Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26.09.2017r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący; SSO Leszek Matuszewski

Protokolant: st. sekr. sąd. Aleksandra Langocz

Przy udziale J. W. Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu oraz M. P. starszego aspiranta (...) Skarbowego w P., po rozpoznaniu w dniu 19.09.2017r. sprawy P. M. i D. K. (1) oskarżonych z art. 107§ 1kks, na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych od wyroku Sądu Rejonowego w Szamotułach z dnia 26.04.2017r., sygn. akt IIK 1081/16

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

II.  zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa po połowie, tj. po 10 zł wyłożone koszty postępowania odwoławczego i wymierza im opłatę za II instancję i tak;

⚫

oskarżonemu P. M. w kwocie 4000 zł

⚫

oskarżonemu D. K. (1) w kwocie 1000 zł.

L. M.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Szamotułach wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2017 roku, sygn. akt II K 1081/16 uznał oskarżonego P. M. za winnego popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 107 § 1 k.k.s. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 400 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych.

W tym samym wyroku uznano podsądnego D. K. (1) za winnego tego, że działając wspólnie i w porozumieniu z oskarżonym P. M. właścicielem firmy (...) P. M. z siedzibą w C. , Aleja (...) lok. 145, urządzał w dniu 2 grudnia 2015 roku gry na automatach : H. S. b/nr , M. b/nr, H. S. n/nr U. (...) b/nr w lokalu o nazwie (...) zlokalizowanym przy ul. (...) (...)-(...) W. wbrew zasadom określonym w art. 14 ust. 1 oraz art. 23 a ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych, tj. przestępstwa z art. 107 § 1 k.k.s. i za to na podstawie art. 107 §1 k.k.s. wymierzył mu karę 100 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych.

W kolejnych punktach orzeczono przepadek służących do popełnienia automatów do gier oraz środek karny przepadku zabezpieczonych w automatach środków pieniężnych w kwocie 240 złotych i środek karny wobec oskarżonego D. K. (1) przepadku równowartości kwoty 3104 zł.

Z powyższym wyrokiem nie zgodzili się obrońcy oskarżonych składając apelację i zaskarżając wyrok w całości.

Obrońca P. M. zarzucił orzeczeniu obrazę prawa materialnego tj. art. 10 § 4 k.k.s. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie P. M. od czynu zarzucanego aktem oskarżenia, ewentualnie uznanie zachowania podsądnego za wypadek mniejszej wagi z art. 107 § 4 k.k,s,

Obrońca D. K. (1) zarzucił orzeczeniu obrazę przepisów postępowania art. 7 k.p.k., art. 193 k.p.k., oraz obrazę prawa materialnego art. 107 § 1 k.k.s, art. 10§ 1 i 4 kks i art. 4 ustawy z dnia 12.06.2015r o zmianie ustawy o grach hazardowych. W konkluzji apelacji wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego w całości od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje nie zasługują na uwzględnienie. Zdaniem Sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił dowody ujawnione w toku przewodu sądowego i na ich podstawie dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych . Ocena materiału dowodowego, która legła u podstaw uznania sprawstwa i winy oskarżonych nie wykazuje błędów logicznych, utrzymując się w granicach swobodnej oceny dowodów, chronionej art. 7 k.p.k.

Już na wstępie należy podkreślić, że autor apelacji złożonej na korzyść D. K. (1) błędnie postawił jednocześnie zarzut obrazy przepisów prawa materialnego oraz błędnych ustaleń faktycznych. Jest poza sporem, że zarzut błędu w stosowaniu prawa materialnego można stawiać jedynie wówczas gdy nie podważa się ustaleń faktów przez Sąd I instancji.

Wbrew temu, co sugeruje adwokat D. K. (2) ustalenie, że gry zabezpieczone w lokalu (...) stanowią gry na automatach nie wymagało przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Zdaniem Sądu Okręgowego, wystarczające było oparcie się materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania przygotowawczego i doświadczeniu sędziowskim. Należy podkreślić, że zabezpieczone automaty są standardowymi urządzeniami stosowanymi w działalności hazardowej opartymi na zasadzie losowości. Rozpoznanie ich charakteru przez doświadczonych pracowników Urzędu Celnego nie nastręczało poważnych trudności. Wynik eksperymentu przeprowadzonego Urząd Celny ewidentnie wskazują na to, że automaty do gier: H. S., M., H. S., U. (...) zatrzymane w rzeczonym lokalu miały charakter losowy i służyły do celów komercyjnych. Organy ścigania podjęły stosowne czynności, aby wykazać losowość zabezpieczonych automatów. Funkcjonariusze w ramach eksperymentu procesowego rozegrali gry na rzeczonych automatach. W rezultacie tego prawidłowo ustalono, że automaty te odpowiadają definicji z art. 2 ust.3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych ( zwanej dalej: ustawą). Sąd Rejonowy na stronie 2 pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenie wskazał jednoznacznie, jakie okoliczności przemawiają za takim charakterem zatrzymanych urządzeń.

