Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 1228/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Środzie Wielkopolskiej z dnia 16 lipca 2025 r., sygn. akt II K 513/23

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez brak oceny dowodów z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, tj. przez:

- uznanie za przydatne i wiarygodne zeznań świadka T. S., które w ocenie Sądu miałyby wskazywać na sprawstwo oskarżonego, podczas gdy opisana rejestracja poboru paliwa przez kierowców była poddana ścisłej ewidencji w tym zakresie, prowadzonej dla około 20 kierowców (w tym oskarżonego) i nie ujawniono jakichkolwiek nieprawidłowości w rejestrowaniu poboru paliwa przez oskarżonego, z pominięciem okoliczności sposobu tankowania w siedzibie pracodawcy, umiejscowienia dystrybutora,

- przyjęcie, że sprawstwo oskarżonego potwierdzają (prócz zeznań pracodawcy) również inni jego pracownicy, którzy wiedzę o zdarzeniu czerpali właśnie od swojego pracodawcy (nie posiadali innych, własnych obserwacji),

- uznanie przez Sąd, że linią obrony oskarżonego było opisywanie, czy też próba „wykazania szeregu nieprawidłowości pracodawcy”, podczas gdy to Państwowa Inspekcja Pracy, korzystająca ze swoich uprawnień doszła do takich wniosków na skutek kontroli, co jego okolicznością pośrednio związaną ze sprawą, nie ma na celu „umniejszenia winy”, a zwrócenie uwagi na motywy, jakimi można się było kierować typując sprawcę spośród około 20 kierowców, jeśli faktycznie – miałoby dochodzić do ubytków paliwa, czy jego ponadnormatywnego zużycia w firmie pokrzywdzonego;

- pominięcie materiałów zawartych w notatce urzędowej z dnia 4 marca 2022 r. (autorstwa mł. asp. W. R.) w zakresie wyników rozpytania sąsiadów oskarżonego, w odniesieniu do miejsca rzekomego poboru paliwa – w miejscu zamieszkania oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła żadnych nieprawidłowości w przeprowadzonej przez Sąd I instancji ocenie wiarygodności materiału dowodowego, zgłoszonych w apelacji obrońcy oskarżonego. Zdaniem Sądu Okręgowego mieściła się ona granicach sędziowskiej swobody i została dokonana z poszanowaniem wszystkich dyrektyw wartościowania dowodów ustanowionych w art. 7 kpk, a więc zasad wiedzy, doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania. Sąd I instancji należycie ocenił wszystkie zgromadzone dowody, zestawił ze sobą ich treść i przypisał przymiot wiarygodności jedynie tym z nich bądź ich częściom, które zasługiwały na przypisanie takiej cechy w świetle art. 7 kpk. Wobec powyższego Sąd odwoławczy w pełni zaaprobował ocenę dowodów w kształcie dokonanym przez Sąd Rejonowy. Warto z tego miejsca podkreślić, że odmówienie wiary niektórym zeznaniom lub wyjaśnieniom złożonym przez świadków lub oskarżonych, a w rezultacie ich pominięcie, jako podstawy dowodowej podczas dokonywanych ustaleń faktycznych, nie może być utożsamiane ani z brakiem okoliczności, których tego rodzaju dowód dotyczy w kontekście finalnego rozstrzygnięcia, ani też nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu, bowiem odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 kwietnia 2024 r., sygn. akt II AKa 46/24, Lex nr 3716556).

