Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

P., dnia 23 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Ewa Hoffa

Protokolant:starszy sekretarz sądowy Krystyna Wojciechowska-Trawka

po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2017 r. w Poznaniu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. /KRS: (...)

przeciwko 1/ M. M. /PESEL: (...)/, 2/ J. M. /PESEL: (...)/

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 989.017,96 zł /dziewięćset osiemdziesiąt dziewięć tysięcy siedemnaście złotych i dziewięćdziesiąt osiem groszy z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 271.678,98 zł określanymi według stopy procentowej stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP, jednak nie więcej niż ustawowe odsetki maksymalne za opóźnienie i to od dnia 28 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty.

II.  Kosztami postępowania obciąża w całości pozwanych i z tego tytułu zasądza od nich solidarnie na rzecz powoda kwotę 13.602 zł /trzynaście tysięcy dwa złote.

/-/ E. Hoffa

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 czerwca 2016 r. powód (...) Bank (...) S.A. w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, że pozwani M. M. i J. M. odpowiadający solidarnie mają zapłacić na rzecz powoda należność główną w wysokości 271.678,98 zł i odsetki umowne wyliczone na dzień wniesienia pozwu i które nie zostały skapitalizowane, na które składają się: odsetki wymagalne za okres od 21 stycznia 2003 r. do 4 grudnia 2013 r. w kwocie 709.542,03 zł, odsetki od zadłużenia przeterminowanego (karne) naliczone w ratach za okres od 25 sierpnia 2015 r. do 27 czerwca 2016 r. w kwocie 412,44 zł, odsetki od zadłużenia przeterminowanego (karne) na liczone poza ratami za okres od 17 marca 2016 r. do 27 czerwca 2016 r. w kwocie 7.384,51 zł oraz dalsze odsetki umowne, których wysokość będzie wyliczona od należności głównej (kapitału) od dnia 28 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 28 sierpnia 2001 r. udzielił pozwanemu J. M. kredytu mieszkaniowego nr 203- (...) (dalej jako (...)). W dniu 31 grudnia 2010 r. do umowy przystąpił pozwany M. M. w celu zabezpieczenia spłaty wymagalnej wierzytelności powoda wynikającej z Umowy. W dniu 4 grudnia 2013 r. pozwani zawarli z powodem umowę ugody określającą nowe warunki spłaty zadłużenia z tytułu Umowy. W związku z niewywiązywaniem się przez pozwanych z zawartych umów, powód pismami z dnia 28 grudnia 2015 r. wypowiedział Umowę i skierował do pozwanych wezwania do zapłaty. Pozwani nie spłacili zobowiązań wynikających z Umowy. Zadłużenie zostało stwierdzone wyciągiem z ksiąg bankowych.

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwani podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem, niewykazania przez powoda zawarcia umów przystąpienia do długu ani ugody – ze względu na brak prawidłowej reprezentacji powoda oraz brak pełnomocnictw dla osób podpisujących umowy w imieniu powoda oraz wskazali, że nie wiedzieli, że umowa o przystąpienie do umowy oraz ugoda dotyczą innej umowy niż ta będąca podstawą roszczeń dochodzonych w pozwie, który to błąd został wywołany przez powoda podstępnie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 28 sierpnia 2001 r. pozwany J. M. zawarł z powodem umowę kredytu długoterminowego nr (...) (...) na mocy której Bank postawił do dyspozycji kredytobiorcy kwotę 70.800,00 euro na sfinansowanie zakupu nieruchomości położonej w W..

Bezsporne, dowód: umowa kredytu mieszkaniowego (...) nr (...) (...) (k.14-21)

Na mocy umowy z dnia 31 grudnia 2010 r. pozwany M. M. przystąpił do długu w celu zabezpieczenia spłaty wymagalnej wierzytelności przysługującej powodowi względem pozwanego J. M. z tytułu Umowy. Obaj pozwani jednocześnie potwierdzili istnienie swojego zobowiązania wynikającego z Umowy.

