Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział IX Gospodarczy w składzie :

Przewodniczący : SSO Ryszard Mleczak

Protokolant: st. sekr. sąd. Violetta Kafler

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2015r. w Poznaniu

sprawy

z powództwa Syndyka masy upadłości (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w Z.

przeciwko M. P. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) Wynajem i Sprzedaż (...) w Z.

o wydanie

1.  oddala powództwo

2.  kosztami postępowania obciąża powoda i z tego tytułu zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł.

/-/ R. Mleczak

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 3 lipca 2013r. powód Syndyk masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w Z. wniósł o nakazanie pozwanemu M. P., prowadzącemu działalność pod nazwą R. Wynajem i Sprzedaż (...) w Z., wydania rzeczy ruchomych:

a)  samochodu marki FS L. nr rej. (...): (...),

b)  samochodu marki P. (...) nr rej. (...): (...),

c)  samochodu marki V. (...) nr rej. (...): (...),

d)  samochodu marki V. (...) nr rej. (...): (...),

e)  samochodu marki FS L. nr rej. (...): (...),

f)  samochodu marki V. (...) nr rej. (...): (...),

g)  samochodu marki M. (...), nr rej. (...): (...),

h)  samochodu marki F. (...) nr rej. (...): (...),

i)  samochodu marki V. (...) nr rej. (...): (...),

j)  samochodu marki F. (...) nr rej. (...): (...),

oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż upadły w dniach 17 maja 2012r., 22 maja 2012r. oraz 28 maja 2012r. zawarł z pozwanym umowy sprzedaży samochodów. Na potwierdzenie zawartych umów pozwany wystawił szereg faktur VAT. Samochody zostały przekazane powodowi, co znalazło potwierdzenie w pisemnych oświadczeniach sporządzonych przez strony w związku z zawartymi umowami. Część z samochodów zakupionych przez upadłego powód sprzedał i znajdują się one w posiadaniu osób trzecich, które te samochody zakupiły.

Powód wyjaśnił, że w dniu 6 sierpnia 2012r. oraz 7 sierpnia 2012r. strony sporządziły protokoły, według których upadły przekazał pozwanemu zwrotnie samochody zakupione od pozwanego w dniach 17 maja 2012r. 22 maja 2012r. oraz 28 maja 2012r. oraz dowody KW dotyczące samochodów, które w międzyczasie powód zbył na rzecz podmiotów trzecich. Według treści protokołów wydanie zwrotne samochodów było skutkiem realizacji treści zapisów, jakie strony zawarły w oświadczeniach złożonych według stron przy zawarciu umów sprzedaży samochodów.

Powód wyjaśnił, iż postanowieniem z dnia 5 września 2013r. ogłoszono upadłość (...) sp. z o.o. obejmującą likwidację majątku.

Powód nadmienił, iż dwukrotnie wzywał pozwanego do wydania samochodów, zwrotnie wydanych mu przez powoda, jednakże pozwany nie zareagował na przedmiotowe pisma.

Powód podkreślił, iż skutku w postaci przeniesienia własności nie zmieniła również treść spisanych przez strony oświadczeń, zawierających zastrzeżenia, iż w przypadku braku zapłaty ceny do umówionego terminu, pozwany będzie uprawniony w każdej chwili zażądać zwrotu zakupionych samochodów. Z oświadczeń tych bowiem wynika, że brak zapłaty ceny w umówionym terminie skutkować będzie odstąpieniem od umowy ze skutkiem natychmiastowym. A zatem warunkiem ewentualnego żądania zwrotu samochodów było wcześniejsze odstąpienie od umów sprzedaży, co jednak nie nastąpiło.

Powód zauważył również, że w postępowaniu o ogłoszenie upadłości postanowieniem z dnia 7 sierpnia 2012r. zabezpieczono majątek upadłego, poprzez ustanowienie nadzorcy sądowego. W związku z powyższym przekazanie samochodów dokonane w dniu 8 sierpnia 2012r. powinno być poprzedzone zgodą nadzorcy sądowego na dokonanie tego typu czynności, której to zgody upadły nie uzyskał.

Postanowieniem z dnia 26 lipca 2013r. Sąd Rejonowy w Zielonej Górze w sprawie V GC 636/13 stwierdził swą niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu, jako właściwemu do rozpoznania sprawy.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany zaprzeczył, aby znajdował się w posiadaniu ruchomości należących do majątku upadłej spółki. Pozwany przyznał, iż zawarł z upadłym warunkową umowę sprzedaży, w wyniku której upadły nabył w posiadanie przedmiotowe pojazdy, których wydania obecnie domaga się powód. Umowa ta obwarowana była jednak zastrzeżeniem, którego niespełnienie skutkowało odstąpieniem przez pozwanego od umowy ze skutkiem natychmiastowym, jak i też brakiem przejścia własności pojazdów na upadłego. Warunkiem tym był zapłata w określonych terminach wskazanych kwot.

