Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Alina Szymanowska

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2025 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Urzędu Pracy w P.

przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionych przez powoda i pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu

z dnia 29 lipca 2024 r.

sygn. akt I C 572/24

I.  oddala apelację powoda;

II.  oddala apelację pozwanego;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 900 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wywołanych apelacją pozwanego wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Alina Szymanowska

UZASADNIENIE

Powód – (...) Urzędu Pracy w P. wniósł o zasądzenie od pozwanego - kwoty 21.859,34 zł z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych liczonymi od kwot: 6.155,78 zł – od 23 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty, 7.851,78 zł – od 30 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty, 7.851,78 zł – od 29 lipca 2020 r. do dnia zapłaty, a także kosztów procesu wg norm przepisanych.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany sprzeciwem zaskarżył nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości, a także zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonym wyrokiem z 29 lipca 2024 roku Sąd I instancji:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.155,78 zł z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych liczonymi od kwoty 6.155,78 zł od dnia 23 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3.  tytułem zwrotu kosztów procesu zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.584,69 zł, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu kwotę 307,79 zł tytułem części opłaty od pozwu.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziły się obie strony wnosząc apelacje.

Powód zakwestionował powyższy wyrok w części oddalającej powództwo (pkt 2 wyroku) oraz zasądzającej od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.584,69 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3 wyroku), zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:

1.  błędną wykładnię art. 15g ust. 16 i ust. 18 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa) i przyjęcie, że podstawa do zwrotu świadczeń wypłaconych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zachodzi wyłącznie wtedy, gdy wypłacone dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników objętych obniżonym wymiarem czasu pracy dotyczy tych samych miesięcy, za które uzyskano zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, podczas gdy zwrot użyty w przepisie wskazuje, że wymagana jest jedynie tożsamość podmiotowa („tych samych pracowników") a w pozostałym zakresie wystarczające jest podobieństwo („takich samych tytułów”),

2.  art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z § 5 ust. 2 umowy poprzez ich niewłaściwą wykładnię i uznanie, że pobranie na okres trzech miesięcy i wykorzystanie środków na uiszczenie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne przez podmiot, który uzyskał zwolnienie z opłacania składek przez trzy miesiące nie jest wykorzystaniem środków niezgodnie z warunkami określonymi w umowie lub we wniosku, podczas gdy jednym z warunków otrzymania dofinansowania w części dotyczącej składek było złożenie stosownego oświadczenia we wniosku, a podmiot, który złożyłby oświadczenie, iż uzyskał zwolnienie lub zamierza je uzyskać, nie otrzymałby dofinansowania, zatem w okresie od pobrania świadczeń do czasu ich zwrotu środki są wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem,

3.  art. 410 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji niezakwalifikowanie świadczeń pobranych na dofinansowanie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, w sytuacji gdy pozwany uzyskał zwolnienie z opłacania składek, jako świadczeń nienależnych.

Mając na uwadze powyższe powód wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie dodatkowo od pozwanego na rzecz powoda ponad kwotę 6.155,78 zł z odsetkami:

a)  kwoty 15.703,56 zł z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych liczonymi:

- od kwoty 7.851,78 zł od dnia 30 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 7.851,78 zł od dnia 29 lipca 2020 r. do dnia zapłaty,

b)  kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych,

Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

Pozwany zaś zakwestionował wyrok Sądu I instancji w punkcie 1, zarzucając w apelacji Sądowi I instancji naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. przejawiające się w dokonaniu oceny dowodów w sprawie z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów przy jednoczesnym braku wszechstronnego rozważenia zgromadzonego materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że pozwana otrzymała zwolnienie ze składek do ZUS za m-c maj 2020 roku.

Apelujący wniósł wobec tego o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa również w zaskarżonym zakresie, a ponadto o zasądzenie kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym w tym zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na apelację pozwanego, powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie, obie podlegały oddaleniu jako bezzasadne.

Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał oceny zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego i należycie ustalił stan faktyczny. Jedynie strona pozwana kwestionowała dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów, ograniczając się do postawienia w tym przedmiocie jednego i to dość lakonicznego zarzutu, który nie jest zasadny.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu apelacji pozwanego, mając na uwadze, że strona powodowa nie zarzucała Sądowi I instancji naruszenia przepisów postępowania, wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela utrwalony w judykaturze pogląd, że wykazanie, iż sąd pierwszej instancji naruszył art. 233 § 1 k.p.c., co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być ograniczone do odmiennej interpretacji przez apelującego dowodów zebranych w sprawie, przy jednoczesnym zaniechaniu wykazania, iż ocena przyjęta za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granicę swobodnej oceny dowodów, którą wyznaczają czynniki logiczny i ustawowy, zasady doświadczenia życiowego, aktualny stan wiedzy, stan świadomości prawnej i dominujących poglądów na sądowe stosowanie prawa.

Apelujący - pozwany w znacznej części wywiedzionego środka zaskarżenia przedstawił przebieg postępowania w niniejszej sprawie, ograniczając argumentację mająca zmierzać do wykazania zasadności apelacji do powielenia twierdzeń podnoszonych przed Sądem I instancji (co do zasadności powództwa za wszystkie miesiące), które zostały zaś przed ten sąd uwzględnione przy wydawaniu zaskarżonego rozstrzygnięcia. W tym kontekście uznać należało, że apelacja pozwanego stanowiła w istocie jedynie polemikę z argumentacją Sądu I instancji i nie mogła stanowić podstawy do zmiany orzeczenia. Sformułowany w apelacji zarzut naruszenia prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. nie mógł doprowadzić do zmiany zaskarżonego orzeczenia i oddalenia powództwa w całości. Sąd odwoławczy podziela argumenty, które przytoczył Sąd I instancji w celu umotywowania rozstrzygnięcia w zakresie zasądzenia na rzecz powoda kwoty 6 155,78 zł, orzeczenie odpowiada prawu.

Przechodząc do oceny zarzutów wywiedzionych przez powoda, w tym zarzutu naruszenia prawa materialnego art. 15g ust. 16 i ust. 18 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: „ustawa COVID-19”) trzeba wskazać, że zważywszy na okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy nie było podstaw do przyjęcia, iż zachodziła podstawa do zwrotu świadczenia wypłaconego ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na pokrycie składek ZUS za pracowników pozwanego na podstawie art. 15g ust. 2 ustawy COVID-19 za kolejne 2020 r., tj. ponad zasądzoną przez Sąd kwotę 6 155,78 zł skoro pozwany w związku z zatrudnieniem tych samych pracowników uzyskał zwolnienie z płatności składek ZUS za marzec, kwiecień i maj 2020 r. na podstawie art. 31 zo ust. 1 ustawy COVID-19. Wskazany zarzut nie jest zasadny.

Sąd Okręgowy, w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela argumenty przytoczone przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Sąd pierwszej instancji słusznie zauważył, że istota sporu dotyczyła kwestii czy pozwany wykorzystał środki niezgodnie z warunkami umowy tj. czy wystąpił o świadczenie obejmujące m.in. składki na ubezpieczenie społeczne do ZUS, co do których składał oświadczenie, że o te składki nie występował i nie występuje: w formularzu wniosku pozwany w pkt 7 „Oświadczenie” zaznaczył oświadczenia o treści:

- w ppkt 5, że nie ubiegał się i nie będzie ubiegał się o pomoc w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłaty na rzecz ochrony miejsc pracy;

- w ppkt 6, że nie zamierza skorzystać ze zwolnień w opłacaniu składek na ZUS, o których mowa w ustawie COVID-19 (z odnośnikiem 7 o treści: „dotyczy okresu, w którym wnoszę o przyznanie dofinansowania na ochronę miejsc pracy z FGŚP).

Powód argumentował, że skoro beneficjent korzystał ze zwolnienia od opłacania składek przez trzy miesiące to nie może otrzymać środków na opłacanie składek z FGŚP.

Należy podzieli stanowisko Sądu I instancji, że pozwany korzystając ze zwolnienia z opłacania składek ZUS uzyskał je za okres 3 miesięcy: za marzec, kwiecień i maj 2020 r. Jednoznacznie wynikało to z przedłożonych pism ZUS (k. 59, 60, 61). To z kolei pozwala przyjąć, że dopuszczalne było uzyskanie przez pozwanego pomocy publicznej o jaką wnioskował do powoda, ale za miesiące inne niż wsparcie uzyskane wcześniej w zakresie zwolnienia z opłacania składek ZUS. Oznacza to, że pozwany nieprawidłowo pozyskał wsparcie w zakresie świadczeń wyłącznie za miesiąc maj 2020 r. i w tym zakresie powództwo było zasadne. Natomiast co do roszczenia w zakresie kwot: 7.851,78 zł – z odsetkami od 30 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty i 7.851,78 zł – z odsetkami od 29 lipca 2020 r. do dnia zapłaty, powództwo należało oddalić.