Podkreślić także trzeba, że ustanowiony w art. 7 kpk obowiązek dokonywania oceny wiarygodności materiału dowodowego w oparciu o wszechstronną analizę, zgodną z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, dotyczy nie tylko sądu orzekającego. Także skarżący, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zakwestionowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę, nie może ograniczyć się do prostego zanegowania jej i arbitralnego stwierdzenia, że walorem wiarygodności winny być obdarzone wyłącznie dowody korzystne dla oskarżonego. Obowiązkiem skarżącego jest wykazanie, jakich konkretnych uchybień dopuścił się sąd I instancji w kontekście zasad wiedzy – w szczególności logicznego rozumowania – oraz doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy. Za oczywiście niewystarczające należy tu uznać samo przeciwstawienie dowodom, na których oparł się sąd orzekający, występujących w sprawie dowodów przeciwnych, jeśli przy tym nie zostanie wykazane, że to właśnie owe dowody przeciwne, ocenione w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego, winny uzyskać walor wiarygodności, zaś dowody stanowiące podstawę ustaleń sądu, w świetle tych samych zasad, są tego waloru pozbawione ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 stycznia 2024 r., sygn. akt VIII AKa 237/23, Lex nr 3693629). Wyjaśnienie powyższych kwestii było potrzebne, gdyż zarzut błędnej oceny dowodów opierał się na apriorycznym założeniu o słuszności jedynie dowodów korzystnych dla oskarżonego (czyli jego wyjaśnień w zakresie w jakim Sąd Rejonowy nie dał im wiary) i jednocześnie całkowitej niewiarygodności wszystkich dowodów świadczących na jego niekorzyść. Zabrakło przy tym w złożonym środku odwoławczym odpowiedniego uzasadnienia stanowiska obrony przedstawionego w omawianej kwestii, zgodnego z dyrektywami ustanowionymi w art. 7 kpk. Taki sposób podważania oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji był błędny i przez to nie został on zaaprobowany przez organ odwoławczy.

Odnosząc się już szczegółowo do argumentacji obronnej zawartej w środku odwoławczym, Sąd Okręgowy nie stwierdził żadnych nieprawidłowości w procesie oceny zeznań świadka T. S.. Zeznania wymienionego były spójne, logiczne i korelowały z pozostałym zgromadzonym w tej sprawie materiałem dowodowym. T. S. był kierownikiem oskarżonego i opisał zadania oskarżonego jako pracownika, w tym sposób pobierania paliwa do powierzonych mu pojazdów ciężarowych i ewidencjonowania każdego z tych tankowań w sposób ustalony w firmie pokrzywdzonego. Świadek logicznie tłumaczył skąd uzyskał wiedzę o kradzieżach paliwa będących przedmiotem niniejszego postępowania, co pozytywnie świadczy o prawdomówności świadka, który oddzielał okoliczności, znane mu z osobistych doświadczeń od tych, o jakich dowiedział się od innych osób. Nadmienić przy tym należy, że zeznania świadka T. S. nie były głównym dowodem, na którym został oparty wyrok skazujący wydany w tej sprawie. Miały one charakter drugorzędny, czego zdawał się nie dostrzegać apelujący obrońca poświęcając wiele uwagi wykazaniu niewiarygodności zeznań T. S., przy czym wysiłki obrony w tym zakresie i tak nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

