Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 306/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Poznań –Grunwald i Jeżyce w Poznaniu z dnia 28 września 2023 r., sygn. akt VIII K 840/22

W oparciu o art. 457 § 2 kpk w zw. z art. 423 § 1a kpk sporządzenie uzasadnienia zostało ograniczone do zarzutu z apelacji obrońcy oskarżonego P. W., ponieważ jedynie obrońca tego oskarżonego złożył skuteczny wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 czerwca 2024 r.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.4.

Rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary w sytuacji, gdy okoliczności popełnienia czynu, warunki i właściwości osobiste oskarżonego, jego postawa procesowa, przyznanie się w całości do przypisanych mu czynów i złożenie w tym zakresie wyjaśnień wskazując na okoliczności popełnienia czynu zabronionego oraz na trudną sytuację życiową, przemawiają za koniecznością wymierzenia kary w niższym, łagodniejszym wymiarze.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przypomnienia w tym miejscu wymaga, że rażąca niewspółmierność kary zachodzi wówczas „gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy – gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą” (vide: wyrok SN z 11 kwietnia 1985r. V KRN 178/85, OSNKW 1985/7-8/60). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę ocen co do jej wymiaru, ale różnice tak zasadniczej natury, że karę dotychczas wymierzoną nazwać można by niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (vide: wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSNKW 1995/5-6/33).

Po przeanalizowaniu okoliczności kontrolowanej sprawy i uwzględnieniu danych osobopoznawczych o oskarżonym, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że ani orzeczone wobec P. W. kary jednostkowe pozbawienia wolności za przypisane mu cztery przestępstwa z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (za czyn z pkt I -1 rok, za czyn z pkt II - 2 lata, za czyn z pkt III -1 rok, za czyn z pkt IV- 1 rok), ani tym bardziej kara łączna 3 lat pozbawienia wolności nie raziły surowością i były ze wszech miar celowe. Trzeba było bowiem zaakceptować przedstawione przez Sąd Rejonowy przesłanki jakimi kierował się przy wyborze rodzaju i wysokości kar. Kar, które są adekwatne do czynów jakich dopuścił się oskarżony, a przy tym dostosowane indywidualnie do jego cech osobowościowych. Sąd Rejonowy wziął pod uwagę wszystkie okoliczności obciążające i łagodzące, o czym przekonuje uzasadnienie zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy dostrzegł jeszcze takie okoliczności, które dawały podstawę do zaostrzenia kary za przestępstwo z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 65 § 1 kk, ale przy braku apelacji na niekorzyść oskarżonego i regule procesowej z art. 434 § 1 kpk - reformationis in peius (zakaz pogarszania sytuacji oskarżonego przy braku środka odwoławczego na jego niekorzyść i zarzutów w tym zakresie), nie było to w instancji odwoławczej dopuszczalne. Po pierwsze, Sąd Rejonowy z obrazą prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii zaniechał orzeczenia wobec oskarżonego P. W. kary grzywny obok kary pozbawienia wolności, w sytuacji gdy orzeczenie kary grzywny było obligatoryjne. Po drugie, wskazane przestępstwo udziału w obrocie narkotykami zostało popełnione czynem ciągłym z art. 12 § 1 kk, za który na skutek zmiany przepisów karnych obowiązujących od dnia 24 czerwca 2020 r. i dodania przepisu art. 57b kk obowiązuje obligatoryjne zaostrzenie kary i surowsze jej granice dla sprawcy za przestępstwo popełnione w warunkach czynu ciągłego (kara powinna zostać wymierzona powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia do podwójnej wysokości górnej granicy sankcji). Po trzecie, choć zagrożenie ustawowe występku z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii to kara od 2 do 12 lat pozbawienia wolności, jednak oskarżony odpowiadał też w warunkach art. 65 § 1 kk, co dawało drugą obligatoryjną podstawę do surowszej odpowiedzialności karnej jak przy recydywie z art. 64 § 2 kk, czyli kara powinna zostać wymierzona powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. W tym przypadku, przy uwzględnieniu przepisów względniejszych dla sprawcy odnośnie art. 37 kk, określającego granice kary pozbawienia wolności, sprzed nowelizacji Kodeksu karnego obowiązującej od dnia 1 października 2023 r., P. W. powinien mieć orzeczoną karę na podstawie art. 56 ust. 3 w zw. z art. 57b kk oraz art. 65 § 1 kk w granicach minimum 2 lat i 1 miesiąca do 15 lat pozbawienia wolności oraz obok tek kary grzywnę również z takimi obostrzeniami z tytułu działania sprawcy w warunkach czynu ciągłego oraz przy ustaleniu, że uczynił sobie z tego procederu stałe źródło dochodu.

