Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 895/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 29 maja 2023 r., sygn. akt VI K 196/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut podniesiony przez obrońcę oskarżonego – adw. J. R.:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 17 § 1 pkt 9 kpk poprzez skazanie oskarżonego za prywatnoskargowe przestępstwo zniewagi z art. 216 kk bez skargi uprawnionego oskarżyciela.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zgodzić się trzeba z obrońcą oskarżonego w podniesionej kwestii procesowej, że w toku postępowania prowadzonego przed Sądem I instancji nie odebrano oświadczenia o popieraniu oskarżenia o przestępstwo z art. 216 § 1 kk ścigane z oskarżenia prywatnego ani od prokuratora ani też od pokrzywdzonej S. K., mimo że takie właśnie przestępstwo zostało oskarżonemu przypisane w ramach czynu zarzucanego w pkt I aktu oskarżenia. Przywołać jednak trzeba w tym miejscu przepis art. 60 § 1 i 2 kpk, zgodnie z którymi w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator wszczyna postępowanie albo jako oskarżyciel publiczny wstępuje do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego ochrona praworządności lub interes społeczny. W takim przypadku postępowanie toczy się wówczas z urzędu. W świetle powyższych przepisów pewnym jest, że prawidłowe postępowanie – w razie ustalenia przez sąd możliwości oceny prawnej czynu, zarzucanego jako przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, według przepisu stanowiącego o jego ściganiu z oskarżenia prywatnego – powinno polegać na odebraniu od prokuratora wyraźnego oświadczenia w przedmiocie popierania oskarżenia o taki czyn, w razie jego rezygnacji, na odebraniu jednoznacznego stanowiska od pokrzywdzonego ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2010 r., sygn. akt V KK 287/10, Lex nr 621360). W kontrolowanej sprawie Sąd Rejonowy niestety tego zaniechał, jednak można było sanować powstałą sytuacje procesową jeszcze na etapie postępowania apelacyjnego, w toku sprawy. Dlatego też na rozprawie w dniu 19 października 2023 r. Sąd Okręgowy od prokuratora odebrał oświadczenie o objęciu ściganiem czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie pierwszym wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu zakwalifikowanego jako przestępstwo z art. 216 § 1 kk. W ten sposób konwalidowane zostało uchybienie do jakiego doszło w trakcie postępowania prowadzonego przed Sądem I instancji. Nie sposób przyjąć w takiej sytuacji by brak było skargi uprawnionego oskarżyciela co do czynu z art. 216 § 1 kk przypisanego Z. P. w zaskarżonym wyroku skoro ostatecznie oskarżyciel publiczny objął to zachowanie ściganiem.

Sąd Okręgowy za bezzasadny uznał jednocześnie zarzut przypisania oskarżonemu występku z art. 216 § 1 kk, nieobjętego zarzutem z art. 190a § 1 kk w pkt I aktu oskarżenia. Należało w tym miejscu przypomnieć, iż granice podmiotowe i przedmiotowe sprawy określa nie opis czynu zawarty w akcie oskarżenia, czy też przyjęta przez oskarżyciela kwalifikacja prawna czynu, lecz zdarzenie w znaczeniu historycznym. Oznacza to, że sąd jest o tyle nim związany, o ile nie jest władny dokonać ustaleń wykraczających poza ramy tego zdarzenia. W konsekwencji możliwe jest m.in.: a) ustalenie odmiennego czasu popełnienia czynu będącego przedmiotem rozpoznania, b) dokonanie odmiennych ustaleń faktycznych dotyczących zarówno strony podmiotowej, jak i przedmiotowej, c) ustalenie odmiennego sposobu zachowania się i działania poszczególnych sprawców, d) ustalenie odmiennego skutku związanego z zachowaniem oskarżonego ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2021 r., sygn. akt IV KK 172/21, Lex nr 3270065). Zmiana kwalifikacji prawnej czynu nie stanowi zatem wyjścia poza granice skargi, o ile towarzysząca jej zmiana opisu czynu nie powoduje, że osądowi podlega już inne zdarzenie historyczne ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2022r., sygn. akt III KK 139/22, Lex nr 3439453). Mając to wszystko na względzie Sąd odwoławczy przeanalizował zakres zdarzenia historycznego przyjętego w pkt I aktu oskarżenia określonego jako uporczywe nękanie pokrzywdzonej S. K. przez oskarżonego Z. P. i doszedł do wniosku, że pozwalał on na przypisanie oskarżonemu występku znieważania innej osoby, w ramach wniesionej skargi oskarżyciela publicznego. Pokrzywdzona ta od samego początku, tj. od złożenia zawiadomienia o popełnionym na jej szkodę przestępstwie wskazywała w tym procesie na powtarzające się od wyprowadzki obrażanie jej przez oskarżonego w rozmowach, także telefonicznych oraz wysyłanych wiadomościach sms-owych, co konsekwentnie podtrzymywała będąc przesłuchiwana w charakterze świadka. Nie ulega zaś wątpliwości, że jednym ze skutków działania sprawcy jest wzbudzenie u pokrzywdzonego obok zagrożenia, także stanów poniżenia lub udręczenia. Owo poniżanie odbywające się w czasie rozmów telefonicznych i wysyłania wiadomości tekstowych, o których mowa w akcie oskarżenia, znajdowało się zatem w kręgu oskarżenia, co wynika jasno z treści uzasadnienia aktu oskarżenia wniesionego przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej Poznań-Wilda w Poznaniu (k. 361,363). Sąd II instancji nie miał więc wątpliwości, iż przypisany oskarżonemu Z. P. czyn zakwalifikowany z art. 216 § 1 kk mieścił się w granicach oskarżenia wyznaczonych zdarzeniem historycznym, na którym zasadza się wniesione w tej sprawie oskarżenie.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie 1 i umorzenie postępowania w tym zakresie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższego wniosku z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Uchybienie, które występowało na etapie postępowania przed Sądem Rejonowym polegające na zaniechaniu odebrania od oskarżyciela publicznego oświadczenia czy obejmuje ściganiem przestępstwo z art. 216 § 1 kk przypisane ostatecznie Z. P. w zaskarżonym wyroku, zostało konwalidowane na etapie postępowania odwoławczego poprzez złożenie stosownego oświadczenia przez prokuratora na rozprawie dnia 19 października 2023 r. Nie stwierdzono przy tym aby przypisany czyn nie był objęty skargą prokuratorską, czyli aby naruszona została zasada procesowa z art. 14 § 1 kpk. Wobec tego wszystkiego nie było podstaw do uwzględnienia wniosku obrońcy o uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie 1 i umorzenie postępowania w tym zakresie.

Lp.

Zarzut

3.2.

Zarzut podniesiony przez obrońcę oskarżonego – adw. P. D.:

Obraza przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego, polegające w szczególności na:

- błędnym uznaniu zeznań pokrzywdzonych S. K. i K. M., za wiarygodne, spójne i istotne dla rozpoznania niniejszej sprawy, gdy tymczasem pozostały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje jakkolwiek ani na winę, ani na sprawstwo oskarżonego Z. P., a nadto żaden z przesłuchanych w sprawie świadków nie przyznaje twierdzeń wyrażonych przez obie pokrzywdzone, nadto jeden ze świadków wskazał na to, że pokrzywdzona K. M. zapowiadała zemstę na oskarżonym;

- błędnym uznaniu zeznań I. G., za wiarygodne, spójne i istotne dla rozpoznania niniejszej sprawy, gdy tymczasem cała wiedza świadka opiera się wyłącznie o twierdzenia pokrzywdzonej, a świadek widział się z pokrzywdzoną dzień po rzekomych zdarzeniach, ponadto treść złożonych przez nią zeznań opiera się w zasadzie wyłącznie o twierdzenia pokrzywdzonej, a świadek nie przedstawiła w zasadzie żadnych swoich osobistych spostrzeżeń, ani nie była świadkiem bezpośrednim żadnych istotnych zdarzeń,

- błędnym uznaniu zeznań M. A. (1) i M. A. (2) za wiarygodne i spójne, gdy tymczasem żaden ze świadków nie widział oskarżonego w miejscu rzekomego zdarzenia, a jedynie słyszeli wołania o pomoc pokrzywdzonej, a następnie jej twierdzenia, że to były partner Z. zachowywał się agresywnie;

- błędnym uznaniu zeznań K. G. i P. G. za wiarygodne, spójne i istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, gdy tymczasem świadkowie nie byli bezpośrednio obecni przy jakichkolwiek zdarzeniach dotyczących niniejszej sprawy, a jedynie przestawili swoje opinie dot. rzekomych problemów oskarżonego z zapanowaniem nad swoim zachowaniem, co zdaniem obrony nie powinno jakkolwiek stanowić dowodu w niniejszej sprawie i co nie ma żadnego w zasadzie znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy;

- całkowitym nieuwzględnieniu dowodu w postaci zeznań świadka A. N. z uwagi na rzekomą tendencyjność i rażący brak obiektywizmu, podczas gdy świadek przedstawiła istotny punkt widzenia w sprawie, nadto świadek wskazuje w trakcie swoich zeznań wyraźnie, że „K. opowiadała różne historie. Mówiła o chęci zemsty na Z.”, co wskazywał może bezpośrednio na motywy działania pokrzywdzonej K. M., a nadto świadek wskazała, że od K. M. słyszała o zdarzeniu z dnia 12 lipca 2021 r. i wskazała, że pokrzywdzona nie przekazała jej tego, jakby miała zostać uderzona, nie mówiła o żadnych siniakach, nie pokazywała siniaków i świadek nie widziała u niej siniaków;

