Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 12 września 2024 r.

Sygnatura akt

III Ko 259/24

1.  WNIOSKODAWCA

1.  D. S. zd. K., ur. (...), zam. ul. (...), (...)-(...) S.,

2.  J. K., ur. (...), zam. ul. (...), (...)-(...) S.

2.  ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

W kwocie po 148.603,65 zł na rzecz każdego z wnioskodawców.

Łącznie: 297.207,31 zł

Ustawowe odsetki za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

W kwocie po 4.498.272,80 zł na rzecz każdego z wnioskodawców.

Łącznie: 8.996.545,60 zł

Ustawowe odsetki za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

3.

Inne

Zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

3.  Ustalenie faktów

3.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

W dniu 20 marca 2024 r. (data prezentaty) do Sądu Okręgowego w Poznaniu wpłynął wniosek D. S. i J. K. złożony za pośrednictwem pełnomocnika r.pr. K. S. o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 297.207,31 zł tytułem odszkodowania (w kwocie po 148.603,65 zł na rzecz każdego z wnioskodawców) oraz kwoty 8.996.545,60 zł (w kwocie po 4.498.272,80 zł na rzecz każdego z wnioskodawców) tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty w związku z represjami ojca M. K. przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości działające na terytorium P.w granicach ustalonych w Traktacie (...) w okresie od dnia 27 sierpnia 1945 r. do dnia 20 września 1948 r. za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

M. K. urodził się dnia (...) w O., zaś zmarł w dniu (...) Żoną M. K. była M. (zd. S.). Jego dziećmi są D. S. i J. K. (wnioskodawcy).

Wniosek z dnia 08.03.2024 r. wraz z załącznikami

k. 1-60

Odpis aktu małżeństwa D. S.;

Odpis aktu urodzenia J. K.; odpisu aktu zgonu M. K.

k. 11, 12, 14

Zeznania wnioskodawców

D. S. i J. K.

k. 86v-88v

3.1.2.

M. K. po ukończeniu szkoły podstawowej pracował na gospodarstwie rolnym swoich rodziców. W latach 1939 - 1941, po wkroczeniu wojsk radzieckich, M. K. został zmuszony do ciężkiej pracy w lesie, pracował przy wyrębie i wywózce drzewa. Pracował za darmo, nie otrzymał żadnego wynagrodzenia. Natomiast w kwietniu 1941 r. został wcielony do wojska i skierowany do pracy przy budowie lotniska, gdzie pracował również za darmo przez 12 godzin dziennie. W dniu 22 czerwca 1941 r. udało mu się zbiec i wrócić do domu rodzinnego. Z chwilą wkroczenia wojsk niemieckich na tereny zachodnie, M. K. ponownie został zmuszony do wykonywania ciężkich prac fizycznych przy budowie dróg oraz przy wywożeniu drzewa z lasu.

W 1943 r. M. K. wraz z kolegą J. K. wstąpił do Armii Krajowej przyjmując pseudonim (...). Dowódcą grupy Zapasowego Pułku W., do której M. K. został przydzielony był F. B.. Grupa ta oprócz działań dywersyjnych, prowadziła tajne szkolenia, przygotowując się do działań bojowych, aby w każdej chwili podjąć walkę na froncie. W dniu 17 sierpnia 1945 r. oddział F. B. został rozbity przez NKWD, a członkowie aresztowani. W dniu 27 sierpnia 1945 r. M. K. został zatrzymany, a następnie osadzony w więzieniu. M. K. został skazany na 10 lat łagrów oraz konfiskatę majątku, a później decyzją ówczesnego rządu deportowano go wraz z J. K. do obwodu (...) i umieszczono w obozie NKWD w W..

Transport do obozu odbywał się pociągiem w „bydlęcych” wagonach, w których ze względu na ilość umieszczanych w nich osób panował ścisk i duchota. W wagonach nie było miejsca na odpoczynek lub sen ani elementarnych zabezpieczeń sanitarnych. Przewożonym nie wydawano odpowiedniej ilości pożywienia i wody.

W obozie NKWD w W. M. K. przebywał w okresie od dnia 27 sierpnia 1945 r. do dnia 09 września 1948 r. W obozie zmuszono go do wykonywania katorżniczej pracy, w niezwykle trudnych warunkach pogodowych, bez należytego przygotowania, odpowiednich narzędzi, zabezpieczenia miejsca pracy. Każdego dnia M. K. pracował po 12 godzin. Osadzonym nie zapewniano odpowiedniego ubioru, środków higieny oraz wyżywienia.

