Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Kulczewska-Garcia

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2024 roku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa Handlowego (...) spółki z o.o. z siedzibą w P.

przeciwko Towarzystwu (...) SA z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego - Poznań Nowe Miasto i Wilda Poznaniu z 19 czerwca 2023 r.

sygn. akt V C 1734/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego, jako zwrot kosztów procesu za instancję odwoławczą, 135 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty.

Anna Kulczewska-Garcia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2023 r., sygn. akt V C 1734/21 Sąd Rejonowy Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu w pkt 1 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 181,05 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 13 października 2020 r. do dnia zapłaty, w pkt 2 w pozostałym zakresie oddalił powództwo, a w pkt 3 koszty procesu stosunkowo rozdzielił między stronami przy ustaleniu, że strona powodowa wygrała spór w 16,82%, a strona pozwana w 83,18%, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając powyższy wyrok w części, tj. co do oddalenia powództwa co do kwoty 895,66 zł tytułem sporządzenia przez powoda ekspertyzy technicznej A. oraz prowadzenia postępowania likwidacyjnego szkody i sporządzenia wyceny kosztów naprawy wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 października 2020 r. do dnia zapłaty.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego:

1)  art. 65 § 1 k.c. w zw. z art. 4 ust. 9 Ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej w zw. art. 354 § 1 k.c. w zw. z art. 355 § 1 k.c poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że a contrario do § 17 ust. 1-3 w zw. z § 14 ust. 4 OWU AC Komfort pozwanego poprzez jego niezastosowanie i tym samym błędne przyjęcie, że:

- to Ubezpieczony, a nie pozwany ma przeprowadzić postępowanie likwidacyjne szkody, w tym sporządzić wycenę kosztów naprawy wg prawidłowych stawek rbg za prace blacharsko lakiernicze i tym samym weryfikacja szkody opisana w § 14 ust. 4 OWU AC nie może odbyć się bez wcześniejszej wyceny pozwanego — pozwany zaś sporządził zaniżoną wycenę w zakresie cen części zamiennych, stawki rbg oraz amortyzacji i współczynnika 0,6 choć Ubezpieczony od początku deklarował naprawę pojazdu w ASO B. i przedstawienie faktury za naprawę po jej zakończeniu,

- nieprawidłowe wyliczenie wysokości szkody oraz kosztów naprawy nie jest wystarczającym do zlecenia ustalenia kosztów naprawy pojazdu przez ASO B. w imieniu Ubezpieczonego albowiem zaniechanie przez pozwanego prowadzenia postępowania likwidacyjnego szkody nie skutkuje przerzuceniem na Ubezpieczonego kosztów wykonania ekspertyzy A. zgodnie z wymogami pozwanego oraz zatwierdzonymi przez samego pozwanego wymogami w zakresie rozliczania szkód komunikacyjnych nie wg systemów importera lecz programów A. i E. i tym samym wystarczającym jest przedstawienie pozwanemu faktury VAT i zlecenie naprawy pojazdu ASO B. bez poinformowania pozwanego o rzeczywistych kosztach naprawy i bez przekazania wyceny ASO do weryfikacji pozwanego,

2)  art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez uznanie przez Sąd, że § 14 w zw. z § 17 OWU w zw. z § 12 ust 1 pkt 1 AC Pozwanego, w tym obliczenie średniej stawki rbg dla terenu województwa nie wymaga wiedzy specjalistycznej z uwagi na dostępność danych o ilości stacji (...) w województwie i tym samym łatwość w uzyskaniu informacji o stawkach rbg za naprawy blacharsko lakiernicze i pominięcie, że pozwany:

- zastrzegł obowiązek postępowania ubezpieczonego wg jego wytycznych pod rygorem odmowy wypłaty odszkodowania (§ 12 OWU) i był informowany o zakładzie, który podejmuje się naprawy lecz nie wskazał inne warsztatu;

- zaniechał wskazania innych podmiotów stosujących stawki przez niego wskazane i tym samym nie wskazał ubezpieczonemu alternatywnych podmiotów, które pojazd maja naprawić,

- nie sporządził własnej wyceny kosztów naprawy pojazdu, choć w trakcie procesu likwidacji szkody pozwany miał obowiązek prawidłowego wyliczenia stawki rbg,

-powyższe zaniechania oraz brak procedur w tym zakresie w OWU AC pozwanego nie pozwalają uznać, że pozwany stosuje klauzule abuzywne i tym samym Sąd I instancji dokonał błędnej wykładni § 14 OWU AC albowiem przy badaniu postanowienia winno się uwzględniać nie tylko literalne jego brzmienie ale także sposób wykonywania umowy na podstawie kwestionowanego postanowienia i skutki dla konsumenta.