- całkowitym nieuwzględnieniu dowodu w postaci zeznań świadka S. H. z uwagi na to, że świadek nie widziała zdarzenia i nie posiada wiedzy o jego przebiegu natomiast bardzo obszernie wypowiadała się o sytuacjach nie objętych postępowaniem i jej zeznania nie wniosły nic nowego, podczas gdy świadek przedstawiła istotny punkt widzenia w sprawie, a nadto żaden ze świadków przesłuchanych w sprawie nie był bezpośrednim świadkiem jakichkolwiek zdarzeń objętych aktem oskarżenia, wobec czego dziwi pominięcie twierdzeń akurat tego świadka, a nadto świadek wskazała istotne okoliczności dotyczące zdarzenia z dnia 12 lipca 2021 r. albowiem wskazała na to, co się stało 10 lipca 2021 r. kiedy to strony się pokłóciły, a pokrzywdzona K. M. zaczęła stosować wobec oskarżonego przemoc fizyczną – uderzać go po głowie;

- całkowitym pominięciu przez sąd I instancji twierdzeń oskarżonego w zakresie, w jakim wskazywał on na przebieg zdarzeń, w tym również na swoją motywację, podczas gdy wyjaśnienia oskarżonego są istotne dla ustalenia zamiaru dokonania czynu zabronionego, bądź jego braku, u oskarżonego.

A także:

Zarzut podniesiony przez obrońcę oskarżonego – adw. J. R.:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 2 § 1 pkt 1 w zw. z art. 5 § 2 kpk w zw. z art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego oraz poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, nie uwzględnieniu zasad logiki, wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego, a w konsekwencji:

- wybiórcze przyznanie wiarygodności pokrzywdzonej S. K.

- wybiórcze przyznanie waloru wiarygodności pokrzywdzonej K. M.

- bezzasadną odmowę wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom świadków – S. H. i A. N. w sytuacji kiedy to zeznania tych właśnie świadków jednoznacznie wskazują na istnienie zmowy pomiędzy S. K. i K. M., która miała doprowadzić do skazania oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie konieczna jest uwaga techniczna, mianowicie Sąd odwoławczy postanowił łącznie omówić wszystkie zarzuty dotyczące oceny dowodów podniesione w osobnych apelacjach obrońców oskarżonego. Niewątpliwie lepszy będzie odbiór tego opracowania gdy całość argumentacji na ten temat znajdzie się w jednym miejscu. Ponadto, znaczna część zarzutów obrończych pokrywała się, co nie powinno generować zbędnego bo zdublowanego omawiania przez Sąd Okręgowy tych samych zagadnień.

Przechodząc do merytorycznego rozstrzygnięcia zarzutów z powyżej wskazanej kategorii, kontrola odwoławcza nie potwierdziła żadnych nieprawidłowości w procesie oceny dowodów przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy. Niewątpliwie skarżący, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zakwestionowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę, nie może ograniczyć się do prostego jej zanegowania i arbitralnego stwierdzenia, że walorem wiarygodności winny być obdarzone wyłącznie dowody korzystne, czy też niekorzystne dla oskarżonego. Obowiązkiem skarżącego jest bowiem wykazanie jakich konkretnie uchybień dopuścił się sąd meriti w kontekście zasad wiedzy – w szczególności logicznego rozumowania – oraz doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 grudnia 2022 r., sygn. akt II AKa 221/22, Lex nr 3478004). Zdaniem Sądu Okręgowego apelujący obrońcy nie wykazali aby tego rodzaju uchybienia zaistniały po stronie Sądu I instancji oraz aby miały one wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia kończącego proces. Apelujący skupili się na podważeniu wiarygodności wszystkich dowodów, na których oparte zostały rozstrzygnięcia skazujące, jednocześnie dążąc do przekonania organu odwoławczego o wiarygodności wszystkich dowodów korzystnych dla Z. P., tj. jego wyjaśnień oraz zeznań przychylnych mu świadków S. H. oraz A. N.. Jednak argumentacja przedstawiona przez obrońców na poparcie ich stanowiska w tej kwestii była wysoce subiektywna i nie spełniała podstawowych kryteriów określonych w art. 7 kpk. Skarżący nie przyjęli równej miary dla oceny dowodów oskarżenia, które zaaprobował Sąd I instancji oraz wiarygodności dowodów obrony, wobec tej drugiej kategorii wyznaczając znacznie niższe wymagania. Taki sposób weryfikacji materiału dowodowego nie mógł liczyć na aprobatę w instancji odwoławczej.

Prawdą jest, że dokonanie w przedmiotowej sprawie rzetelnej oceny zgromadzonych dowodów nie było zadaniem łatwym z uwagi na głęboki konflikt istniejący pomiędzy Z. P. a S. K. oraz między tym oskarżonym a K. M.. Obie pokrzywdzone były wcześniej partnerkami podsądnego, a z S. K. ma on córkę, gdzie brak porozumienia w sprawach rodzicielskich pogłębiał jeszcze istniejącą między nimi niezgodę. Zeznania obu pokrzywdzonych oraz wyjaśnienia oskarżonego potwierdzają wspomniane wyżej złe relacje oraz poważną niechęć pokrzywdzonych do oskarżonego. W związku z tym należało odnotować w zeznaniach pokrzywdzonych oraz w wyjaśnieniach Z. P. wzajemne oskarżenia o niepoprawne zachowania, które jednak nie były objęte aktem oskarżenia i stanowiły tło sytuacyjne. Tą część dowodów osobowych trzeba było oddzielić od tych dotyczących stricte inkryminowanych zdarzeń. Sąd I instancji prawidłowo wywiązał się z ciążącego na nim zadania, skupiwszy się na tej ostatniej grupie dowodów, maksymalnie ograniczając analizę elementów irrelewantnych przy ustalaniu winy i sprawstwa oskarżonego. Oceniając tę najistotniejszą część zeznań świadków (w tym pokrzywdzonych) i wyjaśnień oskarżonego, Sąd Rejonowy słusznie miał na względzie wspomniany wcześniej konflikt i głęboko rozważał, czy pokrzywdzone S. K. i K. M. nie obciążały oskarżonego ponad miarę oraz czy materiał dowodowy jakim dysponuje jest wystarczający aby z całą pewnością orzec o odpowiedzialności karnej oskarżonego w zakresie wszystkich stawianych mu zarzutów. Efektem tych wszystkich analiz było uznanie, że zachowanie oskarżonego nie stanowiło uporczywego nękania S. K.. Ostatecznie, na etapie rozpoznawczym w I instancji prawidłowo nie stwierdzono podstaw do przyjęcia, że wyżej wymienione osoby celowo i nieprawdziwie obciążały oskarżonego w swoich zeznaniach dążąc do jego skazania. Opis zdarzeń, które przyjęto w zaskarżonym wyroku jako czyny wyczerpujące znamiona przestępstw przypisanych oskarżonemu, przedstawionych w zeznaniach pokrzywdzonych (z postępowania przygotowawczego oraz sądowego) był spójny i konsekwentny. Te zeznania pokrzywdzonych, znajdujące w dużej mierze potwierdzenie w dalszym materiale dowodowym zebranym w sprawie, spełniały wymogi określone w art. 7 kpk i słusznie stały się podstawą czynionych ustaleń faktycznych.