Z aprobatą organu odwoławczego nie spotkały się też twierdzenia apelującego o błędnej ocenie zeznań P. K. oraz P. W.. Wymienione dowody osobowe również charakteryzowały się tożsamymi cechami jak zeznania T. S. i podobnie miały one jedynie charakter drugorzędny przy wydawaniu zaskarżonego wyroku. Dowolne były przy tym sugestie obrońcy, że na treść zeznań świadków T. S. i P. K. wpłynął sposób zatrzymania oskarżonego na terenie zakładu pracy. Głównymi dowodami świadczącymi o winie i sprawstwie oskarżonego w zakresie zarzucanych mu w akcie oskarżenia czynów były zeznania D. P., dane z systemu K., zeznania świadka M. K. (2), część wyjaśnień D. Z. (pierwsze z jego przesłuchań, gdy spontanicznie przyznał się do wszystkich zarzucanych mu czynów) oraz opinia biegłego R. O.. Istotne jest przy tym, że wymienionych powyżej dowodów, w większości obrońca oskarżonego nie podważał, za wyjątkiem zeznań D. P. i wyjaśnień oskarżonego, gdy przyznał się do kradzieży paliwa. Dowody niezakwestionowane zostały w apelacji zupełnie pominięte, a tezy o niewinności D. Z. w zakresie przypisanych mu w wyroku bezprawnych zachowań zostały zbudowane w oderwaniu od treści tych wiarygodnych dowodów, wskazujących na sprawstwo podsądnego. Powyższe potwierdza, że prezentowana w apelacji ocena dowodów była niekompletna i sprzeczna z dyrektywami z art. 7 kpk, a wobec tego zarzuty poświęcone temu zagadnieniu musiały zostać odrzucone w toku kontroli instancyjnej. Obrońca wskazywał jeszcze, że ewidencja tankowań pojazdów ciężarowych należących do floty firmy prowadzonej przez D. P. nie wykazała żadnych nieprawidłowości potwierdzających rzekome ubytki paliwa. Skarżący pominął jednak to, że w firmie (...) nie weryfikowano czy ilość paliwa zatankowanego do dystrybutorów jest równa ilości paliwa zatankowanego następnie do samochodów ciężarowych. Brak dokonywania takich obliczeń wykorzystał właśnie oskarżony, który oszukując licznik dystrybutora (było to możliwe za pomocą magnesu neodymowego) realnie wlewał do zbiornika więcej paliwa niż podawał następnie do ewidencji tankowań i tę nadwyżkę upuszczał w różnych, ustalonych w tej sprawie miejscach. Pokrzywdzony zorientował się, że dochodziło do ubytków paliwa albowiem musiał częściej aniżeli wcześniej zamawiać dostawy paliwa do dystrybutorów umieszczonych na terenie prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się żadnych uchybień przy ocenie wiarygodności wyjaśnień oskarżonego. Organ meriti trafnie przypisał przymiot wiarygodności jedynie tej części omawianego dowodu osobowego, w której podsądny w toku pierwszego z jego przesłuchań w postępowaniu przygotowawczym przyznał się do stawianego mu zarzutu i wyjaśnił, że nie planował tych kradzieży ale wykorzystywał nadarzające się okazję. Na ich treść nie wpływały okoliczności zatrzymania, zwłaszcza jeśli wskazać, że oskarżony po zwolnieniu z KPP w Środzie Wlkp, przyjechał do właściciela firmy i prosił o rozłożenie spłaty szkody na raty. Oskarżony o tym, że idzie do szefa aby się dogadać odnośnie spłaty mówił świadkowi P. K.. Tylko te z wyjaśnień oskarżonego korelowały ze zgromadzonym w tej sprawie wiarygodnym materiałem dowodowym, a więc jedynie ten element jego wyjaśnień pozytywnie przeszedł weryfikację przez dyrektywy ocenne z art. 7 kpk. Pozostała część wyjaśnień oskarżonego, stanowiła wyłącznie nieskuteczną linię obrony, która była sprzeczna z okolicznościami wynikającymi z wiarygodnych dowodów, a przez to podlegała negatywnej weryfikacji. Stanowisko Sądu Rejonowego było więc trafne, a organ odwoławczy w pełni je podzielił. Żadnym uchybieniem nie było zwrócenie uwagi przez Sąd meriti na próbę wykazania przez oskarżonego szeregu nieprawidłowości jakich miałby się względem swoich pracowników dopuszczać D. P. jako pracodawca. Była to co prawda okoliczność uboczna dla głównego wątku kontrolowanej sprawy, jednak potwierdzała ona, że znaczna część wyjaśnień oskarżonego stanowiła jedynie nieudolną próbę uniknięcia odpowiedzialności za popełnione przez niego czyny i postawienia jego byłego pracodawcy w złym świetle. Znamiennym jest, że skarga oskarżonego do Państwowej Inspekcji Pracy została wysłana już po tym jak D. P. odkrył ubytki paliwa w samochodzie ciężarowym użytkowanym w tamtym czasie przez D. Z. i odbył rozmowę z oskarżonym na ten temat. Wobec tego tezy o rzekomej zemście pokrzywdzonego na oskarżonym w odwecie za dokonane zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy są zupełnie nietrafione. Ponadto trzeba dodać w tym miejscu, że w systemie K. użytkowanym przez firmę prowadzoną przez pokrzywdzonego D. P. każdy z pojazdów należących do floty miał osobno rejestrowane dane dotyczące m.in. poziomu paliwa w zbiorniku, momentów tankowania zbiornika, czy nagłych ubytków paliwa ze zbiornika. Oprócz tego pracodawca D. Z. prowadził książki kontroli pracy kierowców, z których jasno wynika jaki pracownik użytkował w danym momencie konkretny samochód ciężarowy. Na podstawie analizy tych danych możliwe było ustalenie użytkownika pojazdów, w których w inkryminowanym okresie dochodziło do nagłych, niekontrolowanych ubytków paliwa. Każdorazowo dane z w/w dokumentów wskazywały na osobę D. Z.. Znamienne było i to, że po tym jak D. P. wykrył spuszczenie paliwa w pojeździe przypisanym do oskarżonego i z nim o tym rozmawiał 26 października 2021., nie powtórzyły się więcej przypadki ubytków paliwa w samochodach ciężarowych w jego firmie. Te niekorzystne dla swego mandanta okoliczności apelujący obrońca symptomatycznie pominął, natomiast one analizowane łącznie z innymi dowodami, potwierdzały zasadność stawianych D. Z. w akcie oskarżenia zarzutów.

