Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XII Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Maria Prusinowska

Protokolant protokolant sądowy Justyna Wojciechowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 listopada 2018 r. w Poznaniu

sprawy z powództwa E. P. NIP (...) i T. P. NIP (...)

przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 115 124,84 zł ( sto piętnaście tysięcy sto dwadzieścia cztery złote 84/100 zł ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a.  od kwoty 64 129,26 zł od dnia 15 lipca 2017 do dnia zapłaty,

b.  od kwoty 50 995, 58 od dnia 21 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

2.  Kosztami postępowania obciąża w całości pozwanego i z tego tytułu:

a.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1100 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 3617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

b.  Nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 6776,05 zł tytułem zwrotu wydatków oraz kwotę 5656,30 zł tytułem nie uiszczonej opłaty od pozwu.

SSO Maria Prusinowska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 lipca 2013 r. wniesionym do Sądu Rejonowego P. G. (...)powodowie E. P. i T. P. wnieśli o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i nakazanie pozwanej – (...) Sp. z o.o., aby zapłaciła powodom kwotę 2.000 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 1 marca 2013 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg. norm przepisanych.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że są właścicielami nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy P. (...) w P. Wydział VI Ksiąg Wieczystych prowadzi KW nr (...), składającej się z działek ewidencyjnych nr (...). W obrębie działki (...) znajdują się urządzenia przesyłowe służące do doprowadzania energii elektrycznej- słup linii wysokiego napięcia stanowiący własność pozwanej, przez działkę przebiega także linia energetyczna wysokiego napięcia. Pozwana nie miała przy tym żadnego tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości powodów. Powodowie dochodzą części należności przysługującej im z tytułu bezumownego korzystania z ich nieruchomości przez pozwaną za okres od 1 sierpnia 2003 r. do 30 września 2003 r. (k. 2-4).

Postanowieniem z dnia 5 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy P. (...)wP.stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do Sądu RejonowegoP.– N. (...)w P. (k. 24-26).

Nakazem zapłaty z dnia 22 kwietnia 2014 r. referendarz Sądowy przy Sądzie Rejonowym P. (...)wP.nakazał pozwanemu (...) Sp. z o.o., aby zapłacił powodom E. P., T. P. kwotę 2.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 marca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 642 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwóch tygodniu od doręczenia nakazu, albo wniósł w tym terminie sprzeciw (k. 33).

Pismem z dnia 12 maja 2014 r. pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że powodowie nie udowodnili wysokości dochodzonego roszczenia, wielkości powierzchni ich nieruchomości zajętej pod urządzenia energetyczne, ani sposobu w jaki mieliby zostać zaspokojeni. Nadto pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia wskazując, że powodowie wykorzystują nieruchomość do prowadzenia działalności gospodarczej, wobec czego ich roszczenie za okres od 1 sierpnia 2003 r. do 30 września 2003 r. uległo już przedawnieniu. Na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd zarzutu przedawnienia pozwana wniosła o wezwanie do udziału w sprawie (...) S.A. w P., która do dnia 30 czerwca 2007 r. była właścicielem urządzeń zlokalizowanych na nieruchomości powodów (k. 37-38).

Pismem z dnia 5 listopada 2014 r. powodowie podnieśli, że wbrew twierdzeniom pozwanej dochodzone przez nich roszczenie nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, wobec czego podnoszony przez pozwaną zarzut przedawnienia jest całkowicie niezasadny. Dodatkowo powodowie rozszerzyli powództwo co do okresu, za który dochodzą roszczenia, ustalając częściowe roszczenie w wysokości 2.000 zł i zastrzegając, że wartość całego roszczenia określona zostanie po sporządzeniu opinii biegłego (k. 67).

Na rozprawie w dniu 9 stycznia 2015 r. pozwana cofnęła wniosek o wezwanie do udziału w sprawie spółki (...) S.A. z uwagi na fakt, iż jest ogólnym sukcesorem tejże spółki (k. 81).

Pismem z dnia 16 stycznia 2015 r. powodowie sprecyzowali wartość przedmiotu sporu na kwotę 12.000 zł zastrzegając, że ostateczna kwota żądanego roszczenia podana zostanie po przedstawieniu opinii biegłego (k. 84).

Pismem z dnia 11 lipca 2017 r. powodowie na podstawie art. 193 k.p.c. zmienili żądanie pozwu i w miejsce pierwotnego żądania wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kwoty 64.129,26 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwanej przedmiotowego pisma tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres od lipca 2007 r. do października 2014 r. oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Jednocześnie powodowie zastrzegli sobie możliwość dalszego rozszerzenia powództwa po wydaniu przez biegłą opinii uzupełniającej, dotyczącej wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za dalszy okres (k. 263-264).

Pismem z dnia 12 marca 2018 r. powodowie ponownie rozszerzyli powództwo w sprawie o kwotę 50.995,58 zł (łącznie 115.124,84 zł) dochodząc również wynagrodzenia za okres od dnia 1 listopada 2014 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. (k. 324-325)

Na rozprawie w dniu 13 marca 2018 r. pełnomocnik powodów wniósł o zasądzenie na rzecz powodów dwukrotnej stawki minimalnej, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, to pomimo wygranej pozwanej obciążenie jej kosztami procesu (k. 327).

Postanowieniem z dnia 19 marca 2018 r. Sąd RejonowymP. (...)wP.stwierdził są niewłaściwość i przekazał sprawę do Sądu Okręgowego w Poznaniu jako właściwego miejscowo i rzeczowo do jej rozpoznania (k. 329).

Tak ukształtowane stanowiska stron nie uległy zakończeniu do końca procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie E. P. i T. P. są właścicielami nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy P. (...)w P. VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi KW o nr (...), stanowiącej działki ewidencyjne o nr (...).

Przez działkę gruntu nr (...) przebiega linia energetyczna wysokiego napięcia 110 kV S. – P. P., G.- P. P.. Nadto posadowiony jest na niej pojedynczy słup przelotowy. Słup znajduje się w centralnej części działki i zajmuje 9,60 m ² jej powierzchni, natomiast w praktyce, powierzchnia działki wyłączona z użytkowania z uwagi na usytuowanie słupa wynosi 11,50 m ². Brak jest informacji w jakiej dokładnej dacie powstała rzeczona linii elektroenergetyczna. Od 1 stycznia 2004 r. nieruchomość powodów nie jest objęta Studium (...) oraz Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta P. i przeznaczona jest pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną.

Dowód: okoliczności bezsporne, odpis zwykły KW nr (...), załącznik graficzny do decyzji o warunkach zabudowy nr (...) z zaznaczeniem przebiegu linii, opinia biegłego Z. M. (k. 99-105), opinia uzupełniająca biegłego Z. M. (k. 128-135), przesłuchanie biegłego Z. M. (k. 326), opinia biegłej A. P. (k. 165-249), opinia uzupełniająca biegłej A. P. (k. 291-310), przesłuchanie biegłej A. P. (k. 326-327)

(...) ochronna dla ww. linii winna wynosić 40 m (20 metrów po każdej ze stron od osi linii), dodatkowo wyznaczyć należy drogę dojazdową do słupa elektroenergetycznego o szerokości 3 m. Łączna powierzchnia nieruchomości powodów zajęta z tytułu znajdujących się na ich nieruchomości urządzeń przesyłowych wynosi 1.082 m ². Wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego E. O. z o.o. z nieruchomości powodów na których znajdują się lina energetyczna za okres od 1 sierpnia 2003 r. do 31 października 2014 r. przy zastosowaniu średnioważonego współczynnika współkorzystania K o wielkości 01, dla części działek wykorzystanych jako dojazd do słupa energetycznego, 1 dla części działki pod słupem i 0,7 dla części działek w pasie technologicznym pod linią energetyczną wynosi 84.128,33 zł. Nadto wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego E. O. z o.o. z nieruchomości powodów za okres od 2 listopada 2014 r. do 30 czerwca 2017 r. przy zastosowaniu średnioważonego współczynnika współkorzystania K o wielkości 01, dla części działek wykorzystanych jako dojazd do słupa energetycznego, 1 dla części działki pod słupem i 0,7 dla części działek w pasie technologicznym pod linią energetyczną wynosi 50.995,58 zł.

Dowód: opinia biegłego Z. M. (k. 99-105), opinia uzupełniająca biegłego Z. M. (k. 128-135), przesłuchanie biegłego Z. M., opinia biegłej A. P. (k. 165-249), opinia uzupełniająca biegłej A. P. (k. 291-310), przesłuchanie biegłej A. P. (k. 326-327)

Pismem z dnia 20 lutego 2013 r. powodowie wezwali pozwaną do zapłaty kwoty 200.00 zł tytułem bezumownego korzystania w okresie od 20 lutego 2003 r. do 20 lutego 2013 r. z ich nieruchomości. W odpowiedzi na to pismo ,pozwana w piśmie z 29 maja 2013 r. nie wyraziła zgody na zapłatę ww. kwot podając, że urządzenia posadowione zostały po przeprowadzeniu stosownych procedur prawnych niezbędnych dla tego typu inwestycji i dlatego w jej ocenie (...) Sp. z o.o. nie znajduje podstaw do uznania roszczeń powodów.

Dowód : pismo powodów z 20 lutego 2013 r. – k. 16-17, pismo pozwanego z 29 maja 2013 r. – k. 15).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych dowodów, które uznał za wiarygodne.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda –E. P. . Zeznania powoda były spójne, logiczne i korespondowały z pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd dał wiarę powołanym w sprawie dokumentom albowiem nie były przez strony kwestionowane, jak również nie budziły wątpliwości Sądu co do ich prawdziwości i autentyczności. Podkreślić przy tym należy, że zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Z kolei w świetle art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Za w pełni przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy okazały się dowody z opinii biegłych sporządzone najpierw przez biegłego z zakresu energetyki Z. M. a następnie biegłą z zakresu szacowania nieruchomości A. P..

Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miało ustalenie jaka jest wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów w okresie objętym żądaniem pozwu. Opinię na tę okoliczność wydała biegła sądowa A. P.. Ostatecznie podstawą dla ustalenia przez Sąd całości wysokości tego wynagrodzenia były zarówno pierwotna opinia biegłej z dnia 15 maja 2017 r.(k. 165-249) jak i opinia uzupełniająca tej biegłej z 7 lutego 2018 r.. (k. 291-310), które wyczerpująco uwzględniały poprzedzające je opinię i płynące z nich wnioski sporządzone przez biegłego sądowego z zakresu energetyki Z. M. , który ustalił ostatecznie szerokość pasa technologicznego wynoszącego 40 metrów ( po 20 metrów po każdej ze stron od środka linii) oraz drogę dojazdową do słupa energetycznego o szerokości 3m i obszar bezumownego korzystania. Obliczenie szerokości pasa technologicznego było istotne z punktu wyliczenia należnego powodom wynagrodzenia zwłaszcza, że nie istnieją żadne przepisy prawa czy branżowe normy techniczne określające szerokość stref ochronnych. Wobec tego biegły Z. M. na potrzeby niniejszej sprawy oparł się na stanowisku pozwanej reprezentowanym w toku innych postępowań, w których biegły sporządzał opinię.

Na podstawie tak ustalonej szerokości pasa technologicznego, drogi dojazdowej i obszaru bezumownego korzystania swoje opinie sporządziła biegła A. P.. Określiła współczynnik współkorzystania, oddzielnie dla poszczególnych obszarów (przy uwzględnieniu również, że przez nieruchomość przebiega linia elektroenergetyczna, która posiada swój pas technologiczny), jak również oszacowała stawkę czynszu dla okresu objętego żądaniem pozwu.

