Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 marca 2023r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XV Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Joanna Andrzejak-Kruk

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2023r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Miasta P.

przeciwko S. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z dnia 7 września 2022r.,

sygn. akt V.C.881/22

1)  oddala apelację,

2)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.800,-zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej,

3)  przyznaje kuratorowi procesowemu pozwanej radcy prawnemu K. P. kwotę 885,60zł brutto ( 720,-zł + 23% VAT ) z tytułu wynagrodzenia za reprezentowanie pozwanej w instancji odwoławczej, które to wynagrodzenie wypłaci Skarb Państwa ( Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu ),

4)  nie obciąża pozwanej nieuiszczonymi kosztami sądowymi obejmującymi wynagrodzenie kuratora ustalone w punkcie 3.

/-/ Joanna Andrzejak-Kruk

UZASADNIENIE

punktów 1. i 2. wyroku z dnia 3 marca 2023r.

Pozwem złożonym 3.10.2019r. powód Miasto P. wystąpił o zasądzenie od pozwanej S. S. kwot: 14.989,36zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1.09.2019r. i 1.746,90zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie o dnia wniesienia pozwu – do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód podniósł, że strony łączyła umowa najmu lokalu mieszkalnego w P. przy ul. (...), powód wypowiedział umowę ze skutkiem na 30.06.2009r., natomiast po wygaśnięciu tytułu prawnego do lokalu pozwana nie opuściła go i nie wydała powodowi, nie uiszczała też odszkodowania przysługującego powodowi na podstawie art. 18 ust. 1 i 2 u.o.p.l. Zaległość za okres od 1.05.2016r. do 31.08.2019r. wynosi 14.989,36zł, zaś odsetki ustawowe za opóźnienie wyliczone na 31.08.2019r. – 1.746,90zł. Powód wezwał pozwaną do zapłaty należności, natomiast pozwana nie zareagowała.

W dniu 27.11.2019r. wydany został przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględniono żądanie pozwu.

Pozwana – reprezentowana przez kuratora procesowego ustanowionego zarządzeniem z 15.11.2021r. w celu jej reprezentowania w niniejszym postępowaniu – wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym domagała się oddalenia powództwa. Pozwana zarzuciła, że roszczenie nie zostało przez powoda wykazane co do zasady i co do wysokości, w szczególności dowodu na tę okoliczność nie zastanowią dołączone do pozwu dokumenty. Powód nie wykazał mianowicie, aby pozwana zajmowała lokal w objętym pozwem okresie, nie wykazał nadto wysokość odszkodowania.

Wyrokiem z dnia 7.09.2022r., sygn. akt V.C.881/22 Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu: 1) zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 16.736,26zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot: a) 14.989,36zł od 1.09.2019r. do dnia zapłaty, b) 1.746,90zł od 3.10.2019r. do dnia zapłaty; 2) przyznał kuratorowi ustanowionemu dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej – radcy prawnemu K. P. tytułem wynagrodzenia 1.771,20zł (w tym 23%VAT); 3) kosztami procesu obciążył pozwaną i z tego tytułu zasądził od pozwanej na rzecz powoda 5.780,80zł, w tym 3.600,-zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego powoda.

Apelację od wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w całości i zarzucając:

I.  naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 18 ust. 1 i 2 u.o.p.l. poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie w okolicznościach przedmiotowej sprawy i uznanie, że powód wykazał zasadność i wysokość dochodzonego roszczenia;

II.  naruszenie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. polegające na sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy ocenie materiału dowodowego przejawiającej się w uznaniu, że powód przedstawił dowody, w oparciu o które można byłoby potwierdzić, że pozwany nieprzerwanie zajmował lokal w okresie wskazanym w pozwie, jak również zasadności i wysokości dochodzonych pozwem kwot tytułem odszkodowania oraz opłat niezależnych.

W oparciu o te zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, a ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację powód domagał się jej oddalenia oraz zasądzenia od pozwanej zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

S ąd Okręgowy nie przeprowadzał postępowania dowodowego, a zatem niniejsze uzasadnienie zawiera jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa ( art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. ).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z uwagi na treść art. 505 ⁹ § 2 i 3 k.p.c. apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter ograniczony, a jej funkcją nie jest ponowne rozpoznanie sprawy przez sąd drugiej instancji w granicach apelacji ( art. 378 § 1 k.p.c. ), lecz wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji i to pod kątem tego, co w apelacji zarzuci skarżący. Rozpoznając apelację w postępowaniu uproszczonym sąd drugiej instancji jest więc związany podniesionymi w niej zarzutami naruszenia zarówno prawa procesowego, jak i materialnego ( por. uzasadnienie uchwały (7) SN z 31.01.2008r., III CZP 49/07, publ. OSNC 2008/6/55 ).

Badając zasadność apelacji Sąd Okręgowy uznał, że nie zasługiwała ona na uwzględnienie.

Wyjść należy od tego, że w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana nie wypowiedziała się co do twierdzeń pozwu na temat okoliczności składających się na przesłanki dochodzonego roszczenia o zasądzenie odszkodowania, którego podstawę stanowił art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ( t.j. Dz.U. 2022/172 ). Z przepisów tych wynika, że osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie, które odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu, a jeżeli nie pokrywa ono poniesionych strat, właściciel może żądać odszkodowania uzupełniającego.

Strony łączyła w przeszłości umowa najmu, która – jak podał powód – została rozwiązana przez wypowiedzenie ze skutkiem na 30.06.2009r. Przesłanką obowiązku odszkodowawczego pozwanej było zatem dalsze zajmowanie przez nią przedmiotowego lokalu po ustaniu stosunku najmu oraz powstanie po stronie powoda szkody, którą w tym wypadku – jak wynika z pisma procesowego powoda z 20.07.2022r. – był utracony czynsz oraz opłaty niezależne od właściciela ( zaliczki na c.o., zimną wodę i ścieki oraz opłaty za gospodarowanie odpadami ).