Odnosząc się jeszcze do argumentacji poświęconej pominięciu okoliczności ujętych w notatce urzędowej z dnia 4 marca 2022 r. należy przypomnieć, że zgodnie z art. 174 kpk dowodu z wyjaśnień oskarżonego lub z zeznań świadków nie wolno zastępować treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych. Z przytoczonego przepisu jasno wynika, że notatka urzędowa i zawarte w niej informacje nie mogą zastąpić zeznań świadków. Tym nie mniej należało uznać za niecelowe powoływanie na świadków osoby rozpytane przez Policję, które podały, że nie widziały na posesji oskarżonego żadnych zachowań mogących wskazywać na kradzież paliwa ze zbiorników użytkowanych przez niego samochodów ciężarowych. Dowody te nie byłyby przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż brak takich spostrzeżeń nie oznaczał, że do przedmiotowych przestępstw w rzeczywistości nie dochodziło na posesji zajmowanej przez podsądnego z rodziną. Należało bowiem mieć na względzie, że sąsiedzi zamieszkiwali w znacznym oddaleniu od oskarżonego i ze swoich działek nie widzieli dokładnie co się działo na jego nieruchomości. Z tego też powodu zeznania świadka P. W., zamieszkałego w odległości 500 metrów od oskarżonego (k. 147) nie wykluczały, że do spuszczania paliwa tam jednak dochodziło. Warto też tu zaznaczyć, że do upustów paliwa na nieruchomości w C. niejednokrotnie dochodziło w godzinach późnowieczornych lub nocnych, a skoro działania oskarżonego nie były legalne to naturalnym jest, że się z tym krył, więc paliwo było upuszczane wtedy kiedy nikt nie mógł tego zobaczyć i nie pozostawiał sprzętów używanych do tego procederu w miejscach widocznych dla osób postronnych. Podobnie bez znaczenia dla możliwości przypisania oskarżonemu odpowiedzialności karnej za zarzucane mu w akcie oskarżenia czyny było to, że jego ówczesna małżonka K. Z. także nie zauważyła niczego podejrzanego co byłoby związane z procederem upuszczania paliwa ze zbiorników ciężarówek użytkowanych przez oskarżonego. Trzeba było mieć na względzie, że K. Z. zajmowała się niepełnosprawną córką, na czym koncentrowała się jej uwaga. Ponadto oskarżony był wówczas w nienajlepszych relacjach ze swoją żoną i mógł celowo ukrywać przed nią nielegalny proceder bo mogła to uznać za dodatkowe źródło finansowe i upatrywać zwiększonej partycypacji w kosztach utrzymania rodziny.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższego wniosku z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena dowodów była poprawna i zgodna z dyrektywami z art. 7 kpk. Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła żadnych uchybień przy ocenie wiarygodności zeznań świadków T. S., P. K., P. W., D. P. oraz wyjaśnień oskarżonego. Dowody te, podobnie jak wszystkie pozostałe, zostały ocenione w sposób prawidłowy, z uwzględnieniem zasad wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Nie doszło również do innych uchybień, jakich występowanie sugerował skarżący w środku odwoławczym. Przeciwne stanowisko obrońcy D. Z. na ten temat okazało się błędne i nieprzekonujące. Nie było więc powodów by w instancji odwoławczej wydać orzeczenie jakiego oczekiwał apelujący.

