Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 28 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Zofia Lehmann

Protokolant:Starszy sekretarz sądowy Elżbieta Witaszczyk

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2017 r. w Poznaniu na rozprawie sprawy z powództwa

(...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W., ul. (...), (...)-(...) W.

przeciwko D. S., zam. ul. (...), (...)-(...) O.

- roszczenia z umów bankowych innych

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda (solidarnie z I. S.) kwotę 136.107,20,-zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 131.692,33,-zł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP wynoszącego obecnie 10% rocznie nie wyższymi jednak od odsetek maksymalnych poczynając od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz poniesionymi kosztami pozasądowego dochodzenia roszczeń w wysokości 30,-zł.

II.  Kosztami niniejszego postępowania obciąża pozwanego iw związku z tym:

a.  zasądza od niego na rzecz powoda kwotę 1.702,-zł z tytułu zwrotu części uiszczonej przez niego opłaty sądowej oraz kwotę 7.200,-zł z tytułu zwrotu poniesionego przez niego kosztu jego procesowego zastępstwa;

b.  kosztem procesowego zastępstwa pozwanego obciąża go we własnym zakresie;

c.  nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 5.103,35,-zł z tytułu pozostałej części opłaty sadowej.

SSO Zofia Lehmann

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu nakazowym, w którym domagał się zasądzenia od pozwanych I. S. i D. S. solidarnie kwoty 131.692,33 zł tytułem należności głównej wynikającej z umowy kredytu mieszkaniowego własny kąt hipoteczny z dnia 29 lipca 2011. łączącej strony wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od 31 grudnia 2015r. do dnia zapłaty, a także kwoty 30 zł tytułem opłat i prowizji bankowych oraz kwoty 4.348,87 zł tytułem odsetek umownych naliczonych do dnia 31 grudnia 2015r.

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 8 lutego 2016r. przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Poznaniu, stwierdzając brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W dniu 11 kwietnia 2016r. Referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Poznaniu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując pozwanym D. S. i I. S., żeby zapłacili stronie powodowej kwotę 136.107,20 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP nie wyższymi jednak od odsetek maksymalnych za opóźnienie licznymi od kwoty 131.692,33 zł od 31 grudnia 2015r. do dnia zapłaty oraz kwotę 250 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (k. 69).

Pozwany D. S. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, podnosząc, że czuje się oszukany przez powoda. Pozwany podał, że zdecydował się na zaciągnięcie kredytu wyłącznie dlatego, że jego teściowie oraz powód zapewniali go, iż po remoncie własność nieruchomości zostanie darowana jemu i jego małżonce I. S., do czego jednak nigdy nie doszło. Tym samym, w ocenie pozwanego, został on wprowadzony w błąd. Zdaniem pozwanego, umowa kredytu została zawarta z naruszeniem prawa cywilnego, prawa bankowego, a nawet prawa karnego. Jak podał dalej, pracownicy powoda G. B. i J. B. z oddziału powoda w P. i inny pracownicy powoda z O. w zmowie z żoną powoda I. S. i jej matką D. C. wprowadzili go w błąd, że teściowie przepiszą na niego własność nieruchomości w U., czego nie uczynili. Nadto przekonali go do ustanowienia zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości, będącej własnością pozwanego, położonej w O.. Pozwany wskazał, że pracownice powoda uczestniczyły w spotkaniu towarzyskim w domu teściów już po zakończonym remoncie i wyśmiewały się z niego, że na swój koszt wyremontował dom, na co kredyt był udzielony nielegalnie.

Pozwany podniósł, że w czasie podpisania umowy kredytowej budynek, który miał być przedmiotem kredytowania nie był naniesiony na mapach geodezyjnych i ujawniony w księdze wieczystej, wobec czego powód nie mógł udzielić kredytu.

W stosunku do pozwanej I. S. nakaz uprawomocnił się.

W odpowiedzi na sprzeciw powód wniósł o zasądzenie od pozwanego solidarnie z I. S. kwoty 136.107,20 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP wynoszącymi obecnie 10% rocznie licznymi od kwoty 131.692,33 zł począwszy od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz poniesionymi kosztami pozasądowego dochodzenia roszczeń w kwocie 30 zł, a także zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (k. 151)

W dalszej części procesu strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe.