Reasumując należy uznać stanowisko Sądu Rejonowego wyrażone w uzasadnieniu wyroku za trafne, ponowne przywołanie argumentów przytoczonych w uzasadnieniu nie jest konieczne.

Zarzut naruszenia art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z § 5 ust. 2 umowy. W § 5 umowy uregulowano kwestie dotyczące zwrotu środków wypłaconych na rzecz beneficjenta (odpowiednio w przypadku ich niewykorzystania - § 5 ust. 1 umowy oraz wykorzystania - § 5 ust. 2 umowy). I tak, stosownie do § 5 umowy - niewykorzystana przez beneficjenta część środków, o których mowa w § 1 ust. 1, podlega zwrotowi na rachunek (...) Urzędu Pracy w terminie do 30 dni po upływie okresu pobierania przez pracownika świadczeń (§ 5 ust. 1 umowy). W razie wykorzystania przez beneficjenta środków niezgodnie z warunkami określonymi w umowie lub we wniosku beneficjent jest zobowiązany do zwrotu w terminie do 30 dni po upływie okresu pobierania przez pracownika świadczeń środków w części wykorzystanej niezgodnie z warunkami, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków wykorzystanych niezgodnie z warunkami określonymi w umowie lub we wniosku (§ 5 ust. 2 umowy). W realiach przedmiotowej sprawy – w oparciu o zaprezentowane wyżej stanowisko – nie sposób uznać, że pobranie i wykorzystanie środków na uiszczenie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne przez podmiot, który uzyskał zwolnienie z opłacania składek jest wykorzystywaniem środków niezgodnie z warunkami określonymi w umowie lub we wniosku, albowiem pozwany (pomimo przyznania mu przez ZUS zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek za maj 2020 r.) – był uprawniony do uzyskania wsparcia ze środków FGŚP w tym zakresie za marzec i kwiecień 2020 r. Z kolei, za miesiąc maj 2020 r., pozwany rzeczywiście powinien dokonać zwrotu na rzecz powoda wypłaconych mu z tego tytułu środków.

Nie doszło także do naruszenia art. 410 § 2 k.c. przez jego niezastosowanie. Przez świadczenie w rozumieniu art. 410 k.c. należy bowiem rozumieć każde celowe i świadome przysporzenie na rzecz majątku innej osoby, które z punktu widzenia odbiorcy można przyporządkować jakiemuś zobowiązaniu, choćby w ogóle lub jeszcze nieistniejącemu albo nieważnemu. Celowość i świadomość działania świadczącego zmierzającego do przysporzenia ocenia się z obiektywnie ujmowanego punktu widzenia odbiorcy, badając czy może on na podstawie rozpoznawalnych okoliczności uważać dane działanie za świadczenie. Z chwilą spełnienia świadczenia nienależnego powstaje roszczenie kondykcyjne, którego treścią jest obowiązek dokonania czynności faktycznej lub prawnej, stanowiącej świadczenie przeciwne do spełnionego (wyrok Sądu Najwyższego z 27 lipca 2018 r., sygn. akt V CSK 401/17, LEX nr 2525419). Nie sposób przyjąć, że powyższe zachodziło w przedmiotowej sprawie.

W konsekwencji, podniesione w apelacji powoda zarzuty naruszenia prawa materialnego należało uznać za niezasadne. Argumenty podniesione w apelacji powoda oraz w piśmie z dnia 8 stycznia 2025 r. nie mogły doprowadzić do zmiany orzeczenia i uwzględnienia żądania pozwu w szerszym zakresie niż uczynił to Sąd I instancji.

Mając na uwadze powyższe obie apelacje podlegały oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. jako bezzasadne.

O kosztach postępowania odwoławczego, wywołanego wniesieniem apelacji przez pozwanego orzeczono na podstawie art. 98 § i § 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 4 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2024.762). Wskazać trzeba, że wyłącznie powód złożył odpowiedź na apelację w której domagał się zwrotu kosztów stąd takie orzeczenie o kosztach procesu.

Alina Szymanowska