Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 8 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Ewa Hoffa

Protokolant:Starszy sekretarz sądowy Krystyna Wojciechowska-Trawka

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2018 r. w Poznaniu na rozprawie

sprawy z powództwa D. K. /PESEL: (...)/

przeciwko A. A. (1) /PESEL: (...)/

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 205.200 zł /dwieście pięć tysięcy dwieście złotych/ z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 45.200 zł od 5 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,

- 160.000 zł od 19 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty.

II. Nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi, a od Skarbu Państwa /Sądu Okręgowego w

Poznaniu/ zasądza na rzecz adwokata M. K. kwotę 8856 zł /osiem tysięcy

osiemset pięćdziesiąt sześć złotych/ tytułem zwrotu nieopłaconych kosztów pomocy prawnej

udzielonej powódce z urzędu.

/-/ E. Hoffa

Sygn akt XII C 781/17/3

UZASADNIENIE

Powódka, D. K., wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 205.200 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 45.200 zł od 5 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty i od kwoty 160.000 zł od dnia 19 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty, oraz domagała się zasądzenia od pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego z urzędu w kwocie 7200 zł /k.1i 1v, oraz k.8- kserokopia postanowienia z dnia 4 listopada 2016 r. wydanego w sprawie XII Co (...) Sądu Okręgowego w P.o zwolnieniu powódki od kosztów sądowych w całości i ustanowieniu dla niej pełnomocnika z urzędu/.

Zażądała wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, a ponieważ okoliczności podane w pozwie i wynikające z załączników do pozwu nie budziły wątpliwości nakaz zapłaty został wydany dnia 19 stycznie 2017 r. zgodnie z żądaniem pozwu /k.63/.

Pozwany, A. A. (1), skutecznie złożył sprzeciw od tego nakazu zapłaty, a w sprzeciwie wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych /k.101- 104- sprzeciw po uzupełnieniu jego braków formalnych/. W sprzeciwie tym złożył zarzut potrącenia kwoty 12.341 zł zapłaconej do spółdzielni mieszkaniowej na pokrycie zadłużenia z tytułu czynszu za mieszkanie zajmowane przez powódkę, pozwanego z jego byłą żoną i synem, oraz przeznaczonej, w części, na koszty nagrobka matki powódki . Zgłosił tez zarzut potrącenia kwoty 30.000 zł wydatkowanej ze środków kredytu na remont, przebudowę i zakup sprzętu AGD do tego mieszkania. Podkreślił, że zainwestowane w ten sposób kwoty podniosły wartość mieszkania powódki, czego skutkiem było jej wzbogacenie. Twierdził, że powództwo jest przedwczesne i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany, oraz córka powódki- K. A. (1) byli małżeństwem od 13 lipca 2002 r. i mieszkali u powódki i jej męża G. K. wraz ze swoim synem P. A., który urodził się dnia (...) /k. 30- kserokopia wyroku z dnia 27 września 2013 r. wydanego w sprawie I C (...) Sądu Okręgowego w P./. Zajmowali największy pokój w tym mieszkaniu na Osiedlu (...) w P., a powódka i jej mąż, pozwalali im mieszkać nieodpłatnie nie żądając uczestnictwa w opłatach za czynsz, elektryczność, ogrzewanie i inne świadczenia związane z utrzymaniem mieszkania. Oprócz wyżej wskazanych osób w mieszkaniu tym przebywała też matka i 2 synów powódki.

Mieszkanie to było stopniowo remontowane po zamieszkaniu w nim stron. Poczynając od łazienki, były systematycznie, przez wiele lat, remontowane kolejne pomieszczenia. Został też, około 2010 r. , z największego pokoju i części korytarza, wyodrębniony osobny pokój dla małoletniego P. A.. K. A. (1) i pozwany zadłużali się stopniowo, a spłaty rat kredytów pochłaniały znaczną część ich dochodów/k.230- zeznania świadka K. A. (2), k.280- zeznania pozwanego/. Pozwany nie udowodnił, ani nie uprawdopodobnił zakresu poniesienia z majątku odrębnego, lub majątku wspólnego nakładów, których wartość wskazał jako sumę kwoty objętej zarzutem potrącenia.

