Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 360/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Grodzisku Wlkp. z dnia 18 stycznia 2024 r., sygn. akt II K 477/21

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny – oskarżyciel subsydiarny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

J. K.

Kierujący samochodem marki F. (...) zajechał drogę motocykliście, co było główną przyczyną wypadku drogowego.

Kierujący motocyklem w chwili podjęcia reakcji poruszał się z prędkością 94 km/h, a w chwili zdarzenia z samochodem 61 km/h. Oskarżony wykonując manewr skrętu w lewo jechał z prędkością 27 km/h.

Techniczna rekonstrukcja zaistniałego wypadku pozwalała wskazać, że motocyklista nie miał możliwości uniknięcia zderzenia nawet w sytuacji przejazdu z prędkością dopuszczalną. Przy prędkości motocyklisty 94 km/h droga hamowania motocyklisty to 84 m, w czasie 3,3 sek, a czas zatrzymania to 4,1 sek. Gdy motocyklista dostrzegł zamiar kierującego samochodem osobowym znajdował się na lewym pasie ruchu w odległości 60 m od miejsca zderzenia, w chwili początkowej jego reakcji, było to 2,6 sek. przed zderzeniem, już wówczas był on widoczny dla kierowcy F. w bocznym lusterku.

Opinia pisemna biegłego sądowego mgr inż. P. B. z dnia 6.08.2024 r. dotycząca ustalenia przyczyn i przebiegu zdarzenia drogowego z dnia 24.08.2021 r. z udziałem pojazdów F. (...) o nr rej. (...) oraz motocykla S. (...) o nr rej. (...) wraz z uzupełnieniem opinii w ramach przesłuchania biegłego na rozprawie apelacyjnej w dniu 13.01.2025 r.

289-332

367

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

J. K.

Kierujący motocyklem rozpoczął manewr wyprzedzania kilku pojazdów, nie zachowując szczególnej ostrożności, nie mając możliwości bezpiecznego jego zakończenia.

Na powyższe ustalenie nie pozwalał zebrany w sprawie materiał dowodowy. Ani opiniujący z racji zbyt skąpych danych co do sposobu poruszania się kolumny pojazdów za samochodem F. (...) kierowanym przez oskarżonego, ani również Sąd Okręgowy w oparciu o treść uznanych za wiarygodne zeznań świadków, nie znaleźli podstaw do przyjęcia, że pokrzywdzony motocyklista swoim manewrem wyprzedzania przyczynił się do wypadku.

Opinia pisemna biegłego sądowego mgr inż. P. B. oraz opinia uzupełniająca, ustna na rozprawie przed Sądem Okręgowym w Poznaniu

323-324

367

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Opinia pisemna biegłego sądowego mgr inż. P. B. z dnia 6.08.2024 r. dotycząca ustalenia przyczyn i przebiegu zdarzenia drogowego z dnia 24.08.2021 r. z udziałem pojazdów F. (...) o nr rej. (...) oraz motocykla S. (...) o nr rej. (...) wraz z uzupełnieniem w ramach przesłuchania biegłego na rozprawie apelacyjnej w dniu 13.01.2025 r.

Opinia biegłego mgr inż. P. B. była obiektywna, fachowa, pełna i jasna. Biegły przy wydaniu opinii uwzględnił wszystkie zgromadzone w sprawie dowody oraz dokonał rekonstrukcji zdarzenia drogowego w sposób kategoryczny w takim zakresie jaki był możliwy. Żadna ze stron nie zakwestionowała treści opinii i jej wniosków końcowych.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku:

1)  obraza art. 5 § 2 kpk w zw. z art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez błędną ocenę dowodów, noszącą cechy wybiórczej polegająca na uznaniu za niewiarygodne zeznań oskarżonego, jakoby przed rozpoczęciem manewru skrętu sprawdził czy nie jest wyprzedzany przez inny pojazd i zachował czujność przy wykonywaniu manewru skrętu;