Kadra obozowa nie zachowywała obowiązujących procedur co do postępowania wobec jeńców politycznych. M. K. przebywał w najgorszym z radzieckich łagrów.

W dniu 09 września 1948 r. M. K. dostał pozwolenie na opuszczenie łagrów i w dniu 20 września 1948 r. dotarł do P. Osiedlił się w miejscowości S., gdzie prowadził gospodarstwo rolne. M. K. zawarł związek małżeński, był ojcem dwójki dzieci: J. urodzonego w (...) r. oraz D. urodzonej w (...) r.

W dniu 27 lutego 1995 r. Kierownik Urzędu (...) wydał decyzję o przyznaniu M. K. uprawnień kombatanckich. Został również członkiem Związku (...) w P.. M. K. nie otrzymał świadczenia przyznawanego przez Szefa Urzędu (...)

-deklaracja M. K.

-ankieta M. K.

-kwestionariusz

-życiorys M. K.;

-zaświadczenie z Archiwum Państwowego w P. z dn. 06.05.1993 r.;

-dokumenty w j. rosyjskim;

- rekomendacja z dn. 15.04.1993r.;

-ankieta J. K.;

-oświadczenie świadka J. K. z dn. 14.04.1999r.;

-decyzja Urzędu (...) z dn. 27.02.1995 r.;

-pismo z Urzędu (...) z dni. 19.01.1994 r.;

-książeczka wojskowa M. K.;

-legitymacja z Urzędu (...);

-legitymacja członkowska Związku (...);

k. 13-13v, 15-32;

Dokumenty IPN:

- zapisy ewidencyjne i akta paszportowe dotyczące M. K.

k. 47-59

-decyzja o przyznaniu uprawnień kombatanckich

-pismo Naczelnika Wydziału (...) odnośnie wniosku o przyznanie uprawnień kombatanckich

- rekomendacja wniosku o przyznanie uprawnień kombatanckich

– kwestionariusz osoby ubiegającej się o przyznanie uprawnień kombatanckich

- ankieta

-ankieta J. K.

-życiorys M. K.

- pismo D. S.

- pismo Prezesa Związku (...)

-zaświadczenie z Archiwum Państwowego

k. 67-79

Zeznania wnioskodawców

D. S. i J. K.

k. 86v-88v

3.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

Wysokość doznanej szkody i krzywdy przez M. K. uzasadniająca przyznanie zadośćuczynienia i odszkodowania w relacji do przyjęcia jako podstawy wyliczeń średniego miesięcznego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w chwili składania wniosku.

Wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie z dn. 08.03.2024 r.

k. 1-8

4.  ocena DOWODów

4.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1 –

3.1.2.

- Dokumenty zgromadzone w aktach Ko 259/24 przekazane wraz z wnioskiem;

- Dokumenty IPN;

- Dokumenty z Urzędu (...)

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty załączone do akt sprawy, albowiem zostały one sporządzone przez właściwe organy, w granicach przysługujących im kompetencji oraz w formie przewidzianej przez przepisy, a Sąd nie znalazł żadnych podstaw do podważenia ich autentyczności, czy też prawdziwości zawartych w nich twierdzeń. Dokumenty te nie były także kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron procesowych, zaś Sąd nie znalazł żadnego powodu, aby uczynić to z urzędu.

3.1.1. -

3.1.2.

Zeznania wnioskodawców: D. S. i J. K.

Zeznania wiarygodne, w szczególności co do faktu przebiegu linii życiowej ojca M. K., jego działalności niepodległościowej oraz łączących się z tym represji. Zeznania wnioskodawców były rzeczowe, wzajemnie ze sobą korespondowały i uzupełniały się tworząc łącznie spójną i logiczną całość. Nadto pozostawały w zgodzie z powszechną wiedzą historyczną dotyczącą działań ówczesnej władzy, a także korelowały ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami.

Wnioskodawcy opisali przebieg doświadczeń życiowych swojego ojca oraz wskazali jakie skutki wywarły one na ich rodzinie. W ocenie Sądu wnioskodawcy nie starali się w żaden sposób intensyfikować doznanych przez M. K. krzywd, a zatem nie dążyli do maksymalizacji swojego poczucia krzywdy. Z uwagi na powyższe Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania wartości dowodowej ich relacji.

4.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.2.

komunikat Prezesa GUS-u z dnia 22.01.2024 r.

Ustalając stan faktyczny Sąd pominął dokumenty, które w sposób bezpośredni nie odnosiły się do sytuacji M. K..

