Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2024r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XV Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Joanna Andrzejak-Kruk

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2024r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. K.

przeciwko (...) SA z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu

z dnia 8 stycznia 2024r.,

sygn. akt I.C.1618/21

1)  oddala apelację,

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 900,-zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego koszty do dnia zapłaty.

/-/ Joanna Andrzejak-Kruk

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego z dnia 5 listopada 2024r.

Pozwem złożonym 12.03.2020r. powódka R. K. wystąpiła o zasądzenie od pozwanego (...) SA w S. kwoty 12.149,40zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 24.08.2019r. do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka podniosła, że na mocy umowy cesji nabyła od M. D. przysługującą mu wierzytelność przeciwko pozwanemu – jako ubezpieczycielowi w zakresie OC – o zapłatę odszkodowania w związku ze szkodą związaną z kolizją drogową, do której doszło 20.07.2019r. i w czasie której uszkodzony został stanowiący jego własność samochód osobowy marki F.. Samochód poszkodowanego został odholowany do warsztatu naprawczego powódki, której poszkodowany udzielił pełnomocnictwa do załatwiania formalności w postępowaniu likwidacyjnym i odbioru odszkodowania. Pojazd uległ szkodzie całkowitej i był przechowywany na parkingu powódki, a poszkodowany wynajął od powódki pojazd zastępczy. Powódka 8.10.2019r. wystawiła poszkodowanemu fakturę VAT za wykonane przez nią usługi, w tym m.in.: najem pojazdu zastępczego 12.152,40zł, parkowanie uszkodzonego pojazdu 1.980,30zł i obsługa poza godzinami pracy biura 61,50zł, z tym że pozwany nie przyznał odszkodowania z tytułu obsługi poza godzinami pracy biura, natomiast wysokość odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego i z tytułu przechowania wypłacił w niższych wysokościach niż wynikające z faktury ( brakująca część wynosiła – odpowiednio – 10.776,40zł i 1.311,50zł ). Zdaniem powódki odszkodowanie zostało niezasadnie zaniżone i powódka domagał się w związku z tym zasądzenia od pozwanego pozostałej jego części.

Pozwany w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

Pismem z 30.03.2021r. powódka cofnęła pozew w części dotyczącej kwoty 20,-zł z odsetkami za opóźnienie.

Wyrokiem z dnia 8.01.2024r., sygn. akt I.C.1618/21 Sąd Rejonowy Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu: 1) umorzył postępowanie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 20,-zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie; 2) zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 885,70zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8.11.2019r. do dnia zapłaty: 3) oddalił powództwo w pozostałym zakresie: 4) zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 3.042,31zł z tytułu zwrotu kosztów procesu z odsetkami za opóźnienie; 5) zwrócił powódce kwotę 900,-zł z tytułu niewykorzystanej zaliczki.

Apelację od wyroku złożyła powódka, zaskarżając go w pkt 3. w części oddalającej powództwo o zapłatę kwoty 5.935,30zł z odsetkami za opóźnienie i w pkt 4.

Powódka zarzuciła naruszenie:

I. przepisów postępowania, tj.:

1)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. polegające na dowolnej i wybiórczej a nie wszechstronnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, co doprowadziło do niewzięcia pod rozwagę całego materiału dowodowego zgromadzonego w aktach szkody na płycie CD, a dokładniej korespondencji mailowej od 21.08.2019r. do 26.09.2019r., w skutek czego Sąd I Instancji ustalił nieprawidłowo stan faktyczny (powódka w tym zakresie wnosiła o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia akt szkody o nr (...) i przeprowadzenie z nich dowodu na okoliczności wskazane w pkt 1 petitum pozwu, w konsekwencji akta szkodowe złożone zostały przez pozwanego do akt sprawy);

2)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez dowolną i wybiórczą a nie swobodną i wszechstronną ocenę materiału dowodowego polegającą na błędnym przyjęciu, iż termin na podjęcie działań zmierzających do zbycia wraku i zakupu nowego pojazdu powinien być liczony od dnia powiadomienia o zakwalifikowaniu szkody jako szkody całkowitej, podczas gdy powszechnie w judykaturze przyjmuje się, iż termin ten powinien być liczony od dnia wypłaty odszkodowania;

3)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. polegające na dowolnej i wybiórczej a nie swobodnej i wszechstronnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, co doprowadziło do błędnego przyjęcia, iż uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego wynosi 20 dni, podczas gdy powinien wynosić 76 dni, co potwierdza materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania, albowiem pozwany decyzję o szkodzie całkowitej wydał dopiero 26.09.2019r.;