Należy też zauważyć, że w toku postępowania przed Sądem I instancji charakter tych automatów nie był kwestionowany przez strony postępowania i składanie tego rodzaju wniosku dowodowego dopiero w postępowaniu odwoławczym jest niedopuszczalne z uwagi na dyspozycję art. 427§ 3kpk.

Sąd odwoławczy nie podziela stanowiska, że przepis art. 2 ust. 3 ustawy listopada 2009 roku o grach hazardowych jako przepis techniczny wymagał w toku procesu prawodawczego notyfikacji Komisji Europejskiej. Sąd Okręgowy przypomina, że na miano przepisów technicznych w rozumieniu art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34 zasługują przepisy ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, które mogą powodować ograniczenie, a nawet stopniowe uniemożliwienie prowadzenia gier na automatach o niskich wygranych poza kasynami i salonami gry ( wyroku ETS z dnia 19 lipca 2012 r., C-213/11, C-214/11, C-217/11 zob. uzasadnienie wyroku Trybunału z dnia 19 lipca 2012 r.: Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 listopada 2014 r. II KK 55/14 ).Przepis art. 2 ustawy zawiera zaś : definicje legalne gier losowych, gier na automatach, upoważnienie do Ministra do rozstrzygania, czy dana działalność spełnia kryteria gry na automatach, czy gier losowych, a także upoważnienie do wydania rozporządzenia przez Ministra o nadaniu kompetencji innym urzędom do wydawania takich decyzji w imieniu tego organu. Nie przewiduje żadnych warunków mogących znacząco wpłynąć na liczbę podmiotów mogących prowadzić działalność w zakresie gier na automatach, co przesądzałoby o ich technicznym charakterze. Prawodawca krajowy nie musiał zatem notyfikować rzeczonego przepisu organom unijnym.

Obie apelacje poświęcone są w dużej części wykazywaniu, że oskarżeni działali w błędzie, co do karalności przypisanych im zachowań. Rozumowanie apelujących jest błędne.

Sąd Okręgowy przypomina, że stosownie do przepisu art 10 § 4. k.k.s. nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności. Nieświadomość karalności to postawienie przed sprawcą przez k.k.s. mniejszych wymagań niż w k.k., gdyż przy błędzie co do karalności czynu nie chodzi w ogóle o nieświadomość co do sprzeczności czynu z jakąś normą prawa, jak przy błędzie co do bezprawności, lecz o nieświadomość, że jest on zagrożony pod groźbą kary (zob. T. Grzegorczyk, A. Gubiński, Prawo wykroczeń, Warszawa 1996, s. 121; K. Buchała, A. Zoll, Kodeks karny. Część ogólna..., s. 280). W grę wchodzi zatem zarówno sytuacja, gdy sprawca działa w nieświadomości odnośnie do nakazu czy zakazu płynącego z prawa finansowego, a tym samym także odnośnie do karalności jego naruszenia przez normy k.k.s., jak i gdy ma on świadomość działania niezgodnie z przepisami ze sfery finansowej, ale nie wie, że naruszenie ich jest też penalizowane. Nie chodzi tu oczywiście o znajomość konkretnych sankcji grożących za dany czyn, ale o świadomość, że określone zachowanie jest w ogóle uznawane za karalne. Od odpowiedzialności karnej skarbowej uwalnia tu przy tym tylko usprawiedliwiona nieświadomość karalności. Nie można skutecznie powoływać się na niezawinioną nieznajomość prawa jeżeli z ustalonych faktów wynika, że sprawca nie tylko nie starał się w sposób należyty zapoznać z obowiązującym uregulowaniem, choć miał możność to uczynić u przedstawicieli właściwych organów, ale wręcz w sposób wyraźny z takiej możliwości zrezygnował. ( zob. T. Grzegorczyk, Kodeks karny skarbowy. Komentarz.( postanowienie SN z dnia 7 października 1999 r., V KKN 414/98, OSNKW 1999, nr 1-2, poz. 9, s. 54).

Zważyć należy, że oskarżeni podjęli działalność przestępczą w dniu 2 grudnia 2015 roku, a zatem już prawie trzy miesiące po wejściu w życie znowelizowanych przepisów zakazujących zachowań polegających na prowadzeniu gier hazardowych bez stosownej koncesji, ani zezwolenia. Wbrew temu, co wywodzą obrońcy , zarówno P. M., jak i D. K. (1) mieli możliwość powzięcia wiedzy co do tego, czy zachowanie, które podjęli jest karalne, czy też nie.