Należało jednocześnie zauważyć, że pozostałe trzy kary jednostkowe i tak mieszczą się w dolnych granicach ustawowego zagrożenia za czyny posiadania znacznej ilości środków narkotycznych i odpłatne ich udzielanie popełnione w warunkach czynu ciągłego. Poza tym, została tu przez Sąd II instancji odkryta analogiczna obraza prawa materialnego jak w przypadku czynu z pkt II zarzutów, gdyż oba przypisane P. W. występki z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii zostały popełnione czynem o charakterze ciągłym z art. 12 § 1 kk, a czyn z pkt IV, dodatkowo jeszcze w związku z art. 65 § 1 kk, a co za tym idzie oskarżonemu należałoby wymierzyć kary powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia czyli minimum 1 rok 1 miesiąc pozbawienia wolności za każdy z nich. Wspomniana wyżej zasada reformationis in peius z art. 434 § 1 kpk uniemożliwiała takie niekorzystne zmiany w instancji odwoławczej. Mając zaś na uwadze wszystkie okoliczności przedmiotowej sprawy, orzeczone w wyroku Sądu Rejonowego kary pozbawienia wolności nie mogły być w żadnym razie uznane za nadmiernie surowe.

Sąd Okręgowy uznał jednocześnie, że eksponowane w apelacji okoliczności łagodzące nie były tak znaczące ani liczne aby można było poprzestać na wymierzeniu oskarżonemu kary przy zastosowaniu instytucji z art. 37b kk, tj. kary mieszanej, jaką obrońca proponował we wniosku do Sądu Rejonowego o konsensualne rozstrzygniecie sprawy w trybie art. 387 kpk. Oskarżony faktycznie przyznał się do popełnienia wszystkich zarzucanych mu przestępstw, lecz w pełnym zakresie nastąpiło to na zaawansowanym etapie procesu, a poza tym było ono czysto deklaratoryjne, bez składania wyjaśnień, które mogłyby pomóc w ujawnieniu okoliczności przedmiotowych czynów. Ponadto, przy braku podstaw do zakwestionowania podnoszonych przez apelującego faktów co do pozytywnej opinii oskarżonego w miejscu zamieszkania, dbałości o rodzinę i nie wchodzenia przez niego w konflikt z prawem po popełnieniu inkryminowanych występków, Sąd odwoławczy nie uznał aby te pozytywne dane osobopoznawcze miały jeszcze bardziej znacząco zostać uwzględnione na korzyść sprawcy przy wymiarze kar, które to kary, jak wyżej wskazano, w trzech przypadkach na cztery zostały wymierzone poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Nie można było przy tym bagatelizować, że podsądny był już wcześniej trzykrotnie karany za umyślne przestępstwa, w tym raz za podobne czyny karalne z art. 62 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. W wyroku z dnia 15 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w sprawie o sygn. VIII K 348/18, przy zastosowaniu art. 37a kk wymierzył mu kary rodzajowo łagodniejsze, tj. kary ograniczenia wolności. Oskarżony nie wyciągnął jednak z tego właściwej lekcji, skoro już w maju 2020 r. rozpoczął handel narkotykami w ilościach hurtowych, czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodu, posiadał też znaczne ilości narkotyków w dniu zatrzymania 14 kwietnia 2022 r.

W tej sytuacji nie sposób było zgodzić się z apelującym obrońcą, że kara mieszana 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz kara 2 lat ograniczenia wolności, jako kary łączne odzwierciedlają winę oskarżonego, znaczną społeczną szkodliwość jego działalności narkotykowej i spełniłyby swoje cele w zakresie oddziaływania prewencyjnego wobec sprawcy oraz oddawałyby właściwie społeczny sprzeciw dla sprawcy tej kategorii przestępstw.

Sąd Okręgowy nie widział również żadnych podstaw by uznać za rażąco wygórowaną orzeczoną karę łączną, której wymiar został przez Sąd Rejonowy ukształtowany z zastosowaniem w odpowiednim zakresie zasady częściowej absorbcji. Określając wymiar kary łącznej Sąd I instancji wziął też pod uwagę wszystkie niezbędne okoliczności wymienione w art. 85a kk. Oskarżony jako sprawca przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymaga długofalowego oddziaływania i resocjalizacji. Jak pokazuje niniejsza sprawa, P. W. to człowiek głęboko tkwiący w środowisku narkotykowym, chroniący swoje powiązania przestępcze, handlujący zakazanymi substancjami narkotycznymi przez okres niespełna 2 lat, czyniąc sobie z tego procederu stałe źródło dochodu. Taki sprawca, nie mógł oczekiwać od wymiaru sprawiedliwości taryfy ulgowej tym bardziej, że wcześniej stosowane wobec niego środki penalne nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. Sąd Okręgowy nie podzielił więc podnoszonych przez obrońcę oskarżonego zarzutów o rażącej niewspółmierności kary, które miałyby przynieść zdecydowane złagodzenie wymierzonych wobec P. W. w zaskarżonym wyroku kar jednostkowych i kary łącznej.

