Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 1269/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 2 października 2024 r., sygn. akt VI K 990/23

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 170 § 1 pkt 2 i 3 kpk w zw. z art. 167 kpk w zw. z art. 2 § 1 pkt 1 kpk poprzez oddalenie na rozprawie głównej w dniu 13 maja 2024 r. wniosków dowodowych obrońcy S. B. (1) objętych pismem procesowym z dnia 23 stycznia 2024 r., podczas gdy okoliczności, które miały zostać udowodnione za pośrednictwem zawnioskowanych dowodów miały nader istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy albowiem odnosiły się do długotrwałości i uporczywości wyzywających i prowokacyjnych zachowań R. F. (1) względem S. B. (1), a tym samym okoliczności mające podlegać udowodnieniu posiadały istotne znaczenie dla oceny zachowania oskarżonego B., a w konsekwencji ustalenia, czy oskarżony dopuścił się popełnienia przestępstwa oraz czy działał on w warunkach obrony koniecznej, o której mowa w art. 25 § 3 kk, względnie – w warunkach uzasadniających odstąpienie od wymierzenia mu kary na podstawie art. 216 § 3 kk oraz art. 217 § 2 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zasadą w procesie karnym jest kumulacja materiału dowodowego. Nie można więc w kwestiach niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie prowadzić w nieskończoność postępowania dowodowego, czy dowolnie dopuszczać dowody zgodnie z wolą każdego z uczestników postępowania. Taki tryb procesowania byłby zaprzeczeniem istoty procesu karnego ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 października 2022 r., sygn. akt II AKa 263/20, Lex nr 3460891). Ponadto jako niedopuszczalne uznać trzeba prowadzenie postępowania dowodowego niejako „na wszelki wypadek”, dla sprawdzenia, czy za pomocą kolejnych dowodów da się wysnuć alternatywne, choćby najbardziej nieprawdopodobne wersje zdarzenia. Dowody dopuszcza się w celu udowodnienia konkretnych okoliczności, a nie w celu sprawdzenia hipotezy wnioskodawców czy ewentualnie nie okażą się przydatne w danym postępowaniu ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2022 r., sygn. akt IV KK 158/22, Lex nr 3439131). Należy także pamiętać, że zgodnie z art. 2 § 1 pkt 1 kpk jednym z celów postępowania karnego jest takie ukształtowanie postępowania karnego, aby sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności. Wobec tego organ meriti był obowiązany sprawnie przeprowadzić postępowanie karne dążąc do ustalenia, czy oskarżeni popełnili zarzucane im wzajemnie w prywatnych aktach oskarżenia czyny, czy też nie. Dla osiągnięcia w/w celów racjonalnym staje się ograniczenie postępowania do ustalenia wyłącznie tych okoliczności, które są niezbędne dla stwierdzenia wyczerpania znamion zarzucanych oskarżonym czynów zabronionych i zbadanie czy są one zawinione. Sąd Rejonowy nie miał zatem obowiązku ustalania i wyjaśniania absolutnie wszystkich okoliczności występujących w tej sprawie albowiem stałoby to w sprzeczności z zasadą wyrażoną w art. 2 § 1 pkt 4 kpk. Uwzględniając powyższe, organ odwoławczy nie dostrzegł żadnych uchybień w decyzji Sądu Rejonowego o oddaleniu na rozprawie głównej w dniu 13 maja 2024 r. części z wniosków dowodowych obrońcy S. B. (1) objętych wzajemnym aktem oskarżenia z dnia 23 stycznia 2024 r. Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że nie wszystkie wnioski dowodowe obrońcy S. B. (1) zgłoszone w treści tego pisma zostały przez Sąd Rejonowy oddalone albowiem z lektury środka zaskarżenia można odnieść mylne wrażenie, że Sąd I instancji nie analizując dokładnie poszczególnych wniosków dowodowych nie uwzględnił żadnego z nich. A przecież zostali przesłuchani S. B. (1) i R. F. (1), uzyskano dane z Komisariatu Policji w Swarzędzu dotyczące przeprowadzonych interwencji przy ul. (...) w 2023 r. pomiędzy S. B. (1) i R. F. (1) i podjętych w tym zakresie działań, pozyskano też dokumentację policyjną z przeprowadzonych interwencji. Właściwie więc oddalone zostały wnioski dowodowe o przesłuchanie w charakterze świadków P. B., K. N. oraz funkcjonariusza Policji przyjmującego zgłoszenie na temat zdarzenia z dnia 12 września 2023 r. Wszystkie te wnioski dowodowe zostały zgłoszone na okoliczność przebiegu inkryminowanego zdarzenia oraz zachowania R. F. (1) wobec S. B. (2). Podkreślić jednak należy, że żadna z wymienionych osób nie była naocznym świadkiem zdarzenia z dnia 12 września 2023 r., a więc ich zeznania nie byłyby przydatne dla ustalenia przebiegu inkryminowanych zdarzeń. Natomiast przesłuchanie omawianych osób w charakterze świadków dla ustalenia historii konfliktu i wzajemnych nieporozumień R. F. (1) oraz S. B. (1) było zbędne albowiem okoliczności te, wbrew nietrafionym twierdzeniom obrońcy, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Oddalenie tych wniosków dowodowych przez Sad Rejonowy było więc ze wszech miar słuszne. Warto dodać w tym miejscu, że zgromadzone w tej sprawie dowody były wystarczające dla ustalenia, że pomiędzy R. F. (1) oraz S. B. (1) od dłuższego czasu istnieje poważny konflikt, mężczyźni są do siebie negatywnie nastawieni, robią sobie na złość i subiektywnie postrzegają wzajemne zachowania powodując w ten sposób eskalację niechęci jeden do drugiego. Nie ma przy tym żadnego znaczenia, który z wyżej wymienionych zaczął ten konflikt, ani też który z nich jest bardziej złośliwy. Zagadnienia te pozostają bowiem bez żadnego wpływu na ustalenie czy czyny objęte prywatnymi aktami oskarżenia wniesionymi w tej sprawie zostały popełnione, czy też nie. Ponadto, nawet gdyby teoretycznie za apelującym uznać, że R. F. (1) był aktywniejszą stroną wspomnianego konfliktu sąsiedzkiego, to w żaden sposób nie uprawniało S. B. (1) do zachowań jakich w dniu 12 września 2023 r. dopuścił się względem R. F. (1), ani też nie usprawiedliwiało takich niezgodnych z prawem działań. Kwestia prawidłowości braku przyjęcia działania S. B. (1) w warunkach kontratypu obrony koniecznej zostanie omówiona w dalszej części niniejszego uzasadnienia w ramach zarzutu poświęconego temu zagadnieniu. W tym miejscu należało jedynie wskazać, że oddalone wnioski dowodowe jako nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, oczywiście nie mogłyby rzutować na ocenę tej okoliczności z art. 25 kk wyłączającej odpowiedzialność karną.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego S. B. (1) od popełnienia czynu z art. 216 § 1 kk oraz zmiana kwalifikacji prawnej i opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. B. (1) w pkt 1 sentencji wyroku w pozostałym zakresie i uwzględnienie, iż oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej pod wpływem strachu i wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, wynikającego z charakteru zachowania R. F. (1) oraz obecności jego psa, tj. art. 217 § 1 kk w zw. z art. 25 § 3 kk i umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonego S. B. (1) na podstawie art. 25 § 3 kk, ewentualnie zmianę opisu czynu z art. 217 § 1 kk przypisanego S. B. (1) i przyjęcie, że czynu tego dopuścił się w odpowiedzi na wyzywające zachowanie R. F. (1) i na podstawie art. 217 § 2 kk – odstąpienie od wymierzenia oskarżonemu S. B. (1) kary, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła by doszło do jakichkolwiek nieprawidłowości przy wydawaniu decyzji o oddaleniu wniosków dowodowych o przesłuchanie w charakterze świadków P. B., K. N. oraz funkcjonariusza Policji przyjmującego zgłoszenie na temat zdarzenia z dnia 12 września 2023 r. Przeciwne stanowisko obrony zostało odrzucone przez Sąd II instancji. Nie było przy tym żadnych podstaw dla wydania w instancji odwoławczej wyroku jakiego oczekiwał apelujący (żaden z alternatywnie zgłoszonych wniosków o wydanie wyroku reformatoryjnego nie zasługiwał na uwzględnienie, tezy o działaniu w ramach kontratypu obrony koniecznej oraz podstawach do odstąpienia od wymierzenia kary okazały się nietrafione). Nie zaistniała również żadna z sytuacji przewidzianych w art. 437 § 2 kpk uzasadniająca uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Lp.

