Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IV Wydział Karny–Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Hanna Bartkowiak

Protokolant: prot. sąd. Angelika Kubiaczyk

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2024 r.

sprawy A. S.

obwinionego z art. 86b § 1 kw

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z dnia 25 marca 2024 r., sygn. akt VI W 1308/23

1.  Zmienia zaskarżony wyrok w pkt I doprecyzowując, iż czyn obwinionego

stanowi wykroczenie z art. 86b § 1 pkt 1 kw.

2.  W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

3.  Zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50 zł tytułem zwrotu zryczałtowanych kosztów postępowania w sprawach o wykroczenia za instancję odwoławczą i wymierza mu opłatę za II instancję w kwocie 150 zł.

Hanna Bartkowiak

UZASADNIENIE

A. S. został obwiniony o to, że w dniu 14 czerwca 2023 r. około godziny 15:10 na ul. (...), kierując pojazdem B. (...) o nr rej. (...), który skręcał w drogę poprzeczną nie ustąpił pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na przecinaniu się jezdni drogi, na którą wjeżdżał, tj. wykroczenie z art. 86b § 1 kw w zw. z § 26 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym.

Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, wyrokiem nakazowym z dnia 1 grudnia 2023 r. wydanym w postępowaniu o sygn. akt VI W 1308/23, uznał obwinionego za winnego popełnienia wykroczenia z art. 86b § 1 kw w zw. z § 26 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym dokonanego w sposób wyżej opisany i za to na podstawie art. 86b § 1 kw w zw. z art. 9 § 1 kw w zw. z art. 24 § 1 i 3 kw wymierzył mu karę grzywny w wysokości 1.500 zł. Ponadto Sąd orzekł wobec obwinionego środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na okres 6 miesięcy. W punkcie 3 wyroku nakazowego orzeczono zaś o kosztach sądowych, którymi obciążono obwinionego (k. 30-30v).

Od tego wyroku sprzeciw skutecznie wniósł obrońca obwinionego (k. 34).

Po rozpoznaniu sprawy na rozprawie, Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, w dniu 25 marca 2024 r. wydał wyrok, uznając obwinionego A. S. za winnego popełnienia wyżej wskazanego wykroczenia z art. 86b § 1 kw i za to na podstawie wymienionego przepisu wymierzył mu karę grzywny w kwocie 1.500 zł. Ponadto, na podstawie art. 86b § 3 kw orzeczony został wobec obwinionego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 6 miesięcy. Na podstawie art. 118 § 1 i 4 kpw oraz art. 617 kpk i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa zryczałtowane wydatki postępowania w kwocie 120 zł i opłatę w wysokości 150 zł. (k. 77-78).

Powyższy wyrok zaskarżył w całości obrońca obwinionego. Zarzucił on temu orzeczeniu obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 kpk, art. 410 kpk, art. 5 § 2 kpk oraz rażącą niewspółmierność orzeczonego środka karnego.

W oparciu o powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionego od zarzucanego wykroczenia, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, ewentualnie uchylenie zastosowanego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Dodatkowo w apelacji zawnioskowano o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka, który w dniu zdarzenia jechał samochodem z obwinionym (k. 63-69). Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 23 września 2024 r. wydanym na rozprawie apelacyjnej, z powołaniem na okoliczności z art. 170 § 1 pkt 3 i 5 kpk w zw. z art. 39 § 2 kpw, wniosku dowodowego nie uwzględnił (k. 88).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna i nie zasługiwała na uwzględnienie bowiem żaden z przedstawionych przez skarżącego zarzutów nie okazał się trafny. Wbrew twierdzeniom obrońcy obwinionego, Sąd Rejonowy nie dopuścił się uchybień zaprezentowanych w apelacji, procedował prawidłowo, odniósł się do całości zgromadzonych w sprawie dowodów, a ich ocena nie była dowolna lecz swobodna i odpowiadała zasadom logicznego rozumowania, wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego. Ponadto ustalony przez organ meriti stan faktyczny został oceniony w wyniku kontroli instancyjnej jako prawidłowy, a przeciwne wskazania apelującego nie wytrzymały konfrontacji ze zgromadzonym w tej sprawie, wiarygodnym materiałem dowodowym.