Dowód: umowa przystąpienia do długu z dnia 31.12.2010 r. (k. 26-27)

W dniu 4 grudnia 2013 r. pozwani zawarli z powodem ugodę określającą nowe warunki spłaty zadłużenia wynikającego z Umowy. Zgodnie z § 2 ust. 1 ugody spłata zadłużenia miała następować zgodnie z harmonogramem stanowiącym integralną część ugody.

Dowód: umowa ugody z dnia 4.12.2013 r. (k.22-25)

W związku z niewywiązywaniem się z warunków Umowy i zawartych ugód powód, pismami z dnia 28 grudnia 2015 r. doręczonymi każdemu z pozwanych dnia 15 stycznia 2017 r. dokonał wypowiedzenia Umowy i pismami z dnia 29 marca 2016 r., które zostały doręczone w dniu 12 kwietnia 2016 r. wezwał pozwanych do zapłaty długu.

Dowód: wypowiedzenia wraz z potwierdzeniami doręczenia (k.10-13), wezwania do zapłaty (k. 6-9)

W dniu 27 czerwca 2016 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych w którym widnieje wymagalne zadłużenie przeciwko pozwanym w kwocie 989.017,96 zł na które składają się kwoty: 271.678,98 zł tytułem należności głównej z Umowy, 709.542,03 zł tytułem wymagalnych odsetek za okres 21 stycznia 2003 r. – 4 grudnia 2013 r., 412,44 zł tytułem odsetek od zadłużenia przeterminowanego (karnych) naliczonych w ratach za okres 25 sierpnia 2005 r. – 27 czerwca 2016 r. oraz 7.384,51 zł tytułem odsetek od zadłużenia przeterminowanego (karnych) naliczonych poza ratami za okres 17 marca 2016 r. – 27 czerwca 2016 r.

Dowód: wyciąg z ksiąg bankowych z dnia 27.06.2016 r. (k.4-5)

Pozwani zaprzestali spłacania rat kredytu w 2014 -2015 r.

Dowód: zeznania pozwanego J. M. (k. 92-94)

Nakaz zapłaty z dnia 12 sierpnia 2016 r. wydany w sprawie (...) dotyczy roszczenia powoda z innej umowy kredytowej oznaczonej numerem(...) (...) dotyczącej kredytu w kwocie 250.000 zł do którego to długu pozwany M. M. również przystąpił /k.12- 24 i k. 43 akt (...) Sądu Okręgowego w Poznaniu- odpisy umów i nakaz zapłaty/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej wskazane dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz na podstawie zeznań stron, z ograniczeniem do strony pozwanej. Dokumenty urzędowe zgromadzone w aktach niniejszego postępowania uznano za wiarygodne w całości. Zostały sporządzone w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji (zgodnie z treścią art. 244 § 1 k.p.c., dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone). Dokumenty prywatne (zgodnie z treścią art. 245 k.p.c., dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie) zostały uznane również jako wiarygodne. Strony nie kwestionowały ich treści i autentyczności oraz nie znaleziono podstaw, aby podważać ich moc dowodową i wiarygodność z urzędu. Stąd stały się one podstawą powyższych ustaleń.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania pozwanych wyłącznie w zakresie w jakim pokrywały się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Podstawę zobowiązania pozwanych stanowiła umowa kredytu mieszkaniowego „(...)” zawarta przez strony w dniu 28 sierpnia 2001 r. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1988 ze zm. cyt. dalej jako Prawo bankowe) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zdaniem Sądu przedstawiony przez powoda materiał dowodowy był wystarczający, aby ustalić odpowiedzialność pozwanych w zakresie wierzytelności wskazanej w pozwie. Do akt sprawy złożono Umowę opatrzoną podpisem pozwanego J. M. i podpisami reprezentantów powoda wraz z pieczęcią bankową, której treść potwierdzała zaciągnięcie zobowiązania z tytułu kredytu. W odniesieniu do pozwanego M. M., przedstawiono umowę z dnia 31 grudnia 2010 r. podpisaną przez niego, stanowiącą dowód jego przystąpienia do długu i jednocześnie uznanie długu przez obu pozwanych. Skutkiem przystąpienia do długu jest pojawienie się dodatkowego dłużnika ponoszącego solidarną odpowiedzialność wraz z dłużnikiem głównym wobec wierzyciela (wyrok SN z dnia 26.06.1998 r., sygn. akt II CKN 825/97). Konstrukcja przystąpienia do długu ze swej istoty polega na tym, że wierzyciel zyskuje kolejnego dłużnika solidarnego, od którego może – stosownie według własnego wyboru – żądać spełnienia całości lub części świadczenia, jak również może żądać spełnienia świadczenia od dłużnika pierwotnego. Jest to tzw. umowa nienazwana, ale dopuszczalna w ramach zasady swobody umów.