2)  obraza art. 167 § 1 kpk w zw. z art. 170 § 1 pkt 5 kpk polegająca na bezpodstawnym oddaleniu wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i rekonstrukcji wypadków drogowych wobec uznania, że okoliczność, która ma być udowodniona nie jest istotna w przedmiotowej sprawie;

3)  obraza przepisu art. 366 § 1 kpk poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w sytuacji gdy z materiału dowodowego wynikają rozbieżne okoliczności faktyczne, które mają podstawowe znaczenie w sprawie (m.in. prędkość, z którą poruszał się motocykl, odległość między pojazdami, widoczność pokrzywdzonego);

4)  obraza art. 2 i 5 kpk poprzez naruszenie zasady in dubio pro reo oraz zasady prawdy materialnej, a to wobec rozstrzygnięcia przez Sąd I instancji wszystkich wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy świadczy, że w sprawie pozostają istotne wątpliwości co do przebiegu zdarzenia, chociażby co do prędkości oskarżonego w chwili zdarzenia, które nie zostały wyjaśnione – a potraktowane na niekorzyść oskarżonego

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W związku z tym, że prawidłowość przeprowadzonego postępowania dowodowego stanowi bazę dla bezbłędnie poczynionych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy zdecydował o innej niż przyjęta w apelacji kolejności omawiania zarzutów odwoławczych. Obraza prawa procesowego dotycząca oceny dowodów jest bowiem pierwotna w stosunku do błędu w ustaleniach faktycznych. Zarzut naruszenia prawa procesowego okazał się zaś po części zasadny. Sąd odwoławczy zgodził się bowiem z obrońcą, że w sprawie należało powołać biegłego z zakresu techniki samochodowej i rekonstrukcji wypadków drogowych, gdyż wymagały zbadania istotne kwestie dotyczące sposobu zachowania obu uczestników wypadku, analiza czasoprzestrzenna wykonywania przez oskarżonego manewru zmiany kierunku jazdy oraz manewru wyprzedzania przez pokrzywdzonego motocyklistę, w tym prędkości z jaką się on poruszał. Niezbędne do tego były wiadomości specjalne i powołanie opinii fachowca z tej dziedziny. Sąd Rejonowy czyniąc ustalenia faktyczne niezasadnie, uznając opinię biegłego za zbędną, pozbawił się możliwości pełnej weryfikacji dowodów osobowych, tj. zeznań D. P. oraz wyjaśnień J. K. co do sposobu zachowania jako kierujących pojazdami, uczestniczących w wypadku drogowym. Potwierdzając zatem naruszenie prawa procesowego, tj. art. 170 § 1 pkt 2 i 5 kpk oraz art. 366 § 1 kpk, Sąd Okręgowy w ramach uzupełnienia postępowania dowodowego dopuścił dowód z opinii biegłego mgr inż. P. B. (dowód wskazano powyżej w tabeli nr 2), który okazał się przydatny do rozstrzygnięcia sprawy. Opinia dotycząca ustalenia przyczyn i przebiegu zdarzenia drogowego z dnia 24 sierpnia 2021 r., uwzględniająca cały zakres zgromadzonego materiału dowodowego, pozwoliła zrekonstruować okoliczności inkryminowanego zdarzenia oraz ocenić postępowanie uczestników tego zdarzenia komunikacyjnego. Uzyskany w ten sposób dodatkowy dowód okazał się bardzo wartościowy i pomocny przy weryfikacji wiarygodności wyjaśnień oskarżonego i zeznań motocyklisty D. P. oraz dla określenia odpowiedzialności karnej kierującego samochodem osobowym marki F. (...).

Dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i rekonstrukcji wypadków drogowych wykazał, że deklarowana przez kierującego motocyklem prędkość jazdy (ok. 75 km/h), była zaniżona, gdyż w czasie wyprzedzenia, zanim zaczął hamować, motocykl marki S. poruszał się z prędkością 94 km/h, nieznacznie więc nawet przekraczając dopuszczalne na tym odcinku drogi dozwolone 90 km/h. Wykonywany manewr wyprzedzania nie był jednak w tym miejscu zabroniony, motocyklista poruszał się wzdłuż linii jednostronnie przekraczalnej z prawej strony, nie było tam skrzyżowania w rozumieniu przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym. Ponadto, moment podjęcia reakcji obronnych, w tym hamowania, zanim kierujący F. (...) rozpoczął zmianę kierunku jazdy, skręcając w lewo, świadczył o tym, że nastąpiło to wskutek dostrzeżenia przez kierującego motocyklem sygnalizacji świetlnej, lewego kierunkowskazu w pojeździe oskarżonego. Potwierdzało to słuszność zakwestionowania zeznań pokrzywdzonego, wedle których oskarżony zjechał gwałtownie na lewy pas jezdni i nie miał włączonego kierunkowskazu. Opinia biegłego mgr inż. P. B. ujawniła także bardzo istotną dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczność, tj. widoczność motocyklisty w lusterku bocznym lewym dla kierującego samochodem oskarżonego. Na podstawie dokonanych obliczeń, symulacji i wizualizacji biegły wykazał, że w momencie gdy motocyklista będąc w odległości 60 metrów od miejsca zdarzenia, na lewym pasie ruchu, nadjeżdżając z tego samego kierunku co F. (...) dostrzegł zamiar oskarżonego podjęcia skrętu w lewo, w drogę gruntową, był on widoczny w bocznym lusterku dla kierowcy tego samochodu (por. str. 33 opinii, k. 321). Okoliczność ta posłużyła Sądowi Okręgowemu do ponownej, pogłębionej analizy zachowania kierującego F. (...) i rodzaju zawinienia przy naruszeniu reguł ostrożności w przeprowadzanym manewrze skrętu w lewo z drogi asfaltowej. Z powyższego, rozszerzonego materiału dowodowego wynika, że oskarżony w zaistniałych okolicznościach i miejscu, zanim przystąpił do planowanego manewru skrętu w lewo, powinien nie tylko zasygnalizować zamiar zmiany kierunku ruchu ale też przed jego rozpoczęciem upewnić się czy nie musi ustąpić pierwszeństwa przejazdu motocykliście, który był w trakcie dozwolonego na tym odcinku manewru wyprzedzania i znajdował się na lewym pasie, który oskarżony miał przejechać. Gdyby oskarżony J. K. wykonał to prawidłowo dostrzegłby w lusterku lewym bocznym zbliżający się motocykl i powstrzymał od skrętu w lewo, nie zajeżdżając mu drogi. Tak się jednak nie stało bo oskarżony nie dochował należytej, szczególnej ostrożności. Prawidłowa ocena zachowania oskarżonego prowadzi do zgodnego ze stanowiskiem apelującego wniosku, że Sąd Rejonowy w zasadzie dowolnie przyjął, iż oskarżony nie obserwował drogi zanim rozpoczął manewr skrętu w lewo, co oczywiście było niekorzystne dla podsądnego. Zdaniem Sądu Okręgowego, po uwzględnieniu treści opinii biegłego sądowego mgr inż. P. B., należało przyjąć, że obserwacja otoczenia prowadzona przez kierującego F. (...) była niewystarczająco uważna. Gdyby oskarżony bacznie lustrował lewy pas jezdni za nim, widziałby jadący pojazd i powinien mu ustąpić pierwszeństwa przejazdu.