3)  art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. w zw. § 14 ust. 4 pkt 2 OWU AC w zw. z art. art. 354 § 1 k.c. w zw. z art. 355 § 1 k.c. poprzez ich niezastosowanie oraz w konsekwencji błędną wykładnię OWU AC pozwanego poprzez ustalenie, że:

-pozwany wskazał średnią stawkę rbg w kwocie 180 zł netto, a z opinii biegłego wynika że za wskazaną stawkę pojazdu w ASO B. naprawić nie było można, co implikuje wniosek że pozwany jako profesjonalista nie wykonał należycie umowy i uniemożliwiał jej wykonanie Ubezpieczonemu,

-pozwany wprowadził celowo w błąd Ubezpieczonego oraz powoda co do wysokości średniej stawki albowiem pozwany i powód prowadzą ok. 500 postępowań sądowych w tym zakresie i pozwany posiada wiedzę o stawkach średnich, rynkowych oraz wynikających z umów lecz mimo wszystko nie koryguje swoich stawek do stawek rzeczywistych,

- błędne przyjęcie, że rozliczenie szkody należy ustalić wg stawki średniej wynoszącej 213,75 zł, choć stawka powoda nie była rażąco wyższa niż stawka średnia i wynosiła 242 zł netto zaś pozwany nie wykazał aby Ubezpieczonemu można było przypisać winę umyślną lub rażące niedbalstwo przy wyborze podmiotu dokonującego naprawy pojazdu;

4)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z niego nie wynikających, a nadto sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, tj. ustalenie w szczególności że opisane przez pozwanego zasady likwidacji szkody jedynie wg czynności ujętych w A. są dla stron wiążące i jednoznaczne, a jednocześnie przyjęcie przez Sąd I instancji stanowiska że choć jazda próbna nie jest ujęta w A. jako pozycja obowiązkowa (ale ma swój kod A.) to w ocenie Sądu zasądzeniu podlegają koszty jazdy próbnej jako koszty naprawy mające związek przyczynowy ze zdarzeniem objętym ochroną ubezpieczeniową, a jednocześnie oddalenie roszczenia o koszty sporządzenia wyceny w programie A. i prowadzenia za pozwanego postępowania likwidacyjnego szkody, mycia pojazdu przed i po naprawie w tym dezynfekcji w czasach Covid 19 i obowiązkowych maseczek i zakazów przemieszczania się nawet między miastami pod groźbą kar.

5)  art. 65 § 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że powód nie wykazał aby poszkodowany zlecał powodowi wykonanie dezynfekcji oraz wykonania wyceny A. oraz przeprowadzenia dezynfekcji pojazdu oraz jego mycia przed i po naprawie w sytuacji gdy na etapie postępowania likwidacyjnego szkody pozwany nie wnosił o zabezpieczenie dowodów na okoliczność dokonania dezynfekcji czy też używania środków biobójczych (powód mógłby wówczas zabezpieczyć rachunki za środki oraz przedstawić dowód zakupu ozonatora),

6)  art. 822 § 1 k.c. w zw. z art.. 361 § 2 k.c. i art. 363 § 2 k.c. w zw. z art.. 805 k.c. poprzez ich błędną wykładnię przejawiającą się w przyjęciu, że:

- należne świadczenie obejmuje jedynie średnie koszty naprawy pojazdu z pominięciem kosztów dodatkowych powstałych w zaniechania pozwanego ustalenia prawidłowych kosztów naprawy pojazdu i przerzucenia na Ubezpieczonego i powoda procesu likwidacji szkody;

- pominięcie związku przyczynowo skutkowego pomiędzy stanem epidemii oraz koniecznością wykonania mycia pojazdu i dezynfekcji przed naprawą i po naprawie i zrównanie tych czynności ze standardowym „trzepaniem dywaników" przez powoda, które to koszty winny być ujęte w stawce rbg powoda wg Sądu I instancji, - poniesione przez Ubezpieczonego koszty obsługi szkody nie pozostają w normalnym związku przyczynowo skutkowym ze szkodą choć pozwany nie prawidłowo wyliczył wartość świadczenia i finalnie koniecznym było jego ustalenie na skutek opinii biegłego.

