Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Radomska-Stęplewska

po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2024 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. P.

przeciwko Miastu P.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu

z dnia 20 kwietnia 2023 roku

sygn. akt I C 784/22

I.zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a) w punkcie 2. zasądza od pozwanego na rzecz powoda dodatkowo ponad kwotę zasądzoną w punkcie 1. kwotę 5.566,70 zł (pięć tysięcy pięćset sześćdziesiąt sześć złotych siedemdziesiąt groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 września 2022 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części;

b) w punkcie 3. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.367 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

II. oddala apelację powoda w pozostałym zakresie;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.300 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania wywołanych apelacją powoda wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty;

IV. oddala apelację pozwanego;

V. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 450 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania wywołanych apelacją pozwanego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty;

Małgorzata Radomska-Stęplewska

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 20 kwietnia 2023 r. Sąd Rejonowy Poznań-Stare Miasto w Poznaniu w sprawie z powództwa A. P. przeciwko Miastu P. o zapłatę:

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 972,05 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 września 2022 r. do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. kosztami procesu obciążył strony stosunkowo to jest powoda w 52,83%, a pozwanego w 47,17% i z tego tytułu zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 158,04 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pozwany, zaskarżając je w części, tj.: co do pkt. 1. - w zakresie w jakim Sąd zasądził odszkodowanie wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 września 2022 r. do dnia zapłaty oraz co do pkt. 3.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie prawa materialnego:

a. art. 417 k.c., art. 18 ust. 3a ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego poprzez przyjęcie, że pozwany ponosi obowiązek zapłaty powodowi (właścicielowi) całej kwoty odszkodowania wyliczonego wg stawki tożsamej dla najmu lokalu mieszkalnego komunalnego w sytuacji, gdy pozwany ma obowiązek pokrycia właścicielowi różnicy między wysokością odszkodowania uiszczanego przez byłego lokatora (wg stawki najmu lokalu socjalnego) a stawki czynszu przed utratą tytułu prawnego,

b. § 1 ust. 2 Zarządzenia nr (...) Prezydenta Miasta P. z dnia 29 września 2022 r. w sprawie określenia wysokości stawek czynszu za najem lokali należących do mieszkaniowego zasobu Miasta P. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że stawka czynszu za najem lokalu socjalnego wynosi 6,90 zł/m ² w sytuacji, gdy wynosi ona 2,45 zł/m ².

Mając na uwadze powyższe zarzuty apelujący wniósł o:

1. w pkt. 1. zmianę wyroku, poprzez oddalenie powództwa,

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych,

3. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Apelujący wskazał, iż w jego ocenie:

1. stawka najmu lokalu socjalnego na podstawie § 1 ust. 2 Zarządzenia nr (...) Prezydenta Miasta P. z dnia 29 września 2022 r. w sprawie określenia wysokości stawek czynszu za najem lokali należących do mieszkaniowego zasobu Miasta P. wynosi 2,45 zł/m ²;

2. powód w toku postępowania sądowego nie wykazał jaka była stawka czynszu z tytułu najmu lokalu nr (...) przy ul. (...) w P. naliczana Państwu J. przed utratą tytułu prawnego do tego lokalu,

3. Sąd Rejonowy przyjmując podstawę prawną roszczenia opartą na art. 18 ust. 3a u.o.p.l., błędnie obciążył pozwanego odszkodowaniem przyjmując dla wyliczenia stawkę czynszu lokalu komunalnego pomnożoną przez ilość 15 miesięcy.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł również powód, zaskarżając go w części, tj. w punkcie 2. co do oddalenia żądania ponad kwotę 4.972,05 zł i w punkcie 3.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że powód nie udowodnił, że pozwany byłby zobowiązany do zapłaty na jego rzecz 709,25 zł miesięcznie, podczas gdy zarówno powołani świadkowie - świadek M., jak i świadek J. potwierdzili wysokość ostatnio obowiązującego czynszu najmu tego lokalu, ponadto do sprawy złożono zaświadczenie administratora nieruchomości o wysokości czynszu jaki obowiązywałby dla tego lokalu;

2. naruszenie art. 322 k.p.c. przez jego niezastosowanie w przypadku gdy ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, a zaoferowany przez powoda materiał dowodowy dawał podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych i był wystarczający do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie;

3. naruszenie art. 278 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez ustalenie oraz ocenę, iż okoliczności niniejszej sprawy wymagają specjalistycznej wiedzy, podczas gdy powód dostarczył dokumenty umożliwiające określenie wysokości odszkodowania za niedostarczenie lokalu przeznaczonego na najem socjalny w wysokości równej ostatniej wartości odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu przez lokatorów tj. 709,25 zł miesięcznie.

4. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie zeznań świadka D. J. oraz zgromadzonych dokumentów, co w konsekwencji doprowadziło do błędnych ustaleń w zakresie konieczności powołania biegłego dla ustalenia rzeczywistej wartości odszkodowania za niedostarczenie lokalu przeznaczonego na najem socjalny;

5. naruszenie art. 227 w zw. z art. 232 w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegającej na przyjęciu jakoby dowody zaoferowane przez stronę powodową były niewystarczające do przyjęcia okoliczności uzasadniających roszczenie w pełnej wysokości wskazanej w pozwie oraz przyjęcie, że powód nie wykazał, aby przysługiwało mu roszczenie co do kwoty wyższej niż kwoty czynszu za lokal, gdyby lokal ten wchodził w skład mieszkaniowego zasoby gminy, przez co zasądzono odszkodowanie w wysokości czynszu jak przy umowie najmu socjalnego lokalu podczas gdy powód przedstawił dowody świadczące o wyższej wartości czynszu jaki lokatorzy byliby zobowiązani płacić za ten lokal.

Mając na uwadze powyższe, powód wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu z dnia 20 kwietnia 2023 r. i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 5.566,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lipca 2022 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania za pierwszą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych,

ewentualnie:

2. uchylenie wyroku Sądu Rejonowego Poznań — Stare Miasto w Poznaniu z dnia 20 kwietnia

2023 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania za drugą instancję, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powoda, pozwany wniósł o jej oddalenie w całości jako oczywiście bezzasadnej oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisania.

W odpowiedzi na apelację pozwanego, powód wniósł o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się niezasadna, a apelacja powoda zasługiwała na uwzględnienie w przeważającej części.

Na wstępie Sąd Okręgowy zauważa, że niniejsza sprawa została rozpoznana
w postępowaniu uproszczonym. Z tego też względu, zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., sąd drugiej instancji, który nie przeprowadził postępowania dowodowego, sporządza uzasadnienie wyroku zawierające jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Oznacza to także, że nie istnieje potrzeba odnoszenia się do tych wszystkich zarzutów, które nie miały ostatecznie znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Rejonowy słusznie uznał, że pozwany podnosi wobec powoda odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ( t.j. Dz.U. 2023/725, dalej: u.o.p.l.), który stanowi, że jeżeli osobie uprawnionej do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu na mocy wyroku gmina nie dostarczyła lokalu, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360, 2337 i 2339 oraz z 2023 r. poz. 326).

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że pozwany nie zrealizował obowiązku orzeczonego wyrokiem z dnia 8 października 2020 r. wydanym przez Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu (sygn. akt I C 1800/19) w sprawie eksmisyjnej, gdyż do tej pory nie zaoferował D. J. i W. J. zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego i byli lokatorzy do chwili obecnej zajmują lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w P., a w okresie objętym żądaniem pozwu tj. od kwietnia 2021 r. do czerwca 2022 r. nie uiszczali oni żadnych opłat z tytułu korzystania z lokalu na rzecz A. P. ani innych współwłaścicieli.

Na etapie postępowania apelacyjnego sporna pozostawała już tylko wysokość należnego powodowi odszkodowania.

Sąd Okręgowy podzielił zarzuty apelacji powoda dotyczące naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c., co doprowadziło do błędnego uznania, że powód nie wykazał wysokości odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego w wysokości czynszu jaki byli lokatorzy powinni byli uiszczać gdyby stosunek prawny nie wygasł, tj. w kwocie 709,25 zł miesięcznie.

Nie można zgodzić się z Sądem Rejonowym, że zebrany materiał dowodowy nie był wystarczający dla ustalenia wysokości czynszu, jaki byli lokatorzy powinni byli uiszczać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Wynika ona bowiem z przedłożonego w toku postępowania dokumentu wystawionego przez Administrację Nieruchomości datowanego na 18 lutego 2021 r. (k. 94 w zw. z k. 18), w którym przedstawiono rozliczenie czynszu za marzec 2021 r. w łącznej wysokości 709,25 zł. Na powyższą kwotę składa się czynsz i opłaty za media.