Zarzut

3.2.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 170 § 1 pkt 2 kpk w zw. z art. 167 kpk w zw. z art. 169 § 2 kk w zw. z art. 2 § 1 pkt 1 kpk poprzez oddalenie na rozprawie głównej w dniu 23 września 2024 r. wniosku dowodowego obrońcy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka P. B., pomimo że wniosek ten zmierzał do oceny dowodu z wyjaśnień R. F. (1), który – jak wskazuje S. B. (1) – dopuścił się konfabulacji, twierdząc w trakcie składania wyjaśnień, iż żona oskarżonego B. miała do niego podejść podczas zakupów w sklepie i rzekomo przeprosić za zachowanie swojego męża.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie warto podkreślić, że niedopuszczenie dowodu w oparciu o art. 170 § 1 pkt 2 kpk powinno mieć miejsce tylko w wypadkach zupełnie niewątpliwych, gdy jest oczywiste, że okoliczność, która ma być udowodniona, nie ma i nie może mieć żadnego wpływu na treść rozstrzygnięcia ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 września 2018 r., sygn. akt II AKa 131/18). Z takim właśnie przypadkiem mamy do czynienia w kontrolowanej sprawie. Obrońca S. B. (1), na rozprawie dnia 23 września 2024 r. zgłosił wniosek o przesłuchanie P. B. w charakterze świadka na okoliczność czy przeprosiła oskarżonego R. F. (1) za zachowanie męża. Okoliczność ta była zupełnie irrelewantna z punktu widzenia przedmiotu niniejszego postępowania. Wyjaśnić przy tym należy, że ocena wiarygodności poszczególnych dowodów zgromadzonych w danym postępowaniu karnym jest zadaniem organu meriti, wobec tego składanie wniosków dowodowych w celu oceny wiarygodności innego dowodu osobowego (jak to miało miejsce w przypadku omawianego w tym miejscu wniosku dowodowego) jest niepoprawne. Sąd odwoławczy dostrzegł, że obrońca S. B. (1) starał się wykazać przed Sądami obu instancji, że to R. F. (1) jest osobą wyłącznie odpowiedzialną za istnienie i eskalację konfliktu sąsiedzkiego występującego pomiędzy nim a oskarżonym S. B. (1). W tożsamy sposób przedstawiał R. F. (1) w swoich wyjaśnieniach S. B. (1). Chociaż okoliczność ta miała znaczenie uboczne (o czym była mowa wcześniej) to jednak analiza zachowań R. F. (1) oraz S. B. (1) w trakcie zdarzenia z dnia 12 września 2023 r. w żaden sposób nie potwierdza by jedynie odpowiedzialnym za istnienie konfliktu sąsiedzkiego był R. F. (1), a S. B. (1) jest wyłącznie ofiarą R. F. (1). Wymienieni są ewidentnie nastawieni do siebie wzajemnie bardzo negatywnie, nerwowo reagują na obiektywnie rzecz biorąc neutralne gesty, czy zachowania drugiej ze stron konfliktu, nadinterpretowując w ten sposób realne zamiary drugiego i w ten sposób niepotrzebnie podtrzymują, a nawet zaogniają trwający konflikt. Znamienne jest przy tym, że konflikt ten w żaden sposób nie usprawiedliwiał, ani też nie uzasadniał tego do czego doszło dnia 12 września 2023 r. W żadnym razie machania ręką (neutralny gest) nie można w sposób obiektywny ocenić jako prowokacji ze strony R. F. (1), co nieskutecznie próbował wykazać apelujący, a więc nie było podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary na podstawie art. 216 § 3 kk, czy art. 217 § 3 kk. Nie sposób również zgodzić się z tezami wielokrotnie przedstawianymi w apelacji jakoby S. B. (1) naruszył nietykalność cielesną R. F. (1) i znieważył go w obawie o swoje życie i zdrowie. Oskarżony starał się przekonać sąd odwoławczy, że obawiał się on ataku psa R. F. (1), tymczasem z analizy nagrania z monitoringu zamontowanego na domu S. B. (1) wysuwają się odmienne wnioski na ten temat. Pomimo tego że S. B. (1) wielokrotnie w trakcie zajścia z dnia 12 września 2023 r. zbliżał się do R. F. (1), bynajmniej nie z pokojowym nastawieniem, jego pies rasy owczarek niemiecki, nie zachowywał się agresywnie. Zwierzę siedziało, bądź stało przy nodze swojego właściciela i nie podchodziło do S. B. (1). R. F. (1) w żaden sposób nie szczuł swojego psa, a wręcz odwrotnie nakazał mu spokój bo pies nie reagował na napastliwe zachowania S. B. (1). Poza tym gdyby ten oskarżony rzeczywiście obawiał się psa R. F. (1) to zachowałby bezpieczną odległość, a nie podchodził do sąsiada na bardzo bliską odległość i jeszcze go popychał i przepychał. Powyższe potwierdza, że oskarżony S. B. (1) i jego obrońca starali się przedstawić swoją stronę konfliktu w jak najlepszym świetle, jednocześnie oczerniając osobę R. F. (1). W tym celu apelacja w znacznej części była poświęcona naświetleniu zagadnień bez znaczenia dla przedmiotu niniejszego postępowania, tj. długotrwałego konfliktu pomiędzy R. F. a S. B.. Tymczasem wszystkie to było zbędne, gdyż nie uzasadniał on, ani też nie usprawiedliwiał zachowania S. B. (1) jakiego dopuścił się w dniu 12 września 2023 r. względem R. F. (1). Nic nie stało bowiem na przeszkodzie by S. B. (1) po prostu zignorował machanie ręką R. F. (1) (nawet jeżeli temu gestowi towarzyszyła wyczuwalna przez sąsiada złośliwość). Tymczasem zareagował on zupełnie nieadekwatnie do sytuacji, wyszedł nerwowo przed dom, zaczął popychać R. F. (1), opluł go, a nawet zupełnie bez powodu użył wobec niego gazu łzawiącego. Skądinąd zastanawiające jest posiadanie przez S. B. (1) gazu łzawiącego w ręku, w sytuacji kiedy kreował siebie na ofiarę konfliktu pomiędzy nim a R. F. (1) i budował tezy o konsyliacyjnej postawie. Wszystko to zdaniem sądu odwoławczego stanowiło jedynie element nieudolnej linii obrony mającej na celu uniknięcie odpowiedzialności karnej za popełnione czyny. Można jeszcze dodać w tym miejscu, że jeżeli S. B. (1) nie życzy sobie by zwierzęta lub osoby trzecie wchodziły na teren stanowiący jego podjazd nic nie stoi na przeszkodzie by go ogrodzić. Jest to jednak uwaga zupełnie uboczna względem głównego nurtu niniejszego postępowania, jednak wywołano to zagadnienie w apelacji.

Konieczne jest jeszcze odniesienie się w tym miejscu do zgłoszonych w apelacji wniosków dowodowych. Dokładna analiza ich treści przeprowadzona przez organ odwoławczy nie doprowadziła do ustalenia by należało je uwzględnić w postępowaniu odwoławczym. Okoliczności na jakie został ponowiony wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka P. B. nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. To bowiem czy wymieniona przeprosiła R. F. (1) za zachowanie swojego męża, czy też nie, nie ma znaczenia dla ustalenia czy czyny objęte zaskarżonym wyrokiem zostały popełnione przez oskarżonych. Podobnie przyczyny, przebieg i skutki konfliktu sąsiedzkiego istniejącego pomiędzy S. B. (1), a R. F. (1) są bez znaczenia dla niniejszej sprawy, o czym już była wcześniej mowa. Obrońca oskarżonego niepotrzebnie skupiał się na szeregu okoliczności ubocznych, które nie byłyby pomocne w prawidłowym ustaleniu stanu faktycznego oraz prawnokarnej ocenie zachowań poszczególnych oskarżonych. Zgłoszone w apelacji wnioski dowodowe również dotyczyły tego typu okoliczności. Nie było bowiem potrzeby przeprowadzania przez Sąd II instancji dowodu z akt innego postępowania karnego dotyczącego podsądnych. Świadkowie przesłuchani w innej sprawie nie mają wiedzy na temat zdarzenia z dnia 12 września 2023 r., a więc ich zeznania byłyby nieprzydatne dla rozstrzygnięcia kontrolowanej sprawy. Podobnie nie było powodów dla dopuszczenia dowodu z dołączonych do apelacji nagrań, które wedle opisu apelującego dotyczyły innych sytuacji międzysąsiedzkich, zatem nie były ściśle powiązane z przedmiotem tego postępowania. Warto jeszcze dodać w tym miejscu, że zgodnie z art. 452 § 2 pkt 2 kpk sąd odwoławczy oddala wniosek dowodowy również, jeżeli dowód nie był powołany przed sądem pierwszej instancji, pomimo że składający wniosek mógł go wówczas powołać, lub okoliczność, która ma być udowodniona, dotyczy nowego faktu, niebędącego przedmiotem postępowania przed sądem pierwszej instancji, a składający wniosek mógł go wówczas wskazać. W świetle powyższego istotne jest, że wnioski dowodowe zgłoszone w pkt a) i b) apelacji nie zostały zgłoszone na etapie postępowania przed Sądem I instancji, a nic nie stało temu na przeszkodzie. Wbrew odmiennym wskazaniom obrońcy, okoliczności na które zostały powołane te dwa wnioski dowodowe, nie dotyczyły okoliczności należących do istoty przypisanego mu czynu ani też nie chodziło o nowe dowody, o których obrona dowiedziała się dopiero po zakończeniu postępowania przed Sądem I instancji. Zostały więc one zgłoszone zbyt późno, co było dodatkowym asumptem do negatywnego ich rozpoznania.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego S. B. (1) od popełnienia czynu z art. 216 § 1 kk oraz zmiana kwalifikacji prawnej i opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. B. (1) w pkt 1 sentencji wyroku w pozostałym zakresie i uwzględnienie, iż oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej pod wpływem strachu i wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, wynikającego z charakteru zachowania R. F. (1) oraz obecności jego psa, tj. art. 217 § 1 kk w zw. z art. 25 § 3 kk i umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonego S. B. (1) na podstawie art. 25 § 3 kk, ewentualnie zmianę opisu czynu z art. 217 § 1 kk, przypisanego S. B. (1) i przyjęcie, że czynu tego dopuścił się w odpowiedzi na wyzywające zachowanie R. F. (1) i na podstawie art. 217 § 2 kk – odstąpienie od wymierzenia oskarżonemu S. B. (1) kary, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła by doszło do jakichkolwiek nieprawidłowości przy wydawaniu decyzji o oddaleniu wniosku dowodowego o przesłuchanie w charakterze świadków P. B. zgłoszonego na rozprawie w dniu 23 września 2024 r. Przeciwne stanowisko obrony zostało odrzucone przez Sąd II instancji. Nie było przy tym żadnych podstaw dla wydania w instancji odwoławczej wyroku jakiego oczekiwał apelujący. Nie zaistniała również żadna z sytuacji przewidzianych w art. 437 § 2 kpk uzasadniająca uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Zgłoszone w apelacji wnioski dowodowe organ odwoławczy uznał za spóźnione i nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, zatem nie stanowiły one przyczyny do ingerencji w zaskarżony wyrok.

