Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Alina Szymanowska

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2025 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z dnia 11 kwietnia 2024 r.

sygn. akt I C 1210/19

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 450 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia o kosztach procesu do dnia zapłaty.

Alina Szymanowska

UZASADNIENIE

Powód M. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. 11.000 zł tytułem częściowego odszkodowania za szkodę z 1 sierpnia 2015 r. wraz z odsetkami ustawowymi od 28 września 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie z 16 stycznia 2024 r. (k. 256) powód rozszerzył powództwo i ostatecznie wniósł o zasądzenie:

- 55.995,23 zł tytułem odszkodowania za szkodę z 1 sierpnia 2015 r. wraz z odsetkami ustawowymi od 28 września 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

- 3.320 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia prywatnych opinii wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 12 lipca 2018 r. do dnia zapłaty;

- kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z kosztami wywołanymi próbą ugodową w łącznej kwocie 697 zł.

Pozwany podtrzymał stanowisko, wnosząc o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z 11 kwietnia 2024 roku Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. 57.055,23 zł z odsetkami: ustawowymi od 28 września 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty - od kwoty 55.995,23 zł oraz ustawowymi za opóźnienie od 12 lipca 2018 r. do dnia zapłaty - od kwoty 1060 zł (punkt 1), oddalając powództwo w pozostałym zakresie (punkt 2). Sąd I instancji kosztami postępowania obciążył w całości pozwanego, szczegółowe wyliczenie tych kosztów pozostawiając referendarzowi sądowemu (punkt 3).

Apelację od wyroku, w części, co do oddalenia powództwa, złożył powód, zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:

1. błędne ustalenia faktyczne polegające na:

- nieprawidłowym przyjęciu, iż zlecenie sporządzenia opinii rekonstrukcyjnej było pozbawione celu, podczas gdy takie ustalenie jest niezbędne dla wykazania, iż przebieg zdarzenia podawany przez jego uczestników jest możliwy z punktu widzenia technicznego,

- pominięciu faktu, iż powód przedłożył prywatną opinię z zakresu rekonstrukcji na etapie postępowania przedsądowego celem wyjaśnienia wątpliwości związanych z przebiegiem postępowania przedsądowego celem wyjaśnienia wątpliwości związanych z przebiegiem wypadku (co w zamiarze powoda miało doprowadzić pozwanego do dobrowolnej zmiany decyzji i uniknięcia konieczności kierowania sprawy na drogę postępowania sądowego) – a także pominięcie faktu, iż pozwany wyjaśnienia te oraz przedłożone opinie prywatne całkowicie zignorował, co doprowadziło do konieczności skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego,

2. naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. poprzez:

- brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego i brak dostrzeżenia okoliczności, iż w niniejszym postępowaniu zlecenie przez poszkodowanego prywatnej ekspertyzy także w zakresie rekonstrukcji było w pełni zasadne i celowe – a w konsekwencji błędne przyjęcie przez sąd, iż roszczenie powoda o zwrot kosztów sporządzenia prywatnej opinii w zakresie rekonstrukcji zdarzenia jest nieuzasadnione,

- całkowicie niezasadne pominięcie okoliczności, iż zlecenie wykonania prywatnej opinii rekonstrukcyjnej na etapie przedsądowym było wyrazem dążenia poszkodowanego do pozasądowego rozwiązania sporu i wykazania pozwanemu zasadności swych racji już na etapie postępowania likwidacyjnego,

3. naruszenie norm prawa materialnego – tj. art. 361 § 2 k.c. poprzez nieprawidłowe zastosowanie i nieuwzględnienie elementu szkody w postaci kosztów opinii rekonstrukcyjnej rzeczoznawcy, pomimo ustalenia, iż pozwany w sposób nieuprawniony odmówił powodowi jakiegokolwiek odszkodowania, błędnie uznając, iż do zdarzenia nie mogło dojść w deklarowanych okolicznościach, w związku z czym poszkodowany zmuszony był zweryfikować decyzję pozwanego o odmowie przyjęcia odpowiedzialności za szkodę, w związku z czym prywatna opinia była dla poszkodowanego niezbędna, miała na celu wykazanie roszczeń poszkodowanej już na etapie postępowania likwidacyjnego oraz przyczyniła się do podjęcia przez powoda decyzji o skierowaniu sprawy na drogę sądową, była przydatna dla sprawy, a ponadto jej wniosku okazały się prawidłowe.

Mając powyższe na uwadze apelujący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na jego rzecz dodatkowej kwoty 2.260 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 lipca 2018 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela i uznaje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji. Sąd Okręgowy podziela również dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę prawną, roszczeń powoda w szczególności w zakresie obejmującym roszczenie o zwrot kosztów poniesionych w celu uzyskania opinii.

