Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W I M I E N I U

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym - Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Ziołecka

1) Protokolant: prot. sąd. M. W.

przy udziale oskarżyciela publicznego -

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2015 roku

sprawy M. N. (N.) obwinionego z art. 97 k.w.

z powodu apelacji wniesionej przez obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 5 grudnia 2014 roku, sygnatura akt II W 478/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Trzciance do ponownego rozpoznania.

/-/M. Z.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2014 roku, Sąd Rejonowy w Trzciance uznał obwinionego M. N. za winnego tego, że w dniu 15 września 2013 roku, około godziny 17:38 na ulicy (...) w T., województwo (...), kierując samochodem osobowym marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) nie korzystał z pasa bezpieczeństwa podczas jazdy, to jest za winnego popełnienia wykroczenia z art. 97 k.w. w z związku z art. 39 ustęp 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym i za to, na podstawie art. 97 k.w. w związku z art. 24 § 1 i 3 k.w., Sąd Rejonowy wymierzył obwinionemu karę grzywny w kwocie 200 złotych.

Orzekając natomiast o kosztach, Sąd Rejonowy, na podstawie art. 118 § 1 k.p.s.w. w związku z § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania (…) oraz art. 1 i art. 3 ustęp 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych, zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa zryczałtowane wydatki postępowania w kwocie 100 złotych oraz wymierzył mu opłatę sądowa w kwocie 30 złotych.

Powyższy wyrok w całości zaskarżył obwiniony M. N., wyjaśniając, iż nie mógł stawić się na rozprawę, albowiem w tym czasie przebywał za granicą, zaś wezwanie na wyznaczony termin odebrał jego ojciec. Obwiniony dodał również, że jego ojciec złożył w jego imieniu wniosek o zmianę terminu rozprawy, ale wniosek ten nie został uwzględniony. W ocenie skarżącego oznacza to, że Sąd Rejonowy wydał wyrok nie dając obwinionemu prawa do obrony.

Wskazując na powyższe obwiniony, akcentując swoją niewinność, wniósł o pozytywne rozpatrzenie „mojego sprzeciwu”.

Na odbywającej się w dniu 3 kwietnia 2015 roku rozprawie apelacyjnej, obwiniony podtrzymał wniesioną apelację, potwierdził, że otrzymał pouczenie o prawach i obowiązkach, wyjaśnił, że jechał w pasach, bo robi tak zawsze, że razem z nim w samochodzie jechały inne osoby, które mogą to potwierdzić oraz ustosunkował się do zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (k. 57 akt).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obwinionego oraz zawarty w niej zarzut o naruszeniu w toku postępowania prawa do obrony M. N. w pełni zasługiwał na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przypomina, iż przepis art. 4 k.p.s.w. statuuje zasadę prawa do obrony, które oznacza, że postępowanie w sprawach o wykroczenia oparte jest na założeniu, że obwiniony jako strona procesu może w toku całego procesu prowadzić akcję obrończą i korzystać z pomocy podmiotu zawodowo niosącego pomoc prawną, czyli obrońcy. Uznanie prawa do obrony za zasadę postępowania oznacza też, że przy wykładni przepisów należy kierować się nią wtedy, gdy przepis stwarzałby możliwość różnych interpretacji, z których trzeba wówczas wybrać rozumienie przepisu pozwalające obwinionemu na realizowanie prawa do obrony.

Zasada prawa do obrony podniesiona została do rangi zasady konstytucyjnej (art. 42 ust. 2 Konstytucji RP) i znajduje swoje miejsce w traktatach międzynarodowych regulujących zagadnienia praw człowieka (art. 6 ust. 3 lit. c Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i art. 14 ust. 3 lit. d Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych). Warunkiem realizacji obrony w znaczeniu materialnym jest przysługujące obwinionemu prawo do udziału w rozprawach.

