Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym – Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Piotr Gerke (spr.)

Sędziowie: SSO Hanna Bartkowiak

SSO Dariusz Śliwiński

Protokolant : apl. radc. A. M.

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Jacka Derdy

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2018 r.

sprawy Z. N. ,

oskarżonego z art. 271§1 i 3 k.k. oraz z art. 286§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k. w zw. z art. 270§1 k.k. i art. 11§2 k.k.,

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego we Wrześni z dnia 8 maja 2018 r., sygn. akt II K 572/17,

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu we Wrześni do ponownego rozpoznania.

Dariusz Śliwiński Piotr Gerke Hanna Bartkowiak

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 8 maja 2018 r., sygn. akt II K 572/17, Sąd Rejonowy we Wrześni:

1.  uznał oskarżonego Z. N. za winnego tego, że:

- w dniu 15 czerwca 2001 roku w P., woj. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wystawienie zaświadczenia o zarobkach, użytego do czynności związanych z udzieleniem kredytu J. G. w (...) Banku (...) S.A. Oddział w K., poświadczył nieprawdę poprzez stwierdzenie zatrudnienia i osiągania dochodów przez wymienioną osobę w (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., tj. przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k.k.,

- w dniu 18 lipca 2001 roku w P., woj. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wystawienie zaświadczenia o zarobkach, użytego do czynności związanych z udzieleniem kredytu J. D. w (...) Banku (...) S.A. Oddział w K., poświadczył nieprawdę poprzez stwierdzenie zatrudnienia i osiągania dochodów przez wymienioną osobę w (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., tj. przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k.k.,

- w dniu 28 sierpnia 2001 roku w P. woj. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wystawienie zaświadczenia o zarobkach, użytego do czynności związanych z udzieleniem kredytu A. G. w (...) Bank (...) S.A. Oddział w K., poświadczył nieprawdę poprzez stwierdzenie zatrudnienia i osiągania dochodów przez D. F. oraz J. R. w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. z siedziba w P., tj. przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k.k.

i stosując na podstawie art. 4 § 1 k.k. przepisy k.k. w brzmieniu obowiązującym w chwili popełnienia czynów, uznając powyższe przestępstwa za popełnione w ramach ciągu przestępstw z art. 91 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 120 stawek po 10 zł każda,

2.  uznał oskarżonego Z. N. za winnego tego, że:

- w dniu 12 lipca 2001 roku w K., woj. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim przedłożeniu sfałszowanego zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank (...) S.A. Oddział w K. w kwocie 50.000 zł, poprzez wprowadzenie w błąd pełnomocnika wymienionego banku podczas zawierania umowy kredytowej numer (...), co do zamiaru spłaty zaciągniętego kredytu oraz możliwości kredytowych, tj. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k.,

- w dniu 20 lipca 2001 roku w K., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z D. S., W. B. oraz J. N., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim przedłożeniu sfałszowanych zaświadczeń o zatrudnieniu i dochodach, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank (...) S.A. Oddział w K. w kwocie 40.000 zł, poprzez wprowadzenie w błąd pełnomocnika wymienionego banku podczas zawierania umowy kredytowej numer (...) co do zamiaru spłaty zaciągniętego kredytu oraz możliwości kredytowych, tj. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,

-w dniu 18 września 2001 roku w K., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. Z., J. K. oraz K. B. i dwoma innymi ustalonymi osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, po uprzednim przedłożeniu sfałszowanych zaświadczeń o zatrudnieniu i dochodach, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank (...) S.A. oddział w K., w kwocie 30.000 zł, poprzez wprowadzenie w błąd pełnomocnika wymienionego banku podczas zawierania umowy kredytowej numer (...), co do zamiaru spłaty zaciągniętego kredytu oraz możliwości kredytowych, tj. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,

i stosując na podstawie art. 4 § 1 k.k. przepisy k.k. w brzmieniu obowiązującym w chwili popełnienia czynów, uznając powyższe przestępstwa za popełnione w ramach ciągu przestępstw z art. 91 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 120 stawek po 10 zł każda,

3.  ww. kary połączył i wymierzył karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat tytułem próby oraz karę grzywny w wysokości 200 stawek dziennych po 10 zł każda,

4.  orzekł w przedmiocie naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego,

5.  rozstrzygnął w przedmiocie kosztów.

Powyższy wyrok w części co do pkt 1 i 3 na niekorzyść oskarżonego pisemną apelacją zaskarżył prokurator, zarzucając obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, polegającą na:

1.  naruszeniu art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. poprzez pominięcie w opisie czynów przypisanych oskarżonemu w pkt 1 wyroku wszystkich niezbędnych elementów jego zachowania, należących do ustawowych znamion czynu zabronionego wypełniającego dyspozycję przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k.k., a mianowicie pominięcie znamienia, iż oskarżony wystawiając zaświadczenia o zarobkach działał jako osoba uprawniona do wystawienia ww. dokumentów, co miało wpływ na treść wydanego wyroku,

2.  naruszeniu art. 413 § 1 pkt 6 k.p.k. poprzez pominięcie w pkt 3 wyroku w podstawie prawnej wymierzenia oskarżonemu kary art. 4 § 1 k.k., co miało wpływ na treść orzeczenia.

Wobec powyższego prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1.  uzupełnienie w opisie czynu w pkt 1 wyroku o znamię, iż oskarżony wystawiając zaświadczenia o zarobkach działał jako osoba uprawiona do wystawienia ww. dokumentów,

2.  powołanie w pkt 3 wyroku w podstawie prawnej art. 4 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna o tyle, że umożliwiła instancyjną kontrolę zaskarżonego wyroku, przy czym ograniczyła się ona jedynie do pierwszego z sygnalizowanych w środku odwoławczym uchybień, natomiast odnoszenie się do drugiego z nich stało się w tej sytuacji bezprzedmiotowe (art. 436 k.p.k.).