Zdaniem obrońców kwestionujących wiarygodność zeznań obu pokrzywdzonych przeszkodą dla pozytywnej oceny tych dowodów osobowych było to, że nie było naocznych świadków żadnego z inkryminowanych zdarzeń. Sąd Okręgowy nie zgodził się jednak ze stanowiskiem skarżących aby ta okoliczność stanowiła przeszkodę dla uznania wiarygodności relacji pokrzywdzonych i ustalenia na ich podstawie stanu faktycznego konkretnych wydarzeń. Warto przypomnieć, że zasada swobodnej oceny dowodów nie stoi na przeszkodzie dokonywaniu ustaleń na podstawie relacji jednego świadka, o ile uznanie ich za wiarygodne nie wykracza poza zasady prawidłowego rozumowania, wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2022 r., sygn. akt II KK 287/22, Lex nr 3459077). Skoro możliwe jest ustalenie stanu faktycznego na podstawie jednego dowodu osobowego, to tym bardziej dopuszczalne jest czynienie ustaleń faktycznych na podstawie tego rodzaju dowodów podbudowanych dowodami pośrednimi zgromadzonymi w danej sprawie. Należało zatem wskazać, że zeznania pokrzywdzonej S. K. w części dotyczącej znieważania jej przez Z. P. znajdowały poparcie w wiadomościach smsowych wymienianych pomiędzy nimi, w których znalazły się treści wyraźnie znieważające kobietę (zrzuty ekranu wiadomości tekstowych np. k. 111, 112v, 118v). Odnośnie relacji S. K. na temat naruszenia miru domowego przez oskarżonego w bliżej nieustalonym dniu w miesiącu maju 2021 r. to rzeczywiście przyznać trzeba, że brak było innych dowodów oskarżenia, co biorąc pod uwagę okoliczności zdarzenia (brak dorosłych domowników, czy ewentualnych nagrań) było zrozumiałe. Znaczące jest jednak to, iż zeznania pokrzywdzonej o tym incydencie są konsekwentne, spójne i logiczne. S. K. opisała przebieg tego konkretnego zdarzenia w sposób, który oddawał jej spostrzeżenia i cały kontekst sytuacyjny, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd Rejonowy. Wobec tego w świetle dyrektyw z art. 7 kpk zeznania te zasługiwały na wiarygodność. Z kolei zeznania pokrzywdzonej K. M. co do zdarzenia z dnia 12 lipca 2021 r. znajdowały potwierdzenie w zeznaniach świadków M. A. (1), M. A. (2) oraz I. G., a także zdjęciach obrażeń ciała K. M., dokumentacji lekarskiej oraz opinii biegłego medyka sądowego, czego zdają się nie dostrzegać apelujący. Badanie poprawności oceny zeznań pokrzywdzonej K. M. obejmowało też argument obrońców jakoby miała ona zapowiadać zemstę na oskarżonym, z czego skarżący wnioskowali o nieprawdziwości jej oskarżeń wobec podsądnego. Należy zauważyć, że okoliczność ta wynikała wyłącznie z dowodów, którym w tej części odmówiono przymiotu wiarygodności, tj. wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków S. H. i A. N.. Kontrola odwoławcza nie stwierdziła przy tym żadnych innych podstaw na potwierdzenie tych tez obrony. Znamienne jest przy tym, że pokrzywdzone wcale nie ukrywały, iż obecnie utrzymują ze sobą kontakt, co pozytywnie świadczy o ich prawdomówności. Ta okoliczność, bezskutecznie zatem została podniesiona przez obronę jako argument mający potwierdzać spisek dwóch byłych partnerek Z. P. przeciwko oskarżonemu. Warto jeszcze zwrócić w tym miejscu uwagę na logiczną motywację każdej z pokrzywdzonych w zgłoszeniu sprawy przeciwko oskarżonemu. Ta przekonuje o autentyczności obaw o bezpieczeństwo swoje i osób z ich otoczenia oraz o potrzebie poszukiwania w związku z tym pomocy u organów ścigania.

Zdaniem Sądu II instancji obrońcy w apelacjach niezasadnie też podważali zeznania świadków I. G., M. A. (1) i M. A. (2), które pośrednio potwierdzały relację pokrzywdzonej K. M. co do sprawstwa oskarżonego i przebiegu zdarzenia z jego udziałem z dnia 12 lipca 2021 r. Próby podważenia tych niekorzystnych dla oskarżonego dowodów były bezowocne, gdyż apelującym nie udało się wykazać błędów Sądu Rejonowego przy ich wartościowaniu. Nie było zatem faktyczną przeszkodą dla uznania wiarygodności zeznań I. G. to, że wiedzę o tym zdarzeniu uzyskała ona od pokrzywdzonej. Procedura karna dopuszcza przecież czynienie ustaleń na podstawie zeznań tzw. „świadka ze słyszenia”, oczywiście po pozytywnej weryfikacji takiego dowodu ze strony organu orzekającego. Niezwykle istotne jest zatem to, że relację o pobiciu K. M. przekazała I. G. „na gorąco”, krótko po wyjściu sprawcy, przesyłając jej też swoje zdjęcia ze śladami pobicia. Świadek zeznając oceniła, że pokrzywdzona w trakcie rozmowy telefonicznej z nią była roztrzęsiona, płaczliwa i przerażona tym czego dopuścił się oskarżony. Składając zeznania I. G. niczego nie wyolbrzymiała i wskazywała jedynie okoliczności, o których posiadła wiedzę. Zeznania tego świadka korelowały z opisem inkryminowanego zdarzenia przedstawionym przez K. M.. Ponadto świadek spotkała się z pokrzywdzoną po tym zdarzeniu i widziała obrażenia na jej ciele, których umiejscowienie i rodzaj odpowiadały zeznaniom pokrzywdzonej co do sposobu działania oskarżonego. Podobnie Sąd odwoławczy nie dostrzegł żadnych nieprawidłowości w przypisaniu wiarygodności zeznaniom świadków - rodzeństwa M. i M. A. (2). Są to osoby zupełnie obce zarówno dla K. M., jak i Z. P. i nie miały one najmniejszych powodów by celowo składać zeznania korzystne dla pokrzywdzonej. Relacja wyżej wymienionych świadków podbudowywała prawdziwość zeznań tej pokrzywdzonej współgrając z nimi. Osoby te słyszały wołanie o pomoc K. M. i zareagowały na nie. Przypomnijmy, że świadek M. A. (2) udał się do mieszkania pokrzywdzonej zaledwie kilka chwil po jej pobiciu i także widział obrażenia na jej ciele. K. M. opowiedziała mu co się wydarzyło w jej mieszkaniu i podała kto jest sprawcą obrażeń ciała. Relacja tych dwojga świadków korelowała więc zarówno z zeznaniami pokrzywdzonej, jak i świadka I. G., bez jakichkolwiek powiązań personalnych między nimi. Nie ma przy tym znaczenia, że ani M. A. (1), ani M. A. (2) nie widzieli Z. P. na miejscu zdarzenia. Racjonalnie bowiem powoływali się oni na usłyszany dźwięk zatrzaskujących się drzwi na klatce schodowej, co potwierdzało, że oskarżonemu udało się opuścić budynek zanim M. A. (2) zaalarmowany wołaniem pokrzywdzonej o pomoc wyszedł ze swojego mieszkania by sprawdzić, czy nic się jej nie stało. To, że w/wym świadkowie nie dostrzegli nikogo na zewnątrz patrząc przez okna ze swojego mieszkania nie umniejszało wagi ich zeznań. Wedle zeznań pokrzywdzonej K. M. Z. P. miał wszak przyjechać do niej wtedy na motocyklu, możliwym zatem było, że zaparkował pojazd w miejscu niewidocznym z okien mieszkania państwa A.. W związku zaś z zastrzeżeniami adw. J. R., że pokrzywdzona K. M.mimo deklaracji nie przedstawiła dokumentacji zdjęciowej z obrażeniami ciała jakich miała doznać od oskarżonego należało stwierdzić, że analiza akt sprawy prowadzi do odmiennych wniosków w tym względzie. Znajdują się w nich bowiem wydruki wiadomości mms wysyłanych przez pokrzywdzoną do oskarżonego z widocznymi obrażeniami na jej ciele. Przy okazji wspomnieć też trzeba o filmikach nagranych telefonem przez oskarżonego, w których przeprasza K. M. za swoje zachowanie, płacząc ubolewa nad tym co zrobił. Dla Sądów obu instancji nie było najmniejszych wątpliwości, że oskarżony mówił o zdarzeniu z dnia 12 lipca 2021 r., kiedy tak bardzo skrzywdził swoją ówczesną partnerkę.

Sąd odwoławczy nie podzielił też zastrzeżeń obrońcy – adw. P. D. co do uczynienia podstawą ustaleń faktycznych zeznań świadków K. G. i P. G., które wedle obrony były zupełnie nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Prawdą jest, że wymienieni świadkowie nie byli naocznymi świadkami żadnego z przypisanych oskarżonemu przestępstw, ani też nie mieli o nich wiedzy ze słyszenia. Nie stanowiło to jednak przeszkody by pomocniczo wykorzystać je dla lepszego poznania cech charakteru oskarżonego i jego zachowania wobec innych, nieskonfliktowanych z nim osób. Rację miał Sąd Rejonowy, że wynikająca z zeznań wymienionych wyżej pary świadków tendencja oskarżonego do zaczepnych i agresywnych zachowań względem innych osób nie pozostawała bez znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Okoliczność ta ubocznie potwierdzała bowiem przebieg inkryminowanych zdarzeń opisanych przez pokrzywdzone, kiedy to Z. P. w taki właśnie sposób zachowywał się względem nich (wobec S. K. chamskie, wulgarne obrażanie, wtargnięcie do jej mieszkania, wobec K. M. groźby pozbawienia życia, przemoc fizyczna).