Omawiany tu nowy dowód nie dał natomiast podstaw do podważenia stanowiska Sądu I instancji odnośnie braku naruszeń Prawa o ruchu drogowym ze strony pokrzywdzonego motocyklisty, pozostających w związku przyczynowo-skutkowym z zaistniałym wypadkiem komunikacyjnym. Co prawda, jak wyżej wspomniano wykazana została wyższa prędkość motocykla niż to przyjął Sąd Rejonowy w swoich ustaleniach, tym nie mniej nawet gdyby D. P. jechał z niższą, dopuszczalną prędkością (niższą o ok 4 km/h) to nie miałby on bezwarunkowej możliwości zatrzymania się przed torem ruchu samochodu osobowego oskarżonego. Ponadto, stosownie do wskazań biegłego, w instancji odwoławczej poddano ponownej, pogłębionej analizie wszelkie dowody osobowe zawierające informacje na temat sposobu wykonywania manewru wyprzedzania przez motocyklistę. Oprócz tego, że po zjechaniu na lewy pas wyprzedzał grupę (kilka) samochodów jadących za F. (...), inne dostępne dowody w postaci z zeznań świadków nie dawały podstaw do czynienia ustaleń, że motocyklista powinien dostrzec, że pojazdy jadące prawym pasem wyraźnie zwalniają i uznać to jako przeszkodę dla bezpiecznego zakończenia planowanego manewru. Zebrane dowody nie pozwalały bowiem na ustalenia ile pojazdów w kolumnie wyprzedzał pokrzywdzony motocyklista, w jakiej znajdowały się one między sobą odległości i z jaką prędkością jechały. Sąd odwoławczy stwierdził brak dowodowego oparcia do czynienia ustaleń w tym zakresie, gdyż z zeznań świadków, osób jadących za samochodem oskarżonego, wyprzedzanych przez motocyklistę nie wynikało też aby przed manewrem skrętu w lewo wymuszał on wyraźnie wolniejszą jazdę dla pojazdów poruszających się za nim. Nie sposób było zatem konstruktywnie rozważać, czy motocyklista powinien wcześniej dostrzec spowolnioną jazdę F. (...) i powstrzymać się od wyprzedzania, przewidując ewentualną zmianę jego kierunku jazdy. Dogłębnie oceniony, dostępny materiał dowodowy nie dawał zatem podstaw do przyjęcia, że pokrzywdzony swoim nieostrożnym zachowaniem przyczynił się i to w wymierny sposób do zaistnienia rozpatrywanego zdarzenia drogowego. Żadnych innych, korzystnych dla oskarżonego, rzeczowych argumentów w tym zakresie nie przedstawił też apelujący we wniesionym środku odwoławczym ani też po prowadzonym przed Sądem II instancji uzupełnieniu postępowania dowodowego.

W związku z wykazanymi Sądowi I instancji brakami dowodowymi należało uznać częściową zasadność zarzutu naruszenia art. 2 i 5 § 2 kpk, gdyż organ orzekający miał możliwość i powinien zasięgnąć opinii biegłego dla poczynienia istotnych ustaleń odnośnie przebiegu wypadku i analizy zachowania jego uczestników. Odstąpił od tego, rozstrzygając na niekorzyść oskarżonego kwestię rodzaju zawinienia naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym przy manewrze skrętu w lewo, co po zaopiniowaniu przez biegłego, zostało wyjaśnione przez Sąd odwoławczy i skutkowało pozytywną dla sprawcy zmianą w opisie czynu z art. 177 § 1 kk.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego J. K. od zarzucanego mu czynu,

ewentualnie:

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w najniższym możliwym wymiarze z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres jednego roku próby, uchylenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat oraz orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonego w niższej kwocie,

ewentualnie:

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia pierwszego wniosku z uwagi na bezzasadność podniesionego zarzutu, jakoby kierujący samochodem marki F. (...), dokonujący manewru skrętu w lewo nie ponosił odpowiedzialności za zaistniały wypadek komunikacyjny. Przeprowadzona w instancji odwoławczej opinia biegłego w dużej mierze potwierdziła słuszność wyroku Sądu Rejonowego co do sprawstwa i zawinienia oskarżonego. Z uwagi na korzystną zmianę ustalenia, że oskarżony nieumyślnie, a nie jak przyjęto w zaskarżonym orzeczeniu, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, doszło do złagodzenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych z 2 lat do 1 roku. W pozostałym zakresie wniosek o zmianę orzeczenia o karze i środku kompensacyjnym nie zasługiwał na uwzględnienie gdyż nie stwierdzono aby te elementy wyroku były rażąco, niewspółmiernie surowe.