W demokratycznym państwie prawa elementarnym warunkiem wymagania od każdego posłuchu dla ustanowionych norm prawnych i pociągania do odpowiedzialności za ich przekroczenie jest ich prawidłowe ogłoszenie. Nowelizacja rzeczonych przepisów ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 ( zwanej dalej: ustawą) została w sposób prawidłowy ogłoszona w dniu 19 sierpnia 2015 roku. Obaj oskarżeni mogli bez trudu zapoznać się z treścią przepisów. Co istotne podsądni są osobami, które mają doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej, zwłaszcza w zakresie prowadzenia gier na automatach. Należy dodać, że wyżej wymienione osoby były już karane za popełnienie przestępstw z art. 107 §1 k.k.s.

Z tych wszystkich powodów podsądni jawią się jako osoby, które były zdolne bez trudu rozpoznać, czy zarzucone im zachowanie jest karalne, czy też nie.

Prawdą jest, że na gruncie nienotyfikowanych przepisów art. 6 i 14 ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 roku sądy powszechne, administracyjne, czy Sąd Najwyższy wydawały rozmaite rozstrzygnięcia, w tym takie, w których stały na stanowisku, że powyższe przepisy, jako nienotyfikowane, nie mogły być stosowane przez organy wymiaru sprawiedliwości. W rezultacie w licznych postępowaniach karnoskarbowych sądy powszechne wydawały orzeczenia umarzające postępowanie. Jednakże wcale nie wyłącza to odpowiedzialności podsądnych, co do prowadzenia działalności hazardowej bez stosownej zgody administracyjnej.

Oskarżeni wiedząc o rozmaitych wątpliwościach orzeczniczych, co do prawidłowości ustanowienia przepisów stanowiących podstawę do pociągnięcia do odpowiedzialności karnoskarbowej, mieli obowiązek sprawdzania, czy prawodawca wskutek wypowiedzi sądów, nie zmienił stanu prawnego, tj. nie ogłosił znowelizowanych i notyfikowanych przepisów zakazujących prowadzenia gier hazardowych. Podsądni musieli brać pod uwagę, że sytuacja prawna, w której zapadały powyższe orzeczenia jest w istocie przejściowa.

Już te okoliczności zobowiązywały obu oskarżonych do szczególnej ostrożności i bacznego sprawdzania treści obecnie obowiązujących przepisów. Gdyby podsądni zadali sobie minimalny trud i zapoznali się z treścią obowiązujących przepisów, wówczas powzięliby wiedzę, że w wyniku zastrzeżeń sądów krajowych i europejskiego doszło do stosownej nowelizacji rzeczonej ustawy. Nie budzi zaś wątpliwości, że oskarżeni trzy miesiące od ogłoszenia przepisów zakazujących prowadzenia inkryminowanej działalności już po stosownej notyfikacji, prowadzili działalność przestępczą.

Obaj obrońcy są w błędzie sugerując, że ich mandanci mogli skorzystać z możliwości dostosowania swojego zachowania do znowelizowanych przepisów ustawy o grach hazardowych w brzmieniu z dni 3 września 2015 roku. Zgodnie z art. 4 tej ustawy o zmianie ustawy o grach hazardowych podmioty prowadzące działalność w zakresie, o którym mowa w art. 6 ust. 1-3 lub w art. 7 ust. 2, w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy mają obowiązek dostosowania się do wymogów określonych w ustawie zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, do dnia 1 lipca 2016 r. Przepis ten dotyczy zatem m.in. podmiotów, o których mowa w art. 6 ust. 1 u.g.h., który stanowi, że działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach może być prowadzona na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry. Odnosi się zatem wyłącznie do legalnie działających podmiotów i to funkcjonujących na rynku hazardowym w dniu wejścia w życie ustawy. ( zob. postanowienie SN z dnia 28 kwietnia 2016 roku I KZP 1/16). Nie ma mowy o abolicji przedsiębiorców którzy naruszali przepisy o odpowiedzialności po dniu 3 września 2015 roku. Ponownie należy podkreślić, że obaj oskarżeni rozpoczęli działalność kilka miesięcy po wejściu w życie ustawy o grach hazardowych.

Sąd odwoławczy podziela pogląd, że przyjęcie odmiennego rozumowania oznaczałoby, że ustawodawca w okresie od wejścia w życie ustawy nowelizacyjnej (3 września 2015 г.) do końca okresu dostosowawczego (1 lipca 2016 r.) rezygnuje nie tylko ze stosowania instytucji prawa karnego skarbowego (art. 107 § 1 k.k.s.) za urządzanie lub prowadzenie określonych gier wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji, ale z jakiekolwiek administracyjnej reglamentacji rynku gier hazardowych. ( zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 28 kwietnia 2016 roku I KZP 1/16).