4)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. polegające na dowolnej i wybiórczej a nie swobodnej i wszechstronnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, co doprowadziło do błędnego przyjęcia, iż uzasadniony czas parkowania uszkodzonego pojazdu wynosi 20 dni, podczas gdy powinien wynosić 46 dni, co potwierdza materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania;

5)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) poprzez dowolną i wybiórczą a nie wszechstronną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie polegającą na pominięciu okoliczności wynikających z dokumentów zgromadzonych w aktach szkody na płycie CD - korespondencji mailowej od 21.08.2019r. do 26.09.2019r., tj. okoliczności, iż do 26.09.2019r. pozwany nie przyjął odpowiedzialności za szkodę, nie dochował należytej staranności w ustaleniu wszystkich okoliczności sprawy, w konsekwencji nie wypłacił poszkodowanemu należnego odszkodowania, gdyż w tym okresie pozwany pozyskiwał notatkę policyjną, co doprowadziło do wydłużenia postępowania likwidacyjnego, a w tym czasu najmu pojazdu zastępczego i parkowania uszkodzonego pojazdu,

6)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 14 ust. 2 u.u.o. poprzez dowolną i wybiórczą a nie wszechstronną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie polegającą na pominięciu okoliczności wynikających z dokumentów zgromadzonych w aktach szkody na płycie CD - korespondencji mailowej od 21.08.2019r. do 26.09.2019r., tj. okoliczności, iż powódka aktywnie uczestniczyła w postępowaniu likwidacyjnym i monitowała pozwanego w przedmiocie wydania decyzji o szkodzie całkowitej, pomimo iż to pozwany zobowiązany jest do samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy;

7)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 14 ust. 2 u.u.o. poprzez dowolną i wybiórczą a nie wszechstronną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie polegającą na nieuwzględnieniu okoliczności, iż to opieszałość w działaniach pozwanego (wynikająca z wyjaśniania wszystkich okoliczności sprawy - uzyskanie notatki policyjnej) doprowadziła do zwłoki w wydaniu decyzji o szkodzie całkowitej, co w konsekwencji doprowadziło Sąd do błędnego ustalenia, iż najem pojazdu zastępczego i parkowanie uszkodzonego pojazdu w okresie przekraczającym 20 dni (20.07.2019 - 8.08.2019) były nieuzasadnione;

8)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 162 k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny techniki samochodowej na okoliczności wskazane w pkt 3 ppkt 1 pozwu, w sytuacji gdy sporny pomiędzy stronami pozostawał zasadny czas likwidacji szkody, w tym zasadny okres najmu pojazdu zastępczego oraz parkowania uszkodzonego pojazdu, w przypadku gdy ustalenie powyższego wymagało dostarczenia wiadomości specjalnych;

II. przepisów prawa materialnego, tj.:

1)  art. 361 § 1 i 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i w związku z tym odmowę zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki należnego odszkodowania w pełnej wysokości, w sytuacji gdy pozwany decyzję o szkodzie całkowitej wydał dopiero 26.09.2019r.;

2)  art. 363 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że kwota 885,70zł zasądzona wyrokiem z tytułu odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego i parkowania jest kwotą odpowiednią do naprawienia szkody, jakiej doznał poszkodowany;

3)  art. 361 § 2 k.c. poprzez brak zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz kosztów parkowania uszkodzonego pojazdu w kwocie odpowiadającej normalnym następstwom szkody powstałej 20.07.2019r., tj. uznanie za zasadny okres 20 dni najmu pojazdu zastępczego zamiast 76 dni oraz uznanie za zasadny okres 20 dni parkowania uszkodzonego pojazdu zamiast 46 dni;

4)  art. 354 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 16 i 17 u.u.o. poprzez ich błędne zastosowanie polegającej na przyjęciu, że poszkodowany i powódka nie dochowali obowiązku minimalizacji szkody. 

W oparciu o te zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego dodatkowo kwoty 5.935,30zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8.11.2019r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu za I instancję według norm przepisanych, a nadto o zasądzenie od pozwanego na kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych. Ewentualnie powódka wniosła o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pozwany domagał się jej oddalenia oraz zasądzenia od powódki kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy nie przeprowadzał postępowania dowodowego, a zatem niniejsze uzasadnienie zawiera jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa ( art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. ).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie była zasadna.

