Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

P., dnia 19 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:del. SSR Jan Sterczała

Protokolant:p.o. stażysty K. R.

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2013r. w Poznaniu

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko M. B.

- o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 211 640 zł (dwieście jedenaście tysięcy sześćset czterdzieści złotych), z ustawowymi odsetkami od dnia 14 grudnia 2012r.

2.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 17 799 zł tytułem zwrotu kosztów procesu

del. SSR Jan Sterczała

Sygn. akt XII C 366/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 listopada 2012 r., przeciwko pozwanemu M. B., powód Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., działając przez pełnomocnika procesowego, wniósł o zasądzenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym od pozwanego na jego rzecz kwoty 211.640 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W sytuacji wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty powód wniósł o zasądzenie od niego na jego rzecz kwoty 211.640 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Powód podniósł, iż Sąd Okręgowy w (...)w sprawie o sygn. akt (...) w dniu 16 lipca 2010 r. wydał nakaz zapłaty, którym nakazał pozwanemu (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.zapłatę kwoty 156.659,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 5.575,30 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz powoda. W dniu 23 sierpnia 2010 r. nakaz ten został zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Powód wskazał, iż postępowanie egzekucyjne, które toczyło się następnie z wniosku z dnia 7 września 2010 r. zostało umorzone wobec bezskuteczności egzekucji. Jak podniósł powód, pozwany od dnia 27 sierpnia 2004 r. do chwili obecnej jest prezesem zarządu (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P., a od dnia 5 grudnia 2007 r. sprawuje funkcję członka zarządu jednoosobowo. Zarząd tej spółki nigdy nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości, nigdy też w stosunku do tej spółki nie wszczęto postępowania układowego. Powód podniósł, iż ponieważ egzekucja w stosunku do (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.okazała się bezskuteczna, a pozwany nie wniósł w żadnym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, to powód poniósł szkodę w wysokości wynikającej z w/w nakazu zapłaty, tj. kwota 156.659,15 zł (roszczenie główne), do której doliczono odsetki ustawowe od dnia 22 czerwca 2010 r. do dnia 20 listopada 2012 r. oraz kwota 229,15 zł (koszty wszczęcia bezskutecznej egzekucji) i kwota 5.575,30 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Jako podstawę prawną swoich roszczeń powód wskazał art. 299 § 1 k.s.h. (k. 1-3 akt).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 3 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy w (...) uwzględnił powództwo.

W sprzeciwie z dnia 1 lutego 2013 r. pozwany M. B., działając przez pełnomocnika procesowego, wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł m.in., iż nie zostały spełnione przesłanki z art. 299 § 1 k.s.h., ziściły się natomiast przesłanki do uwolnienia się pozwanego od odpowiedzialności, określone w art. 299 § 2 k.s.h. Strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe na rozprawie w dniu 10 grudnia 2013 r. (k. 114-115 akt).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o.z siedzibą w W. jest wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla (...)w W.pod nr (...).

Dowód : odpis aktualny z rejestru przedsiębiorców powoda (k. 5-9 akt)

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 16 lipca 2010 r. Sąd Okręgowy w (...)orzekł, iż pozwany (...) Sp. z o.o.siedzibą w P. w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłaty winien zapłacić powodowi Przedsiębiorstwu (...) Sp. z o.o.z siedzibą w W.kwotę 156.659,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kwotę 5.575,30 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego albo wnieść w tym terminie do Sądu sprzeciw, sygn. akt (...).

Postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2010 r. orzeczenie to zostało zaopatrzone w klauzulę wykonalności.

Następnie wskutek wniosku powoda z dnia 7 września 2010 r. przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym (...)w P.toczyło się przeciwko (...) Sp. z o.o.siedzibą w P.postępowanie egzekucyjne, które zakończyło się wydaniem w dniu 24 września 2011 r. postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Wcześniej, gdyż pismem z dnia 11 maja 2011 r. pełnomocnik powoda został zawiadomiony o bezskutecznej egzekucji wobec (...) Sp. z o.o.siedzibą w P..