W dniu 7 sierpnia 2009 r. pozwany i jego żona zawarli z (...) Bank S. A. umowę kredytu hipotecznego /k.10- 26 kserokopia umowy/ będącego tzw. kredytem konsolidacyjnym.

Pozwany i K. A. (1) otrzymali 288.790,60 zł , raty miały być spłacane przez 30 lat, a zabezpieczeniem kredytu była hipoteka zwykła odpowiadająca kwocie kredytu, oraz hipoteka kaucyjna do kwoty odpowiadającej 70% kwoty kredytu /k.12/.

Zarówno małżonkowie A. jak i powódka z mężem poddali się egzekucji z tym, że odpowiedzialność rzeczowa małżonków K. została określona do kwoty 490.944,05 zł odpowiadającej sumie obu hipotek /k.25/.

Kredytodawca, z kwoty kredytu, dokonał stosownych przelewów spłacając liczne długi małżonków A.. Pozostałą kwotę 12.000 zł małżonkowie A. wręczyli powódce do jej dyspozycji, w szczególności na poczet kosztów związanych ze wspólnym gospodarstwem domowym i opłatami za mieszkanie.

Latem 2012 r. pozwany wyprowadził się z mieszkania teściów, a K. A. (1) została tam z synem.

Od sierpnia 2012 r. pozwany przestał płacić raty kredytu konsolidacyjnego, a K. A. (1) płacić ich nie zaczęła.

Dnia 27 września 2013 r. ,w sprawie I C (...), Sąd Okręgowy w P. rozwiązał małżeństwo pozwanego i K. A. (1) przez rozwód z winy obu stron, a rentę alimentacyjną od pozwanego na rzecz małoletniego P. A. ustalił w wysokości 800 zł miesięcznie.

Od czasu uprawomocnienia się tego wyroku ustała ustawowa wspólność majątkowa małżeńska między małżonkami A..

Bezsporne jest, że nie został dokonany podział ich majątku wspólnego, więc za długi zaciągnięte w czasie trwania małżeństwa odpowiadają nadal solidarnie.

Dnia 17 czerwca 2014 r. (...) Bank SA wystawił bankowy tytuł egzekucyjny wobec stron i ich współmałżonków na łączna kwotę 371.066,26 zł /k.27/, a Sąd Rejonowy (...) w P. nadał temu (...) klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 25 listopada 2014 r. w sprawie II Co (...).

W toku postępowania egzekucyjnego, po podjęciu przez Komornika działań prowadzących do opisu i oszacowania mieszkania powódki i jej męża, a następnie sprzedaży tego mieszkania małżonkowie K. zasięgnęli porady prawnej i, reprezentowani przez pełnomocnika, po pertraktacjach, zawarli porozumienie z w/w bankiem.

Wykonując warunki tego porozumienia powódka dnia 4 grudnia 2015 r. zapłaciła na rzecz wierzyciela kwotę 45.200 zł, a dnia 18 kwietnia 2015 r. zapłaciła 80.000 zł, natomiast 80.000 zł przelała na poczet zadłużenia E. K.- siostra powódki, której następnie powódka zwróciła te pieniądze /k.48- 54- pisma wymieniane w związku z negocjacjami, promesy i dowody wpłaty/.