Pozwana złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, który miał charakter ogólnikowy i polegał przede wszystkim na przytoczeniu treści przepisów art. 244 § 1 k.p.c., art. 245 k.p.c., art. 252 k.p.c., art. 253 k.p.c. oraz art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., bez choćby próby przeniesienia tych regulacji na grunt niniejszej sprawy. Pozwana podniosła nadto, że powód nie wykazał roszczenia co do zasady i co do wysokości, z tym że nie sposób uznać tego oświadczenia za realizację wynikającego z art. 210 § 2 k.p.c. obowiązku wypowiedzenia się co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów. Jedyna okoliczność, do której nawiązała pozwana, dotyczyła zajmowania przez nią lokalu; pozwana nie zaprzeczyła jednak w sposób wyraźny twierdzeniom pozwu, że po rozwiązaniu umowy najmu nie opuściła przedmiotowego lokalu i nie wydała go powodowi, a jedynie wskazała, że „powód nie wykazał, aby nieprzerwanie zajmowała lokal”. W żaden sposób pozwana nie odniosła się natomiast do wyjaśnień zaprezentowanych w piśmie powoda z 20.07.2022r. dotyczących sposobu wyliczenia dochodzonej należności. Sąd Rejonowy mógł zatem rozważać nawet zastosowanie art. 230 k.p.c. i ustalenie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów bezdowodowo – jako fakty, co do których pozwana nie wypowiedziała się w toku rozpoznania sprawy. Sąd Rejonowy przeprowadził natomiast postępowanie dowodowe, gdyż – jak można zakładać – uwzględnił specyficzną sytuację związaną z brakiem osobistego udziału pozwanej w procesie i jej zastępowaniem przez kuratora procesowego, który z natury rzecz ma ograniczone rozeznanie co do okoliczności danej sprawy.

Z apelacji wynika, że pozwana kwestionowała ustalenia Sądu Rejonowego dotyczące zajmowania przez nią lokalu i wysokości szkody doznanej przez powoda. Poza stwierdzeniem, że ustalenia te zostały przyjęte z naruszeniem art. 233 § 1 k.p.c., polegającym na ocenie materiału dowodowego sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, w apelacji nie wyjaśniono jednak, które konkretnie dowody i dlaczego Sąd Rejonowy ocenił błędnie. Po raz kolejny stanowisko procesowe pozwanej sprowadzało się do ogólników ( „przedłożone przez powoda dokumenty i ich kserokopie nie mogą stanowić dostatecznego dowodu”, „przedłożone przez powoda dokumenty prywatne i ich kopie nie potwierdzają zasadności powództwa” ) i przytoczenia tych samych przepisów, na które wskazano w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Tymczasem kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy fakty Sąd Rejonowy ustalił prawidłowo i znajdują one potwierdzeni w materiale sprawy.

Sąd Rejonowy przyjął, że pozwana po 30.06.2009r. nie opuściła przedmiotowego lokalu i nie wydała go powodowi, zajmując lokal do maja 2020r. ( a więc w całym okresie objętym żądaniem pozwu ).

Stanowisko Sądu Rejonowego jest prawidłowe w świetle ustaleń komornika, który na wniosek powoda podjął w trybie art. 139 ¹ k.p.c. próbę doręczenia pozwanej nakazu zapłaty i odpisu pozwu. Doręczenie nie mogło być dokonane, gdyż w lipcu 2020r. pozwana nie mieszkała już w przedmiotowym lokalu, natomiast komornik ustalił w rozmowie z inną osobą zajmująca wówczas lokal, że do maja 2020r. pozwana tam mieszkała ( protokół z 3.07.2020r. – k.37). Co istotne, nie został przedstawiony protokół ani inny dowód potwierdzający, aby kiedykolwiek pozwana dopełniła obowiązku wydania lokalu wynajmującemu. Taki stan rzeczy jest natomiast równoznaczny z „zajmowaniem lokalu” w rozumieniu art. 18 ust. 1 u.o.p.l. Odpowiedzialność byłego lokatora za zapłatę odszkodowania aktualizuje się przez sam fakt zajmowania lokalu po ustaniu stosunku prawnego dającego mu tytuł do korzystania z niego. Jest ona bowiem konsekwencją niezrealizowania obowiązku wydania lokalu, który w przypadku umowy najmu wynika dla najemcy z art. 675 § 1 k.c. Właściciel nie odzyskując posiadania lokalu nie może nim dysponować poprzez wynajęcie innej osobie i uzyskanie od niej czynszu. Nie jest przy tym istotne, czy były lokator zaspokaja w tym lokalu swoje potrzeby mieszkaniowe, czy też wykorzystuje go w inny sposób. W języku polskim słowo „zajmować” – zgodnie z definicją słownikową PWN – w odniesieniu do pomieszczenia oznacza bowiem użytkowanie, korzystanie, objęcie w posiadanie.

Sąd Rejonowy ustalił, że przedmiotowy lokal wchodzi w skład mieszkaniowego zasobu gminy i w objętym pozwem okresie powód naliczał pozwanej odszkodowanie za zajmowanie lokalu takie jak tzw. czynsz regulowany, wynikający z obowiązujących w tym czasie zarządzeń Prezydenta Miasta P. oraz tzw. karty punktowej lokalu, nadto obciążał pozwaną opłatami niezależnymi od właściciela, ustalanymi przez Wspólnotę Mieszkaniową nieruchomości, w której znajduje się lokal, które to opłaty powinny być uiszczane za pośrednictwem powoda. W związku z tym Sąