Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 1135/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Gnieźnie z dnia 29 maja 2024 r., sygn. akt II K 948/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut podniesiony przez obrońcę oskarżonego:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 kpk polegająca na błędnej ocenie dowodów niezgodnej z zasadami logiki, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego zeznań M. G., zeznań D. L., wyjaśnień oskarżonego, co skutkowało przyjęciem błędnych ustaleń faktycznych i przypisaniem oskarżonemu przestępstwa z art. 280 § 1 kk, podczas gdy oskarżony nie wypełnił znamion ustawowych tego przestępstwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia potwierdziła pewne uchybienia Sądu Rejonowego w ocenie dowodów osobowych zgromadzonych w tej sprawie. Zeznania pokrzywdzonych D. L. oraz M. G. nie były wcale tak spójne i jednoznaczne, jak to ocenił Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Rację miał obrońca oskarżonego, że w zeznaniach wyżej wymienionych osób można było dostrzec sprzeczności, a nawet w trakcie składania kolejnych zeznań pokrzywdzone zmieniały opis przebiegu inkryminowanego zdarzenia z dnia 22 czerwca 2023 r. D. L. przesłuchiwana krótko po zdarzeniu nie podała wielu kluczowych elementów zajścia. Natomiast zeznając przed Sądem pamiętała dużo więcej szczegółów niż w trakcie przesłuchania prowadzonego przez organy ścigania. Z kolei M. G. w swoich pierwszych zeznaniach wskazała, że widziała jak oskarżony zabrał z kuchni saszetkę z ich pieniędzmi, łącznie 2.500 zł i wybiegł z nimi z mieszkania. Po czym się z tego wycofała, informując, że te pieniądze znalazły się pod szafką w kuchni. Natomiast zeznając na rozprawie wyolbrzymiała poziom stosowanej wobec niej przez oskarżonego siły fizycznej, wskazując, że była przez niego rzucana po ścianach, popychana na odległość 5 metrów. Wymienione powyżej okoliczności, w tym łatwość oskarżania i dozowanie przekazywanych informacji, nakazywały stosowną ostrożność w ocenie wiarygodności relacji M. G. oraz D. L.. Być może oszczędność D. L. w opisywaniu szczegółów feralnego wydarzenia wynikała z niechęci ujawniania kulisów prowadzonej działalności, niemniej jednak Sąd Rejonowy przy ocenie tych dowodów osobowych stracił czujność. Przy czym, co do najistotniejszych elementów zdarzenia z dnia 22 czerwca 2023 r. zeznania pokrzywdzonych były wystarczającą spójne, a nadto zgodne z tą częścią wyjaśnień oskarżonego P. Z., która trafnie została oceniona przez Sąd I instancji jako zasługująca na przymiot wiarygodności. Relacja wymienionych trzech osób była więc zgodna co do tego, że w dniu 22 czerwca 2023 r. oskarżony umówił się z D. L. w wynajętym mieszkaniu zlokalizowanym w G. celem skorzystania z jej usług o charakterze seksualnym, przed przystąpieniem do realizacji zamówionej usługi oskarżony zgodził się na propozycję udziału drugiej pokrzywdzonej M. G., za dopłatą. Po odbytym stosunku P. Z. wyraźnie wyrażał swoje niezadowolenie z jakości wykonanych usług twierdząc, że został oszukany, domagał się zwrotu pieniędzy za niewykonaną (lub co najmniej nienależycie wykonaną) usługę. W tym celu podsądny zastosował wobec obu pokrzywdzonych przemoc (dokładnie opisaną w sentencji wyroku), a po oddaniu mu przez nie pieniędzy opuścił lokal. Co do wyjaśnień samego oskarżonego to były też dostrzegalne różnice co do zakresu stosowanej podczas zajścia przemocy, które wychwycił już i prawidłowo