Po zapłaceniu wierzycielowi kwoty 205.200 zł (...) Bank SA zgodził się na umorzenie postępowania egzekucyjnego i wykreślenie hipotek co też nastąpiło /k.54- postanowienie o umorzeniu egzekucji w stosunku do małżonków A. i małżonków K., k.56v- oświadczenia o zgodzie na wykreślenie hipotek/. Między powódką i G. K. istniała ustawowa wspólność majątkowa małżeńska.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych dokumentów, lub ich kserokopii, których autentyczności strony nie kwestionowały

Ponieważ i świadek K. A. (1), odpowiedzialna solidarnie za długi wchodzące w skład majątku wspólnego, i strony były istotnie zainteresowane wynikiem sprawy sąd analizował ich zeznania w identyczny sposób.

Zeznaniom w/w świadka /k.230- 233- zeznania K. A. (1)/ i zeznaniom stron /k. 278- 280- zeznania powódki i k.280- 281- zeznania pozwanego/ sąd dał wiarę w takim zakresie w jakim nie były sprzeczne wzajemnie ze sobą, ani z dokumentami przyjętymi za podstawę ustaleń.

Pozwany nie przedłożył żadnych rachunków, ani innych dokumentów mogących stanowić podstawę ustaleń, że nakłady na lokal teściów zostały sfinansowane z jego majątku odrębnego, lub majątku wspólnego jego i ówczesnej żony. Nie udowodnił, ani nawet nie uprawdopodobnił istnienia konkretnego roszczenia podlegającego potrąceniu.

Sąd oddalił wnioski pozwanego o dowody z zeznań świadków I. K. i P. K., bowiem zawnioskowani zostali oni na okoliczność, że „… Pieniądze z zaciągniętego przez powódkę kredytu zostały w przeważającej części przeznaczone na jej osobiste potrzeby, oraz osobiste potrzeby jej syna i córki” /k.235/. Z okoliczności niniejszej sprawy wynikało jednoznacznie, że postępowanie dotyczy kredytu uzyskanego przez małżonków A., a nie jakiegoś kredytu „zaciągniętego” przez powódkę.

Kserokopie potwierdzeń przelewów, faktur i zaświadczenia ze spółdzielni, jak również wydruki zdjęciowe /k.133- 206/ były nieprzydatne jako dowody finansowania nakładów na mieszkanie powódki i jej męża, bowiem nie sposób było jednoznacznie stwierdzić, czy istotnie dotyczyły remontów i nakładów na to mieszkanie. Strony i świadek A. potwierdziły stopniowe dokonywanie prac remontowych systemem gospodarczym, nieodpłatne mieszkanie stron i ich syna, zmienne i w różnym stopniu finansowanie wspólnego gospodarstwa domowego, korzystanie z kart kredytowych i bałagan w rodzinnej gospodarce finansowej.

Kserokopii tych dokumentów sąd więc w poczet dowodów nie zaliczył.

Złożone wykazy świadczeń na rzecz spółdzielni mieszkaniowej /k.133- 142/ wskazują, że w okresie od lutego 2003 r. do grudnia 2010 r. wielokrotnie występowały zadłużenia w opłatach w różnej wysokości, które następnie były spłacane.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 518§1 pkt. 1 k.c. osoba trzecia, która spłaca wierzyciela nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty jeżeli płaci cudzy dług za który jest odpowiedzialna osobiście, albo pewnymi przedmiotami majątkowymi.

Powódka spłaciła wierzyciela K. i A. A. (1) łączną kwotą 205.200 zł w ratach i terminach wyżej wskazanych, a na skutek tej spłaty wierzyciel małżonków A. zgodził się na umorzenie egzekucji uznając się za zaspokojonego.

K. A. (1) i pozwany odpowiadali solidarnie w stosunku do wierzyciela zarówno w czasie małżeństwa jak i po jego ustaniu. Odpowiadają w taki sposób nadal /art. 46 kro w związku z art. 1034§1 k.c./, bowiem nie został przeprowadzony między nimi podział majątku wspólnego.

