Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 15 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Ewa Hoffa

Protokolant:Starszy sekretarz sądowy Krystyna Wojciechowska-Trawka

po rozpoznaniu w dniu 1 lutego 2018 r. w Poznaniu na rozprawie

sprawy z powództwa M. K. /PESEL: (...)/

przeciwko T. R. (1) /PESEL: (...)/

o ustalenie, ewentualnie o zapłatę

I.  Oddala Powództwo o ustalenie.

II.  Oddala powództwo o zapłatę.

III.  Nie obciąża powódki kosztami sądowymi, natomiast:

1/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanej zasądza od powódki na jej rzecz kwotę 5400 zł /pięć tysięcy czterysta złotych/,

2/ tytułem nie opłaconego wynagrodzenia pełnomocnika powódki z urzędu zasądza od Skarbu Państwa /Sądu Okręgowego w Poznaniu/ na rzecz radcy prawnego T. R. (2) prowadzącego Kancelarię Radcy Prawnego przy ul. (...) w P. kwotę 4428 zł /cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych/.

/-/ E. Hoffa

Sygn akt XII C 1813/09/3

UZASADNIENIE

Powódka, M. K., ostatecznie wniosła o ustalenie, że wyłącznie ona posiada udziały w majątku wspólnym jej i E. K. , bowiem majątek ten, niemal w całości, powstał pracą i staraniem powódki /k.123/, a na wypadek nie uwzględnienia tego roszczenia wniosła o rozliczenie nakładów z jej majątku odrębnego na majątek wspólny przy czym wartość przedmiotu postępowania określiła na 200.000 zł /k.10 i 11/.

Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego z opłatą skarbową /k.289/.

Pozwana, T. R. (1), wniosła o oddalenie powództwa o ustalenie, a także powództwa ewentualnego i o nieobciążanie jej kosztami postępowania, oraz o zwrot kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z uwzględnieniem płaty skarbowej /k.110, k.124 i k.289/.

Sąd Rejonowy (...) przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Poznaniu jako właściwemu miejscowo i rzeczowo /k.13- postanowienie z 25 sierpnia 2016 r./.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka i E. K. zawarli małżeństwo 7 października 1983 r. i do dnia 1 października 1998 r. obowiązywała w ich małżeństwie ustawowa wspólność majątkowa małżeńska. Wspólność ta została zniesiona na skutek pozwu powódki, a wyrok z dnia 26 lipca 1999 r. wydał Sąd Rejonowy wP. w sprawie(...) /k.3 akt ICo 158/13 Sądu Rejonowego (...) i W. w P.- kserokopia tego wyroku/.

Przed zawarciem małżeństwa powódce przysługiwało spółdzielcze- lokatorskie prawo do lokalu typu M-3 o powierzchni 35,41 m ² na Osiedlu (...) w P., a wkład mieszkaniowy wynosił, w dacie przydziału- dnia 3 maja 1972 r. 20.700 zł- k.25 i 31 akt członkowskich powódki w SM Osiedle (...)/.

Po zawarciu małżeństwa i urodzeniu dwojga dzieci powódka podjęła starania o większy lokal. Zaciągnęła 3 grudnia 1984 r. pożyczkę w kwocie 123.050 zł na uzupełnienie wkładu /k.67 akt członkowskich/, a E. K. otrzymał, bezzwrotnie, kwotę 142.892 zł /k.72- decyzja z dnia 12 grudnia 1984 r./.

Przydział lokalu (...) o powierzchni 73,6 m ^{( 2 )}na Osiedlu (...) /obecnie S. (...) nastąpił na rzecz powódki z uwzględnieniem E. K. jako męża i ujęciem dzieci w decyzji przydziałowej /k.113 akt członkowskich/. Wartość spółdzielczego prawa lokatorskiego wynosiła wówczas 484.700 zł /k.69 w/w akt/. Pożyczka zaciągnięta przez powódkę została spłacona z majątku wspólnego w skład którego wchodziły zarobki powódki /k.256- oświadczenie o dokonaniu spłaty w okresie 5 lat po zaciągnięciu pożyczki/.

W listopadzie 1989 r. powódka i E. K. dokonali przekształcenia spółdzielczego- lokatorskiego prawa do w/w lokalu na spółdzielcze- własnościowe prawo do tego lokalu. Wkład budowlany wynosił wówczas 3.154.500 zł w czym mieścił się dotychczasowy wkład mieszkaniowy po zwaloryzowaniu /311.000 zł/, zaliczka w kwocie 319.900 zł i kredyt w kwocie 1.523.600 zł z zastrzeżeniem , że w przypadku niezwłocznej zapłaty upust wyniesie 30%, a suma zaliczki i kredytu zostanie umniejszona do kwoty 946.350 zł /k.99 akt członkowskich/.