Lp.

Zarzut

3.3.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 kpk poprzez dokonanie przez Sąd I instancji dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu w postaci wyjaśnień oskarżonego S. B. (1) poprzez obdarzenie ich walorem wiarygodności jedynie częściowo – w zakresie zgodnym z zapisem nagrania z telefonu R. F. (1) oraz nagrania z monitoringu budynku, podczas gdy:

a) wyjaśnienia oskarżonego B. – zwłaszcza w zakresie prowokacyjnej postawy tempore criminis oskarżonego F., wcześniejszych zachowań wywołanych konfrontacyjną postawą oskarżonego F., mających wpływ na stan psychiczny S. B. (1) w jego relacjach z oskarżonym F. – należało ocenić jako spójne i wiarygodne, znajdujące poparcie w znacznej części materiału dowodowego sprawy, a nadto przekonujące o tym, że S. B. (1) swoim zachowaniem zareagował jedynie na wyzywające zachowanie oskarżonego F.;

b) z wyjaśnień oskarżonego B. na rozprawie w dniu 23 września 2024 r. wynika, że w przeszłości R. F. (1) dopuszczał się wtargnięć ze swoim psem (rasy owczarek niemiecki) na teren posesji oskarżonego S. B. (1), w tym na teren jego ogrodu bez smyczy i kagańca, wobec czego w sposób dowolny Sąd I instancji ocenił wyjaśnienia oskarżonego B. w zakresie, w jakim odmówił wiarygodności jego twierdzeniom, że ten obawiał się psa R. F. (1) i musiał się przed nim bronić;

c) z całokształtu postawy R. F. (1) tempore criminis, jego wypowiedzi i gestów uwidocznionych także na nagraniu z jego telefonu (któremu Sąd przyznał walor pełnej wiarygodności i obiektywizmu), a także nieustępliwości powstała u S. B. (1), wzmożona także poprzez wieloletnie uporczywe złośliwe niepokojenie ze strony R. F. (1), obawa o swoje bezpieczeństwo (strach i wzburzenie), która spowodowała, że oskarżony B. nie tylko znajdował się w stanie ciągłego niepokoju i napięcia (czego dowodzi choćby noszenie przy sobie w kieszeni gazu pieprzowego nawet podczas prozaicznego wynoszenia śmieci z domu), lecz także reakcję obronną w postaci użycia gazu w celu odstraszenia i przegonienia z terenu swojej posesji R. F. (1) z psem;

d) z zeznań świadka A. K. (1), które Sąd ocenił jako umniejszające negatywne zachowania R. F. (1), wynika iż R. F. (1) miał wyrazić się obraźliwie z podtekstem seksualnym o żonie S. B. (1), którym to zachowaniem dopuścił się znieważenia S. B. (1).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła żadnych nieprawidłowości w przeprowadzonej przez Sąd I instancji ocenie wiarygodności materiału dowodowego, zgłoszonych w apelacji obrońcy oskarżonego S. B. (1). Zdaniem Sądu Okręgowego mieściła się ona granicach sędziowskiej swobody i została dokonana z poszanowaniem wszystkich dyrektyw wartościowania dowodów ustanowionych w art. 7 kpk, a więc zasad wiedzy, doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania. Sąd I instancji należycie ocenił wszystkie zgromadzone dowody, zestawił ze sobą ich treść i przypisał przymiot wiarygodności jedynie tym z nich bądź ich częściom, które zasługiwały na przypisanie takiej cechy w świetle art. 7 kpk. Wobec powyższego Sąd odwoławczy w pełni zaaprobował ocenę dowodów w kształcie dokonanym przez Sąd Rejonowy. Warto z tego miejsca podkreślić, że odmówienie wiary niektórym zeznaniom lub wyjaśnieniom złożonym przez świadków lub oskarżonych, a w rezultacie ich pominięcie, jako podstawy dowodowej podczas dokonywanych ustaleń faktycznych, nie może być utożsamiane ani z brakiem okoliczności, których tego rodzaju dowód dotyczy w kontekście finalnego rozstrzygnięcia, ani też nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu, bowiem odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 kwietnia 2024 r., sygn. akt II AKa 46/24, Lex nr 3716556).

Podkreślić także trzeba, że ustanowiony w art. 7 kpk obowiązek dokonywania oceny wiarygodności materiału dowodowego w oparciu o wszechstronną analizę, zgodną z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, dotyczy nie tylko sądu orzekającego. Także skarżący, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zakwestionowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę, nie może ograniczyć się do prostego zanegowania jej arbitralnego stwierdzenia, że walorem wiarygodności winny być obdarzone wyłącznie dowody korzystne dla oskarżonego. Obowiązkiem skarżącego jest wykazanie, jakich konkretnych uchybień dopuścił się sąd I instancji w kontekście zasad wiedzy – w szczególności logicznego rozumowania – oraz doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy. Za oczywiście niewystarczające należy tu uznać samo przeciwstawienie dowodom, na których oparł się sąd orzekający, występujących w sprawie dowodów przeciwnych, jeśli przy tym nie zostanie wykazane, że to właśnie owe dowody przeciwne, ocenione w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego, winny uzyskać walor wiarygodności, zaś dowody stanowiące podstawę ustaleń sądu, w świetle tych samych zasad, są tego waloru pozbawione ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 stycznia 2024 r., sygn. akt VIII AKa 237/23, Lex nr 3693629). Przypomnienie powyższych reguł było potrzebne, gdyż zarzut błędnej oceny dowodów opierał się na apriorycznym założeniu o słuszności jedynie dowodów korzystnych dla oskarżonego S. B. (1), czyli w zasadzie jego wyjaśnień w zakresie w jakim Sąd Rejonowy nie dał im wiary i jednocześnie całkowitej niewiarygodności wszystkich dowodów świadczących na jego niekorzyść. Zabrakło przy tym w złożonym środku odwoławczym odpowiednio przekonującego uzasadnienia stanowiska obrony przedstawionego w omawianej kwestii, zgodnego z dyrektywami ustanowionymi w art. 7 kpk. Taki sposób podważania oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji był nieskuteczny i dlatego nie mógł liczyć na aprobatę organu odwoławczego.