Przechodząc do bardziej rozbudowanego odniesienia się do zarzutów apelacyjnych, Sąd Okręgowy nie stwierdził żadnych nieprawidłowości w ocenie dowodów w kształcie dokonanym przez organ I instancji. Wbrew odmiennym zapatrywaniom obrońcy zaprezentowanym w środku odwoławczym, Sąd Rejonowy dokonał swobodnej oceny dowodów, zgodnej ze wskazaniami z art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpw, tj. zasadami doświadczenia życiowego, logicznego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy. Sąd meriti zestawił ze sobą wszystkie dowody i trafnie przypisał przymiot wiarygodności jedynie tym z nich (bądź jedynie ich częściom), które na to zasługiwały w świetle w/w dyrektyw. Natomiast obrońca obwinionego nie wykazał we wniesionym środku odwoławczym aby doszło do takich uchybień, rozpatrywanych na gruncie dyrektyw oceny dowodów ustanowionych w art. 7 kpk. Skarżący w istocie ograniczył się do przedstawiania tez o konieczności przypisania w całości przymiotu wiarygodności wyjaśnieniom obwinionego A. S.. Istotne jednak jest to, że ta część wyjaśnień podsądnego, której odmówiono przymiotu wiarygodności była sprzeczna z wiarygodnymi zeznaniami świadka M. S.. Ponadto wersja zdarzeń przedstawiona przez A. S. odnośnie rzekomego celowego wtargnięcia pieszego pod jego samochód była w świetle dyrektyw wymienionych w art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpw kuriozalna i nieprawdopodobna. M. S. w chwili zdarzenia wracał z pracy i kierował się w stronę dworca PKP by dotrzeć do miejsca swojego zamieszkania w K.. Pomijając już to, iż zasady doświadczenia życiowego i logiki przemawiają za tym, że w takiej sytuacji pieszy pokonuje znaną, zamierzoną drogę, dbając przy tym o swoje bezpieczeństwo, to absurdalne byłoby celowe jego wejście pod koła samochodu prowadzonego przez obwinionego, gdyż mogłoby to mieć tragiczne skutki. Wedle zaś obwinionego pieszy ten na widok jego auta miałby specjalnie przyspieszyć, chcąc wymusić pierwszeństwo. Kłóci się to także z reakcją świadka M. S. na to zaistniałe zdarzenie drogowe, który niezwłocznie zawiadomił organy ścigania, a następnie dwukrotnie w tym postępowaniu złożył konsekwentne i logiczne zeznania, dokładnie opisując przebieg wydarzeń. Tego rodzaju zeznania zasługiwały na przymiot wiarygodności w świetle dyrektyw z art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpw. Nie można zaś tego powiedzieć o chwiejnych i nielogicznych wyjaśnieniach obwinionego.A. S.chciał przerzucić odpowiedzialność za zdarzenie z dnia 14 czerwca 2023 r. na świadka M. S. podnosząc, że ten przechodząc przez jednię ul. (...) w L. patrzył się w telefon. Jednakże tezy te zostały skutecznie obalone przez świadka, który zaznaczyć wyraźnie, iż z uwagi na wadę wzroku nigdy nie korzysta z telefonu komórkowego kiedy przemieszcza się po drodze. Ponadto w swoich wyjaśnieniach obwiniony podał, że to jego syn, który znajdował się na tylnym siedzeniu pojazdu na jego prośbę nagrywał M. S., tymczasem na zdjęciach przedstawionych do akt widać wyraźnie, że nagranie wykonywała osoba siedząca na miejscu pasażera. Ponadto, absurdalne są zapewnienia obwinionego, iż bacznie obserwował pieszego i widział go już wcześniej zanim ten wszedł na jezdnię, w świetle ustalonego w tym postępowaniu zachowania A. S., który nie zachował wymaganej ostrożności przy wykonywaniu manewru skrętu w lewo w ulicę poprzeczną i nie ustąpił pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą zamierzał wjechać.

Obrońca obwinionego w środku odwoławczym starał się przedstawić w negatywnym świetle pieszego - M. S. i próbował wykazać, że wymieniony celowo złożył zeznania takiej treści by obarczyć odpowiedzialnością za wykroczenie obwinionego. Apelujący twierdził przy tym, że jego klient i świadek są skonfliktowani i to miałby być powód uzasadniający powiadomienie organów ścigania przez M. S. o zdarzeniu z dnia 14 czerwca 2023 r. Żadna z tych tez nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w przedmiotowej sprawie. Obaj panowie wcześniej się nie znali, a poróżniła ich dopiero sytuacja drogowa będąca przedmiotem tej sprawy. Obwiniony jest zaś osobą najbardziej zainteresowaną jej wynikiem, a pokrzywdzony nawet nie zgłaszał chęci wstąpienia w rolę oskarżyciela posiłkowego. Konkludując wszystko powyższe, kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła żadnych nieprawidłowości w ocenie całego zgromadzonego materiału dowodowego, która okazała się w pełni obiektywna i wszechstronna, a przeciwne stanowisko apelującego były całkowicie chybione.