Sąd ustalił, co następuje :

W dniu 29 lipca 2011r. powód zawarł z D. S. i I. S. umowę kredytu mieszkaniowego własny kąt hipoteczny nr (...), na podstawie której udzielił małżonkom kredytu w kwocie 150.000 zł na remont domu jednorodzinnego, położonego w (...). Cały proces kredytowy, jak również podpisanie umowy miało miejsce w oddziale powoda w O.. Formalnościami związanymi z kredytem pozwany i jego żona I. S. zajmowali się wspólnie.

W tym czasie nieruchomość w U. była własnością rodziców I. R. C. i D. C.. Zawierając umowę z powodem D. S. przedstawił dokument zgłoszenie zamiaru budowy z dnia 29 lipca 2011r., podpisane przez niego oraz oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością z dnia 29 lipca 2011r., także podpisane przez niego.

Jako zabezpieczenie tego kredytu została ustanowiona hipoteka na nieruchomości, będącej własnością powoda, położonej w O..

Dowód: umowa kredytu własny kąt hipoteczny nr (...) z dnia 29 lipca 2011r. – k. 35-40, zgłoszenie zamiaru budowy (wykonania robót budowlanych) z dnia 29 lipca 2011r. – k. 99, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane z dnia 19 lipca 2011r. – k. 101, zeznania pozwanego- k. 290, zeznania świadka I. C. – k. 258.

Kredyt nie był spłacany zgodnie z łączącą strony umowę, wobec czego powód pismem z dnia 17 września 2015r. wypowiedział umowę (doręczone pozwanemu dnia 6 października 2015r.), a następnie pismem z dnia 26 listopada 2015r, wezwał pozwanego i I. S. do spłaty zadłużenia w kwocie 131.692, 33 zł tytułem kapitału, 3.122,07 zł tytułem odsetek oraz 15 zł tytułem opłat i prowizji. Pozwany odebrał wezwanie do zapłaty w dniu 9 grudnia 2015r.

Dowód: wypowiedzenie umowy kredytu z dnia 17 września 2015r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 29-34, wezwanie do zapłaty z dnia 26 listopada 2015r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 23-28.

Na dzień 31 grudnia 2015r. wymagalna wierzytelność przysługująca powodowi wobec pozwanego i I. S. obejmowała: niespłacony kapitał w kwocie 131.692,33 zł, odsetki umowie za okres od 20 maja 2015r. do 31 grudnia 2015r. w kwocie 4.384,87 zł oraz koszty w kwocie 30 zł.

Dowód: wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) z dnia 31 grudnia 2015r. – k. 197.

I. S. i D. S. zawarli związek małżeński w dniu 29 grudnia 2008r. Wyrokiem z dnia 2 stycznia 2014r. Sąd Okręgowy w Poznaniu rozwiązał małżeństwo I. S. i D. S. przez rozwód.

Dowód: odpis wyroku z dnia 2 stycznia 2014r. Sądu Okręgowego w Poznaniu w sprawie XII C(...)– k. 136.

Na podstawie umowy darowizny z dnia 8 listopada 2014r. małżonkowie R. C. i D. C. przenieśli własność nieruchomości położonej w (...), stanowiącej działkę nr (...) na rzecz córki A. K.. Na mapie ewidencyjnej załączonej do umowy darowizny na działce nr (...) widnieją zabudowania w pierwszej i drugiej linii zabudowy. A. K. rozpocząć budowę domu na działce w U., jednak ostatecznie nie uzyskała decyzji o pozwoleniu na budowę.

Dowód: umowa darowizny z dnia 8 listopada 2014r. – akt notarialny Rep. A nr (...) notariusza B. W. w Kancelarii Notarialnej w O. - k. 137-143, zeznania świadka A. K. – k. 257.

I. S. i D. S. w czasie małżeństwa mieszkali wspólnie z rodzicami I. S. w domu jej rodziców R. i D. C. w U.. Kredyt zaciągnięty przez nich został przeznaczony na remont parteru w domu rodziców I. S., gdzie pozwany wraz z żoną mieli zamieszkać. W tym czasie I. S., D. i S. i R. C. z małżonką prowadzi niezobowiązujące rozmowy na temat ewentualnego darowania nieruchomości małżonkom S. po zakończonym remoncie. Teściowie nie obiecali pozwanemu, że przepiszą na niego własność nieruchomości. O zawarciu umowy kredytu R. C. dowiedział się dopiero, gdy małżonkowie S. dopełnili wszystkich formalności związanych z kredytem.