Z kolei drugi wniosek ewentualny - o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania był całkowicie bezzasadny bowiem taki wyrok kasatoryjny jest dopuszczalny w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk oraz art. 454 § 1 kpk albo jeżeli konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu sądowego w całości. Żadna z tych sytuacji nie wystąpiła w przedmiotowej sprawie. Słusznie podniesiony zarzut apelacyjny odnośnie braków postępowania dowodowego skutkował zaś jego uzupełnieniem przed Sądem II instancji poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych i techniki samochodowej. Zgodnie z obowiązującą aktualnie procedurą karną, nastąpiło to w ramach postępowania apelacyjnego.

Lp.

Zarzut

3.2.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść wyroku, polegający na:

1)  błędnym przyjęciu w ustaleniach faktycznych, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający do przyjęcia, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu;

2)  błędnym przyjęciu, że oskarżony J. K. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w sytuacji gdy materiał dowodowy wskazuje, że J. K. przepisowo dokonał manewru skrętu z zachowaniem zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym;

3)  błędnym przyjęciu, że pokrzywdzony bezpośrednio przed wypadkiem nie poruszał się z prędkością powyżej 70 km/h.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ten zarzut odwoławczy, jak już powyżej zasygnalizowano, ma charakter wtórny w stosunku do zgłoszonego, a omówionego kompleksowo powyżej, zarzutu obrazy prawa procesowego. W związku z tym, w tym miejscu jedynie tytułem zaakcentowania zostaną zaprezentowane najważniejsze kwestie dotyczące prawidłowości ustaleń faktycznych będących podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy o przestępstwo z art. 177 § 1 kk.

Na podstawie uznanych za w pełni wymierne i wartościowe wnioski końcowe omawianej opinii biegłego sądowego mgr inż. P. B. w sposób jednoznaczny należało potwierdzić ustalenie Sądu I instancji, że to kierujący samochodem osobowym J. K. stworzył stan zagrożenia, decydując się na wykonanie manewru skrętu w lewo nie zachował szczególnej ostrożności wbrew obowiązkom z ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (art. 22 ust. 1 PrDrog). Sąd odwoławczy podkreśla, iż na kierowcy zamierzającym wykonać manewr zmiany kierunku jazdy w lewo, ciąży nie tylko obowiązek zawczasu i wyraźnego zasygnalizowania tego manewru oraz baczenia, aby nie spowodował on zajechania drogi pojazdowi jadącemu z kierunku przeciwnego, ale także w zależności od okoliczności, wynikający z zasady szczególnej ostrożności obowiązek upewnienia się, przez spojrzenie w lusterko wsteczne lub boczne, czy znajdujący się za nim pojazd nie uniemożliwia bezpiecznego wykonania tego manewru" ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 8.3.2006 r., IV KK 416/05, OSNwSK 2006, Nr 1, poz. 511). W związku z powyższym wykluczone było, zgodne z oczekiwaniami obrońcy ustalenie, że oskarżony dobrze sprawdził czy nie jest wyprzedzany przez inny pojazd przy wykonywaniu skrętu w lewo.