Ustawowa wspólność majątkowa małżeńska została zniesiona z dniem 1 października 1998 r., czyli 9 lat później.

Powyższe kwoty określone w tzw. starych złotych stanowią obecnie 4,6% kosztów mieszkania /k.144 akt członkowskich/.

Od około 1992 r. E. K. nie mieszkał w tym mieszkaniu, pozostawało więc ono do wyłącznej dyspozycji powódki.

Po zniesieniu ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej nie nastąpił podział majątku wspólnego. Powódka, przed złożeniem niniejszego pozwu, nie wnosiła też o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Powódka nie udowodniła, że po 1 października 1998 r. dokonała nakładów zwiększających wartość majątku wspólnego.

Założenie okien za łączną kwotę około 10.000 zł /k.122- zeznania powódki/, czy pozyskanie 2 października 1998 r. pożyczki na remont mieszkania następnie spłacanej z majątku odrębnego i prawdopodobnie wykorzystanej na remont takimi nakładami nie są /k.267- 269- kserokopia umowy pożyczki/.

Przed założeniem nowych okien mieszkanie nie było przecież pozbawione okien, a malowanie lokalu co kilka lat, ewentualnie inne konieczne prace remontowe, lub naprawcze są dokonywane, aby utrzymać mieszkanie w stanie niepogorszonym.

Zgodnie z oświadczeniem powódki złożonym dnia 17 stycznia 2017 r. w/w mieszkanie „ma bardzo zły stan techniczny, wymaga kapitalnego remontu” /k.57/, a powódka nie wynajmuje żadnego z pokoi /k.62- 63/.

Wyrokiem zaocznym z dnia 24 listopada 1998 r. Sąd Rejonowy wP.w sprawie (...) zasądził od E. K. na rzecz córki A. K., wówczas mieszkającej jeszcze z powódką, alimenty docelowej kwocie 700 zł /akta w załączeniu/.

Wyrokiem z dnia 2 października 2002 r. , w sprawie(...)zasądził od E. K. na rzecz powódki M. K. kwoty po 700 zł miesięcznie na zaspokojenie jej potrzeb /akta w załączeniu/.

E. K. wnosił o uchylenie tego obowiązku – bezskutecznie /k.177- 208- kserokopie fragmentów akt(...) Sądu Rejonowego (...)/

Od jesieni 2011 r. do Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle (...)” w P. zaczęli stopniowo zgłaszać się o informacje komornicy prowadzący postępowania egzekucyjne przeciwko E. K. na podstawie rozmaitych tytułów wykonawczych /k.118- 147 akt członkowskich/.

E. K. zmarł 5 września 2014 r., a na wniosek powódki Sąd Rejonowy(...), w sprawie (...) stwierdził, że spadek po nim nabyła w całości powódka- jego żona, z dobrodziejstwem inwentarza /akta (...) w załączeniu/.

Nie został przeprowadzony spis inwentarza.

Powódka otrzymała rentę rodzinną po zmarłym mężu i, w miejsce dotychczasowej renty w kwocie 1295 zł i alimentów od męża, pobiera kwotę 1903 zł netto /k. 26 i 27 akt(...) opisanych powyżej i k.56- 57 akt niniejszych- oświadczenia o sytuacji rodzinnej, majątku i dochodach/.

W Sądzie Rejonowym (...) toczy się, pod sygnaturą (...), postępowanie z powództwa T. R. (1) przeciwko M. K. o zapłatę równowartości długu spadkowego /k.209- 224- kserokopie fragmentów akt z tej sprawy/.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie wyżej opisanych dokumentów, których autentyczności strony nie kwestionowały mimo odmiennej interpretacji znaczenia niektórych dokumentów.

Złożona kserokopia listu E. K. z 1999 r. /k.258-260/ nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy wobec ustalenia, że strony nie przeprowadziły podziału majątku wspólnego. Kserokopie przekazów pocztowych dokonanych przez powódkę /k.260/ albo dotyczą okresu, gdy trwała ustawowa wspólność majątkowa małżeńska, albo mają nieczytelne daty, są więc bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Zeznaniom stron /k.120-123 i 242- zeznania powódki, k. 124-125 i 242- zeznania pozwanej/ sąd dał wiarę w takiej części w jakiej nie były sprzeczne ze sobą i pozostałym materiałem dowodowym przyjętym za podstawę ustaleń.