Lp.

Zarzut

3.2.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, tj. uznanie, że oskarżony swym zachowaniem wypełnił znamiona przestępstwa, podczas gdy w sprawie nie ustalono:

- w jaki sposób miałoby dochodzić do upustu paliwa, przy jednoczesnym uznaniu, że oskarżony miał działać w sposób „przebiegły i wyrafinowany”,

- nie opisano sposobu działania sprawcy, w szczególności – uwzględniając specyfikę zarzucanego przestępstwa w połączeniu z ustaleniami Sądu – przy uzasadnieniu dolegliwości kary pozbawienia wolności (bezwzględnej), że „oskarżonego do popełnienia przestępstwa popchnęła chęć łatwego wzbogacenia się”, mimo że w jego miejscu zamieszkania (przeszukania dokonano ad hoc – bezpośrednio po zatrzymaniu) nie znaleziono jakichkolwiek narzędzi, przyrządów, które mogłyby posłużyć do spuszczania paliwa z użytkowanych pojazdów, nie ustalono również jakiejkolwiek infrastruktury, w miejscach rzekomego upustu paliwa, co mogłoby wskazywać na jego faktyczny pobór,

- nie uwzględniono posługując się odczytami z zapisu systemu K. przemieszczania się pojazdu i czasu niezbędnego na dokonanie potencjalnego upuszczenia paliwa,

- nie ustalono jakichkolwiek miejsc składowania paliwa, przyrządów, kanistrów, z których miałby korzystać oskarżony w celu „łatwego wzbogacenia się”,

- nie ustalono jakimikolwiek dowodami, aby oskarżony, niezależnie od tego, że nie przyznaje się do popełnienia przestępstwa, miał z przypisywanego mu procederu czerpać jakiekolwiek korzyści majątkowe, a jest to ustalenie wpływające na wymiar (surowość) orzeczonej kary, nadto Sąd I instancji ustalił, że oskarżony miał działać „metodycznie”, podczas gdy uzasadnienie wyroku ww. „metody” (sposobu działania) nie wyjaśnia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ważne jest, że zarzut oparty na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 3 kpk należy formułować tylko wtedy, gdy zdaniem skarżącego w oparciu o prawidłowo zgromadzony materiał dowodowy i trafnie oceniony co do wiarygodności, sąd ustalił fakty, które z tych dowodów nie wynikały (błąd dowolności) lub zaniechał ustalenia faktów, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie (błąd braku). Gdy skarżący dopatruje się przyczyn błędnych ustaleń w obrazie przepisów procesowych związanych ze sposobem ich gromadzenia, czy też oceny (np. w obrazie art. 7 kpk) to powinien podnieść zarzut obrazy tych przepisów i jedynie jako ich skutek (wpływ na treść wyroku) wskazać błędne ustalenia faktyczne ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II AKa 53/21, Lex nr 3273034). Mając na względzie powyższe należy podkreślić, że podniesiony przez obrońcę zarzut nieprawidłowej jego zdaniem oceny zgromadzonych dowodów nie został w żadnej mierze uwzględniony. Skarżący nie wykazał więc żadnych nieprawidłowości po stronie organu meriti w odniesieniu do procesu weryfikacji materiału dowodowego pod kątem jego wiarygodności. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było uznanie za nietrafne omawianych w tym miejscu zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych, które stanowiły jedynie wyraz subiektywnego stanowiska obrońcy sprowadzającego się do stwierdzenia, że oskarżony nie popełnił zarzucanych mu czynów zabronionych. Zostało ono przez obrońcę oparte właściwie jedynie na tej części wyjaśnień oskarżonego, którą zasadnie Sąd Rejonowy zakwestionował. Ponadto, w ramach podniesionych w apelacji zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych obrońca oskarżonego odnosił się do okoliczności irrelewantnych dla stwierdzenia winy i sprawstwa oskarżonego.