W swych pismach procesowych, w szczególności strona pozwana podnosiła szereg wątpliwości i zarzutów co do poczynionych przez biegłych ustaleń, przyjętych współczynników itd. Na wszystkie te wątpliwości biegli szczegółowo i jasno odpowiedzieli w opiniach uzupełniających oraz w trakcie zeznań. Obszerność podnoszonych wątpliwości oraz szczegółowość udzielonych przez biegłych wyjaśnień i odpowiedzi przekazanych zarówno pisemnie jak i ustnie w toku przesłuchania na rozprawie przemawiają za tym, by nie powielać ich w treści uzasadnienia, chcąc zachować jego zwięzłość i przejrzystość. Należy jednak zaznaczyć, że wszystkie te wyjaśnienia były jasne i w całości rozwiewały wątpliwości podniesione przez stronę pozwaną.

Wobec powyższego należało uznać, że strony nie zgłosiły zarzutów, które skutecznie podważyłyby prawidłowość i rzetelność opracowanych w sprawie opinii, a wszystkie podniesione wątpliwości biegli rzeczowo i rzetelnie wyjaśnili.

Podkreślić wreszcie należy, że w ocenie sądu, dla rozstrzygnięcia sprawy wystarczającym było oparcie się na dowodach wyżej powołanych. Sąd nie widział potrzeby przeprowadzenia dowodów z urzędu. Strony bowiem były reprezentowane przez fachowych i profesjonalnych pełnomocników. Innymi słowy Sąd oparł się jedynie na materiale dowodowym zaoferowanym przez strony co uznać należy za zgodne z obowiązującą zasadą kontradyktoryjności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Powodowie w ostatecznie sprecyzowanym stanowisku wnieśli o zasądzenie od pozwanej kwoty 115.124,84 złotych z ustawowymi odsetkami od kwoty 64.129,26 zł od dnia doręczenia pozwanej pisma powodów z dnia 11 lipca 2017 r., w którym zmienili oni żądanie pozwu, oraz od kwoty 50.995,58 zł od dnia doręczenia pozwanej pisma z dnia 12 marca 2018 r., w którym po raz kolejny rozszerzyli powództwo.

Zatem zadaniem Sądu było zbadanie zarówno wysokości dochodzonego roszczenia oraz kwestii dobrej wiary pozwanego.

Powyższe jest o tyle istotne, że w ocenie Sądu orzekającego pozwany nie zdołał wykazać tytułu prawnego do korzystania ze spornej nieruchomości. Uznać zatem należy, że pozwany korzysta z nieruchomości powodów na prawnych warunkach posiadania służebności gruntowej, a do roszczeń powodów w tym zakresie należy odpowiednio stosować przepisy o roszczeniach uzupełniających właściciela wobec posiadacza samoistnego w procesie windykacyjnym.

Na wstępie należy również zwrócić uwagę, że biernie legitymowanym w tym procesie w okresie objętym pozwem był właściciel linii i urządzeń przesyłowych pozwany (...) Sp. z o.o. w P.. W grudniu 2006 r. pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P. zawiązała spółkę (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., która pełni funkcję operatora systemu dystrybucyjnego. W dniu 30 czerwca 2007 r. doszło do przekazania zorganizowanej części przedsiębiorstwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P. na rzecz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P., w tym prawa własności ruchomości, a zwłaszcza ruchomości związanych z prowadzeniem działalności w zakresie dystrybucji energii elektrycznej: linii kablowych i napowietrznych, sieci dystrybucyjnych oraz zespołów elektroenergetycznych, stacji i rozdzielni energetycznych, transformatorów, prawa własności nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego gruntów, prawa wynikającego z umów najmu, dzierżawy ruchomości i nieruchomości.

Poza sporem w niniejszej sprawie było także, że w części obejmującej powierzchnię wykorzystaną na umieszczenie słupa energetycznego oraz tzw. pasa technologicznego, pozwanemu towarzyszyła świadomość, że nie przysługują mu wobec właściciela żadne prawa rzeczowe ani obligacyjne. Co do tego zaś, że pozwany był posiadaczem w rozumieniu art. 225 w zw. z art. 224 § 2 kc, to nie powinno budzić wątpliwości, iż korzystał z nieruchomości powodów w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej; zatem, do sytuacji pozwanego powinny znaleźć zastosowanie przepisy art. 225 w zw. z art. 224 § 2 w zw. z art. 352 kc.