5.  PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1

Kwota główna

Odsetki

Podstawą prawną roszczenia o zasądzenie odszkodowania z którym wystąpili D. S. i J. K. jest art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U.z 2021r. poz.1693).

art. 481§1 k.c.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Na podstawie art. 8 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa Polskiego (Dz.U.2021.1693 tj. z dnia 2021.09.15) - tzw. „ustawy lutowej” odszkodowanie i zadośćuczynienia przysługuje osobom, mieszkającym w chwili śmierci w P., represjonowanym przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organy pozasądowe, działające na obecnym terytorium P. w okresie od dnia 01 lipca 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r. oraz na terytorium P. w granicach ustalonych w Traktacie (...), w okresie od dnia 01 stycznia 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r., za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego lub z powodu takiej działalności. W razie śmierci tej osoby uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców.

Zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa warunkiem przyznania odszkodowania i zadośćuczynienia za represje ze strony radzieckich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organów pozasądowych, działających na obecnym terytorium P.w okresie od dnia 01 lipca 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r. oraz na terytorium P. w granicach ustalonych w Traktacie (...), w okresie od dnia 01 stycznia 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r., na podstawie art. 8 ust. 2a-b w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jest stwierdzenie następujących okoliczności:

1) czy daną osobę, mieszkającą obecnie bądź w chwili śmierci w P., dotknęły represje (śmierć) ze strony radzieckich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organów pozasądowych;

2) czy wspomniane radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organy pozasądowe, stosowały represje, działając na obecnym terytorium P.w okresie od dnia 01 lipca 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r. oraz na terytorium P.w granicach ustalonych w Traktacie (...) w okresie od dnia 01 stycznia 1944 r. do dnia 31 grudnia 1956 r.;

3) czy osoba, którą dotknęły represje (śmierć) ze strony radzieckich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organów pozasądowych, prowadziła działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego;

4) czy osoba represjonowana na terytorium P. w granicach ustalonych w Traktacie (...) poza obecnym terytorium P., prowadziła działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 05 lutego 1946 r.

5) czy wspomniana osoba, była represjonowana (pozbawiona życia) ze strony radzieckich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organów pozasądowych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego lub z powodu takiej działalności (a zatem czy zachodzi związek przyczynowy między represjami, śmiercią a wspomnianą działalnością). (vide: wyrok SA we Wrocławiu z 15.05.2019 r., II AKa 128/19, LEX nr 2726877).

M. K. spełnia opisane powyżej warunki. Ze względu na swoją przynależność do AK po rozbiciu przez NKWD oddziału F. B. w dniu 27 sierpnia 1945r. M. K. został aresztowany, skazany na 10 lat łagrów, a następnie deportowany do obwodu (...) i umieszczony w obozie NKWD w W., gdzie zmuszony do wykonywania katorżniczej pracy. Nie budzi najmniejszej wątpliwości, że M. K. znalazł się w obozie pracy ze względu na swoją przynależność do Armii Krajowej i podejmowane działania na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Z dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy nadto wynika, że w chwili śmierci zamieszkiwał on w S., a także, że nie otrzymał świadczenia przyznawanego przez Szefa (...).

W konsekwencji zgodnie z wytycznymi wskazanymi w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 2a ustawy lutowej, w takim przypadku M. K. przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę wynikłe z doznanych przez niego od radzieckich organów represji. Przepis ten nie przewiduje samoistnych roszczeń dla małżonka, dzieci i rodziców represjonowanego, a stanowi jedynie o przejściu na te osoby jego uprawnień w tym zakresie (vide: uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 27 stycznia 1993 r., I KZP 35/92, OSNKW 1993, z. 3-4,poz. 16, s.10).

Zadośćuczynienie

Kwota główna

Odsetki

Podstawą prawną roszczenia o zasądzenie zadośćuczynienia, z którym wystąpili D. S. i J. K. jest art. 8 ust.2a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. z 2021r. poz.1693).

art. 481§1 k.c.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Okoliczności ustalone w niniejszej sprawie wskazują, że w odniesieniu do M. K. zostały spełnione przesłanki określone w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, co zostało już powyżej omówione.

W konsekwencji zgodnie z wytycznymi wskazanymi w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 2a ustawy lutowej, w takim przypadku stępnym M. K. przysługuje od Skarbu Państwa zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłą z doznanych przez M. K. od radzieckich organów represji.

6.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Roszczenie wnioskodawców w tym zakresie okazało się niezasadne.