W ocenie Sądu II instancji ustalenie w jaki sposób miało dochodzić do upustu paliwa nie było warunkiem koniecznym do przypisania mu sprawstwa tych czynów. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 2 § 1 pkt 1 kpk jednym z celów postępowania karnego jest takie ukształtowanie postępowania karnego, aby sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności. Wobec tego organ meriti był obowiązany sprawnie przeprowadzić postępowanie karne dążąc do ustalenia, czy oskarżony popełnił zarzucane mu w akcie oskarżenia czyny czy też nie. Dla osiągnięcia w/w celów racjonalnym staje się ograniczenie postępowania do ustalenia wyłącznie tych okoliczności, które są niezbędne dla stwierdzenia wyczerpania wszystkich znamion zarzucanego oskarżonemu czynu zabronionego i zbadanie czy jest on przez oskarżony zawiniony. Sąd Rejonowy nie miał zatem obowiązku ustalania i wyjaśniania absolutnie wszystkich okoliczności występujących w tej sprawie albowiem stałoby to w sprzeczności z zasadą wyrażoną w art. 2 § 1 pkt 4 kpk. Kluczowe jest przy tym, iż ustalenie sposobu w jaki dochodziło do upustów paliwa z samochodów ciężarowych użytkowanych przez oskarżonego było bez znaczenia dla stwierdzenia, czy swoim zachowaniem oskarżony wyczerpał wszystkie ustawowe znamiona z art. 278 § 1 kk. W przedmiotowym postępowaniu karnym nie zostały zgromadzone dowody, na podstawie których możliwe byłoby ustalenie tej okoliczności albowiem jedyną osobą, która miała wiadomości w tym temacie był sam oskarżony, który w pierwszych wyjaśnieniach odnośnie sposobu spuszczania paliwa niczego nie ujawnił. Nie ma jednak znaczenia, czy do upustów paliwa użyto wyłącznie zasad fizyki i grawitacji, czy też udział w tym miały inne narzędzia, takie jak np. pompa do paliwa. Bez względu bowiem na użytą metodę upustu paliwa jednoznaczne jest to, że było to wykonalne i działo się to każdorazowo wówczas gdy natankowanym pojazdem dysponował i był za niego odpowiedzialny oskarżony D. Z.. Dodatkowo, biegły dr inż. R. O. wykazał, że używając magnesu neodymowego (taki znaleziono w jednym z pojazdów użytkowanych przez oskarżonego) następowało zablokowanie wskazań licznika przepływu paliwa, które bez ewidencjonowania było pobierane ze zbiornika. Co też istotne, oskarżony nigdy nie zgłosił aby doszło do kradzieży paliwa z firmowych samochodów ciężarowych. Podobnie irrelewantne było niepoznanie dokładnych okoliczności okołokradzieżowych (np. miejsc przechowywania skradzionego paliwa, pojemników zawierających tę substancję, dróg i sposobów zbytu skradzionego paliwa na rzecz osób trzecich). Okoliczności te nie wchodzą bowiem do katalogu znamion przestępstwa z art. 278 § 1 kk i nie było konieczności ich ustalania, zwłaszcza, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwalał na jednoznaczne ustalenie takich okoliczności jak oczekiwałby apelujący obrońca. Należy jednocześnie wskazać, że dowody, którymi dysponował Sąd w przedmiotowej sprawie były źródłem szeregu informacji o miejscu, czasie oraz ilości spuszczonego paliwa. Wiadomym też było, że do upustów paliwa zawsze dochodziło podczas, gdy użytkowany w danym momencie przez D. Z. pojazd ciężarowy był unieruchomiony (miał wyłączony silnik). Niezasadne w takiej sytuacji było oczekiwanie obrońcy na ustalenia na podstawie odczytów z zapisu z systemu K. przemieszczania się pojazdu i czasu niezbędnego na dokonanie potencjalnego upuszczenia paliwa. Ustalenie miejsc składowania paliwa, przyrządów, kanistrów, z których miałby korzystać oskarżony nie było niezbędne dla wydania wyroku skazującego wobec niego. Okoliczności te również nie wchodzą do katalogu znamion przestępstwa z art. 278 § 1 kk. Niejednokrotnie w przypadku kradzieży ustalenie tego typu okoliczności jest niemożliwe z uwagi na działania zapobiegawcze sprawcy ukrywającego skutecznie wszelkie narzędzia służące do popełniania przestępstwa. Taki przypadek miał miejsce w kontrolowanej sprawie albowiem mimo działań organów ścigania nie zdołano ustalić miejsc składowania skradzionego paliwa, przyrządów do jego upustu z pojazdu, pojemników