku, a nie od 24.02.2021 r.)

Sąd Rejonowy w pkt II. wyroku nie rozpoznał istoty sprawy. Wbrew normie zawartej w art.493 § 4 k.p.c. nie odniósł się w wyroku do wydanego nakazu zapłaty, ale wprost do żądania pozwu. Tym samym pkt II. wyroku nie przystaje do pkt I., a więc co do części nakazu zapłaty, co do której Sąd Rejonowy się nie odniósł (nie utrzymał w mocy ani nie uchylił) funkcjonują w obrocie prawnym dwa orzeczenia rozstrzygające o tym samym roszczeniu w tej samej sprawie. Funkcjonuje bowiem nakaz zapłaty z 15.06.2021 r. w części, w jakiej Sąd Rejonowy go nie utrzymał w mocy i nie wydal co do niego żadnego rozstrzygnięcia oraz funkcjonuje wyrok z 29.06.2023 r. w zakresie, w jakim Sąd I instancji powództwo oddalił.

Sąd Apelacyjny w Lublinie wyraził słuszny pogląd, że szczególnym rodzajem nierozpoznania istoty sprawy jest sytuacja, w której sąd pierwszej instancji po wydaniu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym narusza treść art. 496 KPC (obecnie: art. 493 § 4 KPC) nie zawierając w wyroku konstytutywnego rozstrzygnięcia o utrzymaniu w mocy bądź uchyleniu wydanego nakazu zapłaty. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie - I Wydział Cywilny z dnia 22 września 2021 r. I AGa 133/20) Sąd ten odwołał się do poglądu prawnego zaprezentowanego przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 listopada 2018 r. (II PZ 23/18, OSNP 2019/5/57) na kanwie orzekania w postępowaniu wywołanym sprzeciwem od wyroku zaocznego, a wiec sytuacji podobnej. O obowiązku orzeczenia w wyroku końcowym o wyroku zaocznym traktuje też wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 31 marca 1998r. (II CKN 630/97). W wyroku z 28.11.2018 r. Sąd Najwyższy stwierdził trafnie, że sąd II instancji nie ma możliwości sprostowania ani uzupełnienia takiego wadliwego wyroku Sądu I instancji. Sąd Najwyższy stwierdził, że istota sprawy nie zostaje rozpoznana, gdy sąd nie uchyla wyroku zaocznego, orzekając o żądaniach pozwu w wyniku wniesienia sprzeciwu od tego wyroku (art. 386 § 4 w związku z art. 347 KPC) (...). Kwalifikowana wada „podwójnego” funkcjonowania dwóch wyroków, osądzających ten sam przedmiot sporu, stanowi szczególny rodzaj (stan) nierozpoznania istoty jednej tylko sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 KPC w przypadku, gdy prawidłowy („finalny”) osąd takiej sprawy przez Sąd pierwszej instancji wymagał konstrukcyjnego i „strukturalnego” wyrokowania zarówno o uchyleniu kontestowanego sprzeciwem strony pozwanej wyroku zaocznego, jak i orzeczenia o żądaniu pozwu (art. 347 KPC)

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art.386 § 4 k.p.c. uchylił wyrok Sądu Rejonowego w zaskarżonej części (to jest w pkt II. i w pkt III.) i w tym zakresie przekazał sprawę Sadowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Dodać trzeba, że nie ma zastosowania art.505 ¹² § 1 ¹ k.p.c., gdyż wartość przedmiotu sporu wynosi w sprawie 6.634 zł. Nawet jednak, gdyby była to wartość nie przekraczająca 4.000 zł, to wyrok sądu I instancji i tak należałoby uchylić. Gdyby bowiem opisana wada dotyczyła dwóch osobnych procesów (czyli gdyby w pierwszym procesie sąd orzekł o roszczeniu nakazem zapłaty, który się uprawomocnił, a w drugim procesie orzekł drugi raz o tym samym roszczeniu między tymi samymi stronami, ale wyrokiem), to wyrok wydany w tym drugim procesie podlegałby uchyleniu przez sąd II instancji na podstawie art.386 § 2 k.p.c. z uwagi na nieważność postępowania z art.379 pkt 3 k.p.c. W ten sam sposób więc należałoby naprawić uchybienie dające ten sam skutek (istnienie dwóch tytułów egzekucyjnych rozstrzygających o tym samym roszczeniu między tymi samymi stronami), które zostało ujawnione w tej samej sprawie.

Ponownie rozpoznając sprawę w zakresie, w jakim wyrok został uchylony, Sąd Rejonowy po dokonaniu ustalenia faktów i oceny dowodów zbada z urzędu, czy umowa pożyczki konsumenckiej zawarta między stronami zawiera postanowienia niedozwolone, w szczególności w zakresie podnoszonym przez pozwanego (postanowień o prowizji, opłaty za Twój Pakiet i opłaty przygotowawczej). Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku skwitował tę ocenę jednym zdaniem. Sąd Rejonowy uzasadni też z odwołaniem się do prawa materialnego obniżenie prowizji i odsetek umownych (w kontekście żądania pozwu), jeśli pogląd ten podtrzyma przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Nadto Sąd I instancji odniesie się do zarzutów i twierdzeń pozwanego sformułowanych w zarzutach od nakazu zapłaty. Wydaje się uzasadnione skorzystanie przez Sąd Rejonowy z dużego już dorobku TSUE w zakresie wykładni dyrektywy 93/13 EWG oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego na kanwie w szczególności przepisów art.385 ^{( 1)} -385 ^{( 3)} k.c., tym bardziej w świetle odwołań zawartych w zarzutach od nakazu zapłaty i w świetle pisma powoda z 30.11.2021 r. Sąd Rejonowy zbada także, czy doszło do prawidłowego wypełnienia weksla i czy ostatecznie zasądzeniu podlegać będzie roszczenie z weksla, czy też weksel nie został prawidłowo wypełniony, a wtedy oceni, czy zachodzą podstawy do orzeczenia na podstawie stosunku podstawowego. Sąd Rejonowy oceni także, czy w ogóle były podstawy do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Co prawda pozew został wniesiony przed zmianą art.485 § 2 k.p.c., jaka została dokonana ustawą z dnia 11 sierpnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1655) o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, tym niemniej orzecznictwo TSUE dotyczące badania z urzędu postanowień umowy konsumenckiej i aktywności sądu w tym zakresie było już w większości ustalone. Odnosiło się także do postępowania nakazowego, gdy powód opiera powództwo na wekslu. (min. wyroki TSUE C-176/17, C-495/19, sprawy C-419/18 i C-483/18) i zawarte tam bogate orzecznictwo TSUE).

Marcin Miczke