Przechodząc do omówienia drugiego z zarzutów obrazy przepisów postępowania, a mianowicie naruszenia przez Sąd Rejonowy zasady procesowej wyrażonej w art. 5 § 2 kpk (mającej zastosowanie na podstawie art. 8 kpw także w postępowaniach w sprawach o wykroczenia), należy rozpocząć od przypomnienia, że do dyrektywy zawartej w art. 5 § 2 kpk można skutecznie odwoływać się jedynie w przypadku, gdy istniejące w sprawie wątpliwości nie dają się usunąć w drodze czynności dowodowych. Nie ma ona zastosowania tam, gdzie występuje zwykłe przeciwstawienie jednym dowodów – innym i pozostaje do przeprowadzenia racjonalna analiza wiarygodności poszczególnych grup dowodów ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 września 2021 r., sygn. akt II AKa 237/20, Legalis nr 2631262). Dlatego nie można bezkrytycznie przyjmować, że sam fakt, iż w sprawie jest możliwe przyjęcie więcej niż jednej wersji zdarzenia, obliguje sąd każdorazowo do wyboru wersji najbardziej dla oskarżonego korzystnej. Takie rozumienie zasady in dubio pro reo z art. 5 § 2 kpk byłoby jej wypaczeniem. Z pewnością przepis ten nie stanowi nakazu uniewinnienia oskarżonego w każdej sytuacji, gdy w sprawie został przedstawiony materiał dowodowy sprzeczny w wymowie. Nie może być wątpliwości co do tego, że sąd prowadzi tak długo postępowanie dowodowe, aż ustali prawdziwy przebieg wydarzeń, a więc rozwieje swoje wątpliwości w tym zakresie. Tylko jeśli rezultaty prowadzonego postępowania dowodowego nie rozwieją takich wątpliwości – może wchodzić w grę instytucja z art. 5 § 2 kpk. Natomiast w sytuacji, gdy dokonanie określonych ustaleń faktycznych zależne jest od dania wiary tej lub innej grupie dowodów lub też dania wiary wyjaśnieniom oskarżonego czy też pokrzywdzonego, należy dokonać swobodnej oceny dowodów zgodnie z zasadą z art. 7 kpk, zaś rozstrzygnięciu powstających wątpliwości służy w pierwszej kolejności inicjatywa dowodowa ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2022 r., sygn. akt V KK 136/21, Legalis nr 2714190). W rozpatrywanej sprawie Sąd Rejonowy dysponował wystarczającymi dowodami dla poczynienia trafnych i niewątpliwych ustaleń faktycznych co do winy i sprawstwa obwinionego. W ocenie Sądu odwoławczego nie zaistniały zatem żadne niedające się usunąć wątpliwości, które należałoby rozstrzygnąć na korzyść A. S..

Apelujący wiele uwagi poświęcił wykazaniu, że to M. S. wchodząc na jezdnię drogi na skrzyżowaniu ul. (...) z ul. (...) w L. nie zachował ostrożności wymaganej przez przepisy ustawy – Prawo o ruchu drogowym, gdyż nie obejrzał się w prawo czy żaden z jadących ul. (...) pojazdów nie zamierza wykonać manewru skrętu w ul. (...). Tymczasem jest to zagadnienie mające znaczenie drugorzędne albowiem nawet w wypadku, gdyby pieszy nie dochował ciążących na nim jako uczestniku ruchu drogowego obowiązków, nie zwalniało to w żaden sposób obwinionego z przestrzegania przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym jako osoby kierującej pojazdem. Kluczowym w tej sprawie przepisem jest art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, stanowiącym, że kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża. A. S. w dniu 14 czerwca 2023 r. w L. nie zastosował się do tego i tym samym, swoim zachowaniem wyczerpał wszystkie znamiona wykroczenia z art. 86 § 1 pkt 1 kw.

Obrońca obwinionego zbędnie poruszał w apelacji kwestię parkowania samochodów po jednej stronie jezdni ul. (...) albowiem na zdjęciach oraz nagraniu znajdującym się w aktach sprawy widać, że akurat w chwili zdarzenia żadne samochody nie były zaparkowane na jezdni ul. (...) w pobliżu skrzyżowania (nagranie wykonano krótko po zdarzeniu). Wobec tego Sąd odwoławczy nie widział potrzeby bardziej szczegółowego omawiania tego zagadnienia. Zaskarżony wyrok zasługiwał zatem na podtrzymanie w zakresie zarówno sprawstwa, jak i zawinienia zarzuconego obwinionemu wykroczenia drogowego.