Zawierała ona wiele powtarzających się zarzutów, które sprowadzały się do trzech w istocie kwestii: po pierwsze, powódka w trybie art. 380 k.p.c. podważała postanowienie z 27.11.2023r., w którym Sąd Rejonowy pominął zgłoszony przez nią w pozwie dowód z opinii biegłego; po drugie, według powódki Sąd Rejonowy naruszył art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewzięcie pod uwagę części materiału dowodowego w postaci dokumentów w aktach szkody, tj. prowadzonej przez strony od 21.08.2019r. do 26.09.2019r. korespondencji mailowej i nie objął tego swoimi ustaleniami faktycznymi; po trzecie, rezultatem powyższych uchybień było naruszenie prawa materialnego polegające ustaleniu wysokości odszkodowania z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego i kosztów przechowania uszkodzonego pojazdu na zniżonym poziomie.

Ad. 1) Sąd Rejonowy nie dopuścił się zarzucanego w apelacji naruszenia przepisów postępowania pomijając dowód z opinii biegłego z dziedziny techniki samochodowej na okoliczność „koniecznego i niezbędnego czasu likwidacji szkody w przedmiotowym pojeździe” ( pkt 3 tiret 1 wniosków dowodowych z pozwu ). Wprawdzie Sąd Rejonowy jako podstawę swej decyzji wskazał art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., ale w swej argumentacji odnoszącej się akurat do tej okoliczności nawiązał raczej do art. 235 ² § 1 pkt 3 k.p.c., w którym mowa jest o dowodzie nieprzydatnym dla wykazania danego faktu. Stanowisko to Sąd Okręgowy uznaje za słuszne. Między stronami nie było sporu co do tego, że szkoda w pojeździe miała charakter tzw. szkody całkowitej ( art. 363 § 1 k.c. – naprawa pojazdu była ekonomicznie nieopłacalna, gdyż jej koszt przewyższał wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym ). W tej sytuacji biegły z dziedziny techniki samochodowej nie mógł dostarczyć sądowi żadnych wiadomości z zakresu swojej specjalizacji ( art. 278 § 1 k.p.c. ) pomocnych w ustaleniu faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 227 k.p.c. ). Biegły z tej dziedziny może określić np. jaki jest niezbędny czas na przeprowadzenie naprawy powypadkowej danego pojazdu, nie jest natomiast jego rzeczą ustalenie, czy zakład ubezpieczeń sprawnie i w należyty sposób prowadził postępowanie likwidacyjne, do czego obszernie nawiązywano w apelacji. Jest to zagadnienie z zakresu stosowania prawa materialnego, które należy do sądu.

Ad. 2) Z niekwestionowanych w postępowania apelacyjnym ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że do kolizji drogowej, w trakcie której uszkodzeniu uległ samochód F. (...) należący do M. D. doszło 20.07.2019r., pojazd ten w wyniku uszkodzeń nie nadawał się do jazdy i został odholowany do warsztatu powódki, której poszkodowany zlecił jego przechowanie na parkingu ( trwało ono do 4.09.2019r. czyli przez 46 dni ) i od której wynajął samochód zastępczy ( na czas do 4.10.2019r. czyli przez 76 dni ). Poszkodowany 23.07.2019r. udzielił przedstawicielom warsztatu powódki pełnomocnictwa do załatwiania formalności dotyczących szkody, szkoda została zgłoszona pozwanemu 24.07.2019r., oględziny odbyły się 26.07.2019r. i w tej samej dacie pozwany sporządził kosztorys ( wysokość kosztów naprawy ustalił na 4.748,21zł brutto, wartość rynkową pojazdu nieuszkodzonego na 4.060,-zł brutto, a pozostałości na 1.030,-zł brutto ) i przesłał go powódce wraz z protokołem szkody, w którym wskazał, że naprawa pojazdu może być ekonomicznie nieuzasadniona. W dniu 1.08.2019r. pozwany poinformował natomiast mailowo powódkę, że zakwalifikował szkodę jako całkowitą, a wstępną wysokość odszkodowania ustalił na 3.400,-zł. W dniu 26.09.2019r. pozwany wydał decyzję o przyznaniu odszkodowania w kwocie 3.400,-zł z tytułu szkody całkowitej w pojeździe.