Oddalił wnioski powódki /k.128/o dowody z zeznań świadków E. R. i B. N. /k.214/, bowiem okoliczności na które świadków powołano, w szczególności zamiary nieżyjącego E. K. nie miały żadnego znaczenia dla niniejszego postępowania. Powódka cofnęła wniosek o dowód z zeznań świadka T. K. /k.125/.

Sąd zważył co następuje:

Art. 43 k.r.o jest lex specialis w stosunku do art. 189 k.p.c. i wyłącza jego stosowanie.

Wskazuje on domniemanie, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, ale z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać , aby ustalić zróżnicowane udziały z uwzględnieniem stopnia w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie stopnia przyczynienia się uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ustalenie nierównych udziałów może nastąpić w toku postępowania o podział majątku wspólnego, lub w odrębnym postępowaniu wszczętym po złożeniu pozwu przez któregoś z małżonków.

Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem, lub pozwem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, albo o rozwód, lub wystąpił o orzeczenie separacji.

Ponieważ powódka jest jedynym spadkobiercą E. K. nie może wytoczyć tego rodzaju powództwa przeciwko sobie, a inne osoby nie są biernie legitymowane.

Analiza akt członkowskich dotyczących spółdzielczego prawa do lokalu nie dałaby zresztą podstaw do ustalenia nierównych udziałów skoro, po inflacji w latach 80- tych i zmianach wartości pieniądza w kolejnych latach wartość wkładu mieszkaniowego pochodzącego z majątku odrębnego powódki jest znikoma podobnie jak wartość wkładu budowlanego w istotnej części uzupełnionego z majątku wspólnego stron. Nieznany jest też stan i wartość pozostałych składników majątku wspólnego w tym wyposażenia mieszkania, samochodu, lub innych praw majątkowych.

Logicznie rozumując należy przyjąć, że gdyby proporcje przyczynienia się powódki i jej męża do powstania majątku wspólnego były rzeczywiście różne powódka nie zwlekałaby ze złożeniem pozwu o ustalenie nierównych udziałów zwłaszcza, że inicjowała już sprawy sądowe i brała w nich aktywny udział.

Mając powyższe na względzie sąd oddalił pozew o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Ciężar dowodu poniesienia konkretnych nakładów zwiększających wartość majątku wspólnego, lub zakres jego składników obciążał powódkę /art. 6 k.c./.

Powódka nie udowodniła, ani nawet nie uprawdopodobniła, aby poniosła nakłady tego rodzaju. Wkład mieszkaniowy pochodzący z jej majątku odrębnego ma wartość znikomą – wynosi 25,92 zł /k.144 akt członkowskich/, a wydatki na wymianę okien, lub bieżące remonty nie zwiększają obecnie wartości lokalu, a w przeszłości stanowiły nakłady skutkujące zachowanie mieszkania w stanie niepogorszonym.

Powództwo ewentualne również zostało, w tym stanie rzeczy, oddalone jako pozbawione podstawy prawnej.

Postanowieniem z dnia 31 marca 2018 r. powódka została w całości zwolniona od kosztów sądowych /k.92/ , a jej sytuacja materialna nie uległa poprawie w takim stopniu, aby obciążyć ją tymi kosztami.

Sąd Rejonowy wP. ustanowił na rzecz powódki pełnomocnika z urzędu postanowieniem z dnia 11 lutego 2014 r. w sprawie(...) opisanej powyżej.

Po przekazaniu niniejszej sprawy przez Sąd Rejonowy i zmianie jej kwalifikacji pełnomocnik z urzędu działał nadal i brak było podstaw, aby nie przyznać mu wynagrodzenia po ograniczeniu i modyfikacji roszczeń powódki skoro powódka żadnej części wynagrodzenia mu nie wypłaciła.

Wynagrodzenie przyznane pełnomocnikowi powódki zgodnie z §6 pkt.6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.08.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 490/ zawiera też 23% VAT.

Ponieważ zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia powódki od zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanej, która wygrała sprawę w punkcie IV wyroku zasądzono od powódki na rzecz pozwanej kwotę 5400 zł na podstawie § 2 ust.6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r. /Dz. U. z 2016 r. poz. 1667/.

/-/ E. Hoffa