Za niezasadne uznać także należało zarzuty odwoławcze obrońców co do odmówienia wiarygodności zeznaniom świadków S. H. i A. N.. Sąd Rejonowy trafnie zwrócił uwagę na łączące tych świadków z oskarżonym prywatne relacje, które nakazywały bardzo ostrożną ocenę tych dowodów osobowych. Zwłaszcza w zeznaniach A. N. chęć usilnego polepszenia sytuacji procesowej oskarżonego była wręcz ewidentna. Świadek ta przede wszystkim w bardzo negatywnym świetle przedstawiła K. M., bez skrupułów opowiadała o rzekomej relacji intymnej pokrzywdzonej z decyzyjnym funkcjonariuszem Policji w S., nie podając nawet namiastki dowodu uprawdopodabniającego taką sytuację. O takie kontakty posądziła też drugą pokrzywdzoną S. K., a wszystko to na użytek linii obrony oskarżonego, dla wykazania, że obie panie chciały pogrążyć oskarżonego. Świadek usilnie też zaprzeczała aby widziała obrażenia ciała u pokrzywdzonej K. M. po zdarzeniu z dnia 12 lipca 2021 r., co pokazuje stopień determinacji aby nie zaszkodzić Z. P.. Należy też zauważyć, że jednocześnie świadek bardzo pozytywnie wypowiadała się o oskarżonym w każdym aspekcie, co czyniło jej wypowiedzi wysoce subiektywnymi. Wszystko to prowadzi do tożsamego wniosku do jakiego doszedł Sąd Rejonowy, że zeznania A. N. były tendencyjne, nieobiektywne i ewidentnie motywowane chęcią pomocy oskarżonemu w tym procesie. Cechy te wykluczały ten dowód i konieczne było uznanie go za niewiarygodny w całości. Twierdzenia tego świadka nie mogły zatem posłużyć skutecznie do wykazania, że K. M. nie odniosła obrażeń ciała, a przeciwnie wskazywały na to inne dowody osobowe, zdjęcia, dokumentacja lekarska oraz opinia biegłego. Z kolei zeznania S. H., jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy były nieprzydatne dla ustalenia stanu faktycznego zdarzenia z dnia 12 lipca 2021 r., gdyż świadek nie posiadała żadnej wiedzy na ten temat, ani jako naoczny obserwator, ani jako świadek ze słyszenia. Scysja między oskarżonym a K. M. z dnia 10 lipca 2021 r. i użycie przez nią siły fizycznej wobec oskarżonego nie miały znaczenia dla ustalenia zdarzenia objętego aktem oskarżenia. Z. P. przedstawił swoją wersję tej sytuacji, wspartą zeznaniami świadka S. H., zdecydowanie łagodniejszą relację jeśli chodzi o zachowanie pokrzywdzonej wobec oskarżonego przedstawił świadek J. H. będąc przesłuchiwanym w postępowaniu przygotowawczym, o czym należało tu w związku z tym wspomnieć. Poza tym oskarżony nie złożył zawiadomienia do organów ścigania o czynie jakiego K. M. miała się dopuścić na jego szkodę dnia 10 lipca 2021 r., nie ma też jakichkolwiek udokumentowanych obrażeń ciała, co tylko potwierdza brak powodów aby to zdarzenie mogło mieć wymierne znaczenie dla rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej Z. P.. Świadek S. H. nie posiadała także wiedzy o przebiegu pozostałych zdarzeń przypisanych oskarżonemu w zaskarżonym wyroku, a więc słusznie stwierdzono nieprzydatność jej relacji dla ustalenia stanu faktycznego kontrolowanej sprawy. Pogłoski podawane Sądowi Rejonowemu przez świadków obrony nie stanowiły rzeczywistego wsparcia dowodowego na korzyść oskarżonego.

Przedstawienie stanowiska Sądu Okręgowego w zakresie oceny wyjaśnień oskarżonego rozpocząć należało do krytyki pod adresem Sądu I instancji, który w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie poczynił na ten temat zadowalająco wnikliwych rozważań. Pośrednio poprzez treść wydanego rozstrzygnięcia oraz weryfikację innych zgromadzonych dowodów można było wywnioskować, że organ meriti odmówił przymiotu wiarygodności zasadniczej części tego dowodu (nie licząc uznanych wskazań co do konfliktu istniejącego pomiędzy podsądnym a pokrzywdzonymi, jego sporów z S. K. o córkę). Konieczne było więc uzupełnienie oceny wyjaśnień oskarżonego przez Sąd na etapie postępowania odwoławczego. Czyniąc zadość temu obowiązkowi należy wskazać, że wyjaśnieniom oskarżonego należało odmówić wiarygodności, poza podaną wyżej okolicznością dotyczącą konfliktu z pokrzywdzonymi. Twierdzenia Z. P. właściwie sprowadzały się do zanegowania winy i sprawstwa w zakresie wszystkich zarzucanych mu czynów, oczerniania pokrzywdzonych w opisywanych relacjach z oskarżonym, a także kreowania wersji o zmowie obu pokrzywdzonych i doprowadzeniu do postawienia go w stan oskarżenia z chęci zemsty. Podkreślić należy, że wszystko to okazało się całkowicie sprzeczne z treścią dowodów zasługujących na wiarę, wzajemnie ze sobą korelujących i tworzących logiczną całość. Ponadto, jak już wyżej wspomniano, wersja o rzekomej zmowie pokrzywdzonych i działaniu motywowanym chęcią zemsty nie znalazła potwierdzenia w wiarygodnym materiale dowodowym. Była to zatem nieskutecznie przyjęta linia obrony przed obciążającymi zeznaniami pokrzywdzonych, które w procesie przeszły pozytywną weryfikację oraz znajdowały w przeważającym zakresie potwierdzenie w innych dowodach. Co też warte podkreślenia, wspomniane dowody wspierające jednak zeznania pokrzywdzonych okazały się godne uwzględnienia, zwłaszcza że szereg z nich miało charakter bezwpływowy (, sms-y do S. K., fotografie obrażeń, dokumenty lekarskie, filmiki nagrane przez oskarżonego dla K. M.), miało neutralny charakter (np. zeznania sąsiadów K. M.) oraz pochodziło z różnych, niezwiązanych ze sobą źródeł.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o wydanie wyroku reformatoryjnego zgodnego z żądaniem obrońców oskarżonego okazał się niezasadny, gdyż apelujący nie wykazali skutecznie żadnych naruszeń prawa procesowego, w tym w szczególności przy dokonanej przez Sąd Rejonowy ocenie dowodów, które rzutowałyby na treść zapadłego rozstrzygnięcia. Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w instancji odwoławczej oparty na ustaleniach faktycznych poczynionych przez obrońców na niewiarygodnych wyjaśnieniach oskarżonego oraz zeznaniach świadków S. H. i A. N. nie mógł liczyć na uwzględnienie. Nie stwierdzono także żadnych podstaw proceduralnych z art. 437 § 2 zd. 2 kpk aby sprawę przekazać Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, o co alternatywnie wnosili skarżący.

Lp.

Zarzut

3.3.

Zarzut podniesiony przez obrońcę oskarżonego – adw. P. D.:

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu przez Sąd I instancji, iż oskarżony Z. P., swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przypisanego mu aktualnie czynu zabronionego, przybierającego postać rzekomo uporczywego nękania swojej byłej partnerki S. K., podczas gdy całokształt okoliczności stanu faktycznego niniejszej sprawy i zebranego w sprawie materiału dowodowego nie potwierdza tez zawartych w akcie oskarżenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut bezzasadny w stopniu oczywistym, a wręcz bezprzedmiotowy. Oskarżonemu co prawda zarzucono w akcie oskarżenia popełnienie przestępstwa z art. 190a § 1 kk, jednakże po przeprowadzeniu przewodu sądowego, Sąd Rejonowy nie stwierdził podstaw do przypisania mu odpowiedzialności karnej za tego typu czyn zabroniony. Oskarżenie nie złożyło w tym zakresie środków odwoławczych na niekorzyść podsądnego. Natomiast, Sąd I instancji orzekając w ramach czynu opisanego w punkcie I aktu oskarżenia, uznał oskarżonego za winnego popełnienia trzech osobnych czynów zabronionych, wyczerpujących odpowiednio znamiona przestępstw: z art. 216 § 1 kk, art. 190 § 1 kk oraz art. 193 kk. Sąd I instancji nie poczynił więc zwalczanego w tym zarzucie ustalenia aby Z. P. swoim zachowaniem uporczywie nękał swoją byłą partnerkę S. K.. Przedmiotowy zarzut poddaje w wątpliwość czy apelujący dość wnikliwie zapoznał się z treścią zaskarżonego wyroku i sporządzonego do niego uzasadnienia.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższych wniosków z uwagi na całkowitą bezzasadność omówionego zarzutu. Sąd Rejonowy, wbrew twierdzeniom obrońcy, nie ustalił by oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 190a § 1 kk.

Lp.

Zarzut

3.4.

Zarzuty podniesione przez obrońców oskarżonego – adw. P. D. i adw. J. R.:

- Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu przez Sąd I instancji, iż oskarżony Z. P. swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przypisanego mu czynu zabronionego polegającego na grożeniu swojej byłej partnerce K. M. pozbawieniem życia i zdrowia, a groźby te z uwagi na jego agresywne zachowanie wzbudzić miały w pokrzywdzonej uzasadnioną obawę ich spełnienia, gdy tymczasem całokształt okoliczności stanu faktycznego i zebranego w sprawie materiału dowodowego nie potwierdza tez zawartych w akcie oskarżenia.

- Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu przez Sąd I instancji, iż oskarżony Z. P. zachował się agresywnie w stosunku do K. M., wepchnął ją do mieszkania, następnie wyzywał, uderzył pięścią w brzuch, zaczął bić po całym ciele, groził że ją zabije, poszedł do kuchni krzycząc – gdzie jest nóż, podczas gdy takie twierdzenia znajdują potwierdzenie wyłącznie w treści zeznań pokrzywdzonej K. M., a żaden ze świadków przesłuchanych w sprawie nie był bezpośrednim świadkiem rzekomych zdarzeń – świadkowie M. i M. A. (2) dopiero bowiem wyszli z mieszkania wobec krzyków pokrzywdzonej na klatce schodowej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na początek uwaga natury technicznej – Choć w apelacji adw. P. D. osobno kwestionowano ustalenia faktyczne odnośnie przypisanego Z. P. przestępstwa z art. 190 § 1 kk oraz z art. 157 § 2 kk, Sąd Okręgowy uznał za celowe łączne rozpoznanie powyższych zarzutów ponieważ dotyczyły one jednego czynu wyczerpującego kumulatywnie znamiona dwóch przestępstw i odnosił się do niego ten sam materiał dowodowy.

Przechodząc do meritum – trzeba przypomnieć, że zarzut oparty na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 3 kpk należy formułować tylko wtedy, gdy zdaniem skarżącego w oparciu o prawidłowo zgromadzony materiał dowodowy i trafnie oceniony co do wiarygodności, sąd ustalił fakty, które z tych dowodów nie wynikały (błąd dowolności) lub zaniechał ustalenia faktów, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie (błąd braku). Gdy skarżący dopatruje się przyczyn błędnych ustaleń w obrazie przepisów procesowych związanych ze sposobem ich gromadzenia, czy też oceny (np. w obrazie art. 7 kpk) to powinien podnieść zarzut obrazy tych przepisów i jedynie jako ich skutek (wpływ na treść wyroku) wskazać błędne ustalenia faktyczne ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II AKa 53/21, Lex nr 3273034). Mając to na względzie Sąd odwoławczy zauważa, że wszystkie zarzuty podniesione przez obrońców oskarżonego związane z nieprawidłową ich zdaniem oceną zgromadzonych dowodów przez Sąd Rejonowy zostały w postępowaniu odwoławczym rozpoznane negatywnie. Skarżący nie wykazali żadnych nieprawidłowości po stronie organu meriti w odniesieniu do procesu weryfikacji materiału dowodowego pod kątem jego wiarygodności. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było uznanie bezzasadności podniesionych zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych, które stanowiły jedynie wyraz subiektywnego stanowiska obrońców sprowadzającego się do stwierdzenia, że oskarżony nie popełnił przypisanego mu czynu na szkodę K. M., stanowiącego przestępstwo z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. To całkowicie niesłuszne stanowisko zostało przez obronę oparte na dowodach, którym prawidłowo odmówiono przymiotu wiarygodności, tj. na wyjaśnieniach oskarżonego oraz zeznaniach S. H. i A. N.. Sprawstwo Z. P. w omawianym zakresie zostało ustalone w sposób niewątpliwy na podstawie zasługujących na wiarę elementów dowodowych, tj. przede wszystkim na zeznaniach pokrzywdzonej K. M., zeznaniach świadków I. G., M. A. (1), M. A. (2), na dokumentacji fotograficznej, lekarskiej oraz opinii biegłego co do charakteru doznanych obrażeń ciała. Dowody te korelowały ze sobą wzajemnie i przedstawiały logiczny i zgodny z zasadami doświadczenia życiowego obraz przebiegu tego konkretnego inkryminowanego wydarzenia. Zasadnym było w takiej sytuacji uznanie oskarżonego za winnego omawianego w tym miejscu czynu i przypisanie mu w zaskarżonym wyroku przestępstwa z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Sąd Okręgowy po wnikliwym przeanalizowaniu akt sprawy popiera to rozstrzygnięcie uznając je za w pełni prawidłowe.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższych wniosków z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Ustalenia faktycznie poczynione przez Sąd Rejonowy na temat sprawstwa i winy oskarżonego w zakresie czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk na szkodę K. M., były poprawne i w całości oparte na wiarygodnym materiale dowodowym. Natomiast przeciwne stanowisko obrońców w tej kwestii zostało osadzone wyłącznie na wyjaśnieniach podsądnego i zeznaniach świadków, które w toku weryfikacji materiału dowodowego zostały odrzucone jako nieprzydatne dla ustalenia stanu faktycznego przedmiotowej sprawy. Wbrew twierdzeniom apelujących nie było podstaw do wydania wyroku reformatoryjnego w odniesieniu do omówionego w tym miejscu rozstrzygnięcia zaskarżonego wyroku, jak również uchylania w tej części zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Natomiast dokonana przez Sąd Okręgowy zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego Z. P. od popełnienia przestępstwa z art. 190 § 1 kk na szkodę S. K. nastąpiła z innych przyczyn, które zostaną podane w dalszej części tego opracowania.

Lp.

Zarzut

3.5.

Zarzut podniesiony przez obrońcę oskarżonego – adw. P. D.:

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym i pozbawionym jakichkolwiek podstaw przyjęciu przez Sąd I instancji, iż zarówno sprawstwo, jak i wina oskarżonego w odniesieniu do zarzucanych my czynów zabronionych nie budzą wątpliwości, w sytuacji gdy wśród zgromadzonych w przedmiotowej sprawie dowodów, w tym w szczególności zeznania świadków innych niż pokrzywdzone nie przesądzają jakkolwiek o winie i sprawstwie Z. P..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ten, podobnie jak te omówione powyżej, nie zasługiwał na akceptację Sądu odwoławczego bowiem znów jego wsparcie stanowiły wyłącznie dowody na korzyść oskarżonego, słusznie zakwestionowane przez organ orzekający. Takie stanowisko obrońcy było zatem błędne i sprzeczne z wiarygodnym materiałem dowodowym. Wbrew twierdzeniom skarżącego, dowody którymi dysponował Sąd I Instancji, potwierdzające oskarżenie, były wystarczające dla niebudzącego wątpliwości odtworzenia zdarzeń z udziałem oskarżonego, przypisanych mu następnie jako przestępstwa. Przy czym, Sąd Okręgowy uznał (przy niezmienionych ustaleniach faktycznych co do sposobu działania oskarżonego), że zachowanie oskarżonego przy przypisanym mu w zaskarżonym wyroku przestępstwie z art. 190 § 1 kk na szkodę S. K. - nie wyczerpywało wszystkich ustawowych znamion groźby karalnej, o czym będzie jeszcze mowa poniżej.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższych wniosków z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Ustalenia faktycznie poczynione przez Sąd Rejonowy na temat sprawstwa i winy oskarżonego co do przypisanych mu w zaskarżonym wyroku czynów były poprawne i w całości opierały się o wiarygodny materiał dowodowy. Wbrew twierdzeniom apelującego nie było podstaw do wydania wyroku reformatoryjnego w odniesieniu do omówionego w tym miejscu rozstrzygnięcia zaskarżonego wyroku, jak również uchylania zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Natomiast zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego Z. P. od popełnienia przestępstwa z art. 190 § 1 kk na szkodę S. K. nastąpiła z innych względów, podanych poniżej.

Lp.

Zarzut

3.6.

Zarzut podniesiony przez obrońców oskarżonego – adw. J. R. i adw. P. D.:

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że Z. P. w dniu 24 sierpnia 2021 r. w S. groził przez telefon pokrzywdzonej S. K. pozbawieniem życia lub zdrowia, która to groźba wzbudziła w niej uzasadnioną obawę spełnienia.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kontrola odwoławcza potwierdziła słuszność wskazań obrońców dotyczących braku podstaw dla przypisania oskarżonemu odpowiedzialności karnej za czyn z art. 190 § 1 kk popełniony na szkodę S. K.. Jednakże to zagadnienie należało rozstrzygać na płaszczyźnie obrazy przepisów prawa materialnego. Stan faktyczny zdarzenia z dnia 24 sierpnia 2021 r., w tym szczególności słowa jakie miał wobec S. K. wypowiedzieć Z. P. w trakcie rozmowy telefonicznej, został bowiem ustalony w sposób prawidłowy. Sąd Rejonowy bezrefleksyjnie i pochopnie jednak przyjął, że użycie przez oskarżonego słów że „mają na siebie uważać” wyczerpywało wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa z art. 190 § 1 kk. Należy wyraźnie wskazać, że groźba karalna z art. 190 § 1 kk zdecydowanie różni się od groźby bezprawnej, o której mówi art. 115 § 12 kk, mając węższy zakres. Treścią groźby karalnej jest zapowiedź popełnienia przestępstwa, a zatem zbrodni lub występku, na szkodę zagrożonego lub jego osoby najbliższej. Tymczasem słowa jakich użył oskarżony w stosunku do S. K. trudno obiektywnie i jednoznacznie ocenić jako zapowiedź popełnienia przestępstwa. Krótkie stwierdzenie Z. P. zacytowane powyżej, było mocno nieskonkretyzowane, a dodatkowo zostało wypowiedziane nie w obecności adresatki tylko w trakcie rozmowy telefonicznej, co nie pozwalało na tą okoliczność nic więcej ustalić, choćby ze sposobu zachowania się wypowiadającego te słowa. Możliwe byłoby więc jedynie podjęcie próby dointerpretowania słów i zamiaru oskarżonego, jednak należałoby takie działania ze strony organu wymiaru sprawiedliwości uznać za zupełnie dowolne i nie znajdujące oparcia w materiale dowodowym. Kierując się więc naczelną zasadą rządzącą procesem karnym z art. 5 § 2 kpk, która stanowi, że niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego, należało stwierdzić, że zachowanie oskarżonego z dnia 24 sierpnia 2021 r. wobec S. K. nie wyczerpało wszystkich ustawowych znamion przestępstwa z art. 190 § 1 kk, a przez to nie było podstaw prawnych dla przypisania mu odpowiedzialności karnej za tego typu czyn zabroniony.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońców o zmianę zaskarżonego wyroku w instancji odwoławczej poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynu z art. 190 § 1 kk na szkodę S. K., okazał się słuszny. Zachowanie przypisane podsądnemu w pkt 2 zaskarżonego wyroku, wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, było zbyt ogólne aby można bez wątpliwości przyjąć, iż zawierało wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa z art. 190 § 1 kk. Sąd odwoławczy uznał zatem, że nie można było w sposób pewny i kategoryczny potraktować słów oskarżonego wobec S. K. jako groźby karalnej oraz, że było to objęte zamiarem oskarżonego. Konieczne było więc wydanie w tym zakresie wyroku reformatoryjnego przez organ odwoławczy, na korzyść podsądnego.