Powyższe wynika również z zeznań świadka – byłej lokatorki D. J. (k. 55-56), zajmującej wraz z mężem lokal nr (...) przy ul. (...), która oświadczyła, iż w okresie objętym pozwem nadal tam zamieszkiwała i nie uiszczała na rzecz powoda żadnych kwot tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Nadto wskazała, iż obecnie czynsz, do zapłaty którego byliby zobowiązani wynosiłby około 800 zł, co wynika z otrzymywanych przez nią od administracji stosownych zawiadomień.

Również z zeznań świadka B. M. (k. 60-61), pracownika administracji przedmiotowej nieruchomości oraz wystawionego przez nią zaświadczenia z 26 stycznia 2022 r. (k. 18) wynika, że w okresie od kwietnia 2021 r. do czerwca 2022 r. lokatorzy nie uiścili żadnych opłat za lokal nr (...) przy ul. (...). Do 2018 r. kiedy jeszcze uiszczali czynsz, to czynili to również w naliczanej im stawce i nie kwestionowali nigdy jego wysokości. Dodać należy, że z ofert najmu lokali mieszkalnych o zbliżonym metrażu i lokalizacji, dołączonych do pozwu ( k. 25 – 32), wynika, że stawka czynszu żądana przez powoda jest niższa od stawek wolnorynkowych.

Nie ma wątpliwości, że odszkodowanie przysługujące właścicielowi lokalu na podstawie art. 18 ust. 5 u.o.p.l. może obejmować opłaty związane z korzystaniem z lokalu, obejmujące np. należności za wodę, energię elektryczną, ogrzewanie mieszkania czy wywóz nieczystości, gdyż konieczność ponoszenia przez właściciela lokalu kosztów związanych z korzystaniem z mieszkania przez lokatorów, którzy nie ponoszą takich opłat, jest co do zasady normalnym następstwem niewykonania przez gminę obowiązku dostarczenia im lokalu socjalnego ( por. uchwałę SN z 16.05.2012r., III CZP 12/12, publ. OSNC 2012/12/138 ).

Podkreślić trzeba, że niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym. Zgodnie z art. 505 ⁶ § 3 k.p.c. jeżeli sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. W ocenie Sądu Okręgowego, mając na uwadze zebrany materiał dowody, zaszły podstawy do uznania, że powód wykazał należną mu wysokość odszkodowania w kwocie odpowiadającej czynszowi (wraz z opłatami media), jaki byli lokatorzy powinni byli uiszczać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Sąd Okręgowy ustalił zatem, że powodowi należało się odszkodowanie za okres od kwietnia 2021 r. do czerwca 2022 r. w łącznej wysokości 10 538,75 zł ( 15 miesięcy pomnożone przez 709,25 zł).

Co do roszczenia odsetkowego, Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu Rejonowego. Powód domagał się zasądzenia odsetek od każdej z kwot należnej za dany miesiąc, co wynikało z wezwania do zapłaty z dnia 28 czerwca 2022 r., jednak nie przedłożył dowodu jego doręczenia pozwanemu. Dopiero więc pozew, którego odpis został doręczony pozwanemu 14 września 2022 r., mógł zostać potraktowany jako wezwanie do zapłaty.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. częściowo zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie 2. zasądził od pozwanego na rzecz powoda dodatkowo ponad kwotę zasądzoną w punkcie 1. kwotę 5.566,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 września 2022 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części.

W konsekwencji zmianie podlegało rozstrzygnięcie o kosztach procesu w I instancji. Obciążono nimi w całości pozwanego na podstawie art.98 § 1, §1 ¹ k.p.c. Powód poniósł koszty w postaci opłaty od pozwu 750 zł, koszty zastępstwa procesowego 3 600 zł wyliczone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Łącznie powodowi należy się od pozwanego 4 367 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie zgodnie z art. 385 k.p.c. oddalono apelację powoda jako niezasadną.

Apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art.385 k.p.c.

O kosztach procesu w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1, 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., obciążając nimi pozwanego, jako stronę przegrywającą postępowanie.

W związku z apelacją wywiedzioną przez powoda, pozwany jest obowiązany zwrócić powodowi wynagrodzenie jego pełnomocnika w kwocie 900 zł obliczone na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych i 400 zł tytułem opłaty od apelacji, łącznie 1.300 zł.

W związku z apelacją wywiedzioną przez pozwanego, zasądzono od pozwanego na rzecz powoda 450 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wyliczonych na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Małgorzata Radomska-Stęplewska