Kluczowe dla badania prawidłowości oceny wiarygodności wyjaśnień S. B. (1) było to, że przedstawiony przez niego opis wydarzeń nie znajdował potwierdzenia w innych wiarygodnych dowodach zgromadzonych w tej sprawie. Ten podsądny relacjonując przebieg inkryminowanego zdarzenia starał się przedstawić siebie w jak najkorzystniejszym świetle, jako ofiarę prowokacyjnych i agresywnych zachowań R. F. (1). Znamienne jest przy tym, że w kluczowym momencie kiedy doszło do popełnienia przestępstw poddanych pod wyrokowanie sądu karnego, w pobliżu nie było innych aniżeli oskarżeni osób, brak było zatem zeznań naocznych świadków zdarzenia. Świadek A. K. (1) pojawiła się na podwórku już post factum, przez co jej zeznania nie mogły rozstrzygnąć, która z wersji (S. B. (1), czy R. F. (1)) była prawdziwa. Ponadto, jak już dostrzegł i ocenił Sąd Rejonowy, w jej zeznaniach były mankamenty co do logiki, wewnętrznej spójności i korelacji z innymi wiarygodnymi dowodami, które nakazywały uznanie ich w znacznej części za niewiarygodne. Jedynymi bezwpływowymi i obiektywnymi dowodami w tej sprawie były nagrania obrazu z monitoringu zainstalowanego na posesji S. B. (1) oraz nagranie audio z telefonu R. F. (1). Naturalne jest, że w takiej sytuacji ustalając stan faktyczny Sąd Rejonowy oparł się w pierwszej kolejności na tych bezwpływowych dowodach, a także na tej części dowodów osobowych, która pozostawała w zgodzie ze wspomnianymi nagraniami. Nie miał przy tym racji obrońca, że Sąd Rejonowy nie wskazał powodów, które zadecydowały za częściowym odmówieniem wiarygodności wyjaśnieniom S. B. (1). Uzasadnienie stanowiska organu meriti w tej kwestii (podobnie jak w zakresie dotyczącym wyjaśnień R. F. (1)) zostało wyczerpująco przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, czego zdawał się nie dostrzegać apelujący. Zupełnie zbędne było w ramach omawianego zarzutu poświęcanie uwagi przez skarżącego zagadnieniom związanym z przyczynami, przebiegiem i skutkami konfliktu sąsiedzkiego istniejącego od dłuższego okresu czasu pomiędzy S. B. (1) a R. F. (1). Zagadnienie to, o czym była dokładniej mowa powyżej, miało charakter uboczny względem przedmiotu niniejszego postępowania i nie miało wpływu na ustalenie stanu faktycznego tych konkretnych zdarzeń objętych prywatnymi aktami oskarżenia oraz prawnokarną ocenę zachowań oskarżonych objętych zaskarżonym wyrokiem. Istotne jest przy tym, że twierdzenia S. B. (1) o rzekomej obawie o swoje życie i zdrowie wynikającej z obecności psa R. F. (1) na miejscu omawianych wydarzeń, nie znalazły potwierdzenia w obiektywnych dowodach z postaci nagrań. Widać na nich wyraźnie (w szczególności na nagraniu z monitoringu zamontowanego na domu S. B. (1)), że pies R. F. (1) rasy owczarek niemiecki, pomimo tego że jego właściciel był popychany przez S. B. (1) nie okazywał absolutnie żadnych oznak agresji. Wręcz przeciwnie stał, bądź siedział on spokojnie obok nogi swojego właściciela i nie zbliżał się do S. B. (1). Ponadto, gdyby ten oskarżony rzeczywiście obawiał się psa sąsiada nie zachowywałby się wobec niego agresywnie w obecności tego zwierzęcia, nie popychałby R. F. (1), nie podchodziłby do niego wielokrotnie lecz zachowałby odpowiednio bezpieczny dystans. Z ustalonego zaś na podstawie nagrania sposobu zachowania się S. B. (1) wynika jasno, że nie obawiał się on w żaden sposób psa R. F. (1), a odmienne tezy na ten temat stanowiły jedynie nieskuteczną linię obrony mającą na celu ukazanie R. F. (1) jako agresora, który może posłużyć się swoim psem przeciwko sąsiadowi. Nie sposób przy tym przyjmować, że doszło do wtargnięcia przez R. F. (1) wraz z psem na posesję S. B. (1), gdyż nie było ku temu wiarygodnych podstaw dowodowych. Na marginesie można jedynie napomknąć, że jeżeli S. B. (1) nie życzy sobie by inne osoby, czy zwierzęta wchodziły na jego podjazd nic nie stoi na przeszkodzie by go ogrodzić i w ten wyraźny i skuteczny sposób wykazać granice swojej własności.

Obrońca dla wykazania tez o pełnej wiarygodności wyjaśnień jego klienta odwoływał się w ramach omawianego zarzutu do treści zeznań A. K. (1). Jednak, jak wyżej wykazano, dowód ten w znacznej części został uznany za niewiarygodny, gdyż przedstawiony przez świadka opis inkryminowanych zdarzeń (świadek pojawiła się przed domem już po zakończeniu kluczowego momentu kłótni) został skutecznie zakwestionowany przez Sąd I instancji. W takiej sytuacji zupełnie nieuzasadnione były argumenty oparte na zeznaniu świadka A. K. o wypowiedzeniu obraźliwych słów przez R. F. (1) wobec żony S. B. (1). Skoro ta część zeznań świadka została uznana za niewiarygodną to nie mogła stać się podstawą do zaakceptowania wyjaśnień S. B. (1), czego domagał się apelujący. Ponadto, obrońca powołując się na zeznania A. K. (1) wykazał się wyraźnym subiektywizmem albowiem w tej części zeznań A. K. (1) jaka była korzystna dla jego klienta opisywał je jako wiarygodne, jednocześnie twierdząc, że dowód ten w części niekorzystnej dla S. B. (1) nie zasługiwał na danie mu wiary.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego S. B. (1) od popełnienia czynu z art. 216 § 1 kk oraz zmiana kwalifikacji prawnej i opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. B. (1) w pkt 1 sentencji wyroku w pozostałym zakresie i uwzględnienie, iż oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej pod wpływem strachu i wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, wynikającego z charakteru zachowania R. F. (1) oraz obecności jego psa, tj. art. 217 § 1 kk w zw. z art. 25 § 3 kk i umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonego S. B. (1) na podstawie art. 25 § 3 kk, ewentualnie zmianę opisu czynu z art. 217 § 1 kk, przypisanego S. B. (1) i przyjęcie, że czynu tego dopuścił się w odpowiedzi na wyzywające zachowanie R. F. (1) i na podstawie art. 217 § 2 kk – odstąpienie od wymierzenia oskarżonemu S. B. (1) kary, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższych wniosków z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena dowodów była poprawna i zgodna z dyrektywami z art. 7 kpk. Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła żadnych uchybień przy ocenie wiarygodności wyjaśnień oskarżonego S. B. (1) oraz pozostałych zgromadzonych w tej sprawie dowodów. Wszystkie te dowody zostały ocenione w sposób prawidłowy, z uwzględnieniem zasad wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Przeciwne stanowisko obrońcy S. B. (1) na ten temat okazało się błędne i nieprzekonujące. Nie było więc powodów by w instancji odwoławczej wydać któreś z orzeczeń jakich oczekiwałby apelujący.

Lp.