ocenił Sąd Rejonowy. Podkreślić należy, że zarówno oskarżony, jak i pokrzywdzone wskazywały na wykrzykiwanie wówczas przez P. Z. słowa „oddajcie kurwy te pieniądze”, które jednoznacznie wskazują, że oskarżony chciał te pieniądze odzyskać, będąc przekonany, że mu się one należą, z uwagi na niezgodne z ofertą wykonanie usługi seksualnej przez pokrzywdzone. Znamiennym jest, że na podstawie wyżej przypomnianych dowodów Sąd Rejonowy ustalił, iż po wykonaniu części usługi przez pokrzywdzone, oskarżony oświadczył, że chce otrzymać zwrot pieniędzy, gdyż nie był zadowolony z usługi pokrzywdzonych. Sąd Okręgowy mając na względzie wszystko powyższe stwierdził jednocześnie, że wskazane niedoskonałości w ocenie zeznań pokrzywdzonych nie miały dużego wpływu na treść poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych. Organ meriti prawidłowo odtworzył stan faktyczny w kontrolowanej sprawie (apelujący obrońca nie podważał tego elementu wyrokowania), poza przyjęciem, że po odzyskaniu pieniędzy oskarżony w dalszym ciągu był agresywny, szarpał pokrzywdzone gdy chciały one uciekać z mieszkania albowiem te elementy w zeznaniach D. L. pojawiły się dopiero w postępowaniu sądowym, będąc w opozycji do jej zeznań ze śledztwa, gdzie wskazywała, że po oddaniu pieniędzy oskarżonemu wyszedł on z mieszkania. Odmiennie od tych zmienionych zeznań mówiła też druga pokrzywdzona M. G., podkreślając, że przemoc wobec niej i koleżanki była stosowana przed wydaniem pieniędzy oskarżonemu. Wspomniane uchybienia w zakresie oceny dowodów nie miały jednak istotnego przełożenia na prawidłowość wydanego orzeczenia. Kontrola odwoławcza wykazała przede wszystkim obrazę przepisów prawa materialnego, jednakże zasadniczo wynikała ona z niepoprawnej subsumcji stanu faktycznego pod określony przepis karnomaterialny, a nie była ona następstwem niepoprawnej oceny dowodów, czy błędnego ustalenia stanu faktycznego. Konkludując, uchybienia opisane wyżej przez organ odwoławczy, dotyczące zeznań pokrzywdzonych na temat przebiegu zdarzenia z dnia 22 czerwca 2023 r. ostatecznie nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Stan faktyczny sprawy został przez Sąd Rejonowy ustalony poprawnie, mimo opisanych wyżej nieprawidłowości w ocenie dowodów, dlatego też nie było potrzeby bardziej pogłębionej analizy tego zarzutu odwoławczego. Pozostaje jeszcze kwestia zamiaru sprawcy, który to element strony podmiotowej inkryminowanego czynu zostanie omówiony poniżej.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu przestępstwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do wydania w instancji odwoławczej wyroku jakiego oczekiwałby obrońca. Przeprowadzona w tej sprawie ocena dowodów zasadniczo była prawidłowa (sąd nie dostrzegł niespójności w relacji pokrzywdzonych, jednakże dotyczyły one zagadnień drugorzędnych dla końcowego rozstrzygnięcia sprawy), a dokonane na jej podstawie istotne ustalenia faktyczne trafne. Sąd Rejonowy dopuścił się uchybień dokonując aktu subsumpcji, co skutkowało przypisaniem oskarżonemu przestępstwa błędnie zakwalifikowanego jako rozbój. Zachodziła w związku z tym konieczność zmiany zaskarżonego orzeczenia (wniosek o wyrok reformatoryjny był słuszny), jednakże nie poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu przestępstwa, czego bezzasadnie oczekiwał obrońca, ale poprzez zmianę opisu i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego P. Z., o czym będzie dokładniej mowa w dalszej części uzasadnienia.

