Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 949/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Złotowie z 15 czerwca 2022 roku, sygnatura akt II K 440/21

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXX

XXXXXX

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXX

XXXXXX

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Obraza prawa procesowego, to jest art. 7 k.p.k., skutkująca błędem w ustaleniach faktycznych, co miało wpływ na treść orzeczenia

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie Sąd Okręgowy wskazuje, że dla pełnej racjonalności wniesionej apelacji zasadnym byłoby, aby zaskarżono wyrok także w części dotyczącej opisu przestępstwa przypisanego współoskarżonemu R. S..

R. S. i P. I. oskarżono o popełnienie przestępstwa z art. 278 a § 1 k.k.

(akt oskarżenia – karta 99 – 100v akt)

Wyrokiem z dnia 15 czerwca 2022 roku Sąd Rejonowy w Złotowie skazał R. S. za zarzucone mu w akcie oskarżenia przestępstwo, przyjmując jednak iż popełnił je sam, natomiast uniewinnił P. I. od zarzucanego mu czynu, a z uzasadnienia wyroku wynika, że stało się tak dlatego, że Sąd I instancji uznał, że rozbieżne wyjaśnienia obu oskarżonych z postępowania przygotowawczego i z rozprawy nie mogą stanowić pełnowartościowego materiału dowodowego, natomiast wartościowe są wprawdzie pierwsze zeznania pokrzywdzonego, ale ich treść wskazuje, że rozdzielił on udział obu oskarżonych w dokonaniu przestępstwa, zatem każdy z oskarżonych dokonywał czynności indywidualnie, w swoim imieniu i dla siebie, nie było pomiędzy nimi żadnego, nawet milczącego porozumienia, a działania P. I. nie sposób zakwalifikować jako działania przestępnego.

(wyrok – karta 129 – 129v akt, pisemne uzasadnienie – karty 133 – 136 akt)

Z wyrokiem tym nie zgodził się Prokurator Rejonowy w Pile, zarzucając obrazę przepisów postępowania, to jest art. 7 k.p.k., polegająca na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez dowolną ich ocenę, sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego i zawodowego, efektem czego był błąd w ustaleniach faktycznych, i wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Złotowie do ponownego rozpoznania.

(apelacja prokuratora – karty 140 – 145 akt)

Na wstępie Sąd Okręgowy zauważa, że apelacja prokuratora w pełni wykazuje wady zaskarżonego orzeczenia w pierwszej kolejności podnosząc zarzut dowolności w ocenie materiału dowodowego, czego konsekwencją był zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Sąd Odwoławczy, odnosząc się do zasadniczego zarzutu apelacji, dotyczącego niesłusznego uniewinnienia oskarżonego P. I. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 278 a § 1 k.k., całkowicie zgadza się ze skarżącym, że Sąd Rejonowy dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych przyjmując, iż oskarżony P. I. nie popełnił zarzucanego mu przestępstwa.

Sąd Rejonowy przeprowadził w niniejszej sprawie wyczerpujące postępowanie dowodowe, a Sąd Okręgowy, przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego orzeczenia, nie dostrzegł, aby istniała możliwość przeprowadzenia jeszcze jakiegoś innego dowodu, który pomógłby w ustaleniu przebiegu przedmiotowego zdarzenia.

Następnie Sąd Rejonowy dokonał oceny zebranego w sprawie i w całości ujawnionego materiału dowodowego, niestety czyniąc to wbrew obowiązującym w tym względzie zasadom (art. 7 k.p.k.). Wprawdzie każdy z ujawnionych w toku przewodu sądowego dowodów poddany został ocenie, ale dokonana przez Sąd I instancji ocena tego materiału dowodowego nie uwzględnia wskazań doświadczenia życiowego i reguł logicznego rozumowania, wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów, nie jest dokładna i wykazuje błędy logiczne.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest immanentnie związany z zarzutami naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania i jest pochodną odmiennej oceny dowodów, dokonanej przez skarżącego w wywiedzionym środku odwoławczym, którą to ocenę, w tym konkretnym przypadku, Sąd Odwoławczy w pełni podziela.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że o błędzie w ustaleniach faktycznych można mówić tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom logicznego rozumowania. Zarzut taki mógłby być skuteczny jedynie w razie wykazania, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy, jak również doświadczenia życiowego i logiki dopuścił się sąd orzekający w dokonanej przez siebie ocenie dowodów. Apelacja Prokuratora Rejonowego w Złotowie spełnia te wymogi, a zawarta w niej argumentacja jest w istocie prawidłową oceną faktów i okoliczności niniejszej sprawy, a zatem zasługiwała na uwzględnienie. Skarżący wykazał bowiem, że zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom logicznego rozumowania.

