Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 8 lutego2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Maria Antecka

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2024 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku A. R. (1)

przy udziale A. R. (2)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Grodzisku Wielkopolskim

z dnia 8 lipca 2022 r.

sygn. akt I Ns 128/20

postanawia:

1.  oddalić apelację,

2.  kosztami postępowania apelacyjnego obciążyć wnioskodawczynię i uczestnika postępowania w zakresie poniesionym.

Maria Antecka

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Okręgowego w Poznaniu z 8 lutego 2024 r.

W sprawie z wniosku A. R. (1) przy udziale A. R. (2), o podział majątku wspólnego, Sąd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim postanowieniem z dnia 8 lipca 2022 r. (sygnatura akt I Ns 128/20):

- w punkcie 1. oddalił wnioski stron o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym,

- w punkcie 2. ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni A. R. (1) i uczestnika A. R. (2) wynikającego z małżeństwa zawartego w dniu 17 sierpnia
2001 r., w którym wspólność ustawowa majątkowa małżeńska ustała na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Grodzisku Wielkopolskim z 6 czerwca 2019 r., sygn. akt III RC 119/18 ustalającego rozdzielność majątkową małżeńską z dniem 1 września 2018 r. wchodzi samochód C. (...) nr rej. (...) o wartości 49 200 zł,

- w punkcie 3. dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w ten sposób, że opisany wyżej w pkt 2 samochód przyznał na wyłączną własność wnioskodawczyni A. R. (1);

- w punkcie 4. zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika:

a.  kwotę 24 600 zł tytułem dopłaty związanej z podziałem majątku wspólnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

b.  kwotę 13 550 zł tytułem odszkodowania związanego ze zbyciem składników majątku wspólnego;

- w punkcie 5. zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni:

a. kwotę 344 500 zł tytułem zwrotu nakładów z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika,

b. kwotę 24 865,76 zł tytułem zwrotu wydatków – rat leasingowych,

c. kwotę 14 593,54 tytułem spłaconych długów,

d. kwotę 1000 zł tytułem odszkodowania związanego z utratą składnika majątku wspólnego,

- w punkcie 6. umorzył postępowanie w zakresie pozostałych ruchomości wobec cofnięcia wniosku w tym zakresie;

- w punkcie 7. oddalił roszczenia wnioskodawczyni z tytułu zgłoszonych roszczeń
w pozostałym zakresie;

- w punkcie 8. kosztami postępowania obciążył strony w zakresie poniesionym;

- w punkcie 9. nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Grodzisku Wlkp. od wnioskodawczyni kwotę 3132,23 zł i od uczestnika kwotę 5742,13 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Uczestnik postepowania zaskarżył to postanowienie apelacją w części, tj. w zakresie punktu 5a, w którym Sąd I instancji zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę
344 500zł tytułem zwrotu nakładów z majątku wspólnego stron na majątek uczestnika.

Zaskarżonemu postanowieniu apelujący zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że nakłady z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika wynosiły 689 000 zł, czego skutkiem było zasądzenie na rzecz wnioskodawczym kwoty 344 500 zł;

2.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 6 k.c., poprzez jego niezastosowanie i obarczenie uczestnika ciężarem dowodowym w zakresie nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika, podczas gdy to wnioskodawczyni, jako osoba wywodząca skutki prawne z tego faktu, powinna była udowodnić fakt i wysokość poczynionych nakładów

3.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie
i błędne uznanie, że dowody zaprezentowane przez uczestnika w postaci zeznań świadków J. R. i W. B. oraz przesłuchania samego uczestnika są niewystarczające i niewiarygodne w niniejszej sprawie.

Wobec powyższego apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 5a i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwoty 125 000 zł z tytułu zwrotu nakładów z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika i oddalenie roszczenia wnioskodawczyni w pozostałym zakresie.

Wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji uczestnika oraz o zasądzenie od uczestnika na swoja rzecz kosztów postępowania przed Sądem II instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Sąd Okręgowy w pełni podziela i uznaje za własne poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, czyniąc je integralną częścią niniejszego uzasadnienia na podstawie art. 382 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., podzielając też rozważania prawne tegoż sądu.

Zarzuty apelacji koncentrowały się na kwestii jakiego rodzaju i w jakiej wysokości nakłady zostały poczynione z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika. Bezspornym było bowiem jest, że działka położona w miejscowości T. zabudowana budynkiem mieszkalnym stanowi majątek osobisty uczestnika A. R. (2).

Apelujący wywodził, że w niniejszej sprawie, że skoro wnioskodawczyni występowała
z wnioskiem o dokonanie stosownych rozliczeń pomiędzy uczestnikami, to tym samym w myśl zasady wyrażonej w art. 6 k. c. powinna była wykazać, jakie środki z majątku wspólnego stron były wydatkowane na majątek osobisty uczestnika, w skład którego wchodziła działka znajdująca się w T. przy ul. (...). Apelujący podnosił też, że Sąd Rejonowy przerzucił ciężar dowodowy na uczestnika, który w ocenie sądu powinien był wykazać wszelkie okoliczności, podczas gdy od wnioskodawczyni nie wymagano realizacji takiego obowiązku.