Lp.

Zarzut

3.2.

Zarzuty podniesione przez obrońcę oskarżonego:

Obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, tj. art. 280 § 1 kk poprzez niewskazanie w opisie czynu, wszystkich ustawowych znamion przestępstwa rozboju, tj. niewskazanie w opisie czynu znamienia „zaboru w celu przywłaszczenia cudzej rzezy ruchomej”.

Obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, tj. art. 280 § 1 kk poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy ustalony stan faktyczny nie wskazuje, że kwota 350 zł stanowiła własność pokrzywdzonych, jak również by ta okoliczność była objęta świadomością oskarżonego, gdyż ten uważał, że środki pieniężne należą do niego, a zatem oskarżony nie wypełnił znamienia „zaboru cudzej rzeczy ruchomej” i tym samym nie wyczerpał swoim zachowaniem wszystkich znamion czynu z art. 280 § 1 kk.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Pierwszy z zarzutów okazał się niezasadny albowiem wbrew odmiennym wskazaniom obrońcy, w opisie czynu przypisanego oskarżonemu przez Sąd Rejonowy zostały wymienione wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa z art. 280 § 1 kk. Pamiętać przy tym należy, że zamieszczenie w opisie czynu przypisanego sprawcy ustawowych znamion danego typu przestępstwa nie musi każdorazowo oznaczać powielania brzmienia kodeksu karnego. Powyższe okoliczności nie mają jednak większego znaczenia albowiem na skutek kontroli instancyjnej stwierdzono, że Sąd I instancji dokonał niepoprawnego odkodowania zachowania oskarżonego z dnia 22 czerwca 2023 r. jako występek rozboju, przyjmując błędną kwalifikację prawną czynu. Skoro więc opis czynu P. Z. i jego kwalifikacja prawna zostały zmienione to wskazany wyżej zarzut obrazy prawa materialnego stracił na aktualności.

