Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 grudnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Radomska-Stęplewska

po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2024 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. Z.

przeciwko małoletniemu J. M. reprezentowanemu przez matkę Ż. M.

o obniżenie alimentów

oraz sprawy z powództwa wzajemnego małoletniego J. M. reprezentowanego przez matkę Ż. M.

przeciwko K. Z.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji małoletniego powoda wzajemnego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wągrowcu

z dnia 30 maja 2023 roku

sygn. akt III RC 55/22

oddala apelację.

.

Małgorzata Radomska-Stęplewska

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 30 maja 2023 r. Sąd Rejonowy w Wągrowcu w sprawie o sygn. akt III RC 55/22 z powództwa K. Z. przeciwko małoletniemu J. M., reprezentowanemu przez matkę Ż. M. o obniżenie alimentów oraz w sprawie z powództwa wzajemnego małoletniego J. M., reprezentowanego przez matkę Ż. M. przeciwko K. Z. o podwyższenie alimentów:

1.  oddalił powództwo główne w całości;

2.  zasądził od pozwanego wzajemnego K. Z. na rzecz małoletniego powoda wzajemnego J. M. podwyższone renty alimentacyjne w następujący sposób:

a) w kwocie 1.000,00 zł miesięcznie, za okres od dnia 20.05.2022 r. do dnia 31.12.2022 r., płatną z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki małoletniego powoda Ż. M.,

b) w kwocie 1.070,00 zł miesięcznie, począwszy od dnia 01.01.2023 r., płatną z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki małoletniego powoda Ż. M.,

– i to w miejsce alimentów ustalonych w wyroku Sądu Rejonowego w Wągrowcu VIII Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich w Chodzieży z dnia 30.12.2014 r. w sprawie o sygn. VIII RC 7/14;

3.  wyrokowi w pkt 2 nadał rygor natychmiastowej wykonalności;

4.  oddalił powództwo wzajemne w pozostałym zakresie;

5.  obciążył powoda w całości kosztami procesu wynikającymi z powództwa głównego o obniżenie alimentów oraz częściowo, tj. w 30 % kosztami procesu wynikającymi z powództwa wzajemnego o podwyższenie alimentów i zasądził od K. Z. na rzecz małoletniego J. M. kwotę 2.070 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty z tytułu zwrotu kosztów procesu w zakresie zastępstwa adwokackiego;

6.  zasądził od powoda K. Z. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wągrowcu kwotę 720 zł z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych stanowiących część opłaty sądowej od pozwu wzajemnego;

7.  nie obciążył małoletniego powoda wzajemnego kosztami sądowymi.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł małoletni powód wzajemny J. M. , reprezentowany przez matkę Ż. M., zaskarżając je w części tj. co do punktu 4 i 5.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 135 k.r.o. poprzez:

a)  ograniczenie zakresu potrzeb powoda wzajemnego do wydatków aktualnie czynionych tj. ich oszacowanie bez uwzględnienia potrzeb niezaspokojonych,

b)  przyjęcie, że pomimo różnych zdolności zarobkowych i ciążących na nich zobowiązań każde z rodziców zobowiązane jest do tożsamego świadczenia w pieniądzu na rzecz powoda wzajemnego,

c)  ustalenie zakresu potrzeb powoda wzajemnego niezgodnie z zasadą równej stopy życiowej rodziców i dzieci,

2.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia tj. art. 233 k.p.c. w zakresie dowodów dotyczących zakresu potrzeb małoletniego powoda wzajemnego, w tym w szczególności przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w odniesieniu do zeznań matki małoletniego i dokonanie jej niezgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, skutkiem czego wadliwie przyjęto, że potrzeby powoda wzajemnego w zakresie żywności wynoszą 550 zł miesięcznie.

Mając na uwadze powyższe apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez:

a)  zasądzenie od pozwanego wzajemnego na rzecz powoda wzajemnego dalszych alimentów w kwocie 580 zł tj. łącznie 1 650 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 stycznia 2023 r. płatnych do rąk matki małoletniego powoda wzajemnego Ż. M. z góry do 10 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku nieterminowej płatności,

b)  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa adwokackiego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego do dnia zapłaty,

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w tym postępowaniu, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację powoda wzajemnego, pozwany wzajemny wniósł o jej oddalenie w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda wzajemnego okazała się niezasadna.

Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy, przyjmując je za własne, jak i ocenę prawną dokonaną przez ten Sąd.

Powód wzajemny w apelacji zakwestionował ustalone przez Sąd I instancji usprawiedliwione potrzeby małoletniego J. M. i możliwości zarobkowe jego rodziców, stojąc na stanowisku, że doszło do zmiany stosunków uzasadniającej podwyższenie alimentów do kwoty 1 650 zł miesięcznie. Sąd Okręgowy stanowiska tego nie podziela.

Małoletni J. M. ma obecnie 14 lat i uczęszcza do Szkoły Podstawowej w C. ( klasa VII). Od poniedziałku do piątku zamieszkuje u swojej prababci B. M. i pozostaje pod jej opieką. Natomiast dwa weekendy w miesiącu spędza u swojego ojca - pozwanego wzajemnego. Wynika to nie tylko z twierdzeń stron (k. 249-250, 300v-301v), ale i zeznań świadka K. M., wujka matki małoletniego (k. 300-300v). Wskazał on, że matka małoletniego przekazuje niewiele środków na utrzymanie syna podczas jego pobytów u babci, są to drobne kwoty przekazywane w nieregularnych odstępach czasu. Powód wzajemny nie wykazał, że koszty jego utrzymania ustalone przez Sąd I instancji w kwocie ok. 2.140 zł miesięcznie, w szczególności związane z wyżywieniem, zostały zaniżone.