Pozwany wskazał, iż pomiędzy nim, a upadłym doszło do zawarcia ustnej umowy sprzedaży pojazdów, będących przedmiotem postępowania. Jednocześnie strony umowy złożyły odpowiednio dnia 17, 22 oraz 28 maja 2012r., pisemne oświadczenia woli, zgodnie z którymi brak dokonania zapłaty w określonych w tych oświadczeniach terminach na rzecz pozwanego, skutkować będzie odstąpieniem od umowy ze skutkiem natychmiastowym, a pozwany po upływie umówionego terminu zapłaty będzie miał prawo w każdej chwili zażądać zwrotu przedmiotu umowy. Ponadto strony ustaliły zgodnie, że sprzedaż którejkolwiek z rzeczy ruchomych wymienionych każdorazowo w załącznikach do oświadczeń woli przez W. P. nakładała na upadłego uregulowanie zapłaty odwrotnie w stosunku do pozwanego.

Pozwany podkreślił, że z uwagi na fakt, iż upadły nie dokonał w umówionych terminach zapłaty, czego dowodzą załączone protokoły przekazania przedmiotowych pojazdów, oczywistym jest, iż przedmiotowe pojazdy stanowią nadal własność pozwanego, a nie upadłego. Nie zmienia tego fakt ich wydania w posiadanie upadłemu, albowiem w świetle przytoczonych zapisów w oświadczeniach, upadły nie nabył do nich prawa własności.

Odnosząc się do kwestii ustanowienia nadzorcy tymczasowego, pozwany podał, iż w dacie zwrotu przedmiotowych pojazdów nie mógł w żaden sposób wiedzieć o zaistniałej sytuacji. Ponadto zdaniem pozwanego, przekazanie pojazdów było wyłącznie skutkiem realizacji treści zapisów, jakie strony zawarły przy zawarciu umowy.

Pismem z dnia 2 kwietnia 2014r. powód wskazał, iż podtrzymuje żądanie pozwu, jednakże gdyby wydanie tych rzeczy okazało się niemożliwym wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz równowartości tych rzeczy w łącznej kwocie 92.770 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu o wydanie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniach 17 maja 2012r., 22 maja 2012r. i 28 maja 2012r. pozwany sprzedał (...) sp. z o.o. szereg samochodów, w tym między innymi:

a)  samochód marki FS L. nr rej. (...): (...),

b)  samochód marki P. (...) nr rej. (...): (...),

c)  samochód marki V. (...) nr rej. (...): (...),

d)  samochód marki V. (...) nr rej. (...): (...),

e)  samochód marki FS L. nr rej. (...): (...),

f)  samochód marki V. (...) nr rej. (...): (...),

g)  samochód marki M. (...), nr rej. (...): (...),

h)  samochód marki F. (...) nr rej. (...): (...),

i)  samochód marki V. (...) nr rej. (...): (...),

j)  samochód marki F. (...) nr rej. (...): (...).

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: faktury VAT (k.24-40), zeznania świadka W. P. (k.266-268), zeznania pozwanego M. P. (k.201-202).

W związku z dokonana sprzedażą pozwany wystawił na rzecz powoda faktury VAT nr:

- 1/05/2010 z dnia 17 maja 2012r. na kwotę 12.915 zł,

- 2/05/2012 z dnia 17 maja 2012r. na kwotę 12.915 zł,

- 3/05/2012 z dnia 17 maja 2012r. na kwotę 8.500 zł,

- 4/05/2012 z dnia 17 maja 2012r. na kwotę 7.380 zł,

- 5/05/2012 z dnia 17 maja 2012r. na kwotę 10.455 zł,

- 6/05/2012 z dnia 22 maja 2012r. na kwotę 13.530 zł,

- 7/06/2012 z dnia 22 maja 2012r. na kwotę 13.530 zł,

- 9/05/2012 z dnia 22 maja 2012r. na kwotę 12.000 zł,

- 10/05/2012 z dnia 22 maja 2012r. na kwotę 8.610 zł,

- 11/05/2012 z dnia 22 maja 2012r. na kwotę 9.840 zł,

- 12/05/2012 z dnia 28 maja 2012r. na kwotę 7.380 zł,

- 13/05/2012 z dnia 28 maja 2012r. na kwotę 8.610 zł,

- 14/05/2012 z dnia 28 maja 2012r. na kwotę 7.380 zł,

- 15/05/2012 z dnia 28 maja 2012r. na kwotę 8.610 zł,

- 16/05/2012 z dnia 28 maja 2012r. na kwotę 3.690 zł,

- 17/05/2012 z dnia 28 maja 2012r. na kwotę 14.760 zł

- 18/05.2012 z dnia 28 maja 2012r. na kwotę 7.380 zł,

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: faktury VAT (k.24-40)