Przechodząc do drugiego z zarzutów obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej warto przypomnieć, że sprawca rozboju musi działać w celu przywłaszczenia rzeczy i chcąc ten cel osiągnąć stosuje określone w art. 280 § 1 kk środki poprzez sparaliżowanie woli ofiary, dążąc do zaboru tej rzeczy. Zamiar zaboru mienia musi zatem wystąpić u sprawcy najpóźniej w chwili stosowania wspomnianych, określonych w dyspozycji art. 280 § 1 kk, sposobów oddziaływania na osobę pokrzywdzonego. Jego działanie składa się więc z dwóch części, z których pierwsza obejmuje zastosowanie owych środków prowadzących do dokonania zaboru, druga zaś już sam zabór cudzej rzeczy ruchomej w celu przywłaszczenia. Nie zostaną spełnione przesłanki strony podmiotowej rozboju, o ile sprawca nie obejmie swoją wolą tak faktu zmierzania do realizacji celu, tj. zaboru rzeczy w celu przywłaszczenia, jak i faktu zmierzania do tego celu przy wykorzystaniu wymaganych przez ustawę sposobów oddziaływania na osobę, które wskazuje przepis art. 280 § 1 kk. Samo następstwo zachowań polegających na pobiciu i zaborze rzeczy nie wystarczy dla stwierdzenia rozboju ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2022 r., sygn. akt IV KK 210/22, Lex nr 3427322). Na przykładzie przytoczonego judykatu widać jasno, że brak możliwości przypisania oskarżonemu zamiaru kierunkowego przywłaszczenia cudzej rzeczy uniemożliwia przypisanie sprawcy przestępstwa rozboju. W realiach przedmiotowej sprawy należy zwrócić uwagę na tą okoliczność, że oskarżony P. Z. dążąc do odzyskania zapłaconych pieniędzy za usługę seksualną konsekwentnie powtarzał, że żąda od pokrzywdzonych zwrotu pieniędzy, z uwagi na niezadowolenie z jakości i sposobu wykonanych usług. Oskarżony niezmienne też przedstawiał się jako zawiedzionego usługami tych dwóch kobiet klienta, którym wręczone im „z góry” wynagrodzenie się nie należało (przynajmniej nie w takiej wysokości). Te okoliczności nie dawały podstaw do przypisania oskarżonemu zamiaru kierunkowego „przywłaszczenia cudzej rzeczy”, niezbędnego dla zakwalifikowania jego zachowania jako rozbój z rozumieniu art. 280 § 1 kk. W tej sytuacji należało rozważyć czy zachowanie podsądnego wobec pokrzywdzonych w dniu 22 czerwca 2023 r. można zakwalifikować prawnie z innego przepisu ustawy karnej. Słuszne w tym zakresie okazały się wskazania apelującego co do świadomości oskarżonego o istnieniu „roszczenia” o zwrot 350 zł , które wyegzekwował przy użyciu przemocy wobec pokrzywdzonych, które to zachowane wypełniałoby znamiona występku z art. 191 § 2 kk. W związku z tym warto podkreślić, że przestępstwo stypizowane w art. 191 § 2 kk ma miejsce, gdy sprawca wymuszający zwrot świadczenia działa w celu wyegzekwowania należności ze świadomością, iż na podstawie obowiązującego prawa przysługuje mu wierzytelność, a więc że dłużnik jest zobowiązany do świadczenia. Wierzytelności, o których mowa w komentowanym przepisie, nie mogą dotyczyć bliżej nieokreślonych, tajemniczych rozliczeń związanych z działalnością przestępczą określonych osób, a w doktrynie panuje jednoznaczny pogląd, że wierzytelność, o której mowa w przepisie art. 191 § 2 kk nie może dotyczyć działalności