Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 pażdziernika.2014r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Leszek Matuszewski

Protokolant: prot. sąd. N. K.

po rozpoznaniu w dniu 20.10.2014r. sprawy T. M. obwinionego o popełnienie wykroczeń z art. 119§ 1 kw i inne, na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Wągrowcu – VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w C. z dnia 23.06.2014r., sygn. akt VIIW 273/14

1.  uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wągrowcu – VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w C.,

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. B. kwotę 516,60 zł ( w tym VAT) tytułem wynagrodzenia za obronę obwinionego w postępowaniu odwoławczym.

L. M.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Wągrowcu-VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w C., wyrokiem zaocznym z dnia 23 czerwca 2014 roku, sygn. akt VII W 273/14 uznał podsądnego T. M. za winnego tego, że:

⚫

w dniu 8 kwietnia 2014 roku o godzinie 11:00 w C. przy ul. (...) w Domu Pomocy Społecznej dokonał kradzieży około 10 gram tytoniu o wartości 3 zł na szkodę G. P., tj. wykroczenia z art. 119 § 1 k.w,

⚫

W dniu 8 kwietnia 2014 roku o godzinie 11:50 w C. przy ul. (...) w Domu Pomocy Społecznej wbrew obowiązkowi nie udzielił właściwemu organowi państwowemu-funkcjonariuszowi Policji K. W. wiadomości co do swojej tożsamości, tj. wykroczenia z art.65 § 2 k.w. i za te wykroczenia na podstawie art. 119 § 1 k.w. w związku z art. 9 §2 k.w. wymierzył mu łącznie karę grzywny w wysokości 150 złotych.

W ostatnim punkcie wyroku, na podstawie art. 118 § i 4 k.p.s.w. oraz § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 roku w sprawie zryczałtowanych wydatków postępowania i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych, obciążono obwinionego zryczałtowanymi wydatkami postępowania w kwocie 100 złotych i wymierzył mu opłatę w wysokości 30 złotych.

Z przedmiotowym wyrokiem nie zgodził się obwiniony T. M. , składając apelację. Skarżący podważył ustalenia faktyczne, które legły u podstaw jego skazania. Podkreślił, że jest w niniejszej sprawie „ kozłem ofiarnym”.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 22 k.p.s.w. wyznaczył podsądnemu obrońcę z urzędu w osobie adwokat K. B..

Obrońca obwinionego T. M. na rozprawie apelacyjnej podkreślił, że obwiniony jest osobą nieporadną, a zatem już na etapie postępowania przed Sądem I instancji winien mieć wyznaczonego obrońcę z urzędu. Nadto postępowanie dowodowe przed Sądem I instancji było oparte się jedynie na wypowiedziach pokrzywdzonego. Reprezentant obwinionego dodał nadto, że dom opieki społecznej, w której przebywa obwiniony dysponuje dokumentem, z którego wynika, że podsądny jest osobą o umiarkowanym stopniu upośledzenia ( k.62).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obwinionego T. M. okazała się konieczna, prowadząc do kontroli odwoławczej, skutkującej uchyleniem zaskarżonego orzeczenia.

Zasadniczym powodem uchylenia kontestowanego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, są okoliczności ujawnione na etapie postępowania odwoławczego. Są one tego rodzaju, że rodzą poważne wątpliwości zarówno, co do poczytalności podsądnego, jak i jego sprawstwa.

Zdaniem Sądu Okręgowego, zachowanie podsądnego, jak i twierdzenia jego obrońcy na rozprawie odwoławczej, wskazują na uzasadnioną wątpliwość, co do poczytalności T. M. ( art. 21 § 1 ust. 2 k.p.s.w.). Sąd odwoławczy przypomina, że do przyjęcia, że zachodzi uzasadniona wątpliwość co do poczytalności oskarżonego, nie jest konieczne, aby wątpliwość w tym zakresie miała charakter ewidentny. Wystarczające jest jedynie uprawdopodobnienie tego, że poczytalność oskarżonego mogła być co najmniej ograniczona ( zob.post. SN z 21 XI 1977 r., Z 34/77, OSNKW 1977, z. 12, poz. 138 - aprobujące uwagi: M. C., Z. Doda: Przegląd..., P.. 1978, nr 7, s. 42; W. D.: Przegląd..., PiP 1979, nr 6, s. 117). Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Z kontaktu Sądu Okręgowego z T. M. w toku postępowania odwoławczego wynika, że jest on osobą skrajnie nieporadną, nie radzącą sobie z elementarnymi sprawami życia codziennego, tym bardziej racjonalną obroną w toku postępowania karnego. Co bardzo istotne, obrońca na rozprawie apelacyjnej zwrócił uwagę na dokumentację wskazującą na upośledzenie obwinionego w stopniu umiarkowanym. Połączenie w logiczny ciąg wskazanych okoliczności prowadzi do wniosku, że mamy do czynienia z uzasadnionymi wątpliwościami, co do poczytalności obwinionego. Należy podkreślić, że obwiniony nie był reprezentowany w toku postępowania karnego przez obrońcę. Sąd I instancji przeprowadził postępowanie w trybie zaocznym pod nieobecność podsądnego i wydał wyrok zaoczny. Z tego powodu, podsądny faktycznie nie miał żadnych możliwości wykonywania prawa do obrony. Z tego powodu, postępowanie dowodowe musi zostać w całości powtórzone i to z udziałem obwinionego oraz jego obrońcy, który będzie aktywnie reprezentował interesy procesowe nieporadnego obwinionego.