Lp.

Zarzut

3.7.

Zarzut podniesiony przez obrońców oskarżonego – adw. J. R. i adw. P. D.:

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że Z. P.w maju 2021 r. w S. naruszył mir domowy poprzez wdarcie się do mieszkania pokrzywdzonej S. K. i nie chciał go opuścić wbrew jej żądaniom.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niezasadność tego zarzutu w zasadniczej mierze omówiono już w pkt. 3.2. W tym miejscu tytułem zaakcentowania należało wskazać, iż dla ustalenia, że Z. P. dopuścił się popełnienia przestępstwa z art. 193 kk na szkodę S. K. nie było przeszkodą to, że sprawstwo oskarżonego co do tego czynu wynikało wyłącznie z zeznań pokrzywdzonej. Wspomniany dowód osobowy, po poddaniu go dokładnej analizie został uznany w świetle dyrektyw z art. 7 kpk za wiarygodny. Znamienne jest przy tym, że poza miernymi jakościowo wyjaśnieniami oskarżonego żadne inne dowody zgromadzone w tym postępowaniu nie przeczyły przedstawionemu przez S. K. przebiegowi inkryminowanego wydarzenia z maja 2021 r. Pokrzywdzona dobrze pamiętała to zdarzenie pośród licznych konfliktowych sytuacji zaistniałych pomiędzy nią a oskarżonym i dokładnie je opisała, powtarzając tę relację w trakcie kolejnych przesłuchań. Istotne jest przy tym niezmienne stanowiskoS. K.o jej wyraźnym sprzeciwie aby oskarżony wszedł do jej mieszkania oraz niereagowania na jej wielokrotne nawoływania aby opuścił ten lokal. Oskarżony wyszedł z mieszkania pokrzywdzonej dopiero po upływie kilkunastu minut. To zachowanie wyczerpywało wszystkie znamiona przestępstwa z art. 193 kk. Warto dodać jeszcze, że pod pojęciem „wdarcie się” użytym na gruncie art. 193 kk należy rozumieć przełamanie, przy wkroczeniu do miejsc określonych w tym przepisie nie tyle przeszkody fizycznej, ile woli osoby uprawnionej. Wchodzą tu więc w grę wszelkie sposoby przedostania się do miejsca wymienionego w przepisie bez zgody osoby uprawnionej ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2018 r., sygn. akt V KK 406/17, Lex nr 2500546).

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia któregokolwiek z powyższych wniosków z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Ustalenia faktycznie poczynione przez Sąd Rejonowy na temat sprawstwa i winy oskarżonego co do przypisanego mu w zaskarżonym wyroku czynu z art. 193 kk były poprawne i w całości opierały się na wiarygodnym materiale dowodowym. Wbrew twierdzeniom apelującego nie było podstaw do wydania wyroku reformatoryjnego w odniesieniu do omówionego w tym miejscu rozstrzygnięcia zaskarżonego wyroku, jak również uchylania w tej części zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Lp.

Zarzut

3.8.

Zarzut ewentualny podniesiony przez obrońcę oskarżonego – adw. P. D.:

Rażąca niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu Z. P. w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz samej winy oskarżonego w zakresie przypisania mu czynu zabronionego, co aktualnie w takim stanie rzeczy, wymierzoną wobec niego karę czyni jako zbyt surową oraz nadmiernie dolegliwą – a to poprzez naruszenie art. 53 kk wobec zastosowania przez Sąd I instancji w stosunku do oskarżonego kary, nie rozważającej w sposób kompleksowy, obowiązujących w tym zakresie dyrektyw, w szczególności aktualnego zachowania oskarżonego, jego przyczynienia się do popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego i tym samym wymierzenie mu kary, która zdecydowanie, znacznie przekracza stopień winy oskarżonego i nie uwzględnia przy tym jakkolwiek stopnia społecznej szkodliwości czynu.

Zarzut podniesiony przez oskarżyciela publicznego:

Rażąca niewspółmierność kar orzeczonych w stosunku do Z. P..

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Choć zarzuty podniesione w apelacji jednego z obrońców oskarżonego oraz apelacji prokuratora zmierzały w przeciwnych kierunkach, Sąd Okręgowy postanowił rozpoznać je łącznie, gdyż dotyczą tego samego zagadnienia, tj. współmierności orzeczonych wobec oskarżonego kar jednostkowych oraz kary łącznej.

Warto przypomnieć, iż rażąca niewspółmierność kary, uzasadniająca uwzględnienie zarzutu z art. 438 pkt 4 kpk, występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Tak orzeczona kara może wynikiem bądź to nie dostrzeżenia występującej in concreto okoliczności istotnej z punktu widzenia dyrektywy wymiaru kary z art. 53 kk i nast. lub też nie nadania im adekwatnej wagi. Oceniając współmierność kary w relacji do dyrektyw i okoliczności wyznaczających jej wymiar, nie wolno zapominać, że art. 53 § 1 kk pozostawia wymiar kary sędziowskiemu uznaniu, nakazując, aby mieściła się ona w granicach przewidzianych przez ustawę. ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 maja 2022 r., sygn. akt II AKa 489/21, Legalis nr 2714830).

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy nie zgodził się z obrońcą oskarżonego by kary jednostkowe orzeczone w stosunku do oskarżonego za trzy ostatecznie przypisane mu czyny zabronione były nadmiernie, rażąco surowe. Sąd Rejonowy orzekając o karze, brał pod uwagę stopień winy i społecznej szkodliwości poszczególnych czynów, a także występujące w sprawie okoliczności obciążające i łagodzące, wymieniając je w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Rozważając nad kwestią współmierności orzeczonych kar jednostkowych nie można abstrahować od ustawowych granic kar przewidzianych za przestępstwa danego typu, które dla czynu z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk stanowi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2, za czyn z art. 193 kk przewidziana jest kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku, a za czyn z art. 216 § 1 kk kara grzywny albo ograniczenia wolności. Za każdy z czynów przypisanych Z. P. przewidziane są więc w ustawie kary alternatywne, a w przypadku dwóch z tych przestępstw Sąd I instancji dysponował możliwością orzeczenia kary najsurowszej rodzajowo, tj. kary pozbawienia wolności. Pozostanie przy karach ograniczenia wolności nie może być oceniane jako zbyt surowa reakcja wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza kiedy ich wymiar, zwłaszcza w wypadku czynów z art. 216 § 1 kk i z art. 193 kk został orzeczony bliżej dolnej granicy kary ograniczenia wolności. Nie można pomijać tego, że za każdym razem oskarżony działał umyślnie, dopuścił się on trzech różnych czynów zabronionych popełnionych na szkodę dwóch różnych pokrzywdzonych. W żadnym z przypisanych czynów sprawca nie kierował się motywacją, która zasługiwałaby na uwzględnienie i przez to łagodniejsze potraktowanie przy orzekaniu kary. Stopień winy Z. P. plasował się na wysokim poziomie, jego zachowania cechowała arogancja, buta i brak poszanowania drugiej osoby. Stopień społecznej szkodliwości czynów także był niemały, przy czym najwyższy w odniesieniu do czynu popełnionego na szkodę K. M.. Wszystkie te okoliczności musiały znaleźć odzwierciedlenie w odpowiednio surowej reakcji organów wymiaru sprawiedliwości. Za taką można było uznać orzeczenia o karach jednostkowych za czyny z art. 216 § 1 kk oraz art. 193 kk z zaskarżonego wyroku. Obrońca oskarżonego w żadnym razie nie wykazał by rozstrzygnięcia te rzeczywiście były rażąco surowe.