Zgodnie z zawartą przez strony postępowania ugodą z dnia 4 grudnia 2013 r. pozwani zobowiązali się do przestrzegania nowych warunków spłaty zadłużenia wynikającego z Umowy. Przedłożonym w sprawie dokumentem wypowiedzenia powód wykazał natomiast, że postawił należność wobec pozwanych w stan wymagalności.

Pozwani nie zakwestionowali skutecznie roszczenia co do zasady ani co do wysokości. Wprawdzie pozwany J. M. podniósł na rozprawie dnia 9 marca 2017 r. iż nie zgadza się z wysokością roszczenia jednak zarzut ten należało uznać po pierwsze, za spóźniony, bowiem zgłoszony dopiero na końcu postępowania zamiast w odpowiedzi na pozew (art. 217 § 2 k.p.c.), a ponadto za nieuzasadniony w sposób wystarczający. Samo natomiast jego zgłoszenie bez jakiegokolwiek szerszego umotywowania nie może zostać uznane za skuteczne, stąd został on pominięty przez Sąd.

Pozwani w toku procesu podnieśli natomiast zarzut przedawnienia roszczenia. Zarzut ten jednocześnie związany był z zarzutem braku wykazania w ocenie pozwanych skuteczności zawarcia ugody z dnia 4 grudnia 2013 r. (w wyniku niewykazania przez powoda, że podpisy pod ugodą zostały złożone przez osoby posiadające odpowiednią legitymację do tego w imieniu Banku) i w związku z tym braku wystąpienia przerwy w biegu terminu przedawnienia roszczenia. Ponadto, pozwani zakwestionowali tą ugodę wskazując, że oświadczenie złożone przez nich w ramach jej zawarcia było obarczone błędem wywołanym podstępnie przez pozwanego.

Odnosząc się do tych zarzutów wskazać należy po pierwsze, że zgodnie z treścią przepisu art. 117 § 2 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia. Z kolei art. 118 k.c. stanowi, że termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Zgodnie z utrwalonym poglądem w orzecznictwie, termin przedawnienia roszczenia banku z tytułu czynności bankowej wynosi trzy lata. Do zastosowania takiego terminu przedawnienia nie jest bowiem wymagane, aby obie strony stosunku prawnego, z którego wywodzi się roszczenie majątkowe, prowadziły działalność gospodarczą. Wystarczy, że działalność gospodarczą prowadzi tylko strona dochodząca roszczenia, które wiąże się z tą działalnością (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2008 roku, III CSK 302/07).

Zgodnie z art. 120 § 1 zdanie pierwsze k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Zgodnie z powyższym za wymagalność należy uznać stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Jest to stan potencjalny, o charakterze obiektywnym, którego początek zbiega się z chwilą uaktywnienia się wierzytelności.