(...) sp. z o.o., działające przez prezesa zarządu W. P. oraz pozwany M. P. podpisali oświadczenie datowane na 17 maja 2012r., w którym W. P. oświadczył, iż zobowiązuje się w związku z ustną umową sprzedaży do zapłaty łącznej ceny w kwocie 52.165 zł wynikającej z faktur VAT:

- 1/05/2010 kwota – 12.915 zł,

- 2/05/2012 kwota – 12.915 zł,

- 3/05/2012 kwota – 8.500 zł,

- 4/05/2012 kwota – 7.380 zł,

- 5/05/2012 kwota – 10.455 zł,

do dnia 16 lipca 2012r., przy czym brak zapłaty łącznej ceny w kwocie 52.165 zł brutto w wyznaczonym terminie, skutkować będzie odstąpieniem od umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Jednocześnie strony zgodnie oświadczyły, że pozwany po upływie umówionego terminu zapłaty ma prawo w każdej chwili zażądać zwrotu jego rzeczy ruchomych, a nabywca zobowiązuje się te rzeczy niezwłocznie wydać, w przeciwnym wypadku będzie to przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej.

Strony oświadczyły również, że sprzedaż którejkolwiek z rzeczy ruchomych wymienionych w załączniku nr 1 do oświadczenia przez W. P. nakłada obowiązek na spółkę (...) sp. z o.o. uregulowania odwrotnego w stosunku do pozwanego.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: oświadczenie z dnia 17 maja 2012r. wraz z załącznikiem (k.44-45), zeznania świadka W. P. (k.266-268), zeznania pozwanego M. P. (k.201-202).

(...) sp. z o.o., działające przez prezesa zarządu W. P. oraz pozwany M. P. podpisali oświadczenie datowane na 22 maja 2012r., w którym W. P. oświadczył, iż zobowiązuje się w związku z ustną umową sprzedaży do zapłaty łącznej ceny w kwocie 57.510 zł wynikającej z faktur VAT:

- 6/05/2012 kwota – 13.530 zł,

- 7/06/2012 kwota – 13.530 zł,

- 9/05/2012 kwota – 12.000 zł,

- 10/05/2012 kwota – 8.610 zł,

- 11/05/2012 kwota – 9.840 zł,

do dnia 21 lipca 2012r., przy czym brak zapłaty łącznej ceny w kwocie 57.510 zł brutto w wyznaczonym terminie, skutkować będzie odstąpieniem od umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Jednocześnie strony zgodnie oświadczyły, że pozwany po upływie umówionego terminu zapłaty ma prawo w każdej chwili zażądać zwrotu jego rzeczy ruchomych, a nabywca zobowiązuje się te rzeczy niezwłocznie wydać, w przeciwnym wypadku będzie to przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej.

Strony oświadczyły również, że sprzedaż którejkolwiek z rzeczy ruchomych wymienionych w załączniku nr 1 do oświadczenia przez W. P. nakłada obowiązek na spółkę (...) sp. z o.o. uregulowania odwrotnego w stosunku do pozwanego.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: oświadczenie z dnia 22 maja 2012r. wraz z załącznikiem (k.46-47), zeznania świadka W. P. (k.266-268), zeznania pozwanego M. P. (k.201-202).

(...) sp. z o.o., działające przez prezesa zarządu W. P. oraz pozwany M. P. podpisali oświadczenie datowane na 28 maja 2012r., w którym W. P. oświadczył, iż zobowiązuje się w związku z ustną umową sprzedaży do zapłaty łącznej ceny w kwocie 55.050 zł wynikającej z faktur VAT:

- 12/05/2012 kwota – 7.380 zł,

- 13/05/2012 kwota – 8.610 zł,

- 14/05/2012 kwota – 7.380 zł,

- 15/05/2012 kwota – 8.610 zł,

- 16/05/2012 kwota – 3.690 zł,

- 17/05/2012 kwota – 14.760 zł

- 18/05.2012 kwota – 7.380 zł,

do dnia 27 lipca 2012r., przy czym brak zapłaty łącznej ceny w kwocie 55.050 zł brutto w wyznaczonym terminie, skutkować będzie odstąpieniem od umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Jednocześnie strony zgodnie oświadczyły, że pozwany po upływie umówionego terminu zapłaty ma prawo w każdej chwili zażądać zwrotu jego rzeczy ruchomych, a nabywca zobowiązuje się te rzeczy niezwłocznie wydać, w przeciwnym wypadku będzie to przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej.