Dowód: zeznania świadka R. C. – k. 217, zeznania świadka A. K. – k. 257, zeznania świadka I. C. – k. 258.

Pozwany jest właścicielem domu w O., gdzie mieszka jego siostra z mężem i dwójką dzieci oraz babcia. Z uwagi na to, że w tym domu byłoby znacznie mniej miejsca, zdecydowali się na zamieszkanie w domu rodziców I. C. (S.) w U., gdzie mieli do dyspozycji cały parter (dwa pokoje, kuchnia, łazienka). Żona pozwanego nie chciała zgodzić się na zamieszkanie z nim w Norwegii, nowe mieszkanie, ani zamieszkanie w domu męża w O.. Pozwany był przekonany, że po zakończeniu remontu nieruchomość zostanie przepisana na niego i żonę. Pozwany mieszkał w U. do 2013r., do czasu rozstania z żoną. Teściowie pozwanego zapewniali go podczas jego wyprowadzki, że przejmą kredyt i będą go spłacać.

Dowód: zeznania świadka I. C. – k. 258, zeznania świadka T. S. – k. 258.

Remont domu w U. obejmował następujące prace: wymiana podłóg na parterze, posadzki, ściany działowe, wymiana okien na parterze i piętrze, ocieplenie całego budynku, instalacje wodne, kanalizacyjne, wymiana pieca centralnego ogrzewania, malowanie ścian. Całość inwestycji to koszt około 300.000 zł. Pozwany organizował prace remontowe, a następnie płacił za wykonane prace.

Dowód: zeznania świadka T. S. – k. 258, zeznania świadka S. A. – k. 257, zeznania świadka A. Z. – 258.

Znajome D. C., pracujące w oddziale powoda w P. zostały zaproszone do domu w U.. Były to znajome D. C.. Nie miały one nic wspólnego z zaciągniętym przez małżonków S. kredytem.

Dowód: zeznania pozwanego- k. 290.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy w postaci dokumentów prywatnych i urzędowym oraz zeznań świadków. Zgromadzone w sprawie dokumenty w większości nie był kwestionowane przez strony, ani nie wzbudziły wątpliwości Sądu. Sąd uznał zatem za wiarygodne wszystkie powołane wyżej dokumenty prywatne i urzędowe, znajdujące się w aktach sprawy. Autentyczność dokumentów prywatnych, jak również prawdziwość treści dokumentów urzędowych nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania w oparciu o treść art. 232 k.p.c. i art. 252 k.p.c. oraz art. 253 k.p.c., a i Sąd nie znalazł podstaw do tego, aby uczynić to z urzędu. Tym samym okazały się one istotne dla potrzeb rozstrzygnięcia tego sporu.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków R. C. (k. 217), teścia pozwanego, A. K. (k. 257), szwagierki pozwanego, I. C. (k. 258), byłej żony pozwanego. Zeznanie te odnosiły się do tych samych okoliczności, to jest przyczyn zaciągnięcia kredytu przez pozwanego i jego żonę, przebiegu remontu w domu teściów pozwanego, a także okoliczności darowania nieruchomości przez D. i R. C. na rzecz córki A. K.. Zeznania świadków sprawiały wrażenie szczerych, nie można odmówić ich wypowiedzi takich cech, jak jasność i zwięzłość. Ponadto część ich zeznań potwierdził także sam pozwany w swoich zeznaniach. Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować te zeznania w jakiejkolwiek części.

Przechodząc do oceny zeznań świadków S. A. (k. 257) i A. Z. (k. 258), znajomych pozwanego, Sąd uznał, iż stanowią one wiarygodny materiał dowodowy. Zeznania te odnosiły się do prac remontowych przeprowadzonych w budynku na nieruchomości w U., ich zakresu i tego, kto je zlecał i za nie płacił. Miały one jednak niewielkie znacznie dla ustalenia istotnych w sprawie okoliczności.

Zeznania świadka T. S. (k. 258), brata pozwanego, są zbieżne z zeznaniami pozostałych świadków oraz samego pozwanego, a ich treści i wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała. Także Sąd nie znalazł przyczyn, dla których miałby czynić to z urzędu.

