Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 433/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Szamotułach z dnia 20 lutego 2020 roku, sygnatura akt II K 881/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXX

XXXXXX

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXX

XXXXXX

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia, to jest art. 5 § 2 k.p.k. i art. 366 §1 k.p.k.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

K. G. oskarżono o to, że w dniu 25 maja 2019 roku, miejscowości S., kierował w ruchu lądowym pojazdem marki M. numer rejestracyjny (...), będąc w stanienie trzeźwości, mając w zakresie 1,12 – 1,19 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, będąc uprzednio prawomocnie skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości wyrokiem Sądu Rejonowego w Szamotułach sygnatura II K 446/17, to jest o popełnienie przestępstwa z art. 178 a § 1 i § 4 k.k.

(akt oskarżenia- karta 50 akt II K 881/19)

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2020 roku Sąd Rejonowy w Szamotułach uniewinnił K. G. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 178 a § 1 i § 4 k.k., a z pisemnego uzasadnienia wyroku wynika, że w sprawie brak dowodów na których można by oprzeć ustalenie, że do przestępstwa doszło w miejscu ogólnie dostępnym dla innych uczestników ruchu drogowego i stosując dyrektywę wynikającą z treści art. 5 § 2 k.p.k. wątpliwości w rozpoznawanej sprawie, iż działanie oskarżonego wypełniło znamiona zarzucanego mu przestępstwa rozstrzygnięto na jego korzyść i dlatego oskarżonego uniewinniono.

(wyrok – karta 73 akt; pisemne uzasadnienie – karty 75 – 78 akt II K 881/19)

Z wyrokiem tym nie zgodził się Prokurator Rejonowy w Pile, zarzucając obrazę przepisów postępowania, to jest art. 366 § 1 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia, polegającą na zaniechaniu wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy i nieustaleniu, czy do popełnienia zarzucanego oskarżonemu czynu doszło w ruchu lądowym, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. i błędnego przyjęcia, że w przedmiotowej sprawie zachodziły niedające się usunąć wątpliwości, które należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego, co doprowadziło do jego uniewinnienia, wnosząc konsekwencji tych zarzutów o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Szamotułach do ponownego rozpoznania.

(apelacja prokuratora – karty 82 – 86 akt II K 881/19)

Sąd Odwoławczy, niestety, w pierwszej kolejności musi wskazać, że wywiedziona przez fachowy podmiot apelacja jest wadliwa, niepełna. Skarżący pisze, że skarży wyrok w całości, jednak następnie zarzuty, jak i ich uzasadnienie, dotyczą wyłącznie obrazy prawa procesowego. W swojej apelacji Prokurator Rejonowy w Pile nie zarzuca Sądowi I instancji błędu w ustaleniach faktycznych. Tymczasem istnieje ścisły związek pomiędzy zarzutem obrazy przepisów postępowania a zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych (art. 438 pkt 3 k.p.k.). Ścisłe powiązanie tych dwóch rodzajów zarzutów polega na tym, że w prawidłowo sporządzonej apelacji nie mogą występować jedynie zarzuty obrazy przepisów postępowania, gdyż konsekwencją ich naruszenia jest błąd w ustaleniach faktycznych, wynikający bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd „braku”), bądź to z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd „dowolności”). W sytuacji zatem gdy skarżący nie wskazuje błędu w ustaleniach faktycznych, to nie tylko nie wykazuje wpływu obrazy przepisów postępowania na treść wyroku, a tym samym nie respektuje wymogów określonych w art. 438 pkt 2 k.p.k., ale co istotniejsze - w efekcie powyższe prowadzi do wniosku, iż skarżący nie kwestionuje dokonanych przez sąd I instancji ustaleń faktycznych, skoro w zarzutach apelacji nie zawarł zarzutu opartego o art. 438 pkt 3 k.p.k.

Odnosząc się zaś do konkretnych zarzutów apelacji, to Sąd Okręgowy jedynie w części podziela zarzuty obrazy prawa procesowego.

Sąd Okręgowy w pełni zgadza się z Sądem I instancji, że to rolą oskarżyciela publicznego jest, w ramach prowadzonego postępowania przygotowawczego, zebrać dowody wykazujące zrealizowanie znamion przedmiotowych czynu zabronionego, którego popełnienie zarzucono oskarżonemu. W niniejszej sprawie oskarżyciel publiczny zebrał materiał dowodowy, który jego zdaniem uzasadniał postawienie oskarżonemu zarzutu z art. 178 a § 1 i § 4 k.k. A Sąd Rejonowy, realizując przepis art. 366 § 1 k.p.k., pokierował rozprawą i czuwał nad jej prawidłowym przebiegiem, bacząc, aby zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska skarżącego, aby w sprawie niniejszej zabrakło inicjatywy dowodowej Sądu I instancji, co doprowadziło do uniewinnienia oskarżonego. Zabrakło jedynie prawidłowej racjonalnej oceny zebranego przez oskarżyciela materiału dowodowego, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych, iż działanie oskarżonego nie wyczerpało wszystkich znamion zarzucanego mu przestępstwa z art. 178 a § 1 i § 4 k.k.