przestępczej. Dlatego też niezmiernie istotne jest to, że świadczenie usług seksualnych nie jest zabronione przez polskie prawo. Co prawda w prawie cywilnym brak uregulowania umowy o świadczenie usług prostytucji, a usługi seksualne nie podlegają cywilnej ochronie prawnej, lecz oskarżony będąc niezadowolony z jakości wykonanej usługi, uważając nawet, że umówiona usługa w ogóle nie została wykonana, działał ze świadomością, że miał prawo domagać się zwrotu wpłaconych uprzednio na tą usługę pieniędzy. Warto dodać, że początkowo podsądny domagał się zwrotu jedynie części z tych wpłaconych pieniędzy, jednak po użyciu wobec niego gazu przez M. G. domagał się już zwrotu całej sumy. Istotne w tej sprawie jest to, że oskarżony konsekwentnie, od samego początku chciał zwrotu pieniędzy (najpierw części, a po użyciu gazu wobec niego całości), wyrażał swoje niezadowolenie z jakości wykonanych usług seksualnych. P. Z. pozostawał więc w przekonaniu, że pieniądze w łącznej kwocie 350 zł, wpłacone uprzednio D. L. i M. G., nie były należne pokrzywdzonym z uwagi na niewykonanie (a co najmniej niewłaściwe wykonanie) zobowiązania wynikającego z zawartej ustnej umowy na usługi seksualne. Podsądny nie traktował zatem tych pieniędzy w kwocie 350 zł, które ostatecznie po użyciu wobec pokrzywdzonych przemocy odzyskał, jako stanowiących własność D. L. oraz M. G., tylko uznawał je za swoją wierzytelność, której zwrot był w jego ocenie mu należny, a nie pochodziła ona z czynu zabronionego. Zdaniem Sądu odwoławczego zamiar jaki towarzyszył działaniu P. Z. wskazuje na wyczerpanie przez niego wszystkich znamion przestępstwa z art. 191 § 2 kk, a nie przestępstwa z art. 280 § 1 kk, jak błędnie zakwalifikował zachowanie oskarżonego Sąd Rejonowy. Na marginesie należało wspomnieć, że Sąd I instancji w ogóle nie czynił rozważań prawnych w przyjętym przez Sąd Okręgowy zakresie, choć wskazówki w tym kierunku poczynił już Sąd Rejonowy w Gnieźnie, orzekając o uchyleniu postanowienia prokuratora o zastosowaniu poręczenia majątkowego wobec P. Z. na etapie postępowania przygotowawczego (uzasadnienie postanowienia z dnia 22 sierpnia 2023 r., k. 56).

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i uznanie oskarżonego winnym przestępstwa z art. 191 § 2 kk i wymierzenie za to kary 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 1 rok.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego P. Z. okazał się słuszny. Rację miał obrońca, że zachowanie oskarżonego zostało przez Sąd I instancji błędnie zakwalifikowane jako przestępstwo rozboju, kiedy w rzeczywistości zamiar jaki towarzyszył oskarżonemu nakazywał zakwalifikowanie jego zachowań jako wyczerpujących znamiona przestępstwa z art. 191 § 2 kk. Wymienione uchybienia powodowały konieczność ingerencji przez sąd odwoławczy w treść zaskarżonego orzeczenia. Sąd II instancji zmienił opis i kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu zgodnie z wnioskiem końcowym apelacji. Natomiast zaproponowaną w środku odwoławczym obrońcy karę uznać należało za zbyt łagodna i dlatego orzeczono za ten czyn karę w surowszym wymiarze (uzasadnienie wymiaru kary zostanie przedstawione w dalszej części niniejszego uzasadnienia).