Strony oświadczyły również, że sprzedaż którejkolwiek z rzeczy ruchomych wymienionych w załączniku nr 1 do oświadczenia przez W. P. nakłada obowiązek na spółkę (...) sp. z o.o. uregulowania odwrotnego w stosunku do pozwanego.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: oświadczenie z dnia 28 maja 2012r. wraz z załącznikiem (k.48-49), zeznania świadka W. P. (k.266-268), zeznania pozwanego M. P. (k.201-202).

(...) sp. z o.o. sprzedało część zakupionych od pozwanego samochodów na rzecz T. C., N. C. i M. C..

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: faktury VAT (k.50-56), pisma z dnia 4 kwietnia 2013r. (k.41-43), zeznania pozwanego M. P. (k.201-202).

(...) sp. z o.o., działające przez prezesa zarządu W. P. oraz pozwany M. P. podpisali protokoły przekazania datowane na 6 sierpnia 2012r. oraz 7 sierpnia 2012r., potwierdzające przekazanie pozwanemu samochodów objętych pozwem, a stanowiących przedmiot umów sprzedaży z dnia 17 maja 2012r., 22 maja 2012r. oraz 28 maja 2012r. Jedynie w przypadku F. (...) nr rej. (...) ustalono termin wydania na dzień 11 sierpnia 2012r.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: protokoły przekazania z dnia 6 sierpnia 2012r. oraz 7 sierpnia 2012r. (k.58-60), zeznania pozwanego M. P. (k.201-202).

Postanowieniem z dnia 4 września 2012r. Sąd Rejonowy w Zielonej Górze w sprawie V GU 21/12 ogłosił upadłość (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. obejmującą likwidację majątku dłużnika. Na skutek zażalenia upadłego, w wyniku ponownego rozpoznania sprawy postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2013r. Sąd Rejonowy w Zielonej Górze w sprawie V GU 9/13 ponownie ogłosił upadłość w/w spółki.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: postanowienie z dnia 4 września 2012r. (k.60), postanowienie z dnia 5 kwietnia 2013r. (k.61).

Pismami z dnia 20 września 2012r. i 20 marca 2013r. powód wzywał pozwanego do wydania ruchomości, stanowiących przedmiot procesu.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: wezwania do wydania z dnia 20 września 2012r. i 20 marca 2013r. (k.62-65).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił, na podstawie dokumentów dołączonych przez strony do akt sprawy oraz zeznań świadka i stron procesowych. Dokumenty te miały charakter dokumentów prywatnych i stosownie do treści 245 k.p.c. stanowiły dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia zawarte w tych dokumentach. Dokumenty powyższe nie były kwestionowane przez strony, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Sąd uznał za niewiarygodne w części zeznania świadka W. P.. Świadek twierdził, iż nie wie o sprzedaży samochodów na rzecz państwa C.. Tymczasem w aktach sprawy znajdują się faktury dotyczące tej sprzedaży, na których widnieje podpis i imienna pieczęć świadka. Nie sposób zatem przyjąć, że nie wiedział on o dokonanej sprzedaży. Świadek zeznawał również, że spółka (...), której był prezesem nigdy nie była w posiadaniu spornych samochodów. Dodał jednak, iż posiadał ustna zgodę pozwanego na pokazywanie pojazdów potencjalnym klientom. Zeznania te pozostały zatem sprzeczne. Jeżeli bowiem spółka (...) nie była w posiadaniu tych samochodów, to świadek jako jej prezes nie miał możliwości ich pokazywania potencjalnym nabywcom. Za niewiarygodne Sąd uznał również zeznania świadka, w zakresie, w jakim wskazał, że spółka (...) nie nabyła od pozwanego spornych samochodów, a zawarta umowa miała charakter warunkowy i skuteczność przejścia prawa własności uzależniona była od zapłaty ceny. Z zeznań pozwanego, w zakresie w jakim zostały uznane za wiarygodne nie wynika, że w umowie zawarty został taki warunek. Również nie wynika to z treści podpisanych przez strony oświadczeń. Przeciwko twierdzeniom świadka przemawia również fakt, iż część sprzedanych przez pozwanego samochodów została następnie zbyta na rzecz innych osób, a faktury związane z tą sprzedażą zostały wystawione przez spółkę (...) i podpisane przez świadka. Gdyby spółka ta nie była właścicielem tych samochodów, to nie mogłaby dokonać ich sprzedaży. Za niewiarygodne Sąd uznał również zeznania świadka w zakresie, w jakim wskazywał on, że generalnie pozwany ustnie odstąpił od umów sprzedaży albowiem pozwany w swoich zeznaniach nie wskazywał, że takie oświadczenie złożył, a sam świadek nie potrafił w sposób jednoznaczny wskazać kiedy i w jakich okolicznościach oświadczenie takie miałby zostać złożone. Nie wyjaśnił również, co znaczy, że pozwany generalnie odstąpił od umów sprzedaży. W pozostałym zakresie Sąd nie odmówił wiarygodności zeznaniom świadka, które pozostawały w części zbieżne z ustaleniami dokonanymi na podstawie pozostałych dowodów przeprowadzonych w sprawie.

Sąd nie odmówił przymiotu wiarygodności zeznaniom przesłuchanej w charakterze strony powodowej syndyk masy upadłości B. R.. Były one bowiem spójne rzeczowe i logiczne. Nie miały one jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem odnosiły się one do okresu czasu po zawarciu przez strony umów sprzedaży i podpisaniu protokołów dotyczących zwrotu zakupionych samochodów. Jej zeznania dotyczyły przede wszystkim kontaktów z prezesem zarządu upadłego W. P. oraz uzyskiwaniem od niego dokumentacji spółki i informacji o zawarciu spornych umów sprzedaży.

Oceniając zeznania pozwanego M. P. wskazać należy, iż w części były one niespójne i nie logiczne. Z jednej bowiem strony pozwany twierdził, że sprzedał sporne samochody E., ale jednocześnie zaznaczał, iż przez cały czas były one jego własnością. Przyznał, iż E. część zakupionych samochodów sprzedał innym osobom, ale jednocześnie dodawał, że dokonał tego za jego zgodą, bo bez nich nie mógłby ich sprzedać. Ponadto pozwany wskazywał, że ustalił z E., że jeżeli nie wpłyną środki za faktury w terminie 60 dni, to następuje automatycznie ustne rozwiązanie umowy. Ostatnia część wypowiedzi zawiera wewnętrzną sprzeczność. Jeżeli nowiem rozwiązanie umowy miało nastąpić automatycznie, w przypadku braku zapłaty ceny w określonym terminie, to zbędne byłoby składanie ustnie jakichkolwiek oświadczeń. Z kolei jeżeli rozwiązanie umowy było ustne, to wymagało złożenia oświadczeń woli, a co za tym idzie nie mogło mieć charakteru automatycznego. Powyższe zastrzeżenia skutkowały uznaniem zeznań pozwanego w tym zakresie za niewiarygodne. W pozostałym zakresie Sąd nie znalazł podstaw, by zakwestionować zeznania pozwanego, tym bardziej, że w części pozostawały zbieżne z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym z dokumentami i zeznaniami świadka W. P..

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Roszczenie powoda w niniejszej sprawie ma postać roszczenia windykacyjnego i podstawę swoją znajduje w treści art. 222 § 1 k.c., w myśl którego właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Poza sporem pozostawało, że upadłego i pozwanego łączyły umowy sprzedaży.

Zgodnie z dyspozycją art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Jest to umowa konsensualna, odpłatna i wzajemna. Na każdej ze stron ciążą dwa korespondujące ze sobą obowiązki: przeniesienia prawa własności z zapłatą ceny i wydanie przedmiotu sprzedaży z jego odbiorem (Cz. Żuławska w Komentarz do kodeksu cywilnego Księga trzecia Zobowiązania tom 2 pod red. Gerarda Bieńka Warszawa 2006 s. 17).