W swoich zeznaniach pozwany D. S. (k. 290) powtórzył większość okoliczności podniesionych w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Okoliczności wskazane w jego zeznaniach w zasadzie potwierdzają złożone w toku sprawy dokumenty, jak również zeznania powołanych w sprawie świadków. Sąd uznał je zatem za przydatne i uczynił podstawą swoich ustaleń.

Sąd zważył, co następuje:

Powód wywodził swoje roszczenie wobec pozwanych z czynności bankowej - umowy kredytu zawartej dnia 29 lipca 2011r. z pozwanym D. S. oraz jego żoną I. S. (obecnie C.). Wobec niewywiązywania się przez kredytobiorców z zobowiązania i zaprzestania spłacania kredytu, powód wypowiedział umowę i wezwał ich do zapłaty całej wymagalnej wierzytelności.

Zarówno sam fakt zawarcia powyższej umowy, jak również wysokości wynikającego z niej zobowiązania pozostawał bezsporny między stronami. Pozwany nie kwestionował także okoliczności, iż nie spłacał rat kredytu, co ostatecznie doprowadziło do wypowiedzenia umowy.

W toku niniejszego procesu pozwany podnosił szereg zarzutów przeciwko roszczeniu powoda, powołując się na błąd oraz podstęp drugiej strony. Podniósł także, że kredyt został mu udzielony niezgodnie z prawem, co powoduje nieważność umowy kredytowej.

Zgodnie z art. 84 k.c. :

§ 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.

§ 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

Zgodnie z art. 86 k.c. :

§ 1. Jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej.

§ 2. Podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna.

Według powszechnie przyjętego w prawie cywilnym określenia błąd jako wada oświadczenia woli oznacza mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie spraw (o prawdziwym stanie rzeczy) lub brak takiego wyobrażenia. Kodeks cywilny nie zawiera definicji błędu, określa natomiast cechy, jakim musi on odpowiadać, aby mógł być uznany za wadę oświadczenia woli prawnie relewantną (błąd musi dotyczyć treści czynności prawnej – art. 84 § 1 k.c., musi być istotny – art. 84 § 2, jeżeli oświadczenie woli było złożone innej osobie – musi być wywołany przez tą osobę bądź osoba ta musi wiedzieć o błędzie lub mieć możność zauważenia błędu z łatwością - art. 84 § 1 k.c.). Wystąpienie błędu nie powoduje bezwzględnej nieważności czynności prawnej, pociąga natomiast za sobą tzw. nieważność względną, polegającą na tym, że unieważnienie czynności prawnej dotkniętej wadą występuje w wyniku uchylenia się od skutków oświadczenia woli, przy czym uprawnienie to w przypadku błędu wygasa z upływem roku od jego wykrycia (art. 88 § 1 i 2 k.c.).

Wymagana przez art. 86 § 2 k.c. wiedza strony czynności prawnej o podstępie osoby trzeciej, w sytuacji, gdy drugą stroną czynności prawnej jest osoba prawna, może być wyłącznie postrzegana jako wiedza organów tej osoby prawnej (w tym przypadku osób wchodzących w skład zarządu banku). Konstrukcja przyjęta przez powoda zakłada natomiast, że wiedza pracowników banku (do których powód zalicza R. M. i M. P. (1)) o podstępie J. N. (1) oznacza, że pozwany bank miał wiedzę o podstępnym działaniu J. N. (1). Jak już wyjaśniono wiedza pracowników banku (zatrudnionych w czasie składania oświadczenia woli) nie powoduje, że bank (będący osobą prawną) miał wiedzę o podstępnym działaniu osoby trzeciej. Co więcej można założyć, że gdyby zarząd banku miał wiedzę o tym zachowaniu J. N. (1), które powód uważa za podstępne wprowadzenie w błąd (a więc o tym, że J. N. (1) nie zamierza spłacać pożyczki udzielonej mu przez powoda, a w konsekwencji powód nie będzie mógł spłacić pożyczki udzielonej mu przez bank), to nie dopuściłby do zawarcia umowy pożyczki między powodem i bankiem. Zawarcie umowy w tych okolicznościach było bowiem dla banku niekorzystne – bank zawierał umowę pożyczki z osobą, która nie dawała gwarancji spłaty.