Zarzut

3.4.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 413 § 2 pkt 1 kpk w zw. z art. 6 kpk poprzez zaniechanie dokładnego opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. B. (1), tj. zaniechanie wskazania czynności faktycznej, tj. sprawczej (w sentencji wyroku), za pomocą której oskarżony ten miałby wypełnić znamiona przestępstwa z art. 216 § 1 kk, poprzestawszy na ogólnym sformułowaniu użytym przez Sąd, a dotyczącym „użycia słowa obraźliwego i wulgarnego”, co uniemożliwiło oskarżonemu pełne odniesienie się do rozstrzygnięcia o jego odpowiedzialności karnej, a tym samym znacznie utrudnia realizację prawa do obrony w tym aspekcie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Omawianie przedmiotowego zarzutu należy rozpocząć od wyjaśnienia, że przepis art. 413 § 2 pkt 4 i § 2 pkt 1 kpk, normujący strukturę wyroku skazującego, nie formułuje wymogu, by w opisie czynu przytoczono expressis verbis brzmienie ustawowe wszystkich znamion czynu zabronionego. Wymogiem jest natomiast dokładne określenie przypisanego czynu, a kwalifikacja prawna ma być efektem subsumpcji ustalonych faktów pod właściwy przepis prawa materialnego. W opisie czynu przypisanego winny więc zostać zawarte te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra, czasu, miejsca i sposobu popełnienia czynu oraz jego skutków. Chodzi tu o objęcie opisem wszystkich relewantnych elementów czynu, mających znaczenie dla prawidłowej kwalifikacji prawnej ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2022 r., sygn. akt II KK 166/22, L. nr (...); wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2020 r., sygn. akt III 248/19, Lex nr 3075371). Nie ma natomiast obowiązku powoływania w opisie czynu faktów i okoliczności nienależących do istoty danego czynu, zwłaszcza mających znaczenie dla wymiaru kary. Pamiętać również trzeba, że wyrok powinien być czytelny, jasny i komunikatywny. W świetle powyższych rozważań, Sąd odwoławczy uznał za chybione tezy apelacji o opisaniu w wyroku skazującym czynów przypisanych S. B. (1) z naruszeniem powyżej wskazanych przepisów procesowych. Analiza treści kontrolowanego rozstrzygnięcia prowadzi do odmiennych wniosków, tj., że opis czynu zawiera wszystkie niezbędne elementy i oddaje znamiona typów czynów zabronionych przypisanych temu oskarżonemu. Obrońca nie ma racji za obowiązkowe uznając przytoczenie w treści wyroku słów obraźliwych i wulgarnych jakich S. B. (1) użył wobec R. F. (1) w dniu 12 września 2023 r., gdyż jest to niewłaściwe, a w orzecznictwie przyjmuje się, że nawet zakazane. „Niedopuszczalne, bo godzące w powagę sądów, a nawet Rzeczypospolitej Polskiej, w której imieniu wydawane są wyroki, jest przytaczanie w treści wyroku wulgarnych słów ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 26.11.2013 r., II AKa 233/13, Prok. i Pr.-wkł. (...), (...). Dokładne sformułowania jakie wypowiedział wtedy podsądny S. B. (1) zostały wymienione w treści uzasadnienia wyroku, zatem oskarżony i jego obrońca, którzy otrzymali uzasadnienie zaskarżonego rozstrzygnięcia, mieli możliwość zapoznania się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego wyrażonym w tym dokumencie, w tym ustalonymi słowami S. B. (1), jakie zostały uznane za wyczerpujące znamiona przestępstwa z art. 216 § 1 kk. Brak zacytowania w treści wyroku słów użytych przez S. B. (1) w dniu 12 września 2023 r. w stosunku do R. F. (1) uznanych za przestępstwo z art. 216 § 1 kk nie tylko więc nie stanowiło naruszenia normy proceduralnej wyrażonej w art. 413 § 2 pkt 1 kpk, ale też nie ograniczało w żaden sposób realizacji prawa do obrony oskarżonego S. B. (1). Odmienne stanowisko skarżącego odnośnie tych zagadnień było chybione. Warto dodać w tym miejscu, że konkretne słowa jakie S. B. (1) wypowiedział inkryminowanego dnia pod adresem sąsiada wynikały też wprost z nagrania z telefonu R. F. (1), a więc dowodu niezależnego i bezwpływowego. Ustalenia faktyczne poczynione w tej kwestii były więc oparte na dowodzie obdarzonym trafnie przez Sąd Rejonowy przymiotem wiarygodności i zostały one ocenione przez organ odwoławczy jako poprawne.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego S. B. (1) od popełnienia czynu z art. 216 § 1 kk oraz zmiana kwalifikacji prawnej i opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. B. (1) w pkt 1 sentencji wyroku w pozostałym zakresie i uwzględnienie, iż oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej pod wpływem strachu i wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, wynikającego z charakteru zachowania R. F. (1) oraz obecności jego psa, tj. art. 217 § 1 kk w zw. z art. 25 § 3 kk i umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonego S. B. (1) na podstawie art. 25 § 3 kk, ewentualnie zmianę opisu czynu z art. 217 § 1 kk, przypisanego S. B. (1) i przyjęcie, że czynu tego dopuścił się w odpowiedzi na wyzywające zachowanie R. F. (1) i na podstawie art. 217 § 2 kk – odstąpienie od wymierzenia oskarżonemu S. B. (1) kary, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd odwoławczy nie stwierdził by w kontrolowanej sprawie doszło do obrazy przepisów prawa procesowego w postaci art. 413 § 2 pkt 1 kpk, czy art. 6 kpk. Opis czynu przypisanego S. B. (1) był prawidłowy i spełniał wszystkie normy proceduralne. Nie doszło również w żadnym aspekcie do naruszenia prawa do obrony przysługującego S. B. (1). Przeciwne twierdzenia obrony na ten temat nie spotkały się z aprobatą organu odwoławczego. Nie było więc podstaw dla wydania w II instancji wyroku jakiego oczekiwał obrońca. Nie zaistniała również żadna z sytuacji przewidzianych w przepisie art. 437 § 2 kpk, która uzasadniałaby wydanie w tej sprawie wyroku kasatoryjnego.

Lp.

Zarzut

3.5.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 410 kpk poprzez pominięcie przez Sąd a quo przy rozstrzyganiu sprawy przedłożonych w ślad za wzajemnym aktem oskarżenia z dnia 23 stycznia 2024 r. dokumentów w postaci: 1) wiadomości e-mail z dnia 4 sierpnia 2021 r., 2) pisma z dnia 5 lipca 2022 r. oraz dokumentów przedłożonych w ślad za pismem obrońcy oskarżonego z dnia 31 stycznia 2024 r. w postaci: a) zaświadczenia z dnia 24 stycznia 2024 r. oraz zaświadczenia lekarskiego z dnia 29 stycznia 2024 r., podczas gdy wzięcie pod uwagę treści ww. dokumentów i dokonanie ich prawidłowej oceny doprowadziłoby Sąd I instancji do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie w zakresie długotrwałości i uporczywości wyzywających i prowokacyjnych zachowań R. F. (1) względem S. B. (1), a także wyrażanej od początku przez S. B. (1) postawy konsyliacyjnej oraz zmierzającej do uniknięcie eskalacji sytuacji wywołanej dnia 12 września 2023 r. wyzywającym, prowokacyjnym zachowaniem R. F. (1).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niezbędne jest wyjaśnienie, że istotą przepisu art. 410 kpk jest to, że sąd wydając wyrok nie może opierać się na tym, co nie zostało ujawnione na rozprawie jak również i to, że wyroku nie wolno wydać na podstawie części materiału dowodowego, a musi być on wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc i tych, które je podważają. Do naruszenia tego przepisu nie dochodzi natomiast wówczas, gdy sąd nie uwzględni pewnych dowodów uznając je za niewiarygodne albo niemające znaczenia dla ustalenia faktów ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2024 r., sygn. akt I KK 199/24, Lex nr 3765843). Przenosząc powyższe na grunt kontrolowanej sprawy, organ odwoławczy nie dostrzegł by Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia przepisu art. 410 kpk. Podstawę wyroku skazującego stanowił całokształt okoliczności ujawnionych w tym procesie. To natomiast, że stan faktyczny nie został ustalony w oparciu o dokumenty wymienione w treści zarzutu nie świadczy o naruszeniu normy proceduralnej przewidzianej w art. 410 kpk. Dokumenty te dotyczyły bowiem okoliczności zupełnie irrelewantnej dla stwierdzenia czy doszło do popełnienia czynów objętych zarzutami prywatnych aktów oskarżenia, czy też nie. Sąd Rejonowy ustalił co prawda, że pomiędzy S. B. (1) oraz R. F. (1) istnieje od dłuższego czasu konflikt sąsiedzki ale ustalenie to stanowiło jedynie kontekst sytuacyjny dla wydarzeń z dnia 12 września 2023 r. Natomiast przyczyny, przebieg i skutki tego konfliktu nie miały znaczenia dla prawidłowego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, o czym była wielokrotnie mowa we wcześniejszej części tego uzasadnienia. Podobnie nieistotne z punktu widzenia przedmiotu niniejszego postępowania były dokumenty medyczne dotyczące P. B.. Nadmienić warto, że z dokumentów tych nie wynika jakie są przyczyny zaburzeń depresyjno-lękowych u żony S. B. (1), a więc sugestie obrony jakoby dolegliwości te były skutkiem zachowań R. F. (1) i nieporozumień sąsiedzkich pomiędzy wymienionym a S. B. (1) są, zdaniem organu odwoławczego, zbyt daleko idące i zupełnie nieuzasadnione, a tym bardziej aby miały je powodować przykre słowa wypowiedziane przez R. F. (1) wobec jej męża w dniu 12 września 2023 r., co tylko stanowi przedmiot tej sprawy. Konkludując, kontrola odwoławcza nie potwierdziła naruszenia przez Sąd I instancji normy proceduralnej wyrażonej w art. 410 kpk. Pominięcie przy ustalaniu faktycznego dokumentów wymienionych w treści omawianego zarzutu nie było żadnym uchybieniem albowiem dokumenty te były nieprzydatne dla prawidłowego ustalenia stanu faktycznego dotyczącego stricte wydarzeń między podsądnymi z dnia 12 września 2023 r.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego S. B. (1) od popełnienia czynu z art. 216 § 1 kk oraz zmiana kwalifikacji prawnej i opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. B. (1) w pkt 1 sentencji wyroku w pozostałym zakresie i uwzględnienie, iż oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej pod wpływem strachu i wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, wynikającego z charakteru zachowania R. F. (1) oraz obecności jego psa, tj. art. 217 § 1 kk w zw. z art. 25 § 3 kk i umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonego S. B. (1) na podstawie art. 25 § 3 kk, ewentualnie zmianę opisu czynu z art. 217 § 1 kk, przypisanego S. B. (1) i przyjęcie, że czynu tego dopuścił się w odpowiedzi na wyzywające zachowanie R. F. (1) i na podstawie art. 217 § 2 kk – odstąpienie od wymierzenia oskarżonemu S. B. (1) kary, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższych wniosków z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Wbrew odmiennym twierdzeniom zawartym w środku odwoławczym w kontrolowanej sprawie nie doszło do naruszenia art. 410 kpk. Podstawę wyroku skazującego stanowił całokształt okoliczności ujawnionych w tej sprawie. Natomiast pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego oraz wydawaniu wyroku dokumentów wymienionych w treści zarzutu, dotyczących okoliczności nie mających znaczenia dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, było działaniem ze strony Sądu Rejonowego słusznym i prawidłowym. Nie było więc podstaw dla wydania w II instancji wyroku jakiego oczekiwał obrońca. Nie zaistniała również żadna z sytuacji przewidzianych w przepisie art. 437 § 2 kpk, która uzasadniałaby wydanie w tej sprawie wyroku kasatoryjnego.