Dowód : nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w (...)z dnia 16 lipca 2010 r., sygn. akt (...)(k. 12-13 akt), wniosek z dnia 7 września 2010 r. o wszczęcie egzekucji (k. 14-15 akt), zawiadomienie z dnia 11 maja 2011 r. o bezskutecznej egzekucji (k. 16 akt), postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...)w P.z dnia 24 września 2011 r. (k. 17 akt)

Pozwany M. B. od dnia 27 sierpnia 2004 r. do chwili obecnej jest członkiem jednoosobowego zarządu firmy (...) Sp. z o.o. siedzibą w P. - prezesem jej zarządu. Jest jednocześnie jedynym jej wspólnikiem posiadającym 1.000 udziałów o łącznej wartości 1.000.000 zł.

Zarząd spółki (...) Sp. z o.o. siedzibą w P. nigdy nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, jak również nigdy nie toczyło się w stosunku do tego podmiotu postępowanie układowe.

Dowód : wydruki informacji (k. 18-23, 77 akt), dokumenty na k. 24-28v akt

W dniu 2 marca 2009 r. powód Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. i firma (...) Sp. z o.o. siedzibą w P. zawarli umowę sprzedaży, mocą której (...) Sp. z o.o. siedzibą w P. nabyła od powoda towar o łącznej wartości 220.820 zł brutto. (...) Sp. z o.o. siedzibą w P. odebrała od powoda towar, a jako dowód zawarcia transakcji powód wystawił fakturę VAT nr (...) z dnia 2 marca 2009 r. z datą płatności do dnia 5 września 2009 r.

Strony umowy uzgodniły, iż zapłata kwoty 220.820 zł nastąpi w 7 ratach, przy czym termin płatności raty pierwszej w wysokości 55.208 zł ustalono na dzień 5 marca 2009 r., a kolejnych sześć rat miało być uiszczone w wysokości po 27.602 zł do dnia 5-tego każdego miesiąca, tj. do dnia 5 września 2009 r.

W dniu 24 marca 2009 r. (...) Sp. z o.o.siedzibą w P.uiściła pierwszą ratę, a w dniu 22 lipca 2009 r. drugą ratę. W pozostałej części (...) Sp. z o.o.siedzibą w P.nie wykonała ciążącego na niej zobowiązania w związku z czym pełnomocnik powoda pismem z dnia 15 kwietnia 2010 r. wezwał (...) Sp. z o.o.siedzibą w P.do uiszczenia zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową. (...) Sp. z o.o.siedzibą w P.nie odpowiedziała na wezwanie do zapłaty w konsekwencji czego powód wytoczył przed Sądem Okręgowym w (...) powództwo o zapłatę kwoty 156.659,15 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania sądowego, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

Na skutek tego pozwu Sąd Okręgowy w (...)wydał w dniu 16 lipca 2010 r. w sprawie o sygn. akt (...)w/w nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pismem z dnia 31 października 2012 r. powód Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. powołując się na art. 299 § 1 k.s.h. wezwał pozwanego M. B. do zapłaty zaległości w kwocie 156.659,15 zł tytułem należności głównej, odsetek ustawowych od tej kwoty za okres od dnia 22 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty, kwoty 5.575,30 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz kwoty 229,15 zł tytułem kosztów egzekucji.

Wezwanie to pozostało jednak nieskuteczne.

Dowód : faktura VAT nr (...) (k. 29 akt), wezwanie do zapłaty z dnia 15 kwietnia 2010 r. z potwierdzeniem odbioru (k. 30-31 akt), pozew o zapłatę przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. (k. 32-34 akt), wezwanie do zapłaty z dnia 31 października 2012 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru (k. 35-36 akt)

Sąd Okręgowy w (...)w dniu 27 lipca 2010 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym stwierdził istnienie po stronie (...) Sp. z o.o.siedzibą w P.zobowiązania do zapłaty powodowi kwoty 305.965,61 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 21 czerwca 2010 r. oraz kwotą 22.549 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego, sygn. akt (...). Z kolei Sąd Rejonowy w (...)w dniu 6 października 2010 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym stwierdził istnienie po stronie (...) Sp. z o.o.siedzibą w P.zobowiązania do zapłaty powodowi kwoty 17.626,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 21 czerwca 2010 r. oraz kwotą 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego, sygn. akt (...). Orzeczenia te uprawomocniły się z upływem ustawowego terminu do ich zaskarżenia.