Zgodnie z art. 224 § 2 k.c. od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Natomiast zgodnie z art. 225 k.c. obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Podkreślenia wymaga także, że przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu co do zasady nie było, że pozwana korzysta z nieruchomości powodów bez jakiegokolwiek tytułu prawnego w tym zakresie. Okoliczność ta nie była co do zasady kwestionowana przez pozwaną, która w toku postępowania podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powodów, oraz nie wykazania wysokości dochodzonego przez nich roszczenia.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ulegało zaś wątpliwości, że pozwana, korzysta z gruntu powodów jako posiadacz w złej wierze.

W tym zakresie Sąd podziela w całości stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 6 maja 2009 r. (sygn. akt II CSK 594/08, LEX nr 510969), że stałe korzystanie z linii przesyłowej, polegające na prowadzeniu prac o charakterze konserwacyjnym lub naprawczym zakłada konieczność swobodnego dostępu do tych urządzeń a tych uprawnień nie gwarantuje uzyskanie pozwolenia na budowę urządzeń przesyłowych jak też zgodność budowy z wymaganiami Prawa budowlanego. Przedsiębiorstwo energetyczne, które nie legitymuje się uprawnieniem do ingerowania w sferę cudzej własności nieruchomości dla bieżącego utrzymania urządzeń przesyłowych, korzysta z tej nieruchomości w złej wierze i zobowiązane jest do świadczenia wynagrodzenia na podstawie art. 225 k.c. Dobra wiara w chwili stawiania urządzeń nie oznacza powstania po stronie przedsiębiorstwa energetycznego prawa do korzystania z nieruchomości skutecznego wobec każdoczesnego jej właściciela, odpowiadającego treści służebności przesyłowej.

Zaniechanie zaś rozwiązania tych kwestii oznacza brak tytułu prawnego do dalszego ingerowania w sferę cudzej własności. Dobrą wiarę wyłącza bowiem ujawnienie takich okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzić poważne wątpliwości, że nie przysługuje mu prawo do korzystania z rzeczy w dotychczasowym zakresie.

Na podstawie dotychczasowego zachowania pozwanej i jej postawy procesowej nie ulega wątpliwości, że wiedziała ona o braku tytułu do korzystania z gruntów pod wskazane urządzenia energetyczne i nie podejmowała żadnych działań celem uregulowania tego stanu.

W judykaturze wyrażano od dawna pogląd, który także podziela Sąd orzekający, iż nawet sama zgoda na wybudowanie i późniejsze milczenie właściciela nieruchomości co do zasady nie daje podstaw dla przyjęcia dobrej wiary przedsiębiorcy przesyłowego. W niniejszej sprawie nie może być wszak mowy, iż aktualni, właściciele tj. powodowie kiedykolwiek wyrazili zgodę na bezpłatne korzystanie z nieruchomości przez pozwanego.

Między stronami bezsporne było, że pozwany nie zawarł z powodami żadnej umowy o korzystanie z ich gruntu i nie uiszczał na rzecz powodów stosownego wynagrodzenia.

Warto też zwrócić uwagę na to, że nieuregulowanie po zmianach ustrojowych zaszłych z początkiem lat 90-tych kwestii korzystania ze spornych gruntów - w sytuacji nie wykazania przez pozwanego nabycia odpowiedniego tytułu po poprzednikach prawnych - oznacza brak tytułu prawnego do korzystania ze spornych gruntów.

W takiej sytuacji dobrą wiarę wyłącza już ujawnienie takich okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzać poważne wątpliwości, że nie przysługuje mu prawo do korzystania z rzeczy w dotychczasowym zakresie, a w tej sprawie jest to ewidentne.