Sąd Okręgowy stwierdził jednocześnie, że w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy brak było podstaw do zbudowania innego wariantu zdarzenia, czego bezskutecznie oczekiwałby apelujący. Skarżący miał natomiast słuszność kwestionując przyjętą przez Sąd I instancji umyślność w naruszeniu przez oskarżonego zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, gdyż nie było to dowodowo wykazane. Oskarżony przed manewrem skrętu w lewo poruszał się z niewielką prędkością, włączył kierunkowskaz i być może, jak wyjaśniał na rozprawie w dniu 10 listopada 2022 r., oglądał się za siebie i patrzył w lusterko. Było to jednak niedostatecznie skuteczne albowiem gdyby podjął pełną obserwację i dobrze popatrzył w swoje boczne, lewe lusterko zanim wjechał na lewy pas ruchu, miał możliwość i powinien był zobaczyć zbliżającego się motocyklistę.

Kolejne ustalenie to takie, że pokrzywdzony D. P. jechał z prędkością nieco powyżej dopuszczalnej na tym odcinku drogi (94 km/h), czyli wyższą o ponad 20 km/h niż to ustalił Sąd Rejonowy. Jednakże to nowe ustalenie odnośnie prędkości nie pozostawało w związku przyczynowo-skutkowym z wypadkiem, jaki się wydarzył. Kierujący motocyklem marki S. nie jechał brawurowo, bacznie obserwował przedpole jazdy w czasie wykonywanego manewru wyprzedzania, niezwłocznie podjął reakcje obronne (gwałtowne hamowanie i zjazd w kierunku lewej krawędzi jezdni) gdy tylko dostrzegł zamiary kierującego F. (...), jeszcze zanim zaczął on skręcać w lewo.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego J. K. od zarzucanego mu czynu,

ewentualnie: Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w najniższym możliwym wymiarze z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres jednego roku próby, uchylenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat oraz orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonego w niższej kwocie, ewentualnie: Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia pierwszego wniosku z uwagi na bezzasadność podniesionego zarzutu, jakoby kierujący samochodem marki F. (...), dokonujący manewru skrętu w lewo nie ponosił odpowiedzialności za zaistniały wypadek komunikacyjny. Przeprowadzona w instancji odwoławczej opinia biegłego w dużej mierze potwierdziła słuszność wyroku Sądu Rejonowego co do sprawstwa i zawinienia oskarżonego. Z uwagi na korzystną zmianę ustalenia, że oskarżony nieumyślnie, a nie jak przyjęto w zaskarżonym orzeczeniu, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, doszło do złagodzenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych z 2 lat do 1 roku. W pozostałym zakresie wniosek o zmianę orzeczenia o karze i środku kompensacyjnym nie zasługiwał na uwzględnienie gdyż nie stwierdzono aby te elementy wyroku były rażąco, niewspółmiernie surowe.

Z kolei drugi wniosek ewentualny - o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania był całkowicie bezzasadny bowiem taki wyrok kasatoryjny jest dopuszczalny w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk oraz art. 454 § 1 kpk albo jeżeli konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu sądowego w całości. Żadna z tych sytuacji nie wystąpiła w przedmiotowej sprawie.

Lp.

Zarzut

3.3.

Rażąca niewspółmierność kary, a mianowicie kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat dwóch, środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat oraz nawiązki na rzecz pokrzywdzonego w wysokości 20.000 zł, pomimo że społeczna szkodliwość czynu, dotychczasowa niekaralność oraz postawa oskarżonego nie przemawiały za tak surowym ukaraniem oskarżonego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut określony treścią art. 438 pkt 4 kpk jest zarzutem z kategorii ocen i zasługuje na uwzględnienie tylko wówczas, gdy wykaże się, że sąd orzekający pominął istotne okoliczności mające wpływ na wymiar kary, bądź tym okolicznościom nie nadał właściwego znaczenia i w konsekwencji wymierzył karę niewspółmierną w stopniu rażącym ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 stycznia 2018 r., II AKa 401/17, Legalis nr 1720194).