Apelujący wniósł o zmianę wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda:

I.  kwoty 895,66 zł tytułem sporządzenia przez powoda ekspertyzy technicznej A. oraz prowadzenia postępowania likwidacyjnego szkody i sporządzenia wyceny kosztów naprawy wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 października 2020 r. do dnia zapłaty;

II.  zwrotu w całości kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Wniósł również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa przez adwokata wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji powoda w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego i uznaje je za własne. Zarzuty apelacji nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie podkreślić należy, że dokonywanie oceny trafności zastosowania przez sąd I instancji przepisów prawa materialnego możliwe jest wyłącznie w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym. Dlatego w pierwszej kolejności należało ocenić zarzuty w tym zakresie.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. był bezzasadny. Zasada swobodnej oceny dowodów nakłada na sądy obowiązek stosowania takiego rozumowania przy analizie materiału dowodowego, który jest zgodny z wymogami wyznaczonymi przepisami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia. Sądy są obowiązane rozważyć materiał dowodowy w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, a także odnosząc je do pozostałego materiału dowodowego. Podniesienie skutecznego zarzutu naruszenia przez sąd swobodnej oceny dowodów wymaga więc wskazania nieprawidłowości procesu myślowego przeprowadzonego przez sąd, do których doszło przy przyjęciu kryteriów oceny dowodów lub stosowania kryteriów oceny podczas analizy dowodów. Nieprawidłowości powinny mieć charakter obiektywny, to jest niezależny od indywidualnych doświadczeń życiowych i poglądów stron. Nie jest wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (vide: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00; z dnia 12 kwietnia 2001 r., II CKN 588/99; z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99; z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98).

W ramach zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. apelujący nie odniósł się do żadnych konkretnych dowodów i sposobu ich oceny. Nie mógł więc on być skuteczny. Przy czym sposób jego sformułowania wskazuje na to, iż jego przedmiotem w istocie jest wykładnia zasad likwidacji szkody. Zatem jest to zarzut naruszenie prawa materialnego przy wykładni umowy.

Sąd Rejonowy, wbrew zarzutom apelującego, jasno wskazał, dlaczego zasadne jest zasądzenie kosztów jazdy próbnej, a jednocześnie oddalenie roszczenia o koszty sporządzenia wyceny w programie A., prowadzenia postępowania likwidacyjnego szkody – w zakresie wskazanym w apelacji i mycia pojazdu. Sąd I instancji ustalił, a apelujący tego nie podważył, że w serwisach (...) standardem jest bezpłatne mycie pojazdu i trzepanie dywaników po każdej usłudze. W związku z tym powód nie miał podstaw do naliczania z tego tytułu dodatkowych opłat. Zasadnie również Sąd I instancji przyjął, iż ubezpieczony oraz powód mogli dochodzić dopłaty do ustalonego przez pozwanego odszkodowania bez konieczności sporządzania kosztorysu w systemie A.. Poszkodowany mógł wykorzystać fakturę VAT wystawiona przez powoda a sam powód mógł wykonać kosztorys na podstawie swego systemu importerskiego.

Niezasadny był zarzut naruszenia art. 65 § 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że powód nie wykazał, aby poszkodowany zlecał powodowi wykonanie dezynfekcji oraz wykonania wyceny A. oraz przeprowadzenia dezynfekcji pojazdu oraz jego mycia przed i po naprawie, w sytuacji gdy na etapie postępowania likwidacyjnego szkody pozwany nie wnosił o zabezpieczenie dowodów na okoliczność dokonania dezynfekcji, czy też używania środków biobójczych. Powołanie art. 229 k.p.c. sugeruje, że apelujący uważa, że okoliczności te zostały przez pozwanego przyznane. Materiał sprawy nie daje podstawy do takiego wniosku. Dlatego trafnie Sąd Rejonowy uznał, że okoliczności te wymagały dowodów i nie zostały przez powoda wykazane. Zgodzić się też trzeba z tym Sądem, że koszty dezynfekcji oraz wyceny A. powinny mieścić się w kosztach prowadzenia przez powoda działalności. Powód powinien więc wykazać, że poszkodowany odrębnie zlecił te czynności. Wskazać też należy, że możliwość żądania zabezpieczenia dowodu przez pozwanego nie zwalania powodu z jego obowiązku dowodowego i nie jest jasne, dlaczego apelujący ją w tym kontekście przywołuje.

Nie zasługiwały na uwzględnienie również pozostałe zarzuty - naruszenia prawa materialnego.

Nie sposób uznać, że nienależyte wykonanie zobowiązania w rozumieniu art. 471 k.c. przez pozwanego skutkowało koniecznością sporządzenia przez powoda kosztorysu. Słusznie Sąd Rejonowy na podstawie opinii biegłego przyjął, iż żądanie zasądzenia kosztów obsługi i kosztorysu nosiło cechy sztucznej konstrukcji ukierunkowanej na zwiększenie odszkodowania od ubezpieczyciela.

Podkreślenia wymaga, iż to nie fakt, iż stawka roboczogodziny podana przez powoda była wyższa niż przyjęta przez pozwanego, przesądził o zastosowaniu stawki średniej, a brzmienie § 14 ust. 4 pkt 2) OWU. Bez znaczenia jest więc to, czy ubezpieczonemu można było przypisać winę umyślną lub rażące niedbalstwo przy wyborze podmiotu dokonującego naprawy pojazdu. Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że w dacie likwidacji szkody liczba (...) w regionie pozwalała na samodzielne ustalenie przez poszkodowanego stawki średniej, a na pewno pozwalała na ustalenie tej stawki przez powoda. Bez znaczenia jest również to, iż pozwany wskazywał inną stawkę niż biegły, bowiem Sąd Rejonowy przyjął stawkę wskazaną przez biegłego. Przy czym, Sąd ten słusznie podkreślił, że pozwany nie tyle nie ustalił średniej stawki za roboczogodzinę, co uczynił to w sposób błędny, zaniżając wysokość odszkodowania. Nie sposób przy tym uznać, iż działanie pozwanego miało na celu celowe wprowadzenie ubezpieczonego w błąd. Okoliczności takiej powód nie wykazał.

Warto zaznaczyć, że stawka zastosowana przez Sąd Rejonowy została wyliczona przez biegłego, a powód nie podważał dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny tego dowodu w tym zakresie.

W ocenie Sądu Okręgowego wykładania § 14 ust. 4 OWU nie nastręcza trudności. Celem ubezpieczenia AC jest wypłata świadczenia przez ubezpieczyciela w zakresie ustalonym w umowie, co nie musi odpowiadać wysokości szkody. W tym zakresie ubezpieczenie AC zasadniczo różni się od ubezpieczenia OC, więc powoływanie się przez apelującego na orzecznictwo dotyczące tego ostatniego ubezpieczenia było chybione.

W § 14 ust. 4 pkt 2 OWU wskazano, że ubezpieczyciel uzupełni kwotę odszkodowania do poziomu wynikającego z przedłożonej faktury, nie więcej jednak niż do poziomu kosztów robocizny ustalonych na podstawie stawki za 1 roboczogodzinę ustalonej w oparciu o średnie stawki stosowane przez autoryzowane stacje obsługi (ASO) z terenu województwa, względem którego dokonano taryfikacji składki. W zawartej przez ubezpieczonego i pozwanego umowie znalazły się zatem postanowienia dokładnie precyzujące sposób ustalenia wysokości należnego stronie poszkodowanej świadczenia i były one dla powoda wiążące.

Bezzasadny był zarzut naruszenia art. 385 ¹ § 1 k.c. Słusznie Sąd Rejonowy uznał, że postanowienia umowy, regulujące wysokość świadczenia ubezpieczeniowego, były jednoznaczne i w związku z tym nie podlegały kontroli pod kątem abuzywności. Poza tym samo limitowanie wysokości odszkodowania poprzez odwołanie się do średniej stawki za roboczogodzinę stosowanej przez inne ASO, nie narusza praw i interesów konsumenta. Poszkodowany mógł wybrać, gdzie dokona naprawy, niezasadnie więc powód wskazuje w apelacji, iż pozwany zaniechał podania innych podmiotów stosujących stawki przez niego wskazane. Ubezpieczony nie miał obowiązku wyboru podmiotu wskazanego przez pozwanego, a równocześnie pozwany nie mógł sprzeciwić się wyborowi poszkodowanego.

Z tych wszystkich względów apelacja powoda jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c., o czym Sąd Okręgowy orzekł w pkt. 1 sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w pkt. 2 sentencji na podstawie art. 98 §1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. oraz na podstawie § 2 pkt. 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).

Anna Kulczewska-Garcia