Odnosząc się do zarzutów apelacji – która ograniczała się jedynie do kwestionowania rozważań Sądu Rejonowego w zakresie nieuwzględnienia zasadności zasądzenia na rzecz powoda kosztów prywatnej ekspertyzy związanej z rekonstrukcją zdarzenia drogowego, wskazać trzeba, że obowiązujące przepisy regulujące odpowiedzialność odszkodowawczą, w szczególności art. 361 § 1 k.c., nie dają podstawy do automatyzmu przy orzekaniu o zwrocie kosztów opinii prywatnych, sporządzonych na zlecenie poszkodowanych w związku z toczącymi się postępowaniami likwidacyjnymi. W judykaturze akcentuje się przede wszystkim indywidualny charakter każdej sprawy, przez co należy rozumieć, że indywidualnie powinna być oceniana nie tylko zasadność refundacji tego rodzaju kosztów, jak i ich wysokość.

W doktrynie oraz orzecznictwie, wskazuje się, że nie jest możliwe przyjęcie a priori – w oderwaniu od okoliczności sprawy – że koszty prywatnej opinii (np. kalkulacji szkody) stanowią lub nie stanowią składnika szkody. Jak trafnie wskazuje Sąd Najwyższy, wydatki związane z prywatną ekspertyzą mogą, w niektórych sytuacjach, być objęte odszkodowaniem. Przykładowo, w uzasadnieniu uchwały z 18 maja 2004 r. (III CZP 24/04, OSNC 2005/7-8/117) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „ocena czy poniesione koszty ekspertyzy sporządzonej na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela z umowy odpowiedzialności cywilnej, musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności uzależniona od ustalenia, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem, oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne także w kontekście ułatwienia określenia prawidłowo konkretnego ubezpieczyciela, jak i ułatwienia zakładowi ubezpieczeń ustalenia okoliczności wypadku i rozmiarów szkody”. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 30 lutego 2002 r. (V CKN 908/00, Lex nr 54365) podkreślając, że ocena, czy koszty ekspertyzy powypadkowej poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym mieszczą się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego winna być dokonywana na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności po dokonaniu oceny, czy poniesienie tego wydatku było obiektywnie uzasadnione i konieczne.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać trzeba, że w ocenie Sądu Okręgowego nie znajduje dostatecznego uzasadnienia zlecenie przez powoda sporządzenia prywatnej ekspertyzy co do rekonstrukcji zdarzenia drogowego z 1 sierpnia 2015 roku. Powód uzyskując odmowną decyzję ubezpieczyciela co do wypłaty odszkodowania uprawniony był, do wystąpienia ze stosownym roszczeniem na drogę sądową. Jak słusznie podkreślił Sąd I instancji, mając na uwadze obszar i skalę działalności pozwanego trudno uznać za celowe zlecenie prywatnej ekspertyzy, licząc na to, że przekona ona pozwanego do uznania swojej odpowiedzialności, w sytuacji gdy dysponuje on odpowiednimi do czynienia ocen i wycen narzędziami w postaci programów komputerowych, a także wiedzą wykwalifikowanych specjalistów. Trudno zatem uznać, aby bardziej wiarygodna dla pozwanego okazała się opinia sporządzona przez podmiot zewnętrzny. Jednocześnie, wbrew twierdzeniom powoda, koszt sporządzenia opinii przez powoda był wyższy niż koszt opinii sporządzonej w toku postępowania przez biegłego sądowego, co wskazuje na brak dążenia do minimalizacji ewentualnej szkody.

W świetle art. 278 k.p.c. opinią biegłego jest wyłącznie opinia sporządzona przez osobę wyznaczoną przez sąd na podstawie wydanego postanowienia dowodowego. Opinie (ekspertyzy) zlecane przez strony takiego charakteru nie mają, stanowią one jedynie wsparcie i uzupełnienie stanowiska w sprawie samej strony.

Trzeba również zauważyć, że pomimo sporządzenia na zlecenie powoda opinii w zakresie rekonstrukcji przebiegu zdarzenia powód już w pozwie wnosił o przeprowadzenie w tym zakresie dowodu z opinii biegłego przez Sąd.

W niniejszej sprawie przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności faktycznych wydatek w kwocie 2.260 zł na pokrycie kosztów ekspertyzy sporządzonej na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym, nie pozostaje zatem w normalny związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę co skutkowało oddaleniem powództwa w tym zakresie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z wynikiem postępowania na podstawie art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c. obciążając nimi powoda jako przegrywającego postępowanie. Na koszty należne pozwanemu złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 450 zł ustalone w oparciu o treść § 2 pkt 3 w zw. z art. 10 § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Alina Szymanowska