zawierających skradzione paliwa ani też dróg zbytu przedmiotu przestępstw popełnionych przez D. Z.. Nie oznacza to jednak w żadnym razie by oskarżony nie dopuścił się popełnienia zarzucanych mu w akcie oskarżenia czynów, skoro świadczyły o tym jednoznacznie wiarygodne dowody zgromadzone w tej sprawie, a zasady doświadczenia życiowego i logika faktów wskazują, że tego rodzaju towaru (łatwopalne płyny – olej napędowy) sprawca pozbywał się na bieżąco. Dostrzec też trzeba było, że D. Z. miał sporo czasu aby zatrzeć ślady popełnianych czynów na szkodę pracodawcy, bo po rozmowie z D. P. w dniu 26 października 2021 r. mógł już się domyślać, że będzie obserwowany, natomiast został zatrzymany po 1,5 miesiącu od ostatniego nagłego spuszczenia paliwa. Ostatnia z poruszonych w ramach zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych okoliczność również okazała się obojętna dla oceny zasadności wydania wyroku skazującego wobec oskarżonego. Popełnienie przestępstwa z art. 278 § 1 kk, nie jest bowiem uwarunkowane skutkiem w postaci osiągnięcia korzyści majątkowej. Sąd Rejonowy nie musiał więc przeprowadzać żadnych dodatkowych czynności dowodowych by ustalić, czy oskarżony czerpał ze sprzedaży skradzionego paliwa korzyść majątkową. Natomiast zgromadzone w tej sprawie wiarygodne dowody nie pozwalały na poczynienie tego typu ustaleń faktycznych, które i tak miałyby jedynie charakter uboczny względem głównego przedmiotu tego postępowania. Można jedynie domniemywać, że skoro oskarżony pomimo ryzyka wykrycia, zajmował się tym procederem tak długo i w sposób powtarzalny, to była to dochodowa działalność. Nie jego przy tym wykluczone, że oskarżony przekazywał skradzione paliwo osobom trzecim w zamian za inne towary, bądź usługi. Nie ulega jednak wątpliwości, iż przywłaszczył on sobie paliwo stanowiące własność jego pracodawcy – D. P. i tym samym wyczerpał wszystkie ustawowe znamiona przestępstw z art. 278 § 1 kk. W takim przypadku wydany wobec oskarżonego wyrok skazujący był ze wszech miar słuszny. Przeciwne stanowisko obrony kreujące jego klienta – D. Z. – jako osobę niewinną było nietrafione i pozostawało w sprzeczności z treścią zgromadzonych w tej sprawie wiarygodnych dowodów i ustalonych na ich podstawie okoliczności faktycznych inkryminowanych zdarzeń.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy były prawidłowe, a te inne, którym w dużej mierze poświęcony został omówiony zarzut nie miały znaczenia dla prawidłowego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Zatem nieustalenie przez Sąd Rejonowy tych okoliczności, nie zmieniało faktu, że na podstawie wiarygodnych dowodów zgromadzonych w tej sprawie możliwe było niebudzące wątpliwości ustalenie winy i sprawstwa oskarżonego co do zarzucanych mu zachowań z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk. Wobec powyższego, nie było podstaw do wydania w instancji odwoławczej wyroku jakiego oczekiwałby obrońca, tj. wyroku reformatoryjnego uniewinniającego oskarżonego w instancji odwoławczej od popełnienia przypisanego mu przestępstwa.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu I instancji utrzymano w mocy w całości – pkt 2 wyroku Sądu Okręgowego z dnia 13 marca 2025 r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy w całości była całkowita niezasadność zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego, jak też brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 kpk, uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji. Sąd Okręgowy objął kontrolą instancyjną także wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, ale i w tym zakresie nie stwierdził by kara rodzajowo i co do wysokości była rażąco surowa, wobec szeregu okoliczności niekorzystnych dla oskarżonego, wyszczególnionych w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego. Tożsame stanowisko Sąd Okręgowy zajął odnośnie orzeczonego środka kompensacyjnego, który odpowiadał wysokości szkody jaką pokrzywdzony poniósł na skutek rozciągniętego w czasie i bezprawnego zachowania swojego pracownika - D. Z..