W ocenie Sądu powodowie wykazali nadto, że nie mogli korzystać z własnego gruntu zgodnie z przeznaczeniem i to w zakresie rzeczywistej powierzchni zajmowanej przez linie elektroenergetyczne i słup z uwzględnieniem 40 metrowego pasa technologicznego oraz drogi dojazdowej do słupa. Powierzchnia nieruchomości powodów zajmowana przez ww. urządzenia jest całkowicie wyłączona z możliwości zagospodarowania jej przez powodów zgodnie z jej przeznaczeniem.

Reasumując, przedstawione przez stronę powodową dowody potwierdzają, że pozwana nie była w dobrej wierze posiadając grunt należący do powodów. Pozwana korzysta z nieruchomości powodów w zakresie korzystania z urządzeń przesyłowych w sposób odpowiadający służebności przesyłu.

W stanie rzeczy należało uznać, że w przedmiotowej sprawie nie występowały okoliczności, na podstawie których pozwana mogła obiektywnie pozostawać w usprawiedliwionym przeświadczeniu, że korzystając z przedmiotowych urządzeń posiada nieruchomość powodów na jakiejkolwiek podstawie prawnej. Zatem pozwana musiała zostać uznana za posiadacza w złej wierze.

Mając na uwadze powyższe rozważyć należało zasadność podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia powodów. Pozwana na poparcie swych twierdzeń wskazywała, że nieruchomość stanowiąca własność powodów wykorzystywana jest przez nich do prowadzenia działalności gospodarczej, wobec czego zastosowanie znajdzie trzyletni okres przedawnienia wskazany w art. 118 k.c. Zasadnie przy tym podnieśli powodowie, że roszczenie ich nie ma żadnego związku z prowadzeniem przez nich działalności gospodarczej, lecz wynika z faktu, że powodowie jako osoby fizyczne są właścicielami nieruchomości.

Podkreślenia wymaga, że na gruncie art. 118 k.c. dla ustalenia, czy dane roszczenie związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej badać należy jego funkcjonalny związek z prowadzeniem tejże działalności. Podzielić należy w tym zakresie pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 24 maja 2012 r., sygn. II CSK 544/11 " związek roszczenia z działalnością gospodarczą istnieje wówczas, gdy (…) czynność pozostaje w normalnym funkcjonalnym związku przyczynowym z tą działalnością, w szczególności gdy została podjęta w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego przedsiębiorcy".

Podstawą zaś do ustalania kwalifikacji roszczenia jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej jest zdarzenie, z którego owo roszczenie wynika. Może to być czynność prawna dokonywana przez przedsiębiorcę, względnie wobec przedsiębiorcy. Funkcjonalny związek takiej czynności z prowadzeniem działalności gospodarczej przesądza o uznaniu roszczeń z niej wynikających za roszczenia podlegające trzyletniemu terminowi przedawnienia (o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej). Jednakowoż nie tylko roszczenia wynikające z czynności prawnych mogą zostać uznane za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Także zachowania takie jak spełnienie świadczenia nienależnego czy prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, mogą być źródłem roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (zob. M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-44911, wyd. I, 2016 r, za: P. Machnikowski, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2014, s. 282; wyr. SN z: 24.4.2003 r., I CKN 316/01, OSNC 2004, Nr 7–8, poz. 117; 16.7.2003 r., V CK 24/02, OSNC 2004, Nr 10, poz. 157; 19.10.2011 r., II CSK 80/11, Legalis).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że roszczenie będące przedmiotem niniejszego postępowania- a więc roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwaną z gruntu stanowiącego własność powodów- mimo, że dotyczy nieruchomości, na której wykonywana jest przez powodów działalność gospodarcza nie ma żadnego funkcjonalnego związku z tą działalnością. Roszczenie powodów wynika powiem nie z ich uprawnień jako przedsiębiorców, lecz uprawnień przysługujących im jako właścicielom nieruchomości, z której pozwana korzysta bez tytułu prawnego i jako takie ulega przedawnieniu na zasadach ogólnych. Mając na uwadze powyższe uznać należało podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia powodów za całkowicie niezasadny.

Wobec czego do rozważenia pozostawało to jaka kwota należna jest powodom w związku z korzystaniem przez pozwaną z przedmiotowej nieruchomości w okresie objętym żądaniem pozwu.