W toku ponownego postępowania, Sąd Rejonowy winien rozwiać powstałe wątpliwości, co do poczytalności podsądnego. W tym celu, powinien uzyskać z Domu Pomocy Społecznej w którym przebywa obwiniony dokumentację odnośnie stanu jego zdrowia, rozważyć przesłuchanie kierownika tego domu, na okoliczność, w jaki sposób podsądny funkcjonuje w swoim środowisku, a następnie przeprowadzić dowód z opinii biegłego psychiatry ( art. 42 § 2 k.p.s.w.). Dopiero podjęcie tych wszystkich czynności dowodowych pozwoli rozstrzygnąć wątpliwości odnośnie poczytalności obwinionego.

Z uwagi na powyższe poważne zastrzeżenia wzbudza ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd I instancji. W wyjątkowych realiach niniejszej sprawy, przyznanie się podsądnego do inkryminowanego wykroczenia i wyrażona wola poddania się określonej karze, nie może przemawiać automatycznie za jego sprawstwem. Nie sposób racjonalnie wykluczyć, że obwiniony przyznał się jedynie werbalnie, nie uzmysławiając sobie w ogóle wagi złożonego oświadczenia. Stan psychofizyczny podsądnego i wynikająca z niego wręcz skrajna nieporadność rodzi poważne wątpliwości, czy obwiniony, niereprezentowany przez obrońcę, zdawał sobie sprawę ze znaczenia przedstawionego mu zarzutu popełnienia czynu zabronionego i konsekwencji swoich wypowiedzi procesowych. Sądowi odwoławczemu z urzędu znane są sytuacje, kiedy osoby znajdujące się w takiej kondycji umysłowej jak T. M., przyznawały się do popełnienia zarzucanych im czynów zabronionych, których faktycznie nie dopuściły się. Co więcej, obwiniony w swoich bardzo lakonicznych wyjaśnieniach w ogóle nie przedstawił okoliczności popełnienia wykroczenia. Z protokołu wynika jedynie sformułowane językiem prawniczym oświadczenie o przyznaniu się do winy i wola poddania się karze grzywny w wysokości 150 złotych. (k10). Sąd I instancji wyrokując zaocznie nie miał żadnej sposobności, aby zweryfikować wyjaśnienia podsądnego. Z tego powodu, Sąd Rejonowy powinien ponownie odebrać od obwinionego oświadczenia dowodowe w obecności obrońcy i następnie poddać je wnikliwej analizie i ocenie.

Również pozostałe dowody ujawnione w toku postępowania nie wskazują w sposób jednoznaczny na sprawstwo obwinionego. Obrońca podsądnego ma rację, że przy obwinionym nie zabezpieczono skradzionego tytoniu. Nie wiadomo zaś, czy obciążający podsądnego- świadkowie G. P. i S. N. nie mają interesu osobistego, czy jakiegokolwiek innego, aby pomawiać go o zachowanie, które nie miało miejsca. Obwiniony w swojej apelacji wskazał przecież, ze G. P. chce doprowadzić do wydalenia go z pokoju, który z nim zajmuje. Obrońca wskazał zaś, że S. N. jest opiekunem prawnym pokrzywdzonego. Sąd Rejonowy winien ustalić, jakie relacje łączą rzeczywiście S. N. z pokrzywdzonym i uwzględnić je przy ocenie oświadczeń dowodowych wyżej wymienionych osób.

W toku ponownego postępowania sądowego, Sąd Rejonowy podejmie stosowne czynności dowodowe w celu ustalenia stanu poczytalności obwinionego. Następnie uzupełni postępowanie dowodowe poprzez przesłuchanie obwinionego, pokrzywdzonego, S. N., a także w razie konieczności kierownika domu opieki społecznej, w którym funkcjonuje podsądny- A. F.. Tak jak już podkreślono, obwiniony z racji uzasadnionych wątpliwości, co do jego poczytalności, musi być w toku postępowania rozpoznawczego, reprezentowany przez obrońcę.

Sąd Okręgowy na podstawie §14 ust.2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu (Dz.U. z dnia 3 października 2002 r. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata, obrońcy z urzędu K. B. kwotę 516,60 zł ( w tym VAT) tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Mając na uwadze powyższe Sąd odwoławczy:

1.  uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wągrowcu-VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w C.,

2.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata K. B. kwotę 516,60 złotych ( w tym VAT) tytułem wynagrodzenia za obronę obwinionego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Leszek Matuszewski

.