Mając na względzie powyższe rozważania przyjąć trzeba, że konstrukcja z art. 86 § 2 k.c. w ogóle nie może mieć zastosowania w niniejszej sprawie, co prowadzi do nieuwzględnienia zarzutów pozwanego sformułowanych w sprzeciwie. Niespełnienie przesłanki w postaci wiedzy strony (w tym przypadku zarządu banku) o podstępie osoby trzeciej pozbawia bowiem ofiarę podstępu możliwości uchylenia się od skutków prawnych jej oświadczenia woli na podstawie art. 86 k.c., może ona natomiast to uczynić według ogólnych zasad dotyczących błędu przy spełnieniu przesłanek wskazanych w art. 84 k.c., jednak te przesłanki – jak przyznaje sam powód – w niniejszej sprawie nie miały miejsca.

Stanowisko pozwanego opiera się na założeniu, że wywołany podstępnie błąd (a więc mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie spraw) dotyczył wyobrażenia pozwanego o zamiarach jego teściów D. i R. C. dotyczących przeniesienia na niego własności nieruchomości położonej w U., na której posadowiony jest budynek mieszkalny, którego remont został sfinansowany ze środków pochodzących z kredytu udzielonego przez powoda. Pozwany przy tym twierdził, że zdecydował się na dokonanie inwestycji na ww. nieruchomości wyłącznie dlatego, że był przekonany, iż remontowany lokal stanowić będzie wspólne miejsce zamieszkania jego i żony oraz, że własność nieruchomości zostanie przeniesiona na niego. Miał być o takim zamiarze zapewniany przez teściów. Pozwany sformułował zarzut, iż został wprowadzony w błąd przez pracowników powoda, którzy dali mu do zrozumienia, że po zakończeniu remontu dojdzie do przeniesienia własności nieruchomości.

W literaturze podkreśla się (por. Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska Komentarz do Kodeksu cywilnego), że Kodeks cywilny wskazuje wszystkie przesłanki, których wypełnienie decyduje o wystąpieniu wady oświadczenia woli w postaci podstępu. Są to : podstępne wywołanie błędu i złożenie oświadczenia woli pod jego wpływem.

Na podstęp składają się dwa elementy:

1) intencjonalny – psychiczny,

2) materialny – określone zachowanie się.

Jak wyjaśnia autorka cytowanego wyżej komentarza, podstęp charakteryzuje się określonym intencjonalnym nastawieniem osoby do niego się uciekającej. Autor podstępu musi działać celowo. Chodzi o rozmyślność ukierunkowaną na wywołanie takiego niezgodnego z prawdą obrazu rzeczywistości u innej osoby (kontrahenta), który byłby zdolny skłonić ją do dokonania określonej czynności prawnej. "Podstęp zakłada celowe, umyślne działanie sprawcy skierowane na wywołanie takiego niezgodnego z prawdą obrazu rzeczywistości u osoby, na wolę której oddziałuje, by zdolny on był do nakłonienia jej do złożenia oświadczenia woli określonej treści" (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 23 marca 2000 r., II CKN 805/98, Lex, nr 50881). Istotę podstępu stanowi bowiem nie chęć szkodzenia, lecz niedozwolone naruszenie swobody decyzji innej osoby poprzez wytworzenie lub podsunięcie jej fałszywych przesłanek rozumowania, co z kolei prowadzi albo do podjęcia przez nią decyzji opartej na tych przesłankach, albo utwierdza ją w błędzie powstałym spontanicznie.

Element materialny oznacza natomiast, że zamiar musi zostać zmaterializowany przez podjęcie określonego zachowania się. Musi wystąpić czynnik obiektywny w postaci "wywołania błędu". Z punktu widzenia obiektywnego przez podstępne wywołanie błędu należy rozumieć każde zachowanie się, które świadomie wywołuje, wzmacnia lub utwierdza błędne wyobrażenie u innej osoby. Sformułowanie art. 86 k.c. "podstępne wywołanie błędu" zakresem swoim obejmuje nie tylko działanie prowadzące do powstania błędu poprzez wywołanie fałszywego obrazu otaczającej rzeczywistości, lecz także działanie utwierdzające błąd, umacniające go np. przez dostarczenie sfałszowanych dowodów.