Lp.

Zarzut

3.3.

Zarzut podniesiony przez obrońcę oskarżonego:

Obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonego, tj. art. 280 § 1 kk poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy zachodzi wypadek mniejszej wagi i oskarżony realizuje znamiona czynu z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 283 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wobec dokonanych w instancji odwoławczej zmian odnośnie opisu i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu P. Z., ostatni z zarzutów obrazy przepisów prawa materialnego podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego okazał się bezprzedmiotowy dla dalszego toku postępowania. W związku z tym, z powołaniem się na art. 436 kpk Sąd Okręgowy odstąpił od jego rozpoznania.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i uznanie oskarżonego winnym przestępstwa z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 283 kk i wymierzenie za to kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres próby wynoszący 2 lata.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec dokonanych w instancji odwoławczej zmian odnośnie opisu i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu P. Z. przytoczony wyżej wniosek końcowy apelacji był bezprzedmiotowy. Wobec tego nie celowym było odnoszenia się do tego wniosku w ramach sporządzanego uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2025 r.

Lp.

Zarzut

3.4.

Zarzut podniesiony przez oskarżyciela publicznego:

Rażąca niewspółmierność wymierzonej wobec oskarżonego P. Z. kary 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz kary 1 roku ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie, podczas gdy charakter i okoliczności popełnienia zarzucanego przestępstwa, stopień zawinienia oskarżonego, użycie przemocy fizycznej wobec pokrzywdzonych, a w konsekwencji stopień społecznej szkodliwości oraz względy prewencji ogólnej przemawiają za orzeczeniem kary 2 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Dokonana w instancji odwoławczej zmiana opisu i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego P. Z. spowodowała, że zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej wobec tego oskarżonego kary podniesiony w apelacji oskarżyciela publicznego stracił na aktualności. Nie było więc potrzeby odnoszenia się przez Sąd Okręgowy do tego zarzutu oraz argumentów przytoczonych w apelacji prokuratorskiej albowiem po zmianie opisu i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego P. Z. Sąd Okręgowy na nowo określił wymiar kary za przypisany mu czyn z art. 191 § 2 kk, z odmienną sankcją karną niż występek z art. 280 § 1 kk. Szczegółowe uzasadnienie okoliczności jakie wpłynęły na ostateczny wymiar kary zostanie podane w dalszej części niniejszego uzasadnienia.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i orzeczenie wobec oskarżonego P. Z. kary 2 lat pozbawienia wolności, zaś w pozostałej części utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec dokonanych w instancji odwoławczej zmian odnośnie opisu i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu P. Z. przytoczony wyżej wniosek końcowy apelacji stracił na aktualności. Wobec tego bezcelowym byłoby odnoszenia się do tak sformułowanego wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu I instancji utrzymano w mocy w pozostałym zakresie (poza zmianami opisanymi w pkt 5.2.)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy w pozostałej części (poza zmianami opisanymi w pkt 5.2.) była niezasadność pozostałych zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego oraz zarzutu apelacji oskarżyciela publicznego, jak też brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 kpk, uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok został zmieniony w ten sposób, że w pkt 1 uznano oskarżonego za winnego tego, że w dniu 22 czerwca 2023 r. w G. w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności w postaci pieniędzy wpłaconych za usługi seksualne użył przemocy wobec M. G. uderzając ją w twarz, szarpiąc i popychając aby odzyskać od niej kwotę 300 zł oraz użył przemocy wobec D. L. szarpiąc ją aby odzyskać pieniądze w kwocie 50 zł, tj. popełnienia przestępstwa z art. 191 § 2 kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Wobec stwierdzonej w postępowaniu odwoławczym obrazy przepisów prawa materialnego polegającej na przyjęciu błędnej kwalifikacji prawnej zachowania oskarżonego z dnia 22 czerwca 2023 r. konieczne było dokonanie zmiany zarówno opisu jak i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego podsądnemu. Sąd Okręgowy zmienił zatem opis czynu tak by wskazywał on na wyczerpanie wszystkich ustawowych znamion przestępstwa z art. 191 § 2 kk. Wobec dokonanej zmiany kwalifikacji prawnej czynu P. Z. zaistniała konieczność ponownego określenia wymiaru kary wobec tego oskarżonego za popełniony czyn zabroniony. Przestępstwo z art. 191 § 2 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Ustawowe zagrożenie tego typu czynu zabronionego wskazuje, że jest to czyn uznany przez ustawodawcę za dość poważne naruszenie norm karnomaterialnych. Rozważając nad wymiarem kary tutejszy organ odwoławczy uwzględnił wszystkie występujące w tej sprawie okoliczności obciążające oraz łagodzące. Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że stopień społecznego zagrożenia czynu popełnionego przez oskarżonego kształtował się na znacznym poziomie. Podsądny dokonał napaści na pokrzywdzone z błahego powodu, a mianowicie chęci odzyskania stosunkowo nieznacznej sumy pieniędzy, które jego zdaniem nie były należne pokrzywdzonym z uwagi na niewykonanie lub co najmniej nienależyte wykonanie usług seksualnych. Sięganie w takiej sytuacji po przemoc zasługuje na odpowiednio surową reakcję organów wymiaru sprawiedliwości, choć na szczęście jej użycie nie spowodowało u pokrzywdzonych żadnych obrażeń ciała. Oskarżony sam przyznał, że wolał sięgnąć po przemoc i zabrać siłą swoje pieniądze, ponieważ obawiał się ataku ze strony ewentualnych ochroniarzy pokrzywdzonych. Podobnie stopień winy oskarżonego był znaczny. Jest on osobą dorosłą, wykształconą, posiada odpowiednie doświadczenie życiowe, sięganie w tej sytuacji po przemoc i to jeszcze wobec kobiet było naganne. Jednocześnie czyn ten miał charakter incydentalny w życiu oskarżonego, nie był on dotychczas karany za przestępstwa, prowadzi ustabilizowany tryb życia, nie utrudniał w żaden sposób przedmiotowego postępowania, przyznał się do stosowania siły fizycznej. Mając na względzie określony wyżej stopień winy, społecznej szkodliwości czynu, występujące w sprawie okoliczności obciążające i łagodzące oraz ustawowy wymiar kary za czyn z art. 191 § 2 kk Sąd Okręgowy uznał, że odpowiednia wobec czynu P. Z. będzie kara 6 miesięcy pozbawienia wolności. Kara ta przekracza minimalną ustawową granicę kary za przypisany sprawcy czyn, które to podwyższenie wymiaru kary było niezbędne z uwagi na ilość okoliczności obciążających występujących po stronie podsądnego, znaczny stopień winy i społeczną szkodliwość czynu. Kara zaproponowana w apelacji obrońcy była za łagodna, nie odzwierciedlała powyższych okoliczności negatywnych, a więc wniosek ten nie został uwzględniony w instancji odwoławczej.