Apelujący formułując takie twierdzenia pominął art.31§1 k.r.o., zgodnie z którym jeśli małżonków łączy wspólność majątkowa małżeńska, przyjmuje się domniemanie, że rzeczy zakupione w trakcie trwania małżeństwa wchodzą w skład majątku wspólnego. Bez znaczenia przy tym pozostaje fakt, czy składnik został zakupiony przez oboje małżonków, czy też tylko przez jednego z nich. W okolicznościach sprawy przyjąć należy domniemanie, że skoro nakłady na działkę położoną w miejscowości T. zostały zrealizowane w trakcie trwania małżeństwa stron, to zostały zrealizowane z majątku dorobkowego na rzecz małżeńskiej wspólności ustawowej. Domniemanie to można obalić, jednak w tym wypadku twierdzenie, że nie jest to nakład z majątku wspólnego, lecz osobistego bądź osoby trzeciej powinien udowodnić zainteresowany tym małżonek, czyli uczestnik postepowania.

Wbrew kolejnemu zarzutowi apelacji uczestnik nie wykazał, że na budowę i wykończenie nieruchomości w T. przeznaczył własne środki. Sąd Rejonowy przeprowadził wnikliwą analizę dowodów, w tym także zeznań wymienionych w apelacji świadków J. R.
i W. B. oraz zeznań uczestnika. Zarzut naruszenia art.233§1 k.p.c. postawiony przez apelującego w tym zakresie w apelacji jest chybiony. Należy podkreślić́, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. ( w niniejszym postępowaniu
w zw. z art.13§2 k.p.c.) wymaga wykazania, że sąd uchybił podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy dowodów tj. regułom logicznego rozumowania, zasadom doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak SN w orz. z 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98 nie publ.). Ażeby zatem zasadny był zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. oraz uznanie, że mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie wystarczy wyłącznie przedstawienie odmiennej interpretacji strony co do dowodów zebranych w sprawie, a koniecznym jest natomiast jednoczesne wykazanie – czego nie uczynił apelujący - iż ocena przyjęta przez Sąd Rejonowy za podstawę rozstrzygnięcia, przekracza granicę swobodnej oceny dowodów, którą wyznaczają czynniki logiczny i ustawowy, zasady doświadczenia życiowego, aktualny stan wiedzy, stan świadomości prawnej i dominujących poglądów na sądowe stosowanie prawa. Wobec tego Sąd Okręgowy zauważa, że Sąd I instancji nie naruszył art. 233 § 1 k.p.c., co czyni nieuzasadnionym również powyższy zarzut podniesiony przez apelującego.

Odnosząc się do twierdzeń apelacji w zakresie nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy robót wykonanych przez uczestnika ( wyliczonych przez biegłego w dwóch wariantach na
158 000 zł lub 186 000 zł) i twierdzeń, że osobista fizyczna praca uczestnika wykonana na nieruchomości winna być traktowana jako nakłady poczynione z majątku osobistego uczestnika na jego majątek osobisty, Sąd Okręgowy zauważa, że pogląd ten nie zasługuje na akceptację. Przywołać należy w tym miejscu postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna
z dnia 10 lipca 1976 r. III CRN 126/76, w którym sąd ten wyraził pogląd, że korzyść majątkowa, o którą następuje wzrost wartości majątku odrębnego dzięki usługom świadczonym osobiście przez małżonka, określa suma zaoszczędzonych wydatków z majątku odrębnego, stanowi w pojęciu art. 45 § 1 k.r.o. nakład poczyniony z majątku wspólnego na majątek odrębny ulegający zwrotowi przy podziale majątku wspólnego. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy podkreślił, że przez pojęcie nakładów z majątku wspólnego należy rozumieć zarówno użycie składników tego majątku na rzecz majątku odrębnego, np. drewna na budowę lub remont domu, jak również wartość osobistych świadczeń małżonka przy dokonywaniu tego remontu (budowy). W konsekwencji zakwestionowane w apelacji stanowisko Sądu Rejonowego co do tego, że ogólna wartość tych robot nie podlegała odliczeniom od wartości nieruchomości było trafne.

Niezasadny był zarzut uczestnika co do arbitralnego ustalenia przez Sąd Rejonowy, że nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty wynosi 689 000 zł. Sąd Rejonowy wskazał, że gdyby działka stanowiąca majątek odrębny uczestnika była w majątku wspólnym to wnioskodawczyni byłaby współwłaścicielką nieruchomości wartej 919 000 zł ( taka wartość została określona w opinii biegłego dotyczącej ustalenia wartości nieruchomości) i miałaby prawo do spłaty połowy wartości. Dalej Sąd Rejonowy podkreślając, że cała inwestycja realizowana była ze środków należących do majątku wspólnego stron wskazał, że wnioskodawczyni winna odzyskać nakłady na nieruchomości w postaci wartości wybudowanego domu. Skoro wartość działki wynosi 230 000 zł ( opinia biegłego k.248) to po odjęciu od wartości zabudowanej nieruchomości otrzymuje się kwotę 689 000 zł, z której połowa należy się wnioskodawczyni. Rozumowanie to jest przejrzyste i w żaden sposób nie jest arbitralne, albowiem opiera się na dowodzie z opinii biegłego.

Z wyżej wskazanych względów apelacja okazała się bezzasadna i została oddalona na podstawie art.385 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach postępowania zostało oparte na podstawie art. 520§1 k.p.c., gdyż nie zachodziły jakiekolwiek przesłanki, które uzasadniałyby odstąpienie od zastosowania tego przepisu.

Maria Antecka