Zatem zarzut obrazy art. 366 § 1 k.p.k. jest całkowicie chybiony.

Natomiast Sąd Okręgowy podziela stanowisko skarżącego co do wadliwości zastosowania art. 5 § 2 k.p.k. Skoro bowiem, zdaniem Sądu I instancji, w sprawie brak dowodów na których można by oprzeć ustalenie, że do przestępstwa doszło w miejscu ogólnie dostępnym dla innych uczestników ruchu drogowego, to po prostu należało oskarżonego uniewinnić. I to bez potrzeby stosowania zasady rozstrzygania wątpliwości na jego korzyść. Gdyż przy takim stanowisku Sądu I instancji wątpliwości tych po prostu nie było.

Przechodząc zaś do realiów niniejszej sprawy, to Sąd Rejonowy przeprowadził w niniejszej sprawie wyczerpujące postępowanie dowodowe, na co wskazuje nie tylko zawartość akt niniejszej sprawy, ale przede wszystkim dowody w oparciu, o które Sąd I instancji ustalił stan faktyczny sprawy (karta 75 - 77 akt). Sąd Okręgowy z kolei, przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego orzeczenia, nie dostrzegł, aby istniała konieczność przeprowadzenia jeszcze jakiegoś innego dowodu, który pomógłby w ustaleniu przebiegu przedmiotowego zdarzenia, gdyż jego zdaniem zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje na to, iż oskarżony popełnił zarzucane mu przestępstwo.

Sąd I instancji procedował z poszanowaniem wszelkich reguł i zasad postępowania oraz nie dopuścił się obrazy przepisów kodeksu postępowania karnego. W toku postępowania zostały wyjaśnione - zgodnie z nakazem płynącym z dyspozycji przepisu art. 366 § 1 k.p.k. - wszystkie istotne dla sprawy okoliczności.

Następnie Sąd Rejonowy dokonał oceny zebranego w sprawie i w całości ujawnionego materiału dowodowego i to w sposób czyniący zadość obowiązującym w tym względzie zasadom (art. 7 k.p.k.). Każdy z ujawnionych w toku przewodu sądowego dowodów poddany został ocenie, która uwzględnia wskazania doświadczenia życiowego i reguły logicznego rozumowania. Potwierdza to analiza akt sprawy i uzasadnienie wyroku, w którym prawidłowo wskazano, jakie fakty zostały uznane za udowodnione i jakie dowody były podstawą ich przyjęcia. Ocena materiału dowodowego nie budzi zastrzeżeń, albowiem nie wykracza poza ramy swobodnej ich oceny, jest dokładna i nie wykazuje błędów logicznych.

Podkreślić przy tym należy, że żadna ze stron nie kwestionowała materiału dowodowego, ujawnionego w toku postępowania sądowego, ani też poprawności jego oceny.

Niestety przeprowadzenie wyczerpującego postępowania dowodowego i nawet prawidłowa ocena dowodów nie ustrzegły Sądu I instancji przed błędną, nielogiczną i nieprzekonywującą oceną zachowania oskarżonego K. G., jako niewyczerpującego znamion zarzucanego mu przestępstwa.

I tu dochodzimy do istoty tej sprawy, a więc do popełnienia przez Sąd I instancji błędu w ustaleniach faktycznych.

Błąd istotnych ustaleń faktycznych zachodzi wówczas, gdy treść dokonanych ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd nie odpowiada zasadom rozumowania, a błąd mógł mieć wpływ na treść orzeczenia. Uchybienie to może mieć postać „błędu braku” albo „błędu dowolności", czyli nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7 k.p.k.) np. błąd logiczny, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonywającym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, czy oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych. W obu wypadkach, uchybienie dotyczy sytuacji, w której dowody stanowiące podstawę orzeczenia zostały prawidłowo ujawnione i ocenione.

Zgodnie z przepisem art. 178a § 1 k.k. kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Zgodnie zaś § 4 tegoż artykułu, jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. może popełnić osoba, która - znajdując się w stanie nietrzeźwości - prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym. Należy pamiętać, że „ruchem lądowym” jest nie tylko ruch na drogach publicznych, w strefach zamieszkania, lecz także ruch w miejscach dostępnych dla powszechnego użytku.