Zgodnie z § 5 ust. 6 ugody z dnia 4 grudnia 2013 r. strony ustaliły moment wymagalności roszczenia na datę upływu okresu wypowiedzenia, zastępując tym samym postanowienia Umowy w tej kwestii. Z kolei z § 5 ust. 1 ugody wynika, że wypowiedzenie ugody przez powoda mogło nastąpić w przypadku niedotrzymania przez klienta zobowiązań w niej określonych, w szczególności braku spłaty zadłużenia zgodnie z harmonogramem.

Pismami z dnia 28 grudnia 2015 r. powód wypowiedział Umowę z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia z powodu braku spłaty wymaganych rat udzielonego kredytu. Wypowiedzenie należy uznać za uprawnione, bowiem pozwani sami wskazali, że zaprzestali spłacania rat najpóźniej w 2015 r. (k. 93), a tym samym realizacji ugody. Pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu zostało doręczone pozwanym dnia 15 stycznia 2016 r., co bezsprzecznie wynika ze zwrotnych potwierdzeń odbioru (k. 11 i 13) i zostało także potwierdzone zeznaniami samych pozwanych. W tych warunkach wszelkie wymagania przewidziane w ugodzie co do wypowiedzenia Umowy zostały spełnione. Tym samym po upływie ustalonego okresu wypowiedzenia, tj. z dniem 15 lutego 2016 r. doszło do rozwiązania umowy kredytu. Data ta stanowi zatem początek biegu terminu wymagalności roszczenia, a więc zgodnie z art. 120 § 1 k.c. stanowi również początek biegu terminu jego przedawnienia.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe, roszczenie powoda mogło by ulec przedawnieniu najwcześniej z upływem dnia 15 lutego 2019 r., oznacza to zatem, że w dacie wniesienia niniejszego pozwu nie było ono jeszcze przedawnione i do dnia wyrokowania nie mogło ulec przedawnieniu, zgodnie bowiem z art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c., wniesienie pozwu przerywa bieg terminu przedawnienia. Przerwa trwa do czasu prawomocnego zakończenia sprawy (art. 124 § 2 k.c.).

Za pozbawione znaczenia należy uznać zarzuty pozwanych co do podnoszonej, ewentualnej wadliwości oświadczeń osób reprezentujących Bank przy zawieraniu wymienionych ugód, jak również kwestię rzekomego obarczenia złożonych w ramach tych ugód oświadczeń woli pozwanych jakąkolwiek wadą w postaci błędu lub podstępu. Kwestia skuteczności ugody nie ma bowiem, wobec pozostałych stwierdzonych okoliczności faktycznych, znaczenia dla biegu terminu przedawnienia, w tym w szczególności wpływu na jego przerwanie. Pozwani jak sami przyznali, spłacali raty kredytu do 2014 lub 2015 r. (k.93). Za utrwalony w doktrynie i orzecznictwie należy uznać pogląd, że spłata częściowa zobowiązania tj. na przykład rat kredytu stanowi uznanie niewłaściwe długu, które to z kolei uznanie powoduje przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 § 2 k.p.c.). Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (art. 124 § 1 k.c.). Nie ulega natomiast wątpliwości, że pomiędzy datą ostatniej zadeklarowanej spłaty raty kredytu, a datą skutku wypowiedzenia Umowy tj. 15 lutego 2016 r. nie wystąpił 3 – letni okres uprawniający do uznania roszczenia za przedawnione.

Mając na uwadze powyższe uznając roszczenie za niekwestionowane zarówno co do zasady jak i co do wysokości orzeczono jak w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 720§1 k.c. w związku z art. 917 k.c. i art. 369 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., stosownie do wyniku sprawy. Pozwani jako przegrywająca sprawę w całości jest obowiązana do zwrotu stronie powodowej kosztów procesu na które złożyła się opłata sądowa od pozwu w wysokości 13.584 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Z tego względu orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.

/-/ E. Hoffa