Na wstępie należy wskazać, że wniesienie środka odwoławczego, niezależnie od jego granic i zakresu, każdorazowo obliguje Sąd odwoławczy do zbadania ewentualności wystąpienia uchybień, o jakich mowa w art. 439 k.p.k. i 440 k.p.k. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy nie stwierdził wskazanych tam uchybień, osobnych zarzutów co do ich występowania nie formułował zresztą skarżący.

Odnośnie zarzutu z pkt 1 apelacji należy wskazać, że wbrew twierdzeniom prokuratora uchybienie Sądu Rejonowego polegające na pominięciu w opisie przestępstwa przypisanego oskarżonemu jednego ze znamion czynu z art. 271 § 1 i 3 k.k. (działanie oskarżonego jako osoby uprawnionej do wystawienia dokumentów), które rzeczywiście występuje w zaskarżonym orzeczeniu, nie ma charakteru jedynie „ technicznej” omyłki, która naruszyła art. 413 § 1 pkt 6 k.p.k. i którą można by sanować w toku kontroli instancyjnej przez uzupełnienie opisu tego czynu o brakujące znamię. Korekta opisu czynu w ramach kontroli instancyjnej możliwa jest bowiem jedynie wówczas, gdy dane ustalenie, choć pominięte w opisie czynu, rzeczywiście wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego i jego prawidłowej oceny. W niniejszej sprawie wniosku takiego nie można niestety wysnuć.

Należy bowiem wskazać, że jak trafnie wskazuje się w orzecznictwie: „Brak jest szczególnych uregulowań prawnych, które przypisywałyby wystawionemu przez pracodawcę zaświadczeniu o zatrudnieniu oraz wysokości wynagrodzenia szczególną cechę zaufania publicznego ze skutkami erga omnes. Wystawienie takiego dokumentu nie dokonuje się więc na podstawie szczególnych >>uprawnień<< porównywalnych z władztwem, jakie posiada funkcjonariusz publiczny. Z tego też powodu nie spełnia znamion czynu zabronionego z art. 271 § 1 KK, zaś posługiwanie się takim stwierdzającym nieprawdę zaświadczeniem o zatrudnieniu i uzyskiwanym wynagrodzeniu nie stanowi także przestępstwa z art. 273”-wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 27 czerwca 2012 r.
V KK 112/12, Legalis nr 507147. Powyższa teza Sądu Najwyższego znalazła aprobatę w orzecznictwie sądów powszechnych – zob. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt II AKa 46/15, LEX nr 1711608, gdzie stwierdzono, że: „Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, wystawiająca zaświadczenie o zatrudnieniu osobie niebędącej jej pracownikiem, w którym to zaświadczeniu zawarto nieprawdziwe informacje, nie jest >>inną osobą uprawnioną do wystawienia dokumentów<< w rozumieniu art. 271 § 1 k.k.”.

Tym samym w sprawie doszło do obrazy przepisów postępowania, ale nie art. 413 k.p.k., a art. 387 § 2 k.p.k. (obraza tego przepisu jest więc pierwotną przyczyną uchybienia Sądu Rejonowego w redakcji opisu czynu przypisanego wytkniętej w apelacji), albowiem zachodziły co najmniej poważne wątpliwości, czy oskarżony winny jest przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k.k. Z uwagi na fakt, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku sporządzone było w trybie art. 424 § 3 k.p.k., brak było możliwości instancyjnej kontroli zaskarżonego orzeczenia, a w szczególności toku rozumowania Sądu Rejonowego, które doprowadziło ten Sąd do wniosku, że oskarżony jest winny przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k.k.

Należy również wskazać, że stwierdzenie powyższej nieprawidłowości rzutuje na negatywną ocenę całego wyroku, a więc również co do przestępstw kwalifikowanych z art. 286 § 1 k.k. i inne. Wyrok bowiem został wydany w trybie konsensualnym, zatem wadliwość jednego z elementów objętych porozumieniem pociąga za sobą wadliwość całego wyroku, gdyż pozostałe elementy porozumienia (zwłaszcza co do kar i innych środków) pozostają tu w nierozerwalnym związku z ww. nieprawidłowym rozstrzygnięciem; można również wskazać na poważną wątpliwość, czy uznanie, że oskarżony nie wypełnił znamion czynu z art. 271 § 1 i 3 k.k. nie stoi na przeszkodzie w kwalifikowaniu czynów z pkt II, IV i VI wyroku na podstawie art. 270 § 1 k.k. (art. 270§1 k.k. penalizuje fałsz materialny, a nie intelektualny).

Z uwagi na ten fakt, wyrok w tym zakresie nie mógł podlegać instancyjnej zmianie, lecz uchyleniu, albowiem istnieje konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości (art. 437 § 2 k.p.k.). Konstatacja ta była wystarczająca do wydania orzeczenia, zatem brak było konieczności rozpoznania zarzutu z pkt 2 apelacji (art. 436 k.p.k.).

Sąd Rejonowy rozstrzygając ponownie powyższą sprawę powinien rozważyć, czy oskarżony Z. N. swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu zabronionego z art. 271 § 1 i 3 k.k., biorąc pod uwagę przywołane w niniejszej sprawie zapatrywania. Sąd Rejonowy musi również rozważyć, czy wnioski wyciągnięte w tym zakresie rzutować będą na sądowy wymiar kary za przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i inne, przypisane oskarżonemu w zaskarżonym wyroku oraz możliwość kwalifikacji tych przestępstw z art. 270 § 1 k.k.

Dariusz Śliwiński Piotr Gerke Hanna Bartkowiak