Dowód : nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w (...)z dnia 27 lipca 2010 r., sygn. akt (...)(k. 74 akt), nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w (...)z dnia 6 października 2010 r., sygn. akt (...) (k. 75-76 akt)

Do dnia wniesienia pozwu pozwany nie uiścił powodowi dochodzonej pozwem kwoty w jakiejkolwiek części.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie następujących dowodów:

- dokumentów urzędowych i prywatnych, tj.: odpisu aktualnego z rejestru przedsiębiorców powoda (k. 5-9 akt), nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w (...)z dnia 16 lipca 2010 r., sygn. akt (...)(k. 12-13 akt), wniosku z dnia 7 września 2010 r. o wszczęcie egzekucji (k. 14-15 akt), zawiadomienia z dnia 11 maja 2011 r. o bezskutecznej egzekucji (k. 16 akt), postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...)w P.z dnia 24 września 2011 r. (k. 17 akt), wydruków informacji (k. 18-23, 77 akt), dokumentów na k. 24-28v akt, faktury VAT nr (...)(k. 29 akt), wezwania do zapłaty z dnia 15 kwietnia 2010 r. z potwierdzeniem odbioru (k. 30-31 akt), pozwu o zapłatę przeciwko (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.(k. 32-34 akt), wezwania do zapłaty z dnia 31 października 2012 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru (k. 35-36 akt), nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w (...)z dnia 27 lipca 2010 r., sygn. akt (...)(k. 74 akt), nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w (...)z dnia 6 października 2010 r., sygn. akt (...) (k. 75-76 akt), postanowień Urzędu Celnego w P.z dnia 10 stycznia 2011 r. (k. 93-100v akt),

- zeznań świadka G. S. (k. 88-81 akt)

Dokumenty urzędowe zawarte w aktach sprawy, a za takie uznać należy odpis aktualny z rejestru przedsiębiorców powoda uznano za wiarygodne w całości. Zostały sporządzone w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji, odpowiadając tym samym dyspozycji art. 244 § 1 k.p.c. Zgodnie z treścią art. 244 § 1 k.p.c., dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Dokumenty prywatne, a za takie uznać należy kierowane do (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. oraz pozwanego wezwania do zapłaty zostały również uznane za wiarygodne. Mieściły się one w pojęciu dokumentu prywatnego - zdefiniowanym w art. 245 k.p.c. W postępowaniu cywilnym dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Autentyczność dokumentów prywatnych i urzędowych oraz prawdziwość treści dokumentów urzędowych nie była kwestionowana przez żadną ze stron w oparciu o treść art. 232 k.p.c. w zw. z art. 252 k.p.c. i art. 253 k.p.c. Także Sąd nie znalazł podstaw do tego, aby uczynić to z urzędu. Tym samym okazały się one istotne dla rozstrzygnięcia tego sporu i stały się podstawą powyższych ustaleń. Fakt, iż żadna ze stron nie kwestionowała treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy pozwolił na potraktowanie tych kopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł m.in., iż nie ponosi winy za nie zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości, bowiem był jedynie nominalnym członkiem zarządu firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Celem wykazania powyższego wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań w charakterze świadka G. S.. Zeznania świadka G. S. Sąd uznał za wiarygodne w zakresie, w jakim mają potwierdzenie w treści dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Uznać je ponadto trzeba za mniej przydatne dla potrzeb sprawy, albowiem świadek w firmie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. była zatrudniona od lutego 2009 r. do lutego 2010 r., a zatem swoją wiedzą dotyczącą funkcjonowania firmy obejmowała jedyne ten okres. Jej zeznania nie potwierdzają jednak tezy pozwanego, aby był on wyłącznie nominalnym członkiem zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Po pierwsze, jak podniósł powód, z odpisu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. wynika, iż to pozwany jest członkiem jednoosobowego zarządu tej firmy (k. 18-23, 77 akt), z nim też świadek zawierała umowę o pracę. Ponadto świadek wskazała, iż polecenia w firmie miała jej wydawać tylko p. J. (która wg dokumentów na k. 18-23, 77 akt jest członkiem rady nadzorczej tej firmy), co również poddaje w wątpliwość, aby S. K. był osobą faktycznie sprawującą zarząd nad tą spółką. Pozwany nie wnioskował przy tym o dopuszczenie dowodu z zeznań w charakterze świadka S. K., który mógłby potwierdzić, aby w istocie pozwany był jedynie nominalnym prezesem zarządu firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Należy zwrócić też uwagę, iż zeznania świadka pośrednio wskazują na złą sytuację finansową pracodawcy świadka, bowiem -jak zeznała- podstawą rozwiązania umowy o pracę było ciężkie naruszenie przez pracodawcę obowiązków w postaci niewypłacania jej wynagrodzeń.