Lp.

Zarzut

3.6.

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu („błąd dowolności”), że charakter czynów zarzucanych obu oskarżonym można sprowadzić do wzajemnej wymiany złośliwości i zachowań prowokacyjnych, gdy tymczasem prawidłowa, całościowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, uwzględniająca wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego, powinna była doprowadzić Sąd Rejonowy do konkluzji, że przedmiotowa sprawa stanowi rezultat wielopłaszczyznowego, wieloletniego i uporczywego zachowania R. F. (1) względem S. B. (1) i jego żony, zaś prawna ocena reakcji S. B. (1) w dniu 12 września 2023 r. nie może abstrahować od wyzywających, złośliwych zachowań R. F. (1) utrzymujących się od maja 2021 r., jako też i konkretnie dnia 12 września 2023 r., a zatem winna była doprowadzić do konkluzji, iż zachowanie S. B. (1) w dniu 12 września 2023 r. było wynikiem wyzywającego zachowania R. F. (1), a także powodowana była wzburzeniem oraz strachem u S. B. (1), usprawiedliwionymi okolicznościami, przez co stwierdzić należało, iż działał on w warunkach obrony koniecznej, o której mowa w art. 25 § 3 kk, względnie - w warunkach uzasadniających odstąpienie od wymierzenia mu kary na podstawie art. 216 § 3 kk oraz art. 217 § 2 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ważne jest, że zarzut oparty na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 3 kpk należy formułować tylko wtedy, gdy zdaniem skarżącego w oparciu o prawidłowo zgromadzony materiał dowodowy i trafnie oceniony co do wiarygodności, sąd ustalił fakty, które z tych dowodów nie wynikały (błąd dowolności) lub zaniechał ustalenia faktów, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie (błąd braku). Gdy skarżący dopatruje się przyczyn błędnych ustaleń w obrazie przepisów procesowych związanych ze sposobem ich gromadzenia, czy też oceny (np. w obrazie art. 7 kpk) to powinien podnieść zarzut obrazy tych przepisów i jedynie jako ich skutek (wpływ na treść wyroku) wskazać błędne ustalenia faktyczne ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II AKa 53/21, Lex nr 3273034). Mając na względzie powyższe należy podkreślić, że podniesiony przez obrońcę zarzut nieprawidłowej jego zdaniem oceny zgromadzonych dowodów nie został w żadnej mierze uwzględniony. Skarżący skutecznie nie wykazał żadnych nieprawidłowości po stronie organu meriti przy weryfikacji materiału dowodowego pod kątem jego wiarygodności. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było uznanie za nietrafne omawianych w tym miejscu zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych, które stanowiły jedynie wyraz subiektywnego stanowiska obrońcy sprowadzającego się do stwierdzenia, że jego mandant S. B. (1) nie popełnił zarzucanych mu czynów zabronionych, bądź też, że były one wynikiem wyzywającego zachowania R. F. (1), a także spowodowane wzburzeniem i strachem, usprawiedliwionymi okolicznościami. Powyższe stanowisko obrońcy oparte zostało właściwie jedynie na tej części wyjaśnień oskarżonego, którą zasadnie Sąd Rejonowy zakwestionował.

W związku z tym, że zagadnienie to zostało już omówione w poprzedniej części uzasadnienia to tylko tytułem podkreślenia trzeba tu wskazać, że ustalony na podstawie obiektywnych, wiarygodnych dowodów (w zasadniczej mierze w postaci nagrania z monitoringu oraz nagrania z telefonu R. F. (1)) sposób zachowania się S. B. (1) w trakcie zdarzenia z dnia 12 września 2023 r. w żadnej części nie potwierdza prawidłowości tez apelacji. Oskarżony S. B. (1) nie był bowiem „ofiarą” prowokacyjnych zachowań R. F. (1), ale równym z R. F. (1) uczestnikiem konfliktu sąsiedzkiego. Wbrew odmiennym twierdzeniom obrońcy, to S. B. (1), prowokował R. F. (1) w trakcie inkryminowanych wydarzeń, wielokrotnie podchodził do niego na bardzo bliską odległość, używał wobec niego słów powszechnie uznanych za obelżywe. Przy tych zachowaniach S. B. (1) zupełnie nie zwracał uwagi na psa R. F. (1), którego właściciel cały czas trzymał na smyczy. Nieuzasadnione były więc tezy jakoby S. B. (1) obawiał się o swoje życie i zdrowie i dlatego użył wobec R. F. (1) gazu łzawiącego i następnie wzywał Policję rzekomo czując się zagrożonym, podczas gdy żadnych oznak lęku w jego zachowaniu nie było. Pies R. F. (1) przez cały okres inkryminowanych wydarzeń był spokojny i siedział albo stał blisko swojego właściciela, w żaden sposób nie zbliżał się on ani też nie atakował S. B. (1). Poza tym gdyby oskarżony B. rzeczywiście obawiał się psa R. F. (1) nie podchodziłby i to jeszcze wielokrotnie, na tak niewielką odległość. Ewidentnie, wyjaśnienia S. B. (1) w tym temacie oraz zgłoszone w tym zakresie twierdzenia zawarte w środku odwoławczym stanowiły wyłącznie element przyjętej linii obrony mającej na celu uniknięcie odpowiedzialności karnej za czyny, jakich w dniu 12 września 2023 r. dopuścił się S. B. (1). Zatrzymując się jeszcze na moment na trwającym od dłuższego czasu konflikcie sąsiedzkim pomiędzy S. B. (1) a R. F. (1), zaakcentować trzeba, że taka sytuacja nie usprawiedliwiała w żaden sposób zachowania żadnego z obu mężczyzn. S. B. (1) na machanie przez R. F. (1) ręką zareagował w sposób nieadekwatny do sytuacji, wyszedł wzburzony przed dom, rozpoczął przepychanie (element nie objęty aktem oskarżenia) i wyzywanie nielubianego sąsiada, opluł R. F. (1), na co ten też odpowiedział opluciem S. B. (1). Nie stanowił zaś przedmiotu rozpoznania przez sąd karny konflikt sąsiedzki jako całość, o czym momentami apelujący zapominał. Zgromadzony zaś w tej sprawie i należycie oceniony przez Sąd I instancji materiał dowodowy, pokazał, że w dniu 12 września 2023 r. osobą, która zainicjowała inkryminowane wydarzenia był S. B. (1). Przeciwne stanowisko obrony zostało zbudowane jedynie w oparciu o te dowody, którym w toku ich weryfikacji nie przypisano cechy wiarygodności. W związku z powyższym zastrzeżenia obrony dotyczące ustaleń faktycznych nie zostały uwzględnione w toku kontroli odwoławczej.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego S. B. (1) od popełnienia czynu z art. 216 § 1 kk oraz zmiana kwalifikacji prawnej i opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. B. (1) w pkt 1 sentencji wyroku w pozostałym zakresie i uwzględnienie, iż oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej pod wpływem strachu i wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, wynikającego z charakteru zachowania R. F. (1) oraz obecności jego psa, tj. art. 217 § 1 kk w zw. z art. 25 § 3 kk i umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonego S. B. (1) na podstawie art. 25 § 3 kk, ewentualnie zmianę opisu czynu z art. 217 § 1 kk, przypisanego S. B. (1) i przyjęcie, że czynu tego dopuścił się w odpowiedzi na wyzywające zachowanie R. F. (1) i na podstawie art. 217 § 2 kk – odstąpienie od wymierzenia oskarżonemu S. B. (1) kary, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy były prawidłowe, a odmienne wskazania obrony zostały oparte wyłącznie na niewiarygodnych dowodach. Nie miał zupełnie racji apelujący twierdząc, że zachowanie S. B. (1) w dniu 12 września 2023 r. było rezultatem wieloletniego, wielopłaszczyznowego uporczywego zachowania R. F. (1). Bowiem istnienie między tymi osobami konfliktu, nawet trwającego od dłuższego okresu czasu, nie ekskulpowało nieprzystającej do sytuacji reakcji S. B. (1) na machanie ręką w jego stronę przez R. F. (1). Przypisanie S. B. (1) odpowiedzialności karnej za czyny wyczerpujące znamiona z art. 216 § 1 kk oraz art. 217 § 1 kk uznano zatem za prawidłowe. Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do wydania w instancji odwoławczej wyroku jakiego oczekiwałby obrońca (żaden z alternatywnie zgłoszonych wniosków o wydanie wyroku reformatoryjnego nie zasługiwał na uwzględnienie, tezy o działaniu w ramach kontratypu obrony koniecznej oraz podstawach do odstąpienia od wymierzenia kary okazały się nietrafione). Nie zaistniały również przesłanki z art. 437 § 2 kpk uzasadniające uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Lp.