W orzecznictwie wskazuje się, że zachowanie podstępne polegać może na kłamliwych zapewnieniach lub niezgodnych z prawdą zaprzeczeniach (por. uzasadnienie wyroku z dnia 9 września 2004 r. , II CK 498/03, Lex, nr 137573 oraz z dnia 13 czerwca 2001 r., II CKN 507/00, OSP 2002, z. 1, poz. 3). Przyjmuje się, że jeśli ktoś świadomie zapewnia o fakcie nieprawdziwym lub zaprzecza faktowi prawdziwemu i w ten sposób wytwarza u kontrahenta błędne wyobrażenie, działa podstępnie.

W orzecznictwie i literaturze podkreśla się również, że kłamliwe zapewnienie może przyjąć postać fałszywej obietnicy, kłamliwego przyrzeczenia, co do których składający przyrzeczenia już w chwili składania wie, że nigdy nie będą one spełnione albo dlatego, że nie ma zamiaru ich spełnić, albo dlatego, że z innych przyczyn spełnione być nie mogą (por. Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska, Komentarz do Kodeksu cywilnego oraz cytowane tam orzecznictwo).

Stanowisko pozwanego zakłada, że został wprowadzony w błąd przez pracowników powoda oraz co do przyszłego rozporządzenia przez D. i R. C. prawem własności nieruchomości w U. na jego rzecz pozwanego po zakończonym przez niego remoncie budynku posadowionego na tej nieruchomości. Pozwany zaciągnął kredyt wyłącznie dlatego, że byli teściowie D. i R. C. zapewniali go, że po remoncie nieruchomość zostanie przekazana jemu.

Wreszcie wskazać trzeba, że powód nie może uchylić się od skutków oświadczenia woli złożonego bankowi pod wpływem działań pracowników powoda – uważanych przez powoda za podstępne – ponieważ powód wobec pozwanego nie może być uznawany za osobę trzecią. W literaturze zgodnie podkreśla się (por. np. Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska Komentarz do Kodeksu cywilnego, Stanisław Rudnicki Komentarz do Kodeksu cywilnego – Księga pierwsza Część ogólna), że osobą trzecią jest „osoba obca” zarówno w stosunku do osoby dokonującej czynności prawnej, jak i samej czynności w takim rozumieniu, że jest to osoba niezwiązana z żadną stroną czynności prawnej ani też w żaden sposób nie włączona w przygotowania do dokonania określonej czynności prawnej. Nie jest więc osobą trzecią przedstawiciel (w tym pełnomocnik) strony, ale także nie jest nią żadna osoba uczestnicząca w jakimkolwiek stadium zawierania umowy w jakimkolwiek charakterze. W literaturze podaje się, że nie są osobami trzecimi osoby, które uczestniczyły w rokowaniach, negocjacjach, redagowały postanowienia umowy, ani też osoby, którymi strona posłużyła się przy dokonywaniu czynności prawnej, o którą chodzi (por. np. Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska Komentarz do Kodeksu cywilnego).

Ponadto, pozwany nie wskazał, ani tym bardziej nie udowodnił, którzy pracownicy powoda zapewniali go o tym, że własność nieruchomości zostanie przeniesiona na niego i jego żonę. Zauważyć w tym miejscu ponadto należy, że nawet, jeżeli zapewnienie takie zostało złożone, to nie prowadzi to do nieważności umowy.

Nie może także uchylić się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem zapewnień teściów D. i R. C., albowiem powód w żaden sposób nie mógł posiadać wiedzy o tym, jakie były ich zamiary, ani tym bardziej czy zostaną one zrealizowane czy też nie. Podkreślić w tym miejscu należy, że w procesie przyznawania kredytu i oceny zdolności kredytowej pozwanych bez jakiegokolwiek znaczenia było, czy i kiedy zostanie na niech przeniesiona własność nieruchomości.