Sąd Okręgowy nie stwierdził aby wymierzona oskarżonemu kara 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby raziła surowością. Przeciwnie, kara w tej wysokości odzwierciedla wszystkie dyrektywy wymiaru kary z art. 53 § 1 i 2 kk. Biorąc pod uwagę wszystkie kwantyfikatory mające wpływ na stopień społecznej szkodliwości czynu z art. 115 § 2 kk, występujące po stronie oskarżonego okoliczności korzystne (nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, dotychczasowa niekaralność za żadne przestępstwa), a także te czynniki, które przemawiały na niekorzyść J. K. (rozmiar wyrządzonej szkody, waga naruszonych obowiązków), Sąd II instancji uznał, że orzeczona w zaskarżonym wyroku kara nie jest w żadnym razie niewspółmiernie surowa ani pod względem wykorzystanej sankcji karnej z art. 177 § 1 kk (zagrożenie karą pozbawienia wolności od 1 miesiąca do 3 lat) ani co do charakteru kary – zastosowano dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary na wyważony okres 2 lat (granice ustawowe okresu próby w tym przypadku od roku do lat 3).

Również środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych co do zasady był słuszny. Analiza zdarzenia drogowego z udziałem oskarżonego doprowadziła Sąd Okręgowy do wniosku, że jako zmotoryzowany uczestnik ruchu drogowego, nie daje on gwarancji bezpieczeństwa dla innych użytkowników dróg. Oskarżony spowodował poważne zagrożenie dokonując manewru bez zachowania wymaganej w tym wypadku szczególnej ostrożności, stworzył stan zagrożenia na drodze, przy dużym natężeniu ruchu pojazdów. Nie znaleziono przy tym podstaw dowodowych do przyjęcia przyczynienia się motocyklisty do wypadku, zatem pełna wina za jego zaistnienie leży po stronie oskarżonego.

W związku zaś z korzystną dla podsądnego zmianą ustalenia faktycznego poprzez przyjęcie, iż naruszenie przez ww. zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym miało charakter nieumyślny, poprzez nienależytą obserwację drogi, a nie że oskarżony w ogóle takiej obserwacji nie podjął, Sąd Okręgowy zdecydował o obniżeniu środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych z dwóch lat do roku czasu. Uznał bowiem, że właśnie w tym orzeczeniu należało dać wyraz umniejszeniu winy oskarżonego, który jako kierujący pojazdem mechanicznym wykazał się poważną nieostrożnością, ale nie skrajną nieodpowiedzialnością.

Niezasadny był zaś argument apelującego zmierzający do obniżenia wysokości nawiązki na rzecz pokrzywdzonego D. P., w którym skarżący odwoływał się jedynie do trudnej sytuacji materialnej i zdrowotnej jego mandanta - J. K.. Bowiem to, że oskarżony jest w podeszłym wieku, jest starszą schorowaną osobą, utrzymując się wraz z żoną ze świadczeń emerytalnych, nie stanowiło wystarczającej podstawy do umniejszenia orzeczonego na rzecz pokrzywdzonego środka kompensacyjnego. W ocenie Sądu Okręgowego wysokość nawiązki została określona z uwzględnieniem celów postępowania karnego, w tym prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego. Nawiązka w tym wypadku spełnia funkcję kompensacyjną, jest zadośćuczynieniem za doznane cierpienie i odniesione, stosunkowo poważne, liczne i długo ponad 7 dni utrzymujące się obrażenia ciała pokrzywdzonego. Zdaniem Sądu Okręgowego orzeczona przez Sąd Rejonowy nawiązka w wysokości 20.000 zł uwzględniała już w odpowiednim stopniu zarówno możliwości finansowe podsądnego oraz ogólnie jego sytuację życiową.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w najniższym możliwym wymiarze z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres jednego roku próby, uchylenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat oraz orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonego w niższej kwocie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek zasadny częściowo, tj. doszło do złagodzenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych z 2 lat do 1 roku, a to z uwagi na korzystną zmianę ustalenia, że powodując wypadek drogowy z udziałem motocyklisty oskarżony nieumyślnie, a nie jak przyjęto w zaskarżonym orzeczeniu, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym. W pozostałym zakresie wniosek o zmianę orzeczenia o karze i środku kompensacyjnym nie zasługiwał na uwzględnienie gdyż nie stwierdzono aby te elementy wyroku były rażąco, niewspółmiernie surowe.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy w pkt 1 za wyjątkiem ustalenia, że oskarżony umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz w całości: pkt 2 - orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary 6 miesięcy pozbawienia wolności, pkt 4 – zasądzenie od oskarżonego nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, pkt 5 – zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego kosztów sądowych, w tym wymiar opłaty.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powyższe punkty wyroku pozostały bez zmian i nie wymagały ingerencji ze strony Sądu odwoławczego, wobec bezzasadności apelacji obronnej oraz brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 kpk, uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana pkt 1, w opisie czynu przypisanego oskarżonemu poprzez przyjęcie, że oskarżony J. K. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez to, że przed rozpoczęciem manewru skrętu w lewo nie zachował szczególnej ostrożności i nienależycie obserwował lewy pas ruchu z kierunku, z którego nadjeżdżał motocyklista, w wyniku czego zjechał na ten pas ruchu, gdzie znajdował się wykonujący manewr wyprzedzania motocykl marki S. nr rej. (...) kierowany przez D. P. i nie ustąpił mu pierwszeństwa przejazdu.