Na marginesie trzeba było dostrzec, że przy wymiarze kary Sąd I instancji zapomniał powołać obowiązujący od 24 czerwca 2020 r. art. 57b kk, który obliguje sąd do zaostrzenia kary za popełnienie przestępstwa czynem ciągłym z art. 12 § 1 kk. Zgodnie z tym przepisem, granice kary pozbawienia wolności dla oskarżonego kształtowałyby się od 4 miesięcy do 7 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Zmiana wyroku w tym zakresie przez Sąd Okręgowy nie była jednak możliwa z uwagi na kierunek wniesionej apelacji (na korzyść) oraz regułę procesową reformationis in peius z art. 434 § 1 kpk.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podstawie art. 105 § 1 i 2 kpk Sąd Okręgowy sprostował oczywiste omyłki pisarskie w opisie zarzutów zaskarżonego wyroku w ten sposób, że:

a) w punktach 87 i 88 określenie „wartości 4,1 13 zł za litr” zastąpił zapisem „wartości 4,113 zł za litr”,

b) w miejsce oznaczenia punktu „1 4”, kolejnego po 113, wskazał „114”,

c) w punkcie 121 określenie „oleju napędowego w ilości 28510 litra” zastąpił zapisem „oleju napędowego w ilości 285 litrów”

Na etapie kontroli instancyjnej, z urzędu dostrzeżono kolejne jeszcze omyłki pisarskie oprócz tych, które już podlegały sprostowaniu postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 4 września 2024 r. Przepis art. 105 § 2 kpk pozwalał na dokonanie usunięcia takich oczywistych usterek dostrzeżonych w orzeczeniu pierwszoinstancyjnym przez sąd odwoławczy. Dlatego też tutejszy Sąd sprostował te omyłki orzekając o tym w pkt 1 swego rozstrzygnięcia.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Zgodnie z art. 636 § 1 kpk w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego wyłącznie przez oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego, koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi na ogólnych zasadach ten, kto wniósł środek odwoławczy. Wobec nieuwzględnienia apelacji wniesionej przez obrońcę D. Z., podsądny zgodnie z art. 636 § 1 kpk był zobowiązany do poniesienia kosztów procesu, w tym także tych kosztów, o których mowa w art. 616 § 1 pkt 2 kpk, a więc uzasadnionych wydatków oskarżyciela posiłkowego z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego D. P. w odpowiedzi na apelację wniósł o zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego zwrotu kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika według norm przepisanych. Wniosek ten podtrzymał na rozprawie apelacyjnej odbywającej się w dniu 13 marca 2025 r. Przytoczone wyżej przepisy stanowią podstawę prawną orzeczenia uwzględniającego to żądanie. Wysokość kosztów poniesionych przez oskarżyciela posiłkowego z tytułu ustanowienia/udziału pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym została zaś ustalona na podstawie § 11 ust. 2 pkt 4, § 15 ust. 1 i 3 oraz § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

4.

Zgodnie z art. 634 kpk jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, do kosztów procesu za postępowanie odwoławcze od orzeczeń kończących postępowanie w sprawie mają odpowiednie zastosowanie przepisy o kosztach za postępowanie przed sądem I instancji.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy opierając się na dyspozycji przepisu art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżonego z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa wydatków sądowych za postępowanie odwoławcze. D. Z. nie pracuje na stałe, nie ma żadnego majątku, w utrzymaniu pomaga mu rodzina, ma czwórkę dzieci, w tym niepełnosprawną córkę, a nadto ciąży na nim obowiązek naprawienia wysokiej szkody wyrządzonej przedmiotowym przestępstwem. Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że obciążanie oskarżonego wydatkami sądowymi za postępowanie odwoławcze i opłatą za II instancję stanowiłoby dla niego nadmierną dolegliwość finansową, oddalając też w czasie realizację środka kompensacyjnego orzeczonego na rzecz pokrzywdzonego.

7.  PODPIS

Hanna Bartkowiak