Odnosząc się do kwestii odszkodowania za utracone korzyści w związku z wykonywaniem przez ojca wnioskodawców pracy zarobkowej przerwanej jego zatrzymaniem, a następnie osadzeniem w łagrze, wskazać należy, że zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawców oraz danymi wynikającymi ze sporządzonego przez M. K. życiorysu wynika, że w 1943r. wstąpił do Armii Krajowej, a jego działalność trwała do sierpnia 1945r. kiedy został zatrzymany przez NKWD, a co za tym idzie przed aresztowaniem w ogóle nie pracował i z tego tytułu nie osiągał wynagrodzenia.

W powyższym zakresie wskazać należy, że z uwagi na cywilnoprawny charakter odszkodowania z art. 8 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego uwzględnić należy także art. 361 § 1 k.c. stanowiący, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła i w tych granicach może dochodzić naprawienia szkody obejmującej poniesione straty oraz korzyści, które mógł osiągnąć, gdyby szkoda nie wystąpiła. Zatem dla uwzględnienia roszczenia o odszkodowanie konieczne jest wykazanie także normalnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem rodzącym odpowiedzialność odszkodowawczą, a szkodą, która powstała na skutek tego zdarzenia. Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 3 cytowanej ustawy oraz art. 558 k.p.k. zastosowanie w sprawie o odszkodowanie znajdzie także przepis art. 232 k.p.c., w myśl którego ciężar dowodu spoczywa na stronie wywodzącej z danego faktu skutki prawne (vide: wyrok SA w Katowicach z 10.01.2013 r., II AKa 497/12, LEX nr 1282570).

Wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie, że zasądzenie odszkodowania dochodzonego w oparciu o ustawę lutową warunkowane jest udowodnieniem związku zachodzącego pomiędzy wykazywaną szkodą, a represjami, jakie osobę tę spotkały ze strony radzieckich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organów pozasądowych w warunkach, o których mowa w ust. 2a i 2b art. 8 ustawy lutowej. Ten związek musi być udowodniony, nie może opierać się jedynie na domniemaniu, ciężar przy tym dowodu (lub co najmniej inicjatywy dowodowej), spoczywa na wnioskodawcy (vide: wyrok SA we Wrocławiu z dnia 30 marca 1999 r. sygn. II AKa - 69/99, OSA 1999, Nr 4, poz. 35). Nie wystarcza samo stwierdzenie, iż określona osoba była represjonowana przez radzieckie organy wymiaru sprawiedliwości oraz, że działała ona na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, ponieważ wymagane jest udowodnienie związku pomiędzy taką działalnością a wydanym orzeczeniem lub działaniem niosącym represje (vide: wyrok SA w Katowicach z dnia 13.11.2003 r. sygn. II AKa - 369/03, LEX nr 1281214).

W konsekwencji, to na wnioskodawcach spoczywał ciężar wykazania szkody, której naprawienia się domagają. Wnioskodawcy w ocenie Sądu nie wykazali jednak tej szkody, a jej istnienia nie można było domniemywać. D. S. i J. K. w żaden sposób nie wykazali, że M. K. w okresie poprzedzającym aresztowanie pracował (zgodnie z poczynionymi ustaleniami faktycznymi działał w szeregach AK), a tym bardziej jakie osiągał dochody. Tym samym nie zostało wykazane, że wskutek aresztowania, a następnie zesłania do łagru, M. K. utracił źródło zarobkowania, co stanowiłoby dopiero punkt wyjścia do wyliczenia wysokości szkody, która przez wnioskodawców została wyliczona jako iloczyn przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w grudniu 2023r. i okresu pobytu M. K. w łagrze. Tym samym wniosek w zakresie żądania zasądzenia odszkodowania należało oddalić.

2.

Roszczenie wnioskodawców okazało się częściowo zasadne.

Przechodząc do rozważań w tym zakresie należy wskazać, że w orzecznictwie ukształtowanym na podstawie ustawy lutowej wskazuje się, iż wysokość zadośćuczynienia jest bezpośrednio skorelowana z rozmiarami doznanej krzywdy. Ustalając wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę należy stosować kryteria zindywidualizowane, właściwe zarówno dla osoby wnioskodawcy, jak i przystające do okoliczności sprawy. Na wysokość zadośćuczynienia winny składać się doznane cierpienia pokrzywdzonego, których rodzaj, czas trwania i natężenie podlega ustaleniu i ma przełożenie na wysokość zasądzonej kwoty. Zadośćuczynienie ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia. Z uwagi na niemierzalny charakter zadośćuczynienia, jego wysokość zależy od uznania sędziowskiego. Należy mieć również na względzie, że kwoty zadośćuczynienia zasądzone w innych sprawach osób represjonowanych mogą w kwestii miarkowania zadośćuczynienia stanowić jedynie niewiążącą wskazówkę dla sądu rozpoznającego dane roszczenie, natomiast w żadnym stopniu tego sądu nie wiążą. Kwestia ta nie jest jednak całkowicie pozbawiona znaczenia, pozwala bowiem sądowi ocenić, czy na tle innych podobnych przypadków zadośćuczynienie nie jest np. nadmiernie wygórowane.