Zwięźle o powodach zmiany

Powyższa zmiana opisu czynu była konieczna dla właściwego odzwierciedlenia na czym polegało i jaki miało charakter naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez oskarżonego jako kierującego samochodem osobowym marki F. (...) w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 24.08.2021 r.

0.0.12.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana pkt 3 poprzez skrócenie okresu obowiązywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych do 1 roku.

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w pkt 1 spowodowała potrzebę złagodzenia środka karnego wobec oskarżonego, co nastąpiło poprzez skrócenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych do 1 roku. Szczegółowe uzasadnienie tej decyzji powyżej, w tabeli nr 3.3.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Na podstawie art. 636 § 1 kpk kosztami postępowania odwoławczego obciążono oskarżonego jako podmiot, w którego imieniu wniesiono apelację, która co do istoty nie została uwzględniona. Na koszty te składa się 20 złotych z tytułu zryczałtowanych opłat za doręczenie wezwań i innych pism. Kwota ta wynika z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2013, poz. 663 ze zm.). Drugi składnik tych kosztów stanowi wydatek w postaci wynagrodzenia biegłego za wydaną opinię pisemną i uzupełniającą ustną (art. 618 § 1 pkt 9 kpk). Biegły wystawił w związku z tym dwa rachunki: jeden na kwotę 6.271,55 zł i drugi na sumę 103,89 zł. Opinie potwierdzały sprawstwo i winę oskarżonego, a przesłuchanie biegłego na rozprawie przeprowadzono na wniosek obrońcy. Dlatego też Sąd odwoławczy uznał, iż koszty opiniowania powinna ponieść strona przegrywająca proces. W skład kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, na podstawie art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 123) weszła też opłata za II instancję w wysokości 120 zł.

Sąd Okręgowy nie widział podstaw do zwolnienia oskarżonego od poniesienia tychże należności na rzecz Skarbu Państwa, nie znajdując ku temu wyjątkowych przesłanek z art. 624 § 1 kpk. Koszty te są stosunkowo wysokie, lecz oskarżony musiał się z nimi liczyć, a miał odpowiednio dużo czasu od wydania wyroku przez Sąd I instancji do wyrokowania przez Sąd II instancji aby zgromadzić środki finansowe na ten cel. Należało tu wspomnieć, że oskarżony był właścicielem samochodu, który uczestniczył w wypadku, mógł więc go sprzedać, a środki przeznaczyć na zapłatę należności z tego procesu.

7.  PODPIS

Hanna Bartkowiak