2.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok został zmieniony w ten sposób, że na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 kk wykonanie orzeczonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres 2 lat tytułem próby.

Zwięźle o powodach zmiany

Mając na względzie wymiar kara zasadniczej orzeczonej wobec P. Z. konieczne było rozważenie możliwości zastosowania wobec niego środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary. Oskarżony nie był dotychczas karany sądownie, prowadzi on tryb życia zgodny z obowiązującymi normami prawa, a przestępstwo jakiego się dopuścił w dniu 22 czerwca 2023 r. było incydentem w jego życiu. Sąd Okręgowy uznał, że zostały spełnione wszystkie przesłanki dla zastosowania wobec oskarżonego środka probacyjnego ustanowionego w art. 69 § 1 kk albowiem orzeczenie kary z zastosowaniem tego środka będzie wystarczające dla osiągnięcia celów kary, zarówno w zakresie prewencji generalnej, jak i indywidualnej. Organ II instancji uznał przy tym, że określenie okresu próby na poziomie 2 lat będzie rozwiązaniem słusznym i okres ten pozwoli zweryfikować, czy oskarżony nie wejdzie więcej w konflikt z prawem i zrozumie naganność swojego zachowania jakie miało miejsce dnia 22 czerwca 2023 r.

3.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok został zmieniony w ten sposób, że na podstawie art. 71 § 1 kk wymierzono oskarżonemu karę grzywny w ilości 150 stawek dziennych po 20 zł każda.

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd odwoławczy uznał, że wobec orzeczenia w stosunku do P. Z. kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania zasadne było zastosowanie regulacji art. 71 § 1 kk umożliwiającej orzeczenie w takim przypadku wobec sprawcy kary grzywny (pkt 1 lit.c wyroku Sądu Okręgowego z dnia 16 stycznia 2025 r.). Wymierzenie podsądnemu dodatkowo kary grzywny będzie stanowiło dla niego realną dolegliwość i pozwoli na lepsze zrealizowanie celów kary. Konieczność uiszczenia grzywny w wysokości 150 stawek po 20 zł będzie finansowym obciążeniem dla oskarżonego, pozwoli mu lepiej zrozumieć niedopuszczalność zachowań jakie z jego strony nastąpiły wobec pokrzywdzonych.

4.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok został zmieniony w ten sposób, że na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 kk zobowiązano oskarżonego do informowania sądu o przebiegu okresu próby co 6 miesięcy.

Zwięźle o powodach zmiany

Zgodnie z art. 72 § 1 kk w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary konieczne jest orzeczenie wobec sprawcy przynajmniej jednego z obowiązków wymienionych w tym przepisie. Mając na względzie treść przytoczonego przepisu, Sąd Okręgowy zobowiązał oskarżonego do informowania sądu o przebiegu okresu próby co 6 miesięcy (pkt 1 lit.d wyroku Sądu Okręgowego z dnia 16 stycznia 2025 r.)

5.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok został zmieniony w ten sposób, że uchylono pkt 2.

Zwięźle o powodach zmiany

Wobec dokonanej w instancji odwoławczej zmiany opisu i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu zaistniała konieczność uchylenia rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego o środku karnym w postaci zakazu zbliżania się i kontaktowania z pokrzywdzonymi, które to orzeczenie nie było ani obligatoryjne ani potrzebne. Oskarżony, który nie zna miejsca pobytu pokrzywdzonych deklarował, że nie chce mieć z nimi nic wspólnego i należało przyjąć, że jest to oświadczenie zgodne z prawdą. Poza tym same pokrzywdzone nie wnioskowały przed Sądem o zastosowanie tego rodzaju środków karnych wobec oskarżonego, nie chciały też od oskarżonego zwrotu pieniędzy. Tego rodzaju ochrona przed oskarżonym była zatem zbędna (pkt 1 lit.e wyroku Sądu Okręgowego z dnia 16 stycznia 2025 r.).

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Przepis art. 636 § 1 kpk stanowi, że w sprawach z oskarżenia publicznego, w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego przez oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego, koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi na ogólnych zasadach ten, kto wniósł środek odwoławczy, a jeżeli środek ten pochodzi wyłącznie od oskarżyciela publicznego – koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa. Natomiast zgodnie z art. 633 kpk koszty procesu przypadające od kilku oskarżonych lub oskarżycieli prywatnych albo posiłkowych, jak również oskarżonych i oskarżycieli, sąd zasądza od każdego z nich według zasad słuszności, mając w szczególności na względzie koszty związane ze sprawą każdego z nich.

Mając na względzie powyżej przytoczone normy prawne, Sąd Okręgowy obciążył oskarżonego P. Z. kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze w 1/2 części, tj. w kwocie 10 zł (1/2 ryczałtu za doręczenie wezwań i innych pism, co wynika z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2013, poz. 663 ze zm)). Obrońca oskarżonego wnosił w pierwszej kolejności o wydanie wyroku reformatoryjnego i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. Wniosek ten nie został uwzględniony w instancji odwoławczej wobec czego zasadne było obciążenie oskarżonego połową kosztów procesu. Apelacja wniesiona przez prokuratora nie została w ogóle uwzględniona ale dotyczyła jedynie orzeczenia o karze, wobec czego w połowie kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciążono Skarb Państwa. Ponadto, na podstawie art. 10 ust. 1 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2) oraz art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych została oskarżonemu wymierzona jedna opłata za obie instancje w kwocie 420 zł.

7.  PODPISY

Przemysław Wita Hanna Bartkowiak Aleksander Brzozowski