Przechodząc do argumentacji przedstawionej w apelacji oskarżyciela publicznego wniesionej na niekorzyść oskarżonego, to zasługiwała ona na uwzględnienie w części. Sąd Okręgowy zgodził się bowiem z prokuratorem, że kara orzeczona za przestępstwo z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk popełnione na szkodę K. M. była nieadekwatna i niedoszacowana. Było to bowiem najbardziej groźne ze wszystkich osądzanych w tym procesie zdarzeń, oskarżony zadając pokrzywdzonej K. M. uderzenia po całym ciele spowodował u niej liczne obrażenia, a dodatkowo groził jej pozbawieniem życia lub zdrowia zapowiadając użycie względem niej niebezpiecznego narzędzia w postaci noża. Dopuszczając się tego zachowania Z. P. był bardzo wzburzony, agresywny, a pokrzywdzona po tym zajściu długi czas obawiała się oskarżonego i wypowiadanych przez niego gróźb. Zdaniem Sądu odwoławczego proporcjonalnie do dwóch pozostałych czynów przypisanych podsądnemu, a popełnionych na szkodę S. K., wymiar kary orzeczonej za czyn z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, tj. 6 miesięcy ograniczenia wolności, był nieproporcjonalnie niski. Stopień winy i społecznej szkodliwości czynu oraz skutki dla pokrzywdzonej były w tym wypadku najpoważniejsze spośród przypisanych oskarżonemu przestępstw, dlatego konieczna była ingerencja w wymiar kary orzeczonej za ten czyn. Sąd Okręgowy uznał zatem, że karą współmierną w tym wypadku, uwzględniając wszystkie okoliczności rzutujące na wymiar kary z art. 53 § 1 i 2 kk będzie kara 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Nie miał już zaś racji prokurator widząc konieczność sięgnięcia w przypadku oskarżonego do kary najsurowszej rodzajowo, tj. kary pozbawienia wolności za czyny z art. 193 kk, art. 190 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Ten typ kar jest przewidziany dla czynów charakteryzujących się wysokim stopniem społecznej szkodliwości i winy oraz dla sprawców, wobec których tylko taka kara może przynieść odpowiednie efekty wychowawcze i prewencyjne. Zdaniem Sądu II instancji wszystkie te warunki łącznie nie są spełnione w kontrolowanej sprawie. Nie można bowiem zignorować występujących po stronie oskarżonego okoliczności łagodzących, które również trzeba uwzględnić przy wymiarze kar. Najbardziej istotną z nich jest uprzednia niekaralność Z. P. za przestępstwa oraz brak negatywnych sygnałów o jego zachowaniu wobec pokrzywdzonych po inkryminowanych zdarzeniach. Nietrafione były dywagacje prokuratora jakoby oskarżonego nie można uznawać za osobę niekaraną, skoro popełnił on więcej niż jeden czyn zabroniony i przedmiotem rozpoznania w tym postępowaniu było więcej niż jedno przestępstwo. Osobą niekaraną jest osoba, która przed wydaniem wyroku w danym postępowaniu nie była wcześniej skazana prawomocnym wyrokiem sądu karnego za inne przestępstwo. Z takim właśnie przypadkiem mamy do czynienia w tej sprawie. Nie ma przy tym znaczenia ilu czynów zabronionych dotyczył zaskarżony wyrok, ponieważ dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku skazującego można uznawać Z. P. za osobę karaną. Wyważenie wszystkich okoliczności łagodzących, obciążających, a także stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów przypisanych podsądnemu prowadzi do wniosku, że słusznie Sąd Rejonowy poprzestał na wymierzeniu kar jednostkowych ograniczenia wolności. Jak już wyżej omówiono, wyraźnego podwyższenia co do wysokości, tj. do 1 roku ograniczenia wolności, wymagała jednak kara za występek popełniony na szkodęK. M..

Wniosek

Wniosek końcowy apelacji obrońcy oskarżonego – adw. P. D.:

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Wniosek końcowy apelacji oskarżyciela publicznego:

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu Z. P. kary 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym za czyn przypisany z art. 216 kk, 4 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 190 § 1 kk, 3 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 193 kk, 8 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, kary łącznej 1 roku pozbawienia wolności w trybie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk i art. 87 § 1 kk, na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 kk zawieszenie orzeczonej kary 1 roku pozbawienia wolności na okres próby 2 lat, na podstawie art. 73 § 1 kk orzeczenie dozoru kuratora, na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 kk zobowiązanie oskarżonego do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz utrzymanie wyroku z pozostałym zakresie,

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek końcowy apelacji obrońcy oskarżonego – adw. P. D. nie był nawet skoordynowany z treścią podniesionego zarzutu. Niemniej i tak wniosek o złagodzenie wymiaru kary nie zasługiwałby na uwzględnienie albowiem zarzut rażącej surowości orzeczonych kar okazał się chybiony.

Sąd Okręgowy uwzględnił co prawda kierunek apelacji oskarżyciela publicznego i zaostrzył wymiar kary wobec oskarżonego, lecz wyłącznie w zakresie czynu z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, tj. z kary 6 miesięcy do kary 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie. W pozostałym zakresie propozycji prokuratora co do kar jednostkowych oraz kary łącznej pozbawienia wolności nie uwzględniono, uznając je za zbyt surowe. Oczywiście, w związku z uniewinnieniem oskarżonego od popełnienia czynu z art. 190 § 1 kk z pkt 2 zaskarżonego wyroku, wniosek apelującego odnośnie wymiaru kary za to przestępstwo, nie miał racji bytu. Podsumowując, wnioski prokuratorskie w zakresie orzeczenia o karze tylko co do kary za czyn z pkt 4 oraz kary łącznej zostały częściowo uwzględnione.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Na podstawie art. 105 § 1 i 2 kpk sprostowano oczywistą omyłkę pisarską w punkcie 4 zaskarżonego wyroku, w postawie prawnej wymiaru kary wskazując „art. 157 § 2 kk” w miejsce „art. 157 § 1 kk”.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Sąd Okręgowy z urzędu dostrzegł omyłkę pisarską zawartą w postawie prawnej wymiaru kary określonej w punkcie 4 zaskarżonego wyroku, która wymagała sprostowania. Sąd Rejonowy omyłkowo wskazał przepis art. 157 § 1 kk, zamiast art. 157 § 2 kk, czyli przepisu określającego przestępstwo wchodzące w skład kumulatywnej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego Z. P. w punkcie 4 zaskarżonego wyroku. Dlatego też, Sąd Okręgowy sprostował w punkcie 1 swojego wyroku dostrzeżoną omyłkę pisarską.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu I instancji utrzymano w mocy w pozostałej części (poza zmianami opisanymi w pkt 5.2.).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy w pozostałej części (poza zmianami opisanymi w pkt 5.2.) była niezasadność znacznej części zarzutów apelacji obrońców oskarżonego oraz części z argumentów zamieszczonych w apelacji prokuratora, jak też brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 kpk, uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że na podstawie art. 4 § 1 kk zastosowano przepisy karne obowiązujące na dzień 30 września 2023 r.

Zwięźle o powodach zmiany

Zgodnie z art. 4 § 1 kk jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Przestępstwo z art. 190 § 1 kk od dnia 1 października 2023 r. zagrożone jest wyłącznie karą pozbawienia wolności do lat 3, natomiast w stanie prawnym obowiązującym przed dniem 1 października 2023 r. przestępstwo to zagrożone było alternatywnie karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Wobec opisanej wyżej zmiany ustawowych granic kary za jedno z przestępstw wchodzących w skład kumulatywnej kwalifikacji jednego z czynów przypisanych Z. P. konieczne było przeanalizowanie, czy ustawa obowiązująca poprzednio była względniejsza dla podsądnego aniżeli ta w kształcie obowiązującym na dzień wyrokowania przez organ odwoławczy. Doprowadziło to do wniosku, że rzeczywiście ustawa obowiązująca poprzednio była korzystniejsza dla sprawcy, dlatego konieczne było powołanie art. 4 § 1 kk w podstawie prawnej rozstrzygnięcia. Dodatkowo, z dniem 1 października 2023 r. nastąpiła też niekorzystna zmiana przepisów o granicach wymiaru kary ograniczenia wolności (art. 34 § 1aa kk) za przestępstwa zagrożone alternatywnie karą ograniczenia wolności, jak i karą pozbawienia wolności, podwyższająca dolny próg kary ograniczenia wolności w zależności od wysokości dolnego zagrożenia karą pozbawienia wolności.

2.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że uniewinniono oskarżonego od popełnienia przestępstwa z art. 190 § 1 kk przypisanego mu w punkcie 2.

Zwięźle o powodach zmiany

Kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku doprowadziła do ustalenia, że zachowanie oskarżonego jakiego dopuścił się w dniu 24 sierpnia 2021 r. w stosunku do pokrzywdzonej S. K. nie wyczerpywało wszystkich ustawowych znamion z art. 190 § 1 kk, a słów wypowiedzianych przez oskarżonego nie sposób bez dowolnej interpretacji uznać za groźby karalne w rozumieniu tego przepisu. W takim przypadku niezbędna była instancyjna ingerencja w treść zaskarżonego orzeczenia w omawianej części i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia przestępstwa z art. 190 § 1 kk przypisanego mu w punkcie 2.

3.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że w punkcie 4 podwyższono do 1 roku wymiar kary ograniczenia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku doprowadziła do ustalenia, że wymiar kary orzeczonej wobec Z. P. za czyn popełniony na szkodę pokrzywdzonej K. M. był nieadekwatny do okoliczności przedmiotowych i niedoszacowany względem pozostałych dwóch przypisanych oskarżonemu czynów. Orzeczona przez Sąd Rejonowy kara jednostkowa była zatem rażąco łagodna. Sąd Okręgowy po przeanalizowaniu wszystkich okoliczności dotyczących tego zdarzenia oraz danych osobopoznawczych o sprawcy uznał, że sprawiedliwą będzie kara 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie i z tego względu orzekł w sposób opisany powyżej.