Zdaniem Sądu Okręgowego niezasadny okazał się także zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonego przez Sąd Rejonowy środka karnego. Podkreślenia wymaga, że w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, zarzut niewspółmierności kary (bądź środka karnego), jako zarzut z kategorii ocen, można podnosić wówczas „gdy kara (lub środek karny) jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy – gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą” ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1985 r., sygn. akt V KRN 178/85, OSNKW 1985/7-8/60). Mając na względzie powyższe, organ odwoławczy nie stwierdził by orzeczenie o zakazie prowadzenia pojazdów na okres 6 miesięcy było rozstrzygnięciem niewspółmiernie surowym do wagi osądzanego czynu. Krytyki wymagał co prawda brak uzasadnienia przez Sąd Rejonowy wspominanego wyżej rozstrzygnięcia o środku karnym. Pomimo jednak tego uchybienia, samo nałożenie na obwinionego tego środka karnego było zdaniem organu odwoławczego prawidłowe. Możliwość taką przewiduje bowiem art. 86b § 3 kw. A. S. jako kierujący pojazdem zachował się wysoce nagannie i wymagało to odpowiedniej reakcji ze strony organów wymiaru sprawiedliwości. Obwiniony nie dość, że świadomie naruszył jeden z przepisów Prawa o ruchu drogowym, to na zwrócenie mu uwagi przez pieszego zareagował zupełnie nieadekwatnie do sytuacji i użył wobec niego gazu pieprzowego oraz kierował wobec niego wulgaryzmy. A. S. nie wyraził skruchy i nie przeprosił pieszego na wymuszenie pierwszeństwa. Zamiast tego zachował się butnie i arogancko, za nic mając naruszenie jednej z podstawowych zasad ruchu drogowego. Poza tym, obwiniony wyczerpując znamiona wykroczenia z art. 86b § 1 pkt 1 kw stworzył zagrożenie bezpieczeństwa pieszego, gdyż nadjechał z dość dużą prędkością, tak że pieszy w reakcji obronnej kontaktował z pojazdem B.. Tego typu zachowanie obwinionego należało wychowawczo ukarać i czasowo wykluczyć go z ruchu drogowego jako kierowcę pojazdów mechanicznych. Nie ma przy tym znaczenia, że obwinionemu uprawnienia do kierowania samochodem są niezbędne dla funkcjonowania jego rodziny, gdyż winien mieć on tę okoliczność na względzie kiedy zdecydował się popełnić przypisane mu wykroczenie. Zastosowany środek karny (orzeczony na najkrótszy okres przewidziany przez kodeks wykroczeń) w połączeniu z orzeczoną karą grzywny uświadomią obwinionemu naganność i niedopuszczalność tego typu zachowań, jakie miało miejsce z jego strony w dniu 14 czerwca 2023 r. Przeciwne stanowisko obrony na temat orzeczonego środka karnego nie spotkało się z aprobatą organu odwoławczego. Sąd Okręgowy nie miał także zastrzeżeń do wymiaru kary grzywny, która została orzeczona w najniższym możliwym wymiarze przewidzianym w art. 86 § 1 pkt 1 kw.

Z urzędu Sąd II instancji zauważa, że przepis art. 86b § 1 kw ma jednostki redakcyjne w postaci punktów. Tymczasem Sąd Rejonowy przypisał obwinionemu odpowiedzialność za wykroczenie z art. 86b § 1 kw bez sprecyzowania konkretnego punktu tego paragrafu. Uchybienie to wymagało ingerencji ze strony Sądu Okręgowego w ramach kontroli odwoławczej. Dlatego też, zaskarżony wyrok został zmieniony w pkt I poprzez doprecyzowanie, iż czyn obwinionego stanowi wykroczenie z art. 86 § 1 pkt 1 kw (pkt 1 wyroku Sądu Okręgowego z dnia 23 września 2024 r.)

Nie dostrzegając podstaw do dalszej ingerencji w treść zaskarżonego wyroku, w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy, o czym orzeczono w punkcie 2 wyroku.

W pkt 3 swego wyroku Sąd Okręgowy orzekł o kosztach postępowania odwoławczego. Zgodnie z art. 636 § 1 kpk (znajdującym zgodnie z art. 121 § 2 kpw zastosowanie także w sprawach o wykroczenia) w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego, wniesionego wyłącznie przez obwinionego lub oskarżyciela posiłkowego, koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi na ogólnych zasadach ten, kto wniósł środek odwoławczy. W sprawach o wykroczenia wydatki wykładane przez Skarb Państwa mają charakter zryczałtowany (art. 118 i 119 kpw). Zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty sądowej od wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia, wysokość zryczałtowanych wydatków w sprawach o wykroczenia za postępowanie przed sądem II instancji wynosi 50 złotych od jednego obwinionego lub oskarżyciela posiłkowego. Dlatego też, Sąd Okręgowy zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50 zł tytułem zwrotu zryczałtowanych kosztów postępowania w sprawach o wykroczenia za instancję odwoławczą. Ponadto wymierzono obwinionemu opłatę za II instancję w kwocie 150 zł. Wysokość opłaty została ustalona w oparciu o przepisy art. 21 pkt 2 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych.

Hanna Bartkowiak