Powód w niniejszej sprawie dochodzi wydania ruchomości, które były przedmiotem umów sprzedaży zawartych pomiędzy upadłą spółką, a pozwanym. Na powodzie spoczywał zatem ciężar wykazania dwóch okoliczności – własności ruchomości (w tym przypadku okoliczności, iż stanowiły część masy upadłości) oraz posiadania ich przez pozwanego. Sam fakt zawarcia umów sprzedaży i ich przedmiot nie był objęty sporem. Pozwany przyznał, że umowy takie zawierał, przy czym miały one charakter umów ustnych. Stanowiło to utrudnienie w odtworzeniu warunków tych umów, tym bardziej, że zeznania osób je zawierających (pozwanego i świadka W. P.) były w części niewiarygodne, niespójne i wewnętrznie sprzeczne. Umowy te potwierdzone zostały wystawionymi przez pozwanego fakturami, które zostały dołączone do pozwu i nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Powód udowodnił również, iż sporne samochody (z wyjątkiem F. (...) nr rej (...)) są w posiadaniu pozwanego. Powód przedłożył bowiem trzy protokoły, dwa z dnia 6 sierpnia 2012r. i jeden z dnia 7 sierpnia 2012r., z których wynika, iż samochody te, z wyjątkiem wyżej wymienionego zostały przekazane przez upadłego pozwanemu. Co do wspomnianego samochodu w protokole z dnia 6 sierpnia 2012r. zawarto zastrzeżenie, że termin jego wydania ustala się na dzień 11 sierpnia 2012r Powód nie przedłożył jednak protokołu przekazania z tego dnia, ani innego dowodu, z którego wynikałoby przekazanie tego samochodu pozwanemu. Nie udowodnił zatem, że znajdował się on w posiadaniu pozwanego.

Powyższe dokumenty są w ocenie Sądu wystarczającym dowodem potwierdzającym, że wskazane w tych protokołach samochody są w posiadaniu pozwanego. Pozwany nie podważył ich wiarygodności. Nie wykazał również, aby samochody te zostały przez niego przekazane osobom trzecim. Powód wykazał zatem spełnienie jednej z dwóch przesłanek będących podstawą zgłoszonych roszczeń.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do kwestii prawa własności. Pozwany konsekwentnie stał na stanowisku, że jest właścicielem spornych ruchomości, przy czym uzasadnienie jego twierdzeń ulegało zmianie w toku postępowania. Pierwotnie, w odpowiedzi na pozew pozwany wskazywał, iż umowy sprzedaży miały charakter warunkowy i zastrzeżona została własność rzeczy sprzedanej do czasu zapłaty ceny. Oznacza to zdaniem pozwanego, że pozostawał on właścicielem samochodów przez cały okres, gdyż upadły nie dokonał zapłaty ceny. W tym zakresie pozwany wskazywał na przepisy art. 589 k.c. zgodnie z którym jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym oraz art. 155 § 1 k.c. w myśl którego umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W dalszym toku postępowania pismem z dnia 16 kwietnia 2014r. pozwany wskazał, iż sprzedaż miała charakter definitywny, jednakże na mocy podpisanych przez strony oświadczeń uzyskał on uprawnienie do odstąpienia od umowy, w przypadku braku zapłaty, z którego to prawa pozwany miał skorzystać. W takiej sytuacji zastosowanie znalazłby art. 492 k.c. zgodnie z którym jeżeli uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej zostało zastrzeżone na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym, strona uprawniona może w razie zwłoki drugiej strony odstąpić od umowy bez wyznaczenia terminu dodatkowego. To samo dotyczy wypadku, gdy wykonanie zobowiązania przez jedną ze stron po terminie nie miałoby dla drugiej strony znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce oraz art. 494 § 1 i 2 k.c. w myśl którego strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Zwrot świadczenia na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie.

Przechodząc do rozważania kwestii zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanych, wskazać należy, iż zgodnie z art. 6 k.c. ciężar dowodu z tym zakresie spoczywał na pozwanym, albowiem to on z faktu zachowania prawa własności wywodził skutki prawne. Pozwany nie zaoferował jednak wystarczającego materiału dowodowego w tym zakresie. Zgodnie z art. 590 § 1 k.c. jeżeli rzecz zostaje kupującemu wydana, zastrzeżenie własności powinno być stwierdzone pismem. Forma ta jednak została przewidziana jedynie dla celów dowodowych. Jej niezachowanie nie wyłącza zatem skutecznego zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej. W niniejszej sprawie dokonanie takiego zastrzeżenia nie zostało potwierdzone żadnym dokumentem. Nie ma tym zakresie jakiejkolwiek adnotacji na fakturach. Podobnie trzy oświadczenia złożone przez strony w związku z zawarciem umów sprzedaży, nie zawierają w tym zakresie żadnej wzmianki.