4.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że uchylono orzeczenie o karze łącznej w punktu 5 i na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk połączono orzeczone kary ograniczenia wolności z punktów 1 i 3 zaskarżonego wyroku oraz z pkt 2 lit. c) wyroku Sądu Okręgowego i wymierzono oskarżonemu karę łączną 1 roku i 3 miesięcy ograniczenia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Wobec uniewinnienia oskarżonego Z. P. od jednego z czynów przypisanych mu przez Sąd Rejonowy, tj. co do czynu z art. 190 § 1 kk popełnionego na szkodę pokrzywdzonej S. K., konieczne było uchylenie orzeczenia o karze łącznej zawartego w punkcie 5 zaskarżonego orzeczenia i ponowne wydanie rozstrzygnięcia w tej kwestii. Sąd Okręgowy uwzględniając związek podmiotowo-przedmiotowy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami podlegającymi łączeniu węzłem kary łącznej, a także biorąc pod uwagę cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze, jakie ma ona osiągnąć w stosunku do skazanego, uznał że odpowiednia będzie kara 1 roku i 3 miesięcy ograniczenia wolności. Czyny przypisane Z. P. były popełnione na szkodę dwóch różnych pokrzywdzonych, były to odmienne rodzajowo przestępstwa, jednakże łączył je stosunkowo bliski związek czasowy. Uzasadnione było więc orzeczenie kary łącznej przy zastosowaniu zasady asperacji. Zmianie nie uległ zaś wymiar prac w stosunku miesięcznym, określony przy każdej z kar jednostkowych na 30 godzin. Co prawda przez niedopatrzenie przy karze łącznej nie powtórzono zapisu o obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, lecz intencją Sądu odwoławczego było zachowanie orzeczenia o obowiązku wykonywania tego rodzaju prac w wymiarze 30 godzin stosunku miesięcznym, tak jak to za każdym razem orzeczono przy karach jednostkowych ograniczenia wolności wymierzonych oskarżonemu.

5.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że w punkcie 6 przyjęto, że na poczet kary łącznej 1 roku i 3 miesięcy ograniczenia wolności, zaliczeniu podlega czas zatrzymania w dniu 24 sierpnia 2021 r. od godziny 10:40 do godziny 12:30 oraz okres tymczasowego aresztowania oskarżonego od dnia 25 sierpnia 2021 r. godzina 11:30 do dnia 6 kwietnia 2022 r. godzina 14:45, gdzie jeden dzień pozbawienia wolności równa się dwóm dniom ograniczenia wolności i uznano, że kara jest wykonana w ilości 452 dni.

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd Rejonowy w punkcie 6 swojego wyroku zawarł rozstrzygnięcie o zaliczeniu na poczet orzeczonej kary okresu rzeczywistego pozbawienia wolnościZ. P.. Krytyki ze strony organu odwoławczego wymagało zaniechanie wskazania przez Sąd I instancji w tym punkcie wyroku dokładnych danych o okresach rzeczywistego pozbawienia wolności oraz ilości dni podlegających zaliczeniu. Sąd Rejonowy nie wyjaśnił tych kwestii ani w wyroku, ani też w uzasadnieniu do tego orzeczenia. Dlatego też, Sąd Okręgowy w ramach kontroli instancyjnej samodzielnie przeanalizował i ustalił okresy rzeczywistego pozbawienia wolności oskarżonego podlegające zaliczeniu na poczet orzeczonej mu kary łącznej ograniczenia wolności. Stwierdzić zatem należało, że oskarżony został zatrzymany w dniu 24 sierpnia 2021 r. o godzinie 10:40, a zwolniono go tego samego dnia o godzinie 12:30. Ponadto był on tymczasowo aresztowany w okresie od dnia 25 sierpnia 2021 r. godzina 11:30 do dnia 6 kwietnia 2022 r. o godzina 14:45. Zgodnie z art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary zalicza się okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, zaokrąglając w górę do pełnego dnia, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności, dwóm dniom kary ograniczenia wolności lub dwóm dziennym stawkom grzywny. Natomiast art. 63 § 5 kk stanowi, że za dzień w rozumieniu § 1 i 2 tego przepisu przyjmuje się okres 24 godzin liczony od chwili rzeczywistego pozbawienia wolności. Mając to na względzie należało przyjąć, że zaliczeniu na poczet orzeczonej kary łącznej ograniczenia wolności podlegały 2 dni za okres zatrzymania oskarżonego w dniu 24 sierpnia 2021 r. oraz 450 dni za okres tymczasowego aresztowania, a więc łącznie 452 dni. W takim właśnie zakresie Sąd Okręgowy uznał orzeczoną względem oskarżonego karę łączną ograniczenia wolności za wykonaną. W związku z tym pozostaje niewykonane jeszcze 3 dni kary ograniczenia wolności.

6.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że w punkcie 8 obniżono orzeczenie o zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę na rzecz pokrzywdzonej S. K. do kwoty 1.500 zł oraz doprecyzowano, że środek kompensacyjny w wysokości 2.000 zł dotyczy pokrzywdzonej K. M..

Zwięźle o powodach zmiany

Wobec tego, że oskarżonego uniewinniono od jednego z czynów przypisanych mu przez Sąd Rejonowy, popełnionego na szkodę S. K. konieczna była również ingerencja instancyjna w treść rozstrzygnięcia dotyczącego środków kompensacyjnych. Skoro ostatecznie przypisano oskarżonemu dwa czyny zabronione popełnione na szkodę tej pokrzywdzonej, uzasadnione było odpowiednie zmniejszenie orzeczonego na jej rzecz środka kompensacyjnego (poprawne byłoby orzeczenie środków przy każdym z występków osobno ale z uwagi na granice zaskarżenia taka zmiana nie była możliwa). Ostatecznie Sąd Okręgowy uznał, że odpowiednie będzie ukształtowanie zadośćuczynienia na poziomie 1.500 zł, co będzie adekwatne do krzywdy jakich doznała pokrzywdzona na skutek naruszenia jej miru domowego oraz znieważania jej przez Z. P.. Dodatkowo Sąd II instancji doprecyzował, że środek kompensacyjny w wysokości 2.000 zł dotyczy pokrzywdzonej K. M.. Niepoprawne było bowiem zaniechanie wskazania przez Sąd Rejonowy danych pokrzywdzonej, na której rzecz orzeczony został środek kompensacyjny, gdyż powodowałoby to problemy z wykonaniem tego orzeczenia.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

4.

Zgodnie z art. 616 § 1 pkt 2 kpk do kosztów procesu należą uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika. Wobec nieuwzględnienia apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonego, podsądny zgodnie z art. 636 § 1 kpk był zobowiązany do poniesienia kosztów procesu, w tym także tych kosztów, o których mowa w art. 616 § 1 pkt 2 kpk.

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej K. M. zawarł w odpowiedzi na apelację wniosek o zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej kosztów postępowania za I i II instancję. Wniosek ten podtrzymał na rozprawie apelacyjnej w dniu 19 października 2023 r. Przytoczone wyżej przepisy stanowią podstawę prawną orzeczenia uwzględniającego to żądanie. Wysokość kosztów poniesionych przez oskarżycielkę posiłkową z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika została ustalona w oparciu o § 11 ust. 2 pkt 3 i 4, § 15 ust. 1 i 3, § 16 oraz § 17 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Przy kosztach zasądzonych na rzecz oskarżycielki posiłkowej za udział jej pełnomocnika przed Sądem I instancji uwzględniono także rozprawy odroczone (840 zł plus 4x 20 % z tej kwoty), co dało w sumie kwotę 1.512 zł za ten etap sprawy.

5.

Zgodnie z art. 636 § 1 kpk w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego przez oskarżonego ma on obowiązek ponieść koszty procesu. Koszty procesu zgodnie z art. 616 § 1 kpk obejmują m.in.: koszty sądowe na które składają się wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postepowania oraz opłaty. Natomiast przepis art. 630 § 1 kpk stanowi, że w sprawach z oskarżenia publicznego, jeżeli oskarżonego nie skazano za wszystkie zarzucane mu przestępstwa, wydatki związane z oskarżeniem w części uniewinniającej ponosi Skarb Państwa. Mając na względzie powyżej przytoczone normy prawne, Sąd Okręgowy obciążył oskarżonego Z. P. kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze w ¾ części i z tego tytułu zasądził od niego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 15 zł (3/4 ryczałtu za doręczenie wezwań i innych pism), co wynika z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2013, poz. 663 ze zm.). Oskarżonego uniewinniono w instancji odwoławczej od jednego z czterech przypisanych mu czynów, co uzasadniało obciążenie go kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze w ¾ części. Ponadto, na podstawie art. 10 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych wymierzono podsądnemu opłatę za obie instancje w kwocie 300 zł. W pozostałym zakresie, tj. w ¼ części z racji uniewinnienia od jednego z przestępstw, kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążono Skarb Państwa.

PODPISY

Małgorzata Winkler-Galicka Hanna Bartkowiak Aleksander Brzozowski