Z wielu orzeczeń (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2013 r., V KK 435/15, postanowienie z dnia 30 lipca 2015 r., IV KK 201/15, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2016 r., IV KK 324/15, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2016 r., V KK 258/16), w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że przewidziane w art. 178a § 1 k.k. kryterium „ruchu lądowego” należy wiązać nie tyle z formalnym statusem konkretnej drogi, czy też określonego miejsca, lecz z faktyczną dostępnością i rzeczywistym jego wykorzystaniem dla ruchu pojazdów i innych uczestników. Tym samym, samo stwierdzenie, że do zdarzenia z udziałem oskarżonego, prowadzącego samochód marki M. numer rejestracyjny (...) i będącego pod wpływem alkoholu w stężeniu wynikającym ze wskazań urządzeń pomiarowych, doszło na podwórzu posesji numer (...),przy ul. (...), nie wyklucza możliwości przypisania mu czynu z art. 178a § 1 k.k. Z zeznań przesłuchanych świadków wynika bowiem, że na podwórzu tym, z jednej i drugiej strojny budynku wielomieszkaniowego, mieszkańcy zrobili sobie parking, z którego korzystali mieszkańcy, a także niewątpliwie osoby do nich przyjeżdzające, kurierzy, śmieciarki i inne pojazdy, poruszali się tam także piesi, bawiły dzieci. Dowody te uprawniały więc do konkluzji, że teren ten, określany jako podwórze, był dostępny i rzeczywiście wykorzystywany dla ruchu pojazdów, spełniał więc kryterium „ruchu lądowego”. Przemawia za tym fakt, iż oskarżony uszkodził jeden z zaparkowanych tam pojazdów.

Przestępstwo określone w art. 178a § 1 k.k. może być popełnione w każdym miejscu, gdzie odbywa się ruch pojazdów. Jest ono tożsame z miejscem popełnienia przestępstwa wypadku w komunikacji (art. 177 k.k.). Dla karalności tego czynu nie jest wymagane, by pojazd mechaniczny był prowadzony na drodze publicznej (wyr. SN z 10.3.1964 r., IV K 1296/61, OSPiKA 1964, Nr 11, poz. 225; wyr. SA w Krakowie z 7.4.2004 r., II AKa 69/04, Prok. i Pr. 2004, Nr 10, poz. 18; wyr. SA w Krakowie z 7.7.2004 r., II AKa 131 /04, KZS 2004, Nr 9, poz. 35 ). Ważne jest, by było to miejsce, w którym odbywa się ruch pojazdów, a takim właśnie miejscem było podwórze posesji numer (...) przy ul. (...) w S..

W kontekście powyższego nie może budzić wątpliwości, iż Sąd Rejonowy popełnił błąd przyjmując, iż miejsce gdzie oskarżony prowadził samochód w stanie nietrzeźwości nie jest ogólnie dostępne i nie odbywa się tam ruch pojazdów.

Mankamenty rozumowania Sądu Rejonowego musiały skutkować uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy w zakresie czynu zarzucanego oskarżonemu, do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji.

Wniosek

uchylenie zaskarżonego wyroku

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zważywszy na ewidentny błąd w ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego, konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.1XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Bezwzględna przyczyna odwoławcza

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Na skutek oczywistego błędu w ustaleniach faktycznych Sąd I instancji uniewinnił oskarżonego, a zarzut postawiony K. G. w akcie oskarżenia jest zasadny.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd I instancji winien przeprowadzić ponownie postępowanie sądowe, a następnie ocenić, i to zgodnie z obowiązującymi w tym przedmiocie regułami, zgromadzony materiał dowodowy i rozważyć, czy materiał ten rzeczywiście nie potwierdza zarzutu aktu oskarżenia w opisanym przez oskarżyciela publicznego kształcie, czy jednak zarzut ten jest zasadny.

Sporządzając zaś pisemne uzasadnienie wydanego wyroku, Sąd Rejonowy winien, pamiętając o treści art. 424 k.p.k., dokładnie i szczegółowo przedstawić dokonaną przez siebie ocenę materiału dowodowego i wnioski z niego wynikające, zastosowaną kwalifikację oraz ewentualnie wymierzoną oskarżonemu karę, tak, aby rozpoznając ewentualne przyszłe apelacje, Sąd Odwoławczy mógł dokonać oceny prawidłowości rozumowania Sądu I instancji.

Oczywiście, w ramach ponownej wstępnej kontroli aktu oskarżenia, Sąd Rejonowy może rozważyć dokonanie zwrotu sprawy oskarżycielowi publicznemu celem poszerzenia materiału dowodowego w zakresie dostępności, zwłaszcza dla ruchu pojazdów, miejsca zdarzenia.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

7.  PODPIS

/Małgorzata Ziołecka/