Sąd I instancji wprawdzie prawidłowo ustalił, że w trakcie zdarzenia w wiacie znajdowali się obaj oskarżeni i pokrzywdzony, jednak bezpodstawnie uznał, iż brak dowodów, aby oskarżeni działali wspólnie i w porozumieniu.

Zauważyć zatem należy, że wprawdzie obaj oskarżeni w trakcie zdarzenia byli mocno pijani, R. S. miał ponad trzy promile alkoholu we krwi, a P. I. prawie trzy, jednak przesłuchiwani byli po raz pierwszy prawie dobę po zatrzymaniu, wiec byli już wówczas trzeźwi.

P. I. wyjaśnił (karta 58 akt), że gdy kończyli kolejną butelkę wódki do wiaty przyszedł starszy mężczyzna, obaj podeszli do niego, S. zabrał mu reklamówkę, a gdy pokrzywdzony chciał ją odebrać i wymachiwał laską, to I. go przytrzymał. Nawet nie wiedział ile było pieniędzy, bo przed przyjazdem policji nie zdążyli się nimi podzielić. Na koniec przesłuchania I. oświadczył, że chciałby się dobrowolnie poddać karze.

Natomiast R. S. wyjaśnił (karta 64 akt), że rozmawiał ze starszym mężczyzną i chciał od niego pieniędzy, zobaczył, że w reklamówce mężczyzna ten ma portfel, więc mu zabrał mu reklamówkę, a I. w tym czasie przytrzymał tego mężczyznę. S. wyjął gotówkę z portfela, a następnie portfel i reklamówkę oddał. Także S. na koniec przesłuchania oświadczył, że chciałby się dobrowolnie poddać karze.

W trakcie tych pierwszych przesłuchań obaj oskarżeni przyznali się do popełnienia zarzucanego im przestępstwa, opisali co robili w trakcie jego popełniania i brak podstaw, aby dyskwalifikować treść tych ich wyjaśnień.

Tym bardziej, że zasadniczo są one zbieżne z zeznaniami pokrzywdzonego, który już w trakcie zawiadamiania o popełnieniu na jego szkodę przestępstwa zeznał (karta 3 akt), że gdy wszedł do wiaty byli tam dwaj mężczyźni, jeden podszedł do niego i chciał, aby mu oddał reklamówkę, w której miał portfel z pieniędzmi i rachunki do zapłaty. Kiedy nie chciał oddać reklamówki, wtedy podszedł do nich drugi mężczyzna, zabrał reklamówkę, odszedł w głąb wiaty, wyjął portfel, zabrał gotówkę, a następnie oddał pokrzywdzonemu reklamówkę wraz z portfelem. Taką też wersję pokrzywdzony przedstawił policjantowi W. L. na miejscu zdarzenia (karty 41 – 42 i 119v – 120 akt).

Z tych pierwszych zeznań pokrzywdzonego wynika, że obaj mężczyźni chcieli mu zabrać reklamówkę i gdy odmówił jej wydania pierwszemu, to zabrał mu ją drugi mężczyzna. Zatem działali wspólnie i co najmniej w dorozumianym porozumieniu. Wynika to też z wyjaśnień samego I., który stwierdził, że nie zdążyli się podzielić pieniędzmi, bo przyjechała policja.

To, że następnie w kolejnych przesłuchaniach (karty 86 – 87 i 88-89 akt) oskarżeni nie przyznali się, składając sprzeczne ze sobą wyjaśnienia (I. obciążył S., zaprzeczając swojemu udziałowi w zabraniu pieniędzy, a S. stwierdził, że to pokrzywdzony chciał im dać wszystkie swoje pieniądze na zakup piwa) nie tylko, że nie podważa wartości dowodowej pierwszych ich wyjaśnień, ale utwierdza w przekonaniu, że za pierwszym razem mówili prawdę, gdyż wówczas ich wyjaśnienia były zbieżne, a te kolejne nie, na dodatek ta nowa wersja S. jest całkowicie irracjonalna.

Niewątpliwie te kolejne wyjaśnienia oskarżonych stanowiły ich nieudolną linię obrony, nie zasługującą na wiarę w obliczu konsekwentnych zeznań pokrzywdzonego, który w kolejnym przesłuchaniu (karta 90v akt) zeznał, że próbował odstraszyć tych mężczyzn laską, a o tym przecież wyjaśniał oskarżony I. w trakcie pierwszego przesłuchania.

Na rozprawie (karty 117v – 118v akt) oskarżony S. podtrzymał wersję o tym, iż pokrzywdzony dał mu dobrowolnie pieniądze na piwo, a I. zaprzeczył, aby w ogóle widział, jak pokrzywdzony daje S. pieniądze, obaj też nie podtrzymali swoich pierwszych wyjaśnień twierdząc bądź że był w ich trakcie pijany (S.), bądź że ich nie pamięta(I.).