W realiach rozpoznawanej sprawy sam pozwany przyznał, że dokonywał formalności związanych z uzyskaniem kredytu. O tym, że pozwany zdawał sobie sprawę z celu, na jaki przeznaczone zostaną środki uzyskane z kredytu świadczy fakt, iż podpisał on dokumenty z dnia 29 lipca 2011r. – oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością oraz zgłoszenie zamiaru budowy. Także w swoich zeznaniach (k. 290) wyraźnie stwierdził on, że jego zamiarem było dokonanie inwestycji na nieruchomości teściów po to, aby zapewnić sobie i żonie mieszkanie. Pozwany wraz z żoną uczestniczył w całym procesie udzielania kredytu, o czym świadczą znajdujące się w aktach sprawy dokumenty (wnioski kredytowe, umowa cesji praw z polisy ubezpieczeniowej, polisy ubezpieczeniowe, oświadczenie o ustanowieniu hipoteki, oświadczenia o poddaniu się egzekucji, wniosek o wpis hipoteki, deklaracja (...), dwie dyspozycji wypłaty kredytu). W późniejszym czasie natomiast pozwany nie kwestionował zobowiązania, o czym świadczy dostarczenie przez niego polisę ubezpieczeniową nieruchomości w kwietniu 2014r., to jest już po orzeczeniu rozwodu pomiędzy nim i I. C..

Swój zarzut, iż kredyt w ogóle nie powinien być udzielony pozwany oparł na twierdzeniu, że budynek, którego remont był przedmiotem kredytowania nie był naniesiony na mapach geodezyjnych i ujawniony w księdze wieczystej. Nie budzi jednak wątpliwości, iż budynek będący przedmiotem kredytowania istniał w chwili zaciągnięcia kredytu, co potwierdzili wszyscy przesłuchani w sprawie świadkowie, jak również pozwany. Nieujawnienie budynku w księdze wieczystej i na mapach geodezyjnych nie wpływa na ważność umowy, a procedury powoda pozwalały na udzielenie kredytu w takich warunkach. Wobec powyższego zarzut ten uznać należało za całkowicie pozbawiony podstaw.

W tym miejscu wskazać należy, że na pozwanym kwestionującym nakaz zapłaty ciążył materialnoprawny (art. 6 k.c.) i procesowy (art. 232 k.p.c.) ciężar dowodzenia odnoszących się do nakazu zarzutów, z których wywodzili oni skutki prawne. Analiza całokształtu okoliczności sprawy wskazuje, że pozwany nie zadośćuczynił temu obowiązkowi, nie wykazując przesłanek skutecznego uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli w postaci zaciągnięcia zobowiązania kredytowego złożonego pod wpływem błędu.

Pozwany nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów na okoliczność tego, iż został wprowadzony w błąd przez pracowników powoda co do natury zobowiązania w postaci umowy kredytowej z dnia 29 lipca 2011r. Ponadto pozwany sam w swoich zeznaniach przyznał, że zdawał sobie sprawę, iż zaciąga kredyt na remont nieruchomości, która nie była jego własnością, licząc jednakże na darowiznę ze strony teściów po zakończonym remoncie. Jak już jednak wspomniano wyżej, okoliczność ta nie ma żadnego wpływu na jego zobowiązanie wobec powoda.

Mając na względzie powyższe, Sąd uznał powództwo za zasadne w całości i zasadził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 136.107,20 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 131.692,33 zł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP wynoszącej obecnie 10% rocznie, nie wyższymi jednak od odsetek maksymalnych poczynając od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz poniesionymi kosztami pozasądowego dochodzenia roszczeń w wysokości 30 zł.

Na koszty procesu w niniejszej sprawie składają się opłata sądowa od pozwu w kwocie 6.806 zł oraz koszty wynagrodzenia pełnomocników stron. Sąd rozstrzygnął o kosztach postępowania w nakazie zapłaty na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi w całości pozwanego jako przegrywającego sprawę. Sąd ustalił koszty zastępstwa procesowego stron w sprawie w oparciu o § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.poz.1800) na kwotę 7.200 zł, uwzględniając także opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Powód uiścił opłatę sądową od pozwu w kwocie 1.702 zł, wobec czego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda tę kwotę oraz kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu poniesionych przez niego kosztów zastępstwa procesowego. Natomiast kosztami zastępstwa procesowego pozwanego obciążył go we własnym zakresie, a nadto nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 5.103,35 zł tytułem pozostałej części opłaty sądowej.

SSO Zofia Lehmann

ZARZĄDZENIE

1. Odnotować w kontrolce uzasadnień,

2. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron,

3. za 2 tygodnie od doręczenia lub z apelacją.

P., dnia ………………..2017r. SSO Zofia Lehmann