Przeciwko zastrzeżeniu przez strony własności rzeczy sprzedanej przemawiał również fakt zawarcia we wspomnianych oświadczeniach regulacji dotyczących odstąpienia od umowy w przypadku braku zapłaty ceny w określonym terminie. Gdyby zastrzeżona została własność rzeczy sprzedanej, brak byłoby racjonalnego uzasadnienia dla odstępowania przez pozwanego do umowy, skoro przez cały czas byłby właścicielem samochodów. Jednocześnie ze wspomnianych oświadczeń wynika, że strony przewidziały inny skutek dla braku zapłaty ceny, a mianowicie rozwiązania całego stosunku umownego. Zwrócić należy uwagę, iż poza sporem pozostawało, że pozwany sprzedał powodowi kilkanaście samochodów, a więc więcej niż objęte sporem. Część z nich została przez upadłego zbyta na rzecz T. C., N. C. i M. C.. Potwierdziły to faktury wystawione przez upadłego i podpisane przez jego prezesa zarządu W. P.. Skoro upadły dokonał zbycia tych samochodów, to musiał być ich właścicielem. Jednocześnie brak jakichkolwiek podstaw, dla przyjęcia, że warunki sprzedaży tych samochodów między stronami procesu były inne, niż samochodów objętych pozwem. Pozwany nie wykazał także, aby po zawarciu umowy sprzedaży, związku z dalszą odsprzedażą części samochodów, przeniósł ich własność na upadłą spółkę. Z treści oświadczeń i zeznań stron wynika, że upadły miał dokonywać dalszej sprzedaży samochodów, a zatem musiał być ich właścicielem. Brak bowiem podstaw faktycznych do przyjęcia, że upadły występował np. jako pełnomocnik pozwanego, albowiem w aktach sprawy brak jest stosownego pełnomocnictwa. Również wspomniane oświadczenia, które miał być podpisane przez strony w związku z zawarciem umów sprzedaży zawierały informację, że to upadły, a dokładniej W. P. miał dokonać dalszej sprzedaży spornych samochodów, a zatem w ocenie stron E. musiał być ich właścicielem już od momentu zwarcia umów. Nadmienić należy również, że w samych protokołach przekazania samochodów strony odwołały się tylko do złożonych oświadczeń, a nie wskazały, iż związane jest to z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej.

Pomocne w tym zakresie nie były również zeznania zarówno pozwanego M. P., jak i świadka W. P.. Były one bowiem w tym zakresie wewnętrznie niespójne i w konsekwencji uznane zostały przez Sąd za niewiarygodne. Wyżej wymienione osoby nie przedstawiły żadnych wiarygodnych argumentów, które potwierdziłyby zawarcie przez strony umowy sprzedaży z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej i jednocześnie podważające powyżej przedstawione argumenty.

Powyższe było w ocenie Sądu wystarczające dla uznania, że zawierając umowy sprzedaży strony nie zastrzegły własności rzeczy sprzedanych. Nie oznacza to jednak, że pozwany nie jest właścicielem spornych samochodów. Twierdził on bowiem, że złożył oświadczenia o odstąpieniu od umów sprzedaży w związku z brakiem zapłaty przez powoda ceny, co oznacza, że własność samochodów powróciła do niego, a podpisanie protokołów związane było rozliczeniami stron w związku z odstąpieniem od umowy. Strona pozwana twierdziła, że oświadczenia o odstąpieniu od umowy zostały złożone w formie ustnej. Musiała zatem za pomocą zeznań stron i świadków wykazać złożenie takich oświadczeń. Świadek W. P. zeznał, iż pozwany generalnie, ustnie odstąpił od umów sprzedaży. Nie wskazał jednak kiedy i w jakich okolicznościach oświadczenie takie miały być złożone. Z kolei pozwany w swoich zeznaniach wprost nie wskazał, że oświadczenia takie złożył. Wskazał jedynie, że ustnie ustalił z powodem, że w przypadku braku zapłaty ceny następuje automatyczne ustne rozwiązanie umowy. Pozwany nie wskazał zatem na odstąpienie od umowy ale na jej automatyczne rozwiązanie. Powyższe zeznania powodowały wątpliwości co do charakteru zastrzeżenia wskazanego w oświadczeniu. Strony uzgodniły bowiem, że brak zapłaty łącznej ceny w wyznaczonym terminie skutkować będzie odstąpieniem od umowy ze skutkiem natychmiastowym. Wątpliwości budziło, czy zapis ten przyznawał jedynie pozwanemu uprawnienie do odstąpienia od umowy, w przypadku zaistnienia określonej sytuacji, co wymagałoby złożenia dodatkowego oświadczenia woli, czy też oznaczał, że w przypadku braku zapłaty umowa ulega rozwiązaniu, bez konieczności składania przez pozwanego dodatkowego oświadczenia woli. W drugim z tych przypadków sporny zapis oznaczałby nie tyle przyznanie prawa do odstąpienia do umowy, co zastrzeżenie warunku rozwiązującego umowę. Sąd mając na uwadze okoliczności sprawy, w szczególności brak jednoznacznych dowodów złożenia przez pozwanego oświadczeń woli o odstąpieniu od umowy, przy jednoczesnym zwrocie przedmiotów umowy i twierdzeniach, iż umowa ta nie wiąże stron oraz treści samego zapisu i wskazania na natychmiastowy skutek, przyjął, iż strony pisemnymi oświadczeniami dokonały zmiany umowy sprzedaży zawartej w formie ustnej i zawarły warunek rozwiązujący umowę, w przypadku nie dokonania w terminach określonych w oświadczeniach zapłaty ceny sprzedaży. Spełnienie się tego warunku nie budziło przy tym wątpliwości Sądu. Powód nie zaoferował żadnych dowodów dla wykazania, że dokonał zapłaty za sporne samochody kwot wskazanych w tych oświadczeniach i w terminach w nich określonych. W protokołach przekazania samochodów zawarte były adnotacje dotyczące przekazania dokumentacji KP. Dotyczyło to jednak zapłaty przez powoda za inne samochody, które zostały przez niego sprzedane osobom trzecim. Oznacza to, że w związku z brakiem zapłaty przez upadłą spółkę w terminach wskazanych w oświadczeniach z dnia 17 maja 2012r, 22 maja 2012r i 28 maja 2012r. ceny wskazanej w tych oświadczeniach rozwiązaniu uległy umowy sprzedaży, co w konsekwencji skutkowało przeniesieniem własności spornych samochodów ponownie na pozwanego. Z uwagi, iż przepisy prawa nie wymagają dla przeniesienia własności rzeczy ruchomej zachowania szczególnej formy, zbędnym było składanie przez upadłą spółkę dodatkowych oświadczeń woli w tym zakresie.