Powodowie po ostatecznym sprecyzowaniu swych żądań dochodzili w tym procesie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ich nieruchomości za okres od lipca 2007 r. do czerwca 2017 r.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że roszczenie właściciela nieruchomości przeciwko posiadaczowi w złej wierze z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy może być dochodzone odrębnie, niezależnie od roszczenia windykacyjnego lub negatoryjnego i podlega ocenie pod kątem przedawnienia na podstawie art. 118 k.c. stosowanego łącznie z art. 229 k.c. Oznacza to, iż powyższe roszczenie przedawnia się z upływem 10 lat, począwszy od dnia, w którym uprawniony mógł się domagać zaspokojenia, jednak nie później niż w ciągu roku od dnia zwrotu nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1980 r., II CR 501/80, OSNC 1981/9/171; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1998 r., III CKN 354/97, LEX nr 164264).

Uwzględniając 10 letni termin przedawnienia powodowie wnieśli pozew przed upływem tego terminu albowiem uczynili to w dniu 2 sierpnia 2013 r.

Wobec powyższego do rozważenia pozostawało to jaka kwota należna jest powodom w związku z korzystaniem przez pozwaną z przedmiotowej nieruchomości w okresie objętym żądaniem pozwu.

W tym celu Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego z zakresu energetyki Z. M., który określił szerokość pasa technologicznego dla linii znajdujących się na przedmiotowej nieruchomości, na poziomie 40 metrów oraz szerokość drogi dojazdowej do słupa energetycznego posadowionego na działce powodów na 3 m oraz obszar bezumownego korzystania. Następnie, w oparciu o te dane biegła z zakresu (...) określiła współczynniki współkorzystania oddzielnie dla każdego obszaru i oszacowała stawkę wynagrodzenia dla każdego roku objętego żądaniem pozwu.

Jeszcze raz w tym miejscu wskazać należy, że ustalenia biegłej były w ocenie sądu całkowicie prawidłowe. Podstawy ustaleń biegłej i ich ostateczne wyniki są w pełni właściwe. Ostatecznie biegła określiła całościowo wartość wynagrodzenia na kwotę 115.124,84 zł. Sąd nie znalazł podstaw by kwestionować którąkolwiek z wymienionych w zdaniach poprzedzających opinii i uznając je za w pełni przekonujące i rzetelne zdecydował się oprzeć na nich swoje rozstrzygnięcie.

O odsetkach ustawowych od zasądzonego świadczenia Sąd orzekł na podstawie art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c.

W myśl art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zgodnie z treścią art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Żądanie zapłaty odsetek ustawowych od zasądzonego świadczenia znajdowało uzasadnienie w powołanych wyżej przepisach. Sąd podzielił przy tym stanowisko powodów, że zasadnym jest zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 64.129,26 zł od dnia doręczenia pozwanej pisma, w którym powodowie zmodyfikowali powództwo w sprawie, zaś od kwoty 50.995,58 zł od dnia, w którym pozwana otrzymała pismo powodów rozszerzające powództwo w sprawie. Rzecz w tym, że o wysokości rzeczywistych roszczeń powodów pozwana dowiedziała się dopiero po doręczeniu jej pism modyfikujących żądania powodów. Dopiero bowiem z tym momentem może być mowa o sprecyzowaniu roszczenia powodów.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., to jest zgodnie z zasadą odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik procesu, zasądzając od pozwanej na rzecz powodów kwotę 1,100 zł, na którą składało się 100 zł poniesionej przez nich opłaty od pozwu oraz kwota 1000 zł uiszczona tytułem zaliczki na opinie biegłego oraz kwotę 3617 zł, na którą to składały się koszt zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd obliczył w oparciu o § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Nadto w pkt II lit b. wyroku Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 6.776,05 zł tytułem zwrotu wydatków, na które składały się koszty sporządzonych w niniejszym postępowaniu opinii biegłych oraz kwota 5.656,30 zł tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu w związku z rozszerzeniem przez powodów powództwa.

/-/ Maria Prusinowska