W przepisie art. 71 § 4 k.p.s.w., ustawodawca wskazał sytuację, kiedy sąd merirti może przeprowadzić rozprawę zaocznie. Wedle brzmienia tego przepisu prawa, w razie nieusprawiedliwionej nieobecności obwinionego, któremu doręczono wezwanie na rozprawę, przeprowadza się rozprawę zaocznie, chociażby nie był on przesłuchany w toku czynności wyjaśniających, chyba że sąd uzna udział obwinionego za konieczny i rozprawę odroczy, po ewentualnym przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w szczególności po przesłuchaniu świadków, którzy stawili się na rozprawę. Jeżeli jednak obecność obwinionego jest konieczna, a nie stawił się on bez usprawiedliwienia, sąd może zarządzić jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie przez Policję.

W ocenie Sądu Okręgowego przepis ten został przez Sąd Rejonowy w Trzciance rażąco naruszony. Sąd rozstrzygający przeprowadził bowiem w dniu 5 grudnia 2014 roku rozprawę, którą zakończył wydaniem wyroku, mimo że w dniu 3 grudnia 2014 roku wpłynął autorstwa ojca obwinionego wniosek o usprawiedliwienie nieobecności M. N. na wyznaczonym terminie rozprawy z jednoczesną prośbą o zmianę terminu rozprawy (k. 38 akt). W złożonym piśmie została również zawarta informacja o pobycie obwinionego poza granicami kraju, to jest o przyczynie niestawiennictwa M. N. (k. 38 akt). Pomimo tego, że przedmiotowe pismo wpłynęło do Sądu Rejonowego w dniu 3 grudnia 214 roku, a więc na dwa dni przed wyznaczonym terminem rozprawy, nie zostało ono w ogóle wzięte pod uwagę przez Przewodniczącego składu ( a w każdym razie nie wynika to z treści protokołu rozprawy). W dniu 5 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy zdecydował przecież, w oparciu o treść art. 71 § 4 k.p.s.w., o prowadzeniu rozprawy zaocznie, uznając niestawiennictwo M. N. na rozprawie za nieusprawiedliwioną, co w efekcie doprowadziło do wydania wyroku zaocznego (k. 40 akt).

W ocenie Sądu Odwoławczego wskazane uchybienie mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Podkreślić bowiem należy, że obwiniony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu wykroczenia i zaprzeczył, aby w dniu 15 września 2013 roku kierował pojazdem mechanicznym nie korzystając z pasów bezpieczeństwa. Nadto już ze złożonego w dniu 30 grudnia 2013 roku sprzeciwu od wyroku nakazowego (karta 16 akt) wynika, że są świadkowie, którzy jechali z obwinionym i mogą potwierdzić, że jechał w zapiętych pasach. W tej sytuacji nie da się wykluczyć, że wypowiedzenie się obwinionego na rozprawie, co do zarzucanego mu czynu, i przesłuchanie wskazanych przez niego osób mogłoby doprowadzić do innego rodzaju rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy podkreśla, iż rażące naruszenie prawa zachodzi nie tylko wtedy, gdy organowi sądowemu można czynić zarzut z tytułu tego naruszenia, ale także wtedy, gdy niezależnie od tegoż organu doszło do rażącego pogwałcenia praw, czy interesów strony. W takiej sytuacji istnieje konieczność ponownego przeprowadzenia w całości postępowania przed Sądem I instancji, zapewniając obwinionemu udział w rozprawie i możliwość przedstawienia własnej wersji zdarzenia. Sąd Rejonowy winien wnikliwie dokonać oceny osobowego materiału dowodowego z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a następnie wskazać, która wersja zdarzenia – obwinionego i jego świadków, czy też dotychczas przesłuchanych w sprawie świadków – jest prawdziwa.

Z uwagi zatem na powyższe Sąd Okręgowy uznał, iż zaskarżony wyrok należy uchylić i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu w Trzciance do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd Rejonowy winien przede wszystkim przeprowadzić wyczerpujące postępowanie dowodowe, przesłuchać obwinionego, także na okoliczność kto jechał razem z nim w dniu zdarzenia, przesłuchac te osoby, a także ponownie przesłuchać dotychczasowych świadków, a następnie w oparciu o reguły zawarte w art. 7 k.p.k., dokonać wnikliwej oceny całego materiału dowodowego i rozważyć, czy materiał ten pozwala na uznanie obwinionego M. N. za winnego zarzucanego mu czynu, czy też nie.

/M. Z./