Druga propozycja obrońcy co do złagodzenia kary łącznej pozbawienia wolności, sformułowana na rozprawie apelacyjnej w dniu 18 czerwca 2024 r., do kary oscylującej w granicach 2 lat pozbawienia wolności była także nie do przyjęcia. Bowiem już tylko z racji wskazanej wyżej obrazy prawa materialnego przy kształtowaniu trzech kar jednostkowych w zaskarżonym wyroku wręcz bezzasadnym byłoby obniżenie kary wobec oskarżonego tak aby ostateczna oscylowała w granicach 2 lat pozbawienia wolności za cztery umyślne występki z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Prawidłowo, minimalną karą łączną pozbawienia wolności, na podstawie art. 86 § 1 kk, w brzmieniu obowiązującym od dnia 24 czerwca 2020 r., mogłaby być kara 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności, jednak okoliczności przedmiotowo-podmiotowe sprawy nie były tego rodzaju aby znajdowała zastosowanie zasada absorpcji.

Wniosek

Zmiana wyroku w zaskarżonej części poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary w łagodniejszym wymiarze.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższego wniosku ponieważ zarzut rażącej niewspółmierności kary merytorycznie okazał się całkowicie niezasadny. Poza tym, na marginesie Sąd Okręgowy zauważył, że w zaskarżonym wyroku nie orzeczono wobec oskarżonego obligatoryjnej kary grzywny obok kary pozbawienia wolności za występek z art. 56 ust. 3, a także nie zostały obligatoryjnie zaostrzone powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia kary jednostkowe za występki z pkt II - IV, czym Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy prawa materialnego. Kierunek wniesionego w sprawie tego podsądnego jedynie środka odwoławczego na korzyść, uniemożliwiał zmiany zaskarżonego wyroku z uwagi na obowiązującą zasadę reformationis in peius.

Dodatkowo stwierdzono też, że zarówno nawiązki na cel związany z zapobieganiem i zwalczaniem narkomanii, jak i przepadek równowartości korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstw z pkt II – IV orzeczone wobec P. W. w zaskarżonym wyroku, były w pełni adekwatne i w żadnym wypadku nie wymagały wydatnego złagodzenia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu I instancji utrzymano w mocy bez żadnych zmian.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy jest całkowita niezasadność zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego, jak też brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 kpk, uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Zgodnie z art. 636 § 1 kpk w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego przez oskarżonego ma on obowiązek ponieść koszty procesu. Koszty te zgodnie z art. 616 § 1 kpk obejmują: koszty sądowe, na które składają się wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania oraz opłaty. Zgodnie zaś z art. 636 § 2 kpk, w razie nieuwzględnienia środków odwoławczych wniesionych przez co najmniej dwa uprawnione podmioty, stosuje się odpowiednio art. 633 kpk. W takim wypadku koszty procesu przypadające m.in. od oskarżonych sąd zasądza od każdego z nich według zasad słuszności, mając w szczególności na względzie koszty związane ze sprawą każdego z nich. W niniejszej sprawie, gdzie sprawy obu oskarżonych miały równorzędny charakter, Sąd II instancji podzielił koszty sądowe za postępowanie odwoławcze po połowie od P. W., którego dotyczy to opracowanie oraz od drugiego oskarżonego objętego zaskarżonym wyrokiem, tj. D. K..

W związku z tym zasądzono od oskarżonego P. W. na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w kwocie 10 zł, tj. 1/2 część ryczałtu za doręczenie wezwań i innych pism, co wynika z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2013, poz. 663 ze zm.). Na podstawie zaś art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych – t.j. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) wymierzono oskarżonemu opłatę za II instancję w kwocie 400 zł.

Nie stwierdzono przy tym aby zachodziły okoliczności, o których mowa w art. 624 § 1 kpk, przemawiające za zwolnieniem oskarżonego od uiszczenia tych należności z uwagi na sytuację materialną, rodzinną czy stan zdrowia. Obrona nie wykazała aby takie wyjątkowe okoliczności po stronie oskarżonego wystąpiły. Poza tym Sąd Okręgowy uwzględniając to, że oskarżony ma odbywać karę pozbawienia wolności z zaskarżonego wyroku, dostrzegł jednocześnie, że podsądny od ponad 1,5 roku od uchylenia tymczasowego aresztowania przebywa na wolności (konkretnie od 8 grudnia 2022 r.) i przez ten czas miał możliwość zarobkowania i gromadzenia środków finansowych z przeznaczeniem na należności Skarbu Państwa.

7.  PODPISy

Dariusz Śliwiński Hanna Bartkowiak Piotr Gerke