Ponieważ powódka wstąpiła wobec pozwanego i K. A. (1) w prawa zaspokojonego wierzyciela może, zgodnie z art. 366 k.c. , żądać zapłaty całości, lub części zapłaconej przez siebie wierzycielowi kwoty od pozwanego i swej córki łącznie, albo od każdego z osobna z tym, że do czasu całkowitej spłaty zarówno pozwany jak i K. A. (1) pozostają wobec niej zobowiązani.

W sytuacji solidarności dłużników i pozwania jednego z nich o zapłatę całości zadłużenia brak było podstawy prawnej do przypozwania K. A. (1) /k.229- postanowienie o oddaleniu takiego wniosku pozwanego/.

Oczywiście, na podstawie art. 376 k.c., pozwanemu przysługuje roszczenie regresowe w stosunku do K. A. (1) w zakresie połowy zapłaconych powódce kwot- odpowiednio do udziałów w majątku wspólnym.

Zarzut potrącenia jest skuteczny, jeśli zostanie wykazana w toku postępowania konkretna kwota wierzytelności pozwanego w stosunku do powoda, zgodnie z art. 498 k.c. i 499 k.c.

Wskazane przez pozwanego nakłady, jeśli istotnie w takim zakresie zostały dokonane, pochodziły z majątku wspólnego pozwanego i K. A. (1), a więc pozwany mógłby się domagać jedynie połowy ich wartości. Ponadto z części nakładów nadal korzysta syn stron, a część uległa amortyzacji. Pozwany nie udowodnił, ani nie uprawdopodobnił wymagalnego do tej pory roszczenia, w konkretnej kwocie, wobec powódki mogącego być przedmiotem potrącenia.

Zarzut sprzeczności powództwa z zasadami współżycia społecznego /k.102/ przedstawiony w sprzeciwie nie mógł zostać uwzględniony, gdyż pozwany nie wykazał w jaki sposób powódka naruszyła prawo i jaką zasadę współżycia społecznego naruszyła.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że gdyby powódka i jej mąż nie zgodzili się na obciążenie hipotekami swojego mieszkania pozwany i jego żona borykaliby się z licznymi wierzycielami bez szansy na spłatę lekkomyślnie zaciągniętych długów.

Ponieważ pozwany i K. A. (1) zaprzestali spłacania rat w sierpniu 2012 r. powódka stanęła przed realną możliwością utraty mieszkania.

Zdołała się przed tym uchronić dzięki kompetentnej pomocy prawnej i pomocy finansowej swojej siostry.

Żądanie zapłaty kwoty 205.200 zł od pozwanego, który wraz z K. A. (1) wpędził powódkę w te kłopoty nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Niezrozumiałe są pretensje, że powódka nie proponowała pozwanemu porozumienia co do spłaty kredytu, oraz pretensje, że pozwala byłej żonie pozwanego u siebie mieszkać. Pozwany zaprzestał przecież spłaty rat kredytowych w sierpniu 2012 r., wyprowadził się i zerwał kontakty z powódką.

Powódka pozwala mieszkać u siebie P. A. i K. A. (1), bowiem nie mają oni innej możliwości zamieszkania. Jest to zgodne z zasadami współżycia społecznego jeśli chodzi o postawę powódki.

Podstawą zasądzenia roszczenia jak w punkcie I wyroku są w/w przepisy Kodeksu cywilnego, a także art. 481§1 k.c. w związku z art. 476 k.c. odnośnie odsetek za opóźnienie. Kwoty 45.200 zł i 160.000 zł stały się wymagalne w stosunku do pozwanego od dnia następnego po zapłacie przez powódkę i jej poprzedniczkę prawną każdej z kwot składowych.

Ze względu na trudną sytuację materialną pozwanego sąd nie obciążył go kosztami postępowania stosując art. 102 k.p.c. natomiast na rzecz pełnomocnika powódki z urzędu zasądził kwotę 7200 zł z podatkiem VAT /23%, czyli 1656 zł i to na podstawie §8 ust.7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu /Dz. U. z 2016 r. poz.1714/.

/-/ E. Hoffa