Zarzut

3.7.

Obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 216 § 1 kk polegająca na jego błędnym niezastosowaniu, podczas gdy wypowiedź R. F. (1) o tym, że żonie oskarżonego B. „każdy może wkładać”, a zatem, że S. B. (1) pozostaje w związku małżeńskim z osobą lekkich obyczajów, istotnie wyczerpuje znamiona przestępstwa znieważenia albowiem godzi w część wewnętrzną S. B. (1), która to obraza przepisu prawa materialnego powoduje, że orzeczenie nie odpowiada prawu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy prawa materialnego z art. 438 pkt 1 kpk, odnoszący się do kwalifikacji prawnej czynu, można postawić tylko wówczas, gdy skarżący nie podważa ustaleń faktycznych związanych z tą kwalifikacją. Jeżeli bowiem nieprawidłowe są ustalenia faktyczne, na podstawie których sąd dokonał kwalifikacji prawnej czynu, to błędem pierwotnym jest błąd w ustaleniach faktycznych, a jego następstwem wadliwa kwalifikacja prawna. Dlatego też w takiej sytuacji w apelacji powinien znaleźć się tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, wykazujący, że mógł mieć on wpływ na treść wyroku właśnie co do kwalifikacji prawnej czynu ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia czerwca 2023 r., sygn. akt III KK 204/23, Lex nr 3587988). Przypomnienie powyższego było niezbędne albowiem postawiony przez obronę zarzut obrazy przepisów prawa materialnego nie został zbudowany w oparciu o ustalenia faktyczne poczynione w tej sprawie przez Sąd I instancji, tylko w zupełnym od nich oderwaniu. Zgromadzony w tej sprawie wiarygodny materiał dowodowy nie pozwolił na ustalenie, że w trakcie zdarzenia dnia 12 września 2023 r. R. F. (1) wypowiedział o żonie S. B. (1) słowa „każdy może jej wkładać”. Dowody, które dotyczyły tego zagadnienia, zostały w toku procesu zweryfikowane negatywnie, z zachowaniem dyrektyw z art. 7 kpk. W takim przypadku nie było możliwości czynienia ustaleń faktycznych niewynikających wprost z wiarygodnych dowodów dostępnych dla Sądu Rejonowego albowiem byłoby to działanie sprzeczne z podstawowymi zasadami regulującymi postępowanie karne. Zarzut tego rodzaju i tej treści zgłoszony przez pełnomocnika S. B. (1), występującego tu w roli oskarżyciela prywatnego, był więc bezpodstawny.

Wniosek

Zmiana rozstrzygnięcia zawartego w pkt 2 sentencji wyroku poprzez uznanie oskarżonego R. F. (1) także za winnego tego, że w dniu 12 września 2023 r. ok godz. 09:00 w G., na posesji przy ul. (...), znieważył S. B. (1), kierując w stosunku do niego słowa odnoszące się do jego żony, cyt. „Patce już każdy może wkładać”, poprzez naruszenie jej czci wewnętrznej, polegające na skierowaniu do S. B. (1) wypowiedzi, że jego żona P. B. jest osobą rozwiązłą, tj. popełnienia czynu z art. 216 § 1 kk i wymierzenie mu za to, jak i za czyn przypisany mu z pkt 2 sentencji wyroku – na podstawie art. 217 § 1 kk i art. 216 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk kary w górnej granicy ustawowego zagrożenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględniania powyższego wniosku z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Wiarygodne dowody zgromadzone w tej sprawie nie pozwalały na ustalenie, że w trakcie zdarzenia z dnia 12 września 2023 r. R. F. (1) wypowiedział pod adresem S. B. (1) słowa „Patce już każdy może wkładać”. Dowody, które miały świadczyć o takim zachowaniu R. F. (1) właściwie zostały przez Sąd I instancji uznane za wątpliwe pod względem wiarygodności, a więc nie było możliwym w oparciu o nie czynić ustaleń faktycznych. Skoro w ustalonym stanie faktycznym zasadnie nie przyjęto aby R. F. (1) wypowiedział przytoczone w zarzucie słowa na temat żony przeciwnika procesowego to nie było podstaw materialnoprawnych dla przypisania mu odpowiedzialności karnej za czyn z art. 216 § 1 kk. Odmienne stanowisko pełnomocnika S. B. (1) na ten temat było bezpodstawne i chybione. Brak zatem podstaw do wydania przez Sąd II instancji wyroku jakiego oczekiwał skarżący, tj. wyroku reformatoryjnego uznającego winę i sprawstwo R. F. (1) w ramach zarzucanego mu czynu, także w zakresie przestępstwa z art. 216 § 1 kk, w kumulatywnej kwalifikacji z przypisanym mu już występkiem z art. 217 § 1 kk.

Lp.

Zarzut

3.8.

Obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu, tj. art. 25 § 3 kk polegająca na niezastosowaniu przez Sąd Rejonowy w odniesieniu do S. B. (1) ww. przepisu prawa materialnego, podczas gdy na gruncie przedmiotowej sprawy – nawet w przypadku uznania, iż oskarżony B. przekroczył granice obrony koniecznej, to zarzucanym mu czynem odpierał zamach R. F. (1), działając pod wpływem strachu o swoje bezpieczeństwo ze strony R. F. (1), jak i jego psa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Warunkiem do zastosowania instytucji z art. 25 kk jest by działający w obronie został bezpośrednio zaatakowany zamachem, a jego działanie polegało na odpieraniu bezprawia, przy czym nie bez znaczenia jest, że chociaż zaatakowanemu nie musi towarzyszyć wyłącznie wola obrony, to z kontratypu obrony koniecznej nie skorzysta osoba, która do działania nie motywowała się usunięciem zagrożenia przed dalszymi atakami ale zamiarem wyrządzenia krzywdy fizycznej napastnikowi ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 5 lutego 2024 r., sygn. akt II AKa 241/23, Lex nr 3791191). Klarowne przy tym jest, że brak jest podstaw do przyjęcia prawa do obrony koniecznej, jeśli doszło do starcia pomiędzy dwoma osobami wzajemnie się prowokującymi ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 grudnia 2022 r., sygn. akt II AKa 357/31, Lex nr 3523113). Na prawo do działania w obronie koniecznej nie może się powoływać osoba, która akceptuje konfrontacyjny charakter zajścia i w konsekwencji uczestniczy w nim niejako w podwójnej roli, a mianowicie jako osoba, która odpiera zamach na swoje życie bądź zdrowie oraz osoba, które dokonuje takiego zamachu na życie bądź zdrowie innego uczestnika zajścia ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 maja 2022 r., sygn. akt II AKa 228/21, Lex nr 3576305). Mając wszystko powyższe na względzie, nie sposób stwierdzić by zachowanie S. B. (1) w dniu 12 września 2023 r. ujęte w sentencji zaskarżonego wyroku stanowiło przykład kontratypu działania w obronie koniecznej. Oskarżony naruszając nietykalność cielesną R. F. (1) i znieważając go nie działał w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jego dobro chronione prawem. Znamiennym jest, że inicjatorem zdarzeń z dnia 12 września 2023 r. był właśnie S. B. (1), który zareagował w sposób nieadekwatny do sytuacji i na gest machania mu ręką przez R. F. (1) wyszedł przed dom, zaczął go wyzywać, popychać, opluł go, a na oplucie w odpowiedzi jego samego w tył głowy, zdecydował się użyć wobec R. F. (1) gazu łzawiącego. Nadmienić trzeba, że chociaż R. F. nie pozostał dłużny S. B. to jednak bardziej aktywną stroną w tym zajściu był niewątpliwie S. B. (1). Przy czym tezy o rzekomej obawie S. B. (1) o swoje życie i zdrowie mającej wynikać z obecności na miejscu zdarzenia psa R. F. (1) zostały odrzucone jako nieprawdziwe i zbudowane w oderwaniu od wiarygodnych dowodów zgromadzonych w tej sprawie. Nie było w takiej sytuacji najmniejszych podstaw do uznania, że zachowania S. B. (1) stanowiły realizację kontratypu obrony koniecznej. Żadna z przesłanek warunkujących zastosowanie tego kontratypu nie została w tej sprawie spełniona. R. F. (1) machając ręką do sąsiada kiedy mijał jego dom (bez względu na to czy było to zachowanie nacechowane złośliwością, czy też nie) nie naruszył w sposób bezpośredni i bezprawny żadnego dobra S. B. (1) chronionego prawem. S. B. (1) postąpił zaś niewłaściwie, wyczerpując swoim zachowaniem znamiona przestępstw z art. 216 § 1 kk i art. 217 § 1 kk, a na etapie postępowania rozpoznawczego niezasadnie obrona kreowała go na ofiarę bezprawnych zachowań R. F. (1). Konkludując, w tej sprawie nie było podstaw do zastosowania normy z art. 25 § 1 kk, czy też art. 25 § 3 kk. Przeciwne stanowisko obrony zostało odrzucone przez organ odwoławczy.