Bez znaczenia w powyższym zakresie pozostawała kwestia ogłoszenia upadłości spółki (...) i zabezpieczenia jej majątku przez sąd upadłościowy poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. W myśl art. 38 ust. 1 p.u.n. Sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Do tymczasowego nadzorcy sądowego stosuje się odpowiednio przepisy art. 76 ust. 3, art. 157, 159-162, art. 164 ust. 2, art. 165-168, 170-172, 180 i 181. Z kolei zgodnie z art. 76 ust. 3 p.u.n. jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, upadły sprawujący zarząd własny jest uprawniony do dokonywania czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest wymagana zgoda nadzorcy sądowego, chyba że ustawa przewiduje zgodę rady wierzycieli. W niniejszej sprawie po dokonaniu zabezpieczenia upadły nie podejmował czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Wydanie samochodów pozwanemu i podpisanie stosownych protokołów, w sytuacji, w której pozwany był ich właścicielem było jedynie czynnością faktyczną, a nie prawną, którą upadły mógł dokonać bez zgody tymczasowego nadzorczy sądowego, tym bardziej, że w chwili ich dokonywania prezes zarządu upadłego nie miał świadomości podjętej decyzji, albowiem postanowienie w tej kwestii nie zostało mu jeszcze wówczas doręczone.

Reasumując powyższe rozważania wskazać należy, iż powód nie wykazał zasadności swoich roszczeń. Udowodnił jedynie, że pozwany był w posiadaniu spornych samochodów. Nie wykazał jednak, ze stanowiły one własność upadłego i ze w konsekwencji stały się częścią masy upadłości. Z drugiej strony pozwany wykazał, że wobec braku zapłaty za sprzedane samochody, pomimo wyznaczenia dodatkowego terminu, umowy sprzedaży uległy rozwiązaniu, co skutkowało powrotem własności sprzedanych samochodów do pozwanego. W związku z powyższym koniecznym było oddalenie powództwa, zarówno co do żądania wydania rzeczy, jak również zasądzenia kwoty wskazanej w piśmie z dnia 2 kwietnia 2014r.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku obciążając nimi w całości powoda jako stronę przegrywającą proces. W tym zakresie Sąd oparł się na przepisach art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Zgodnie z ich brzmieniem strona przegrywająca sprawę jest obowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Do powyższych kosztów stosownie do § 3 przywołanego powyżej przepisu należą dla strony reprezentowanej przez adwokata wynagrodzenie nie wyższe niż stawki określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Na koszty postępowania poniesione przez pozwanego w niniejszym procesie składały się jedynie koszty zastępstwa procesowego. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił w oparciu o treść § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1349 ze zm.).

/-/ R. Mleczak