Matka małoletniego obecnie zamieszkuje z partnerem oraz trójką pozostałych dzieci w M.. Zatrudniona jest okresowo jako sprzedawca w wymiarze pół etatu. Natomiast pozwany wzajemny zamieszkuje wraz z żoną i dwójką małoletnich dzieci, prowadzi działalność gospodarczą – kosmetykę samochodową, mając wieloletnie doświadczenie w zawodzie lakiernika samochodowego.

W tym kontekście należy zaznaczyć, że usprawiedliwione potrzeby dziecka należy każdorazowo ustalać przez pryzmat zasady równej stopy życiowej – są one wypadkową możliwości zarobkowych obojga rodziców. Koszty te ustala się na przewidywanym średnim poziomie, szacując koszt utrzymania dziecka w skali miesiąca. Zakres ten nie zależy od faktycznie uzyskiwanych dochodów, ale od dochodów, które każde z rodziców przy wykorzystaniu swych możliwości zarobkowych mogłoby osiągać. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także w całości lub w części na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym . Celem opartego na opisanej podstawie obowiązku jest uzyskanie od obojga rodziców środków materialnych dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania dzieci oraz zaspokojenia uzasadnionych ich potrzeb, przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że w ocenie Sądu Okręgowego obowiązek pozwanego wzajemnego przyczyniania się do zaspokajania potrzeb małoletniego J. co do samej zasady nie może budzić najmniejszych wątpliwości.

Jeżeli chodzi zatem o usprawiedliwione potrzeby małoletniego J. M., jak wskazano wyżej, zostały one przez Sąd I instancji ustalone na prawidłowym poziomie – adekwatnym do wieku powoda wzajemnego, przy uwzględnieniu jego potrzeb rozwojowych i stanu zdrowia. Poziom tych potrzeb został przez sąd zweryfikowany przez odniesienie do zasad doświadczenia życiowego i ustalony na standardowym poziomie przy uwzględnieniu zasady równej stopy życiowej. Sąd Okręgowy wskazuje przy tym, że paragony nie stanowią miarodajnego źródła wiedzy o faktycznych wydatkach ponoszonych przez uprawnionego do alimentów. Do kosztów utrzymania dziecka wlicza się jego udział w kosztach zamieszkania, koszt wyżywienia, zakupu odzieży, butów i kosmetyków, a także wydatki związane z użytkowaniem telefonu, czy nauką. Sąd Okręgowy nie stwierdził, by którykolwiek wydatek ustalony przez Sąd I instancji został zaniżony. Dodać jedynie należy, że nie sposób przypisać do kosztów utrzymania małoletniego J., kosztów paliwa, które ponosi jego matka, skoro przez większość czasu z nią nie zamieszkuje, a nadto jej partner po wypadku nie używa samochodu. Kwotę tę można ( 50 zł miesięcznie) natomiast przeznaczyć na wyżywienie J.. Nadto zwrócić należy uwagę, że świadczenie 800+ (poprzednio 500+) nie wpływa co prawda na wysokość obowiązku alimentacyjnego, jednak zdaniem Sądu Okręgowego winna być z niego zaspokajana część ponadstandardowych potrzeb małoletniego, np. korepetycje, rozrywka, hobby.

Zarzuty dotyczące błędnego rozdzielenia obowiązku alimentacyjnego rodziców względem małoletniego J. po połowie, okazały się nieuzasadnione. Jak ustalono w sprawie, matka małoletniego nie sprawuje opieki nad synem w przeważającym zakresie, gdyż czyni to jego prababcia. Słusznie zatem Sąd Rejonowy uznał, że koszt utrzymania małoletniego J. powinien obciążać obu rodziców po połowie. W związku z powyższym, brak podstaw do obciążenia pozwanego wzajemnego obowiązkiem alimentacyjnym w większym stopniu niż matki powoda wzajemnego.

Sąd Rejonowy ustalił wysokość możliwości zarobkowych pozwanego wzajemnego w oparciu o jego zeznania, jaki i informacje uzyskane z Powiatowego Urzędu Pracy. Jednocześnie strona powodowa nie zdołała wykazać, że uzyskuje on dochody w wyższej wysokości, aniżeli ustalona przez Sąd I instancji.

Uwzględniając to, że pozwany wzajemny angażuje się w opiekę nad synem w niemal równym stopniu, co Ż. M., w ocenie Sądu Okręgowego brak podstaw do obciążenia go kosztami utrzymania małoletniego J. w większej części niż matki małoletniego, która na co dzień nie czyni osobistych starań o wychowanie i opiekę nad synem w większym stopniu, niż pozwany.

Nadto, mając na uwadze realne możliwości zarobkowe pozwanego wzajemnego, po zaspokojeniu jego własnych uzasadnionych wydatków i potrzeb jego rodziny, które bezpośrednio pokrywa, pozwany obecnie nie jest w stanie uiszczać na rzecz powoda wzajemnego alimentów w wyższej kwocie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda wzajemnego jako bezzasadną.

Małgorzata Radomska-Stęplewska