Wniosek

Zmiana kwalifikacji prawnej i opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. B. (1) w pkt 1 sentencji wyroku i uwzględnienie, iż oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej pod wpływem strachu i wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, wynikającego z charakteru zachowania R. F. (1) oraz obecności jego psa, tj. art. 217 § 1 kk i art. 216 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 25 § 3 kk i umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonego S. B. (1) na podstawie art. 25 § 3 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła by w tej sprawie zachowanie S. B. (1) można zakwalifikować jako działanie w ramach kontratypu obrony koniecznej z art. 25 § 1 kk, czy też art. 25 § 3 kk. Żadna z przesłanek przewidzianych w wymienionych przepisach nie została spełniona. Nie było więc powodów do ingerencji w treść zaskarżonego orzeczenia, w szczególności w sposób jaki oczekiwał obrońca S. B. (1).

Lp.

Zarzut

3.9.

Obraza przepisów prawa materialnego polegająca na niezastosowaniu w stosunku do oskarżonego R. F. (1) środka karnego z art. 39 pkt 2b kk, tj. zakazu zbliżania się do S. B. (1) oraz kontaktowania się z nim, podczas gdy charakter czynu i postawa R. F. (1) względem S. B. (1) czyniły orzeczenie ww. środka karnego zasadnym i koniecznym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zgodnie z art. 41 § 1 kk sąd może orzec zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, jak również nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego lub inne przestępstwo przeciwko wolności oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym zwłaszcza przemocy wobec osoby najbliższej. W przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z żadnym z przypadków wymienionych w art. 41 § 1 kk uzasadniającym zastosowanie środka karnego przewidzianego w art. 39 pkt 2b kk, tj. zakazu zbliżania się R. F. (1) do S. B. (1) oraz kontaktowania się z nim. Zachowanie R. F. (1) polegające na opluciu S. B. (1) w odpowiedzi na zachowanie się tego drugiego nie stanowiło bowiem przemocy w rozumieniu art. 41 § 1 kk, a więc nie było podstaw faktycznych ani materialnoprawnych do zastosowania wobec R. F. (1) środka karnego z art. 39 pkt 2b kk.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie – na zasadzie art. 39 pkt 2b kk – w stosunku do R. F. (1) środka karnego w postaci zakazu zbliżania się na odległość mniejszą, niż 50 metrów oraz kontaktowania się z S. B. (1) w jakiejkolwiek formie na okres lat 15.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła by w kontrolowanej sprawie spełnione zostały przesłanki warunkujące możliwość orzeczenia środka karnego przewidzianego w art. 39 pkt 2b kk. Przeciwne stanowisko apelującego było bezpodstawne Wobec braku podstaw faktycznych oraz materialnoprawnych dla zastosowania w niniejszej sprawie norm przewidzianych w art. 39 pkt 2b kk oraz art. 41 § 1 kk, sąd odwoławczy uznał zgłoszony wniosek końcowy apelacji reprezentanta procesowego S. B. (1) za bezzasadny.

Lp.

Zarzut

3.10.

Obraza przepisów prawa materialnego polegająca na nieorzeczeniu – na zasadzie art. 46 § 1 kk – od R. F. (1) na rzecz S. B. (1) zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę orzekane na podstawie art. 46 § 1 kk ma charakter kompensacyjny, stanowi sposób naprawienia szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci doznanych cierpień fizycznych i psychicznych. Dla orzeczenia tego środka kompensacyjnego niezbędne jest więc ustalenie, że pokrzywdzony doznał krzywdy. Przenosząc powyższe na grunt kontrolowanej sprawy nie sposób stwierdzić by S. B. (1) na skutek oplucia go przez R. F. (1) faktycznie doznał takiej krzywdy, która uzasadniałaby orzeczenie środka kompensacyjnego w postaci zadośćuczynienia w wyroku karnym. Istotne przy badaniu zasadności tego zarzutu było, że zachowanie R. F. (1) stanowiło reakcję na wyzywające zachowanie S. B. (1), który zareagował wysoce nieadekwatnie na gest R. F. (1), pierwszy naruszył jego nietykalność cielesną i mu ubliżał, na koniec jeszcze użył wobec niego gazu łzawiącego. Orzeczenie w takim układzie na rzecz osoby dominującej w trakcie zajścia z dnia 12 września 2023 r., środka kompensacyjnego w postaci zadośćuczynienia za krzywdę byłoby wypaczeniem tej instytucji, która ma rekompensować ofiarom przestępczych zachowań sprawców doznane od nich krzywdy. Domaganie się przez pełnomocnika S. B. (1) środka kompensacyjnego na rzecz jego klienta, w oparciu o poczynione ustalenia faktyczne przez Sąd Rejonowy, a nie w oparciu o subiektywne zapatrywania strony sporu, nie zasługiwało więc na uwzględnienie.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie – na podstawie art. 46 § 1 kk – od R. F. (1) na rzecz S. B. (1) zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wysokości 10.000 zł.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd odwoławczy nie stwierdził żadnych nieprawidłowości w decyzji Sądu Rejonowego, który nie orzekł wobec R. F. (1) obowiązku zadośćuczynienia za krzywdę S. B. (1). Ustalenia faktyczne poczynione w tej sprawie nie świadczyły o tym by S. B. (1) na skutek oplucia go przez R. F. (1) w reakcji na jego wyzywające zachowanie doznał jakiejkolwiek uchwytnej krzywdy, która uzasadniałaby orzeczenie środka kompensacyjnego. Z. kwota zadośćuczynienia ponad ośmiokrotnie przewyższająca orzeczoną w zaskarżonym wyroku karę obrazuje też subiektywne wyolbrzymianie roszczeń, które nie przystają do przedmiotu tej drobnej sprawy. Brak zastosowania normy prawnej przewidzianej w art. 46 § 1 kk był więc słuszny. Przeciwne stanowisko obrony nie spotkało się z aprobatą organu odwoławczego i wbrew odmiennym tezom apelacji nie było podstaw dla dokonywania ingerencji w treść zaskarżonego wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu I instancji utrzymano w mocy w całości – pkt 1 wyroku Sądu Okręgowego z dnia 17 marca 2025 r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy w całości była całkowita niezasadność zarzutów apelacji występującego w podwójnej roli obrońcy/pełnomocnika - oskarżonego/oskarżyciela prywatnego S. B. (1), jak też brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 kpk, uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

Sąd Okręgowy objął kontrolą instancyjną także wymiar orzeczonej wobec obu oskarżonych kar, jednak ostatecznie nie stwierdził by kary im wymierzone przez Sąd Rejonowy były rażąco surowe, czy też zdecydowanie zbyt łagodne względem okoliczności łagodzących i obciążających dotyczących każdego z podsądnych oraz do rozmiaru ich zawinienia i społecznej szkodliwości przypisanych im czynów zabronionych. Wszystkie te istotne okoliczności zostały wypunktowane w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego i nie było potrzeby ich powielania. Orzeczone przez Sąd Rejonowy kary zostały ocenione jako sprawiedliwe i współmierne do wagi czynów przypisanych S. B. (1) oraz R. F. (1).

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Przepis art. 636 § 1 kpk stanowi, że w sprawach z oskarżenia publicznego, w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego przez oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego, koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi na ogólnych zasadach ten, kto wniósł środek odwoławczy, a jeżeli środek ten pochodzi wyłącznie od oskarżyciela publicznego – koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa. Zgodnie zaś z art. 636 § 3 kpk, powyżej zacytowany przepis stosuje się odpowiednio w sprawach z oskarżenia prywatnego.

Mając na względzie powyżej przytoczoną normę prawną, Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego/oskarżyciela prywatnego S. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i z tego tytułu wymierzył mu opłatę za II instancję w kwocie 360 zł, uznając że wydatki sądowe pokrywa zasądzony od niego w zaskarżonym wyroku ryczałt. Wysokość opłaty została ustalona w oparciu o regulację art. 8 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych. Sąd odwoławczy nie stwierdził żadnych podstaw z art. 624 § 1 kpk do zwolnienia podsądnego S. B. (1) od obowiązku zwrotu tej należności.

7.  PODPIS

Hanna Bartkowiak