W oparciu o akta szkody dostarczone przez pozwanego, z których wydruki dołączono także do apelacji, Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił natomiast ( art. 382 k.p.c. ), że w okresie od 21.08.2019r. strony prowadziły korespondencję mailową w sprawie wydania przez pozwanego decyzji o przyznaniu odszkodowania; pismem z 21.08.2019r. powódka zwróciła się do pozwanego o podanie, czy decyzja taka została wydana i w wyniku wymiany maili otrzymała informację, że w aktach szkody brakuje notatki Policji z miejsca zdarzenia ( o którą pozwany wystąpił 1.08.2019r. ) lub oświadczenia sprawcy kolizji; następnie pismem z 27.08.2019r. powódka ponownie wystąpiła o przesłanie jej decyzji ws. wypłaty odszkodowania i decyzję tę otrzymała 26.09.2019r., gdyż pozwany podejmował działania mające na celu otrzymanie notatki Policji z miejsca zdarzenia.

Ad. 3). Nie można uznać, aby Sąd Rejonowy dopuścił się zarzucanego w apelacji naruszenia prawa materialnego przez jego błędną wykładnię. Sąd Rejonowy przyjął przecież, że w razie uszkodzenia pojazdu w kolizji drogowej szkodą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. jest nie tylko szkoda w samym pojeździe, ale także inne wydatki, których poszkodowany nie musiałby ponieść, gdyby zdarzenie nie wystąpiło, a które służą ograniczeniu ( wyłączeniu ) negatywnych następstw doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia pojazdu ( por. np. uwagi na tle kosztów najmu pojazdu zastępczego zawarte w uchwale (7) SN z 17.11.2011r., III CZP 5/11, publ. OSNC 2012/3/28 ). Takim negatywnym następstwem jest konieczność przechowania uszkodzonego pojazdu oraz brak możliwości korzystania z niego. Koszty wynajmu pojazdu zastępczego oraz koszty przechowania uszkodzonego pojazdu mogą więc zostać uznane za szkodę w postaci straty, jeżeli poszkodowany faktycznie je poniósł – w tym wypadku bowiem następuje zmniejszenie jego aktywów, albo gdy spoczywa na nim zobowiązanie do ich pokrycia – w tym wypadku dochodzi bowiem do zwiększenia jego pasywów. W adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem ( art. 361 § 1 k.c. ) pozostają zaś koszty celowe i ekonomicznie uzasadnione. W odniesieniu do najmu pojazdu zastępczego za wydatek celowy uznaje się wydatek poniesiony za korzystanie z innego pojazdu w takim zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swojego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Z kolei wydatki ekonomicznie uzasadnione to wydatki za wynajem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym ( ceny rynkowe za tego typu usługi ) i w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu.

Takimi założeniami kierował się Sąd Rejonowy i nic innego nie podnosiła w istocie powódka, gdyż przytoczone przez nią orzeczenia wydane w analogicznych sprawach stanowią wyraz stosowania prawa materialnego na tle konkretnych stanów faktycznych. Przepisy regulujące obowiązek odszkodowawczy zawarte w kodeksie cywilnym oraz przepisy ustawy z dnia 22.05.2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( t.j. Dz.U. 2023/2500 ) nie przewidują bowiem, że ubezpieczyciel powinien zrefundować koszty najmu pojazdu zastępczego czy koszty przechowania uszkodzonego pojazdu przez ściśle określony czas, pozostawiając ustalenie wysokości należnego z tego tytułu odszkodowania najpierw ubezpieczycielowi w postępowaniu likwidacyjnym i następnie, w razie sporu, sądowi. Wymogiem ustawowym, który wynika z art. 354 § 2 k.c., art. 362k.c. i art. 826 § 1 k.c. oraz z art. 16 ust. 1 pkt 1 i 2 u.u.o. jest natomiast, aby wierzyciel, w tym wypadku poszkodowany, współpracował z dłużnikiem przy wykonywaniu jego zobowiązania oraz podejmował działania zmierzające do zapobiegania szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów.

Na obecnym etapie rozpoznania niniejszej sprawy rozbieżność stanowisk stron dotyczyła jedynie czasu trwania przechowania uszkodzonego pojazdu i najmu pojazdu zastępczego, który można uznać za uzasadniony. Wyliczenia przedstawione w apelacji wskazują bowiem, że powódka formułując wniosek o zasądzenie dodatkowego odszkodowania posłużyła się stawką czynszu najmu stosowaną przez podmioty współpracujące z pozwanym ubezpieczycielem ( 86,-zł brutto za dobę dla pojazdu segmentu „B” ), nie zaś stawką wynikającą z umowy najmu, którą zawarła z poszkodowanym ( 159,90zł brutto ). Sąd Rejonowy powołał się natomiast na zwiększenie rozmiaru szkody przez poszkodowanego jedynie w kontekście nieskorzystania przez niego ze złożonej mu w chwili zgłoszenia szkody propozycji zorganizowania najmu pojazdu zastępczego od podmiotu współpracującego z pozwanym. 