Nie jest tak, aby zmiana ustawy z dnia 3 września 2015 roku nie wprowadzała określonych obowiązków wobec pewnych podmiotów prowadzących rzeczoną działalność gospodarczą na podstawie koncesji przed 3 września 2015 roku. Szereg zmian dotyczyło warunków prowadzenia tego rodzaju działalności gospodarczej przez spółki posiadające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. ( zob. art. 7 art. 10 ust. 6 i 7, ).

Powyższego rozumowania nie zmienia również to, że już po wejściu w życie znowelizowanych przepisów zgodnie z ustawą z dnia 12.06.2015r, zdarzyło się, że zapadły orzeczenia sądowe inaczej interpretujące, niż niniejszy Sąd, przepisy znowelizowanej ustawy, w tym jej przepisy wprowadzające. Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę nie jest związany poglądami prawnymi tam wyrażonymi. Z uwagi na okoliczność, że oskarżeni prowadzili przypisaną im działalność przestępczą w grudniu 2015r, a orzeczenia te zapadły w 2016r nie mogą mieć one żadnego wpływu na kwestie świadomości oskarżonych o legalności lub jej braku działalności oskarżonych.

Nie ma mowy o tym, aby zachowanie zarzucane P. M. stanowiło wypadek mniejszej wagi. Zgodnie z przepisem art. 53 § 8. k.k.s. w rozumieniu kodeksu wypadek mniejszej wagi jest to czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe, które w konkretnej sprawie, ze względu na jej szczególne okoliczności - zarówno przedmiotowe, jak i podmiotowe - zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona na uszczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza ustawowego progu z § 6, a sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowoprawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, albo sprawca dopuszczający się czynu zabronionego, którego przedmiot nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek zasługujących na uwzględnienie. Z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Oskarżony podjął zachowanie przestępcze polegające na prowadzeniu działalności hazardowej na czterech automatach do gier. Nie jest tak, aby działalność oskarżonego była zakrojona na małą skalę. W realiach niewielkiego miasteczka jakim są W., tego rodzaju działalność poważnie naruszała reguły reglamentacji rynku hazardowego i narażała mienie klientów korzystających z tego rodzaju gier.

Co więcej podsądny zdecydował się po raz kolejny na popełnienie przestępstwa karnoskarbowego. Ta postawa wskazuje na to, że jest osobą wyrachowaną i lekceważącą w imię zysku podstawowe reguły porządku prawnego. Co istotne, w przestępczym procederze wiódł on prym.

W świetle tych okoliczności obciążających fakt, ze oskarżonemu przypisano popełnienie przestępstwa jedynie w dniu 2 grudnia 2015 roku niczego istotnie nie zmienia.

Sąd II instancji dokonał weryfikacji zaskarżonego wyroku również w zakresie przewidzianym w art. 438 pkt 4 k.p.k. w związku z art. 113 § 1 k.k.s. Nie jest tak, aby orzeczone kary grzywny raziły swoją surowością.

Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił wszystkie okoliczności przedmiotowe i podmiotowe czynu, a także inne mające wpływ na ustalenie wysokość kar. W ocenie Sądu Okręgowego to właśnie sankcje majątkowe , mając na uwadze dyrektywy wymiaru kary wskazane w art. 12, 13 k.k.s., spełnią swoje cele wychowawcze i zapobiegawcze wobec oskarżonych, jak i w zakresie kształtowania świadomości społeczeństwa. Karygodność oraz stopień społecznej szkodliwości społecznej przypisanych im przestępstw jawią się jako znaczne. Sąd rejonowy prawidłowo wymierzył kary grzywny ustalając ich wysokość, stosownie do stopnia karygodności i zawinienia zachowania podsądnych, a także ich uprzedniej karalności.

Obaj oskarżeni byli świadomi bezprawności podejmowanych działań. Ich zachowanie w stopniu znacznym godziło w podstawowe reguły rządzące reglamentacją rynku hazardowego. Należy podkreślić, że tego rodzaju przestępczość jest niestety nagminna. Zadaniem organów wymiaru sprawiedliwości jest zdecydowane reagowanie na tego podobne zachowania przestępcze.

Wysokość stawki dziennej przyjętej przez Sąd Rejonowy jawi się jako adekwatna do warunków osobistych i majątkowych podsądnych. Sąd I instancji ustalił wysokość stawki dziennej na poziomie-100 zł. ( art. 23 § 3 k.k.s.) mając na uwadze kondycję ekonomiczną podsądnych, a także ich sytuację rodzinną.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy:

1.  zaskarżony wyrok utrzymał w mocy,

2.  zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa po połowie tj. po 10 zł wyłożone koszty postępowania odwoławczego i wymierzył im opłatę za II instancję i tak:

oskarżonemu P. M. w kwocie 4000 zł

oskarżonemu D. K. (1) w kwocie 1000 zł

SSO Leszek Matuszewski