Natomiast pokrzywdzony ponownie zeznał, że najpierw jeden chciał mu zabrać reklamówkę, a ostatecznie zabrał ją drugi i z portfela wyciągnął pieniądze, podtrzymał też swoje poprzednie zeznania (karty 119 – 119v akt)

Podsumowując powyższe przede wszystkim podnieść należy, iż to że oskarżony nie przyznaje się do zarzucanego mu czynu, nie może z góry wyłączyć możliwości przypisania oskarżonemu sprawstwa (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 4 października 2005 roku, sygnatura akt II AKa 194/05).

Przypomnieć także należy, że sąd ma prawo oprzeć się na jednych dowodach, a pominąć inne, jeśli ich treść była rozbieżna. W takiej sytuacji istota rozstrzygania polega na daniu priorytetu niektórym dowodom. Obowiązkiem sądu jest wówczas wskazanie, dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych – wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 lutego 2012 roku, sygnatura akt II AKa 35/12.

Zdaniem Sądu Okręgowego, z tego obowiązku Sąd Rejonowy nie wywiązał się w sposób prawidłowy, gdyż wbrew stanowisku Sądu I instancji pierwsze wyjaśnienia obu oskarżonych w połączeniu z zeznaniami pokrzywdzonego dają obraz przebiegu przedmiotowego zdarzenia zgodny z postawionym oskarżonym zarzutem. Nie ma też, zdaniem Sądu Okręgowego, wątpliwości – w świetle powyższych wiarygodnych dowodów - że oskarżeni działali wspólnie i w porozumieniu. W żadnym fragmencie zeznań pokrzywdzonego nie ma bowiem mowy o tym, aby P. I. po nieudanej próbie zabrania reklamówki odszedł gdzieś, a ciąg dalszy przestępnego działania był realizowany tylko przez R. S.. Wręcz odwrotnie pokrzywdzony zeznał, że gdy próbował odstraszyć napastników laską przed zabraniem mu reklamówki, to P. I. go przytrzymał, co zresztą wynika też z pierwszych wyjaśnień P. I..

Podsumowując, ocena wyjaśnień obu oskarżonych musi zostać uznana za dowolną, gdyż Sąd I instancji w ogóle nie odniósł się do kwestii zbieżności ich pierwszych wyjaśnień i to nie tylko pomiędzy sobą, ale także z zeznaniami pokrzywdzonego, co skutkowało wadliwie ustalonym stanem faktycznych, iż sprawcą kradzieży zuchwałej był jedynie R. S..

Podsumowując, podniesiony w apelacji prokuratora zarzut obrazy prawa procesowego poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego oraz zarzut błędu w ustaleniach faktycznych okazał się słuszny, gdyż skarżący wykazał konkretne uchybienia w zakresie zasad logicznego rozumowania, których dopuścił się sąd w wyciąganiu wniosków z prawidłowo zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, co więcej, skarżący wykazał merytoryczną niesłuszność wniosku Sądu I instancji co do tego, że P. I. nie popełnił zarzucanego mu przestępstwa.

Mankamenty rozumowania Sądu Rejonowego musiały skutkować uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy w zakresie czynu zarzucanego oskarżonemu P. I., do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji.

Wniosek

uchylenie zaskarżonego wyroku

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zważywszy na ewidentny błąd w ocenie materiału dowodowego i w konsekwencji w ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego, konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.1XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Bezwzględna przyczyna odwoławcza

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony przez Sąd I instancji

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Na skutek oczywistego błędu w ustaleniach faktycznych, będącego konsekwencją dowolnej oceny materiału dowodowego, Sąd I instancji uniewinnił P. I., pomimo, iż postawiony mu w akcie oskarżenia zarzut jest zasadny.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd I instancji winien przeprowadzić postępowanie dowodowe, a następnie ocenić, i to zgodnie z obowiązującymi w tym przedmiocie regułami, zgromadzony materiał dowodowy i rozważyć, czy rzeczywiście materiał ten nie potwierdza zarzutu aktu oskarżenia w opisanym przez oskarżyciela publicznego kształcie w zakresie dotyczącym oskarżonego P. I., czy jednak zarzut ten jest zasadny.

Sporządzając zaś pisemne uzasadnienie wydanego wyroku, Sąd Rejonowy winien, pamiętając o treści art. 424 k.p.k., dokładnie i szczegółowo przedstawić dokonaną przez siebie ocenę materiału dowodowego i wnioski z niego wynikające, zastosowaną kwalifikację oraz ewentualnie wymierzoną oskarżonemu karę, tak, aby rozpoznając ewentualne przyszłe apelacje, Sąd Odwoławczy mógł dokonać oceny prawidłowości rozumowania Sądu I instancji.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

7.  PODPIS

/Leszek Matuszewski/ /Małgorzata Ziołecka/ /Aleksander Brzozowski/