Sąd Rejonowy uznał, że pojazd zastępczy nie powinien być wynajmowany przez poszkodowanego dłużej niż do 8.08.2019r., a więc przez 20 dni licząc od 20.07.2019r. Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że pozwany już w protokole szkody sporządzonym 26.07.2019r. wskazał, że naprawa może być ekonomicznie nieuzasadniona i taką informację wraz z przewidywaną wysokością odszkodowania przekazał też powódce działającej w imieniu poszkodowanego mailem z 1.08.2019r. Nie było podważane w apelacji stanowisko Sądu Rejonowego, który przyjął, że czynności mające na celu zagospodarowanie pozostałości (wraku) i zakup nowego pojazdu poszkodowany powinien podjąć w ciągu 7 dni licząc od dnia powiadomienia o zakwalifikowaniu szkody jako całkowitej. Termin ten Sąd Rejonowy liczył od 1.08.2019r., gdyż powódka jako osoba profesjonalnie zajmująca się likwidacją szkód komunikacyjnych, w tym naprawą pojazdów, po uwzględnieniu zakresu uszkodzeń pojazdu i jego wieku, miała już wówczas świadomość, że szkoda ma charakter szkody całkowitej. Powódka nie przedstawiła w apelacji argumentów przekonujących o tym, że podany termin należało liczyć dopiero od wydania decyzji z 26.09.2019r.

Powódka wskazała, że pismo pozwanego z 1.08.2019r. nie kończyło postępowania likwidacyjnego i zawierało jedynie wstępną prognozę możliwości wystąpienia szkody całkowitej oraz orientacyjny szacunek wysokości należnego odszkodowania, a odpowiedzialność za szkodę pozwany przyjął dopiero w decyzji. Ani z treści obowiązujących przepisów, ani z ich wykładni nie wynika jednak, że w każdym przypadku poszkodowany może wyczekiwać z podjęciem – jak to ujęto w apelacji – „realnych” działań restytucyjnych w swoim majątku do czasu jej wydania. Jak już zostało to wyjaśnione, rekompensacie, jako pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z uszkodzeniem pojazdu, polegają wydatki ekonomicznie uzasadnione, za które uznaje się wydatki poniesione na najem pojazdu zastępczego w czasie naprawy uszkodzonego pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu, a nie w czasie wyczekiwania poszkodowanego na wydanie decyzji kończącej postępowanie likwidacyjne. Decyzja ubezpieczyciela o uznaniu roszczenia stanowi, zgodnie z w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym funduszu gwarancyjnym i polskim biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych ( t.j. Dz.U. 2023/2500 ), podstawę do wypłaty odszkodowania. Zgodnie zaś z art. 14 u.u.o., powinna zostać ona podjęta i odszkodowanie wypłacone, co do zasady, w terminie 30 dni od zawiadomienia o szkodzie ( ust. 1), ale termin ten może ulec wydłużeniu do 90 dni, a nawet więcej, jeśli ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego ( ust. 2 ). Trudno uznać, że przez cały ten czas, wyczekując na wydanie decyzji uznającej roszczenie i na wypłatę odszkodowania, poszkodowany miałby na koszt ubezpieczyciela wynajmować samochód zastępczy. W badanym przypadku uszkodzeniu w kolizji drogowej uległ pojazd wówczas 16-letni, niskiej klasy i wartości ( ok. 4.060,-zł ), a koszty najmu pojazdu zastępczego wyniosły, zgodnie z umową najmu i fakturą z 8.10.2019r., aż 12.152,40zł, za którą to kwotę można by kupić trzy takie pojazdy. Co się zaś tyczy stanowiska wynikającego z niektórych orzeczeń cytowanych w apelacji, dotyczącego możliwości nabycia nowego pojazdu dopiero po uzyskaniu odszkodowania, to wystarczy stwierdzić, że ani Sąd Rejonowy nie ustalił, aby poszkodowany M. D. nie miał własnych środków, które mógłby przeznaczyć na ten cel, ani powódka nie powoływała się na taki fakt w apelacji jako błędnie pominięty i nie wskazywała na materiał sprawy, który umożliwiałby poczynienie stosownych ustaleń.

W apelacji wskazano także na naruszenie art. 14 ust. 2 u.u.o. polegające na nieuwzględnieniu przez Sąd Rejonowy, że to opieszałość w działaniach pozwanego doprowadziła do zwłoki w wydaniu decyzji o szkodzie całkowitej. Z powołanego przepisu wynika, że jeżeli wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe w terminie 30 od zgłoszenia szkody, zakład ubezpieczeń powinien wypłacić odszkodowanie w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie. Powódka zarzucała pozwanemu brak skrupulatności w realizowaniu swoich obowiązków i opieszałość w prowadzeniu postępowania likwidacyjnego, które z tego względu nadmiernie się przedłużało, przy czym chodziło o późne uzyskanie notatki policyjnej stanowiącej podstawę wydania decyzji z 26.09.2019r. Jak już jednak wyjaśniono, w okolicznościach sprawy nie było podstaw do wyczekiwania na tę decyzję i przedłużania w związku z tym wynajmu pojazdu zastępczego, skoro potrzeby postępowania likwidacyjnego zostały zrealizowane do 26.07.2019r., gdy doszło do oględzin uszkodzonego pojazdu, a najpóźniej 1.08.2019r. prawdopodobny sposób kwalifikacji szkody w pojeździe i wysokość odszkodowania z tego tytułu były już wiadome poszkodowanemu, gdyż informację taką pozwany przekazał powódce jako osobie upoważnionej do reprezentowania poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym. Trudno także stwierdzić, jakie były inne przejawy aktywności powódki w postępowaniu likwidacyjnym poza wymienionym w apelacji monitowaniem pozwanego o wydanie decyzji. Powódka zwróciła się do pozwanego o podanie, czy decyzja została wydana po raz pierwszy w dniu 21.08.2019r., otrzymała zwrotnie informację, że w aktach szkody brakuje notatki Policji z miejsca zdarzenia ( o którą pozwany wystąpił 1.08.2019r. ) lub oświadczenia sprawcy kolizji. Dokumenty te powódka sama mogła jednak dostarczyć pozwanemu.

Nie jest w pełni jasne, z jakich względów powódka uznawała za błędne stanowisko Sądu Rejonowego, który przyjął, że uszkodzony pojazd powinien być odebrany z miejsca jego odpłatnego przechowywania najpóźniej 8.08.2019r., a więc 7 dni po otrzymaniu przez powódkę pisma pozwanego z 1.08.2019r. i po 20 dniach licząc od 20.07.2019r., a nie dopiero 4.09.2019r. Data faktycznego odbioru uszkodzonego pojazdu pozostaje bez żadnego związku z wydaniem decyzji z 26.09.2019r. o ustaleniu odpowiedzialności pozwanego i przyznaniu odszkodowania z tytułu szkody całkowitej w pojeździe, na którą powoływano się w apelacji jako uzasadniającą czas trwania najmu pojazdu zastępczego. Oczywiście prawdą jest, że kwalifikacja szkody przez ubezpieczyciela ponoszącego odpowiedzialność gwarancyjną nie jest wiążąca dla poszkodowanego w tym sensie, że może on pojazd naprawić. Ocena, czy i w jakim zakresie koszty przechowania stanowią szkodę pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem musi być jednak dokonywana przy uwzględnieniu roszczeń przysługujących poszkodowanemu zgodnie z art. 363 § 1 k.c. z tytułu szkody w pojeździe. Skoro koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody są nadmierne i ani nie można żądać od sprawcy szkody restytucji naturalnej, ani też od jego ubezpieczyciela zapłaty z góry kosztów naprawy ( art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. ), to również celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty odpłatnego przechowania uszkodzonego pojazdu muszą być oceniane przy założeniu, że pojazd nie będzie podlegał naprawie powypadkowej, lecz jego pozostałości zostaną sprzedane.

Podsumowując, Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wysokość odszkodowania z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego i kosztów przechowania uszkodzonego pojazdu, w szczególności prawidłowo ocenił uzasadniony czas trwania najmu i przechowania.

W tym stanie rzeczy i na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację, a o kosztach procesu w instancji odwoławczej orzekł na podstawie art. 98 § 1, § 1 ¹ i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., obciążając nimi powódkę jako stronę przegrywającą. Na tym etapie sprawy pozwany wyłożył koszty zastępstwa procesowego – wynagrodzenie reprezentującego go pełnomocnika, którego wysokość ustalono na 900,-zł ( § 15 w zw. z § 2 pkt 4 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. 2023/1935 ). Koszty te powódka winna mu zwrócić.

/-/ Joanna Andrzejak-Kruk