W realiach niniejszej sprawy nie mogło budzić wątpliwości, że M. K. w wyniku represji organów radzieckich doznał niewątpliwej krzywdy, która objawiała się zatrzymaniem go, następnie transportem kolejowym w nieludzkich warunkach, a wreszcie osadzeniem w obozie w głębi ZSRR, gdzie w obawie o własne życie i w odizolowaniu od rodziny był zmuszany do niemalże niewolniczej pracy w bardzo trudnych warunkach.

Sąd określając wysokość zadośćuczynienia miał na względzie nasilenie odczuwanych niewątpliwie przez M. K. represji i związanych z nimi dolegliwości psychicznych i fizycznych, a także ich długotrwałość. Ojciec wnioskodawców był bowiem represjonowany przez łączny okres ponad 37 miesięcy.

W ocenie Sądu przyznane wnioskodawcom zadośćuczynienie w kwotach po 500.000 zł jest adekwatne i odpowiada zasadom słuszności.

Za jego zasądzeniem przemawiała skala doznanych przez ojca wnioskodawców cierpień w szczególności związanych z wykonywaniem pracy przymusowej i przetrzymywaniem go w skaranie trudnych warunkach sanitarnych, higienicznych, socjalnych i klimatycznych.

Oddalając żądanie w pozostałym zakresie Sąd miał na względzie, że przyznanie osobie represjonowanej zadośćuczynienia, nie może być wygórowane i prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia - wysokość przyznanego zadośćuczynienia powinna być zatem utrzymana w rozsądnych granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dn. 21.11.2012 r., sygn. akt II A Ka 228/12). Zadośćuczynienie winno wyrównać doznane krzywdy ale też być „odpowiednie”, a ustalenie jaka kwota w konkretnych okolicznościach jest odpowiednia, należy do sfery swobodnego uznania sądu.

Roszczenie żądane przez wnioskodawców tytułem zadośćuczynienia w łącznej kwocie 8.996.545,60 zł zdaniem Sądu było wygórowane i odbiegające od rzeczywiście poniesionej przez M. K. krzywdy.

W zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym brak bowiem dokumentów wskazujących, by natężenie niekorzystnych dla M. K. okoliczności aż tak bardzo negatywnie wpłynęło na jego stan zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, bądź doprowadziło go do trwałego kalectwa uniemożliwiającego jego samodzielne funkcjonowanie. Przeciwnie M. K. był w stanie nie tylko wrócić do P., ale prowadził gospodarstwo rolne, ożenił się i wychował dwoje dzieci.

Mając na uwadze całokształt udowodnionych okoliczności, kontekst historyczny, a także orzecznictwo sądowe dotyczące innych, porównywalnych przypadków Sąd orzekł, jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Jednocześnie Sąd nie uwzględnił żądania wnioskodawców aby wysokość zadośćuczynienia odnosić do średniego wynagrodzenia za 2023 r. przeliczanego za każdy dzień pobytu w obozie.

Odsetki od zadośćuczynienia są wynagrodzeniem za opóźnienie w zapłacie sumy pieniężnej, która jest już wymagana i dlatego odsetki przysługują od dnia uprawomocnienia się wyroku.

7.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Sąd oddalił żądanie wnioskodawców w pozostałej części, uznając, że roszczenie o zasądzenie odszkodowania w łącznej kwocie 297.207,31 zł tytułem odszkodowania nie jest zasadne, natomiast roszczenie o zasądzenie zadośćuczynienia w łącznej kwocie 8.996.545,60 zł na rzecz wnioskodawców jest niewspółmierne do doznanej krzywdy.

8.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3, 4

Na podstawie § 11 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r. poz. 1800 z późn. zm.) Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców D. S. i J. K. kwotę po 240 zł tytułem zwrotu wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego zgodnie z którym to przepisem koszty postępowania w sprawach objętych ustawą ponosi Skarb Państwa.

9.  PODPIS

Poznań, dnia 16 października 2024 r.

sędzia Izabela Dehmel