Reasumując, podstawą poczynionych ustaleń faktycznych w sprawie były przede wszystkim zgromadzone w aktach dokumenty o charakterze urzędowym oraz prywatnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Jako podstawę prawną swoich żądań powód wskazał art. 299 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.jedn. opubl. Dz.U. 2013 r., poz. 1030).

Zgodnie z treścią art. 299 § 1 k.s.h., jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Ustawodawca przewidział przy tym przesłanki, zaistnienie których zwalnia członka zarządu od odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Zgodnie z treścią art. 299 § 2 k.s.h., członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Ustawodawca zastrzegł jednocześnie, że przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu (§ 3 art. 299 k.s.h.).

Jak wskazuje się w literaturze, konsekwencją znaczącej pozycji zarządu w strukturze organizacyjnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (i wyłączenia wspólników - w zasadzie - od prowadzenia spraw spółki) jest surowa odpowiedzialność przewidziana w art. 299 k.s.h. Dla odpowiedzialności tej charakterystyczne jest to, że dotyczy ona zobowiązań spółki względem wierzycieli, a nie poniesionej przez nich szkody (chociaż, o czym będzie mowa niżej, charakter odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. jest sporny). Jest to odpowiedzialność subsydiarna, gdyż uzupełnia ona odpowiedzialność spółki za jej zobowiązania, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Dopiero wówczas wierzyciele spółki mogą zaspokoić się z majątku członków zarządu. Ci ostatni ponoszą odpowiedzialnością osobistą za całość zobowiązań spółki całym swoim majątkiem. Sporny jest charakter odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 k.s.h. W orzecznictwie dominuje pogląd, że odpowiedzialność ta ma charakter odszkodowawczy, ponieważ jej celem jest naprawienie szkody wyrządzonej wierzycielowi poprzez niemożność wyegzekwowania wierzytelności z majątku spółki - obniżenie potencjału majątkowego spółki. Tytułem przykładu można wskazać na wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 7 marca 2006 r., I ACa 964/2005 (LexPolonica nr 1757572), w którym Sąd ten zajął stanowisko, iż odpowiedzialność członków zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. należy kwalifikować jako odpowiedzialność w reżimie deliktowym.

Treść § 1 art. 299 k.s.h. wskazuje jednoznacznie, iż przesłanką odpowiedzialności jest bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, a zatem wierzyciel wytaczający powództwo nie musi udowadniać poniesienia jakiejkolwiek szkody. Co do zasady chodzi tutaj o sytuację niezaspokojenia roszczeń w postępowaniu egzekucyjnym. Egzekucja okaże się bezskuteczna przede wszystkim wówczas, jeżeli nie uzyskano zaspokojenia z jakiegokolwiek składnika majątku spółki (w toku czynności egzekucyjnych), a nie całej jego masy. Członek zarządu nie odpowiada na podstawie art. 299 k.s.h., gdy wierzyciel nie uzyskał zaspokojenia ze względu na niepodjęcie w stosownym czasie egzekucji przeciwko spółce, choć egzekucja była możliwa. Wykazanie przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie powoda. W tym miejscu wskazać trzeba, iż powód wykazał w świetle art. 6 k.c. ziszczenie się tej przesłanki, oferując dowód z dokumentów urzędowych w postaci postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. z uwagi na bezskuteczność egzekucji (k. 16-17 akt). Dowodu tego pozwany dysponujący pełną inicjatywą dowodową w sprawie w najmniejszy nawet sposób nie podważył, a co za tym idzie Sąd uznał za wykazane twierdzenia strony powodowej. Stwierdzenie tej przesłanki otwiera drogę do uznania solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki w sytuacji rzecz jasna zarządu wieloosobowego. W niniejszej sprawie zarząd spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. jest jednoosobowy, a jego prezesem jest do chwili obecnej pozwany M. B..

W orzecznictwie i doktrynie podkreśla się, że odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. obejmuje wszystkich członków zarządu, którzy pełnili tę funkcję w chwili powstania zobowiązania (i którzy byli członkami zarządu w czasie właściwym dla ogłoszenia upadłości; tak m.in. wyrok SN z dnia 28 września 1999 r., II CKN 608/98, OSNC 2000, nr 4, poz. 67, z glosą aprobującą: R. S., PS 2002, nr 3), chyba że zachodzą okoliczności ekskulpacyjne określone w art. 299 § 2 k.s.h. Na istnienie tych okoliczności pozwany powołał się w sprzeciwie. Zgodnie z uchwałą SN z dnia 25 listopada 2003 r., III CZP 75/2003 (Prok.iPr. 2004, nr 4, s. 40), członkowie zarządu odpowiadają zarówno za zobowiązania istniejące w momencie zajścia przesłanek ogłoszenia upadłości, jak i za zobowiązania spółki powstałe dopiero po spełnieniu się przesłanek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Nie jest przy tym konieczne, by zobowiązania te były wymagalne (tak orz. SN z z dnia 8 czerwca 2005 r., V CK 734/2004).

Członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności w trzech sytuacjach:

1)  jeżeli wykaże, że we właściwym czasie doszło do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki lub wszczęto wobec niej postępowanie układowe (aczkolwiek nie jest konieczne, aby stosowny wniosek złożyła spółka lub któryś z członków zarządu - w szczególności pozwany),

2)  jeżeli wykaże, że choć nie doszło we właściwym czasie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (lub nie wszczęto postępowania układowego), to miało to miejsce nie z jego winy,

3)  jeżeli wykaże, że choć nie doszło we właściwym czasie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (lub nie wszczęto postępowania układowego), to wierzyciel nie poniósł z tego tytułu szkody.

Jeżeli zatem zostanie wykazana przez niezaspokojonego wierzyciela spółki przesłanka bezskuteczności egzekucji, jak ma to miejsce w tej sprawie, to członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności. Musi jednak wykazać, że we właściwym czasie zgłosił wniosek o upadłość lub wszczęto postępowanie układowe albo - gdy nie doszło do zgłoszenia wniosku o upadłość oraz nie wszczęto postępowania układowego - że nastąpiło to nie z jego winy, albo że mimo niezgłoszenia wniosku o upadłość lub niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w sprzeciwie pozwanego Sąd uznał, że nie zasługują one na aprobatę.

Przede wszystkim jako całkowicie gołosłowne jawi się twierdzenie pozwanego, aby (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.zaprzeczał istnieniu zobowiązania objętego prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 16 lipca 2010 r. wydanym przez Sąd Okręgowy w (...) w postępowaniu upominawczym. Na żadnym etapie postępowania sądowego firma (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.nie kwestionowała i nie przeczyła istnieniu długu, skoro w żaden sposób nie odniosła się do nakazu zapłaty poprzez wniesienie sprzeciwu. Orzeczenie to uprawomocniło się z upływem ustawowego terminu do jego zaskarżenia, o czym świadczy chociażby nadanie mu w dniu 23 sierpnia 2010 r. klauzuli wykonalności. Gdyby zaś pozwany jako członek jednoosobowego zarządu firmy (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.przeczył istnieniu zobowiązania, usiłowałby wzruszyć orzeczenie z dnia 16 lipca 2010 r. poprzez wniesienie sprzeciwu.

Za całkowicie niewykazane i gołosłowne w świetle art. 6 k.c. uznać trzeba twierdzenia pozwanego, aby od marca 2009 r. do lipca 2010 r. firma ta nie miała żadnych innych zaległości płatniczych wobec innych jeszcze wierzycieli poza powodem. Inicjatywa dowodowa w tym aspekcie spoczywała na pozwanym, który mógł przedstawić dokumenty rachunkowe, potwierdzające faktyczną kondycję finansową (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.. Za nieistotne przy tym, dla ustalenia czy dłużnik jest niewypłacalny uznać trzeba to, czy nie wykonuje on wszystkich zobowiązań pieniężnych czy też tylko niektórych z nich. Nie ma też decydującego znaczenia rozmiar niewykonywanych przez dłużnika zobowiązań. Art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. (t.jedn. Dz.U. 2012 r., poz. 1112) nakazuje uznać dłużnika za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Dodatkowo art. 11 ust. 2 tej ustawy nakazuje uznać dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Niewątpliwie więc ustawodawca ustanowił szersze „obostrzenia” w sytuacji, gdy ocenia się niewypłacalność dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Przepis ten dotyczy zarówno zobowiązań cywilnoprawnych, jak i publicznoprawnych. Także niewykonywanie zobowiązań o niewielkiej wartości może oznaczać niewypłacalność w rozumieniu art. 11 cyt. ustawy. Bez znaczenia przy tym jest przyczyna, dla której dłużnik nie wykonuje zobowiązań.

W tym miejscu wskazać trzeba, iż powód wykazał przedłożonymi dokumentami o charakterze urzędowym (k. 74-76 akt), iż w stosunku do powoda (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.posiadała szereg innych jeszcze zobowiązań, które zostały stwierdzone prawomocnymi nakazami zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 27 lipca 2010 r. (na kwotę 306.965,61 zł + odsetki ustawowe i koszty procesu), sygn. akt (...)oraz Sądu Rejonowego w (...) z dnia 6 października 2010 r. (na kwotę 17.626,47 zł + odsetki ustawowe i koszty procesu). Pozwany nie wykazał przy tym, aby zobowiązania te zostały wykonane.

Pozwany w uzasadnieniu sprzeciwu podniósł fakt bycia jedynie „nominalnym” członkiem zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Zeznania zawnioskowanego przez niego świadka G. S. nie potwierdzają powyższego. Po pierwsze z wydruków informacji załączonych przez powoda nie wynika, aby S. K. pełnił jakąkolwiek funkcję w firmie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Pozwany nie uzasadnił ponadto, dlaczego od dnia 29 października 2009 r. przestał reprezentować firmę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Pozwany nie zaprzeczył w świetle art. 6 k.c. temu, iż firma ta jest jednoosobową spółką prawa handlowego, będącą osobą prawną, w której ponadto całość udziałów w liczbie 1.000 sztuk, tworzących kapitał zakładowy w wysokości 1.000.000 zł, dzierży pozwany. W świetle stanu określonego w KRS (który to rejestr jest jawny) pozwany nadal jest członkiem jednoosobowego zarządu tej firmy i odpowiada wobec osób trzecich jak członek zarządu tej spółki. Z zeznań G. S. wynika, iż w czasie rocznego zatrudnienia w tej firmie prezesem jej zarządu był pozwany, który ponadto zawierał z nią umowę o pracę. W żaden jednak sposób z jej zeznań nie można konkludować, aby od dnia 29 października 2009 r. faktycznym prezesem jej zarządu był S. K.. Zwrócić przy tym należy uwagę, iż świadek pośrednio zasygnalizowała złą sytuację tej spółki, skoro po kilku miesiącach od momentu zatrudnienia zaprzestano wypłacać jej wynagrodzenia, w związku z czym wypowiedziała stosunek pracy z powodu rażącego naruszenia obowiązków pracodawcy.

Sąd nie podzielił także twierdzeń o braku szkody po stronie powoda. Nie zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości skutkowało brakiem możliwości zaspokojenia się wierzyciela z majątku w trybie przepisów prawa upadłościowego. Jeśli chodzi o decyzje organów celnych o odebraniu automatów z pieniędzmi, to twierdzenia pozwanego, iż obecnie nie ma przeszkód do odebrania przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. automatów zabezpieczonych tymi decyzjami nie zostały poparte dokumentami, z których wynikałoby prawomocne umorzenie postępowań lub ich zakończenie wyrokiem uniewinniającym. Tylko wówczas bowiem automaty te mogą zostać zwrócone (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P., w przeciwnym razie zaś zostaną objęte przepadkiem w myśl przepisów k.p.k. i k.k.s. Zaspokojenie powoda z automatów może ponadto nie okazać się satysfakcjonujące z uwagi choćby na fakt, iż wartość tych urządzeń w 2009 i 2010 r. była wyższa niż jest obecnie.

Mając te okoliczności na uwadze, zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 211.640 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty (pkt 1 sentencji wyroku).

O kosztach tego postępowania orzeczono w pkt 2 sentencji wyroku. Na koszty te składała się opłata sądowa od pozwu i wynagrodzenie pełnomocników procesowych stron.

Z uwagi na to, że powód wygrał niniejszą sprawę w całości o kosztach tych orzeczono w oparciu o treść art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., wyrażającego zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, zasadę zwrotu kosztów niezbędnych i celowych. W związku z tym zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 17.799 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą to kwotę składała się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 10.582 zł, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwocie 7.200 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Wysokość opłaty sądowej wyznaczał art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.jedn. Dz.U. 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.), a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powoda § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.jedn. Dz.U. 2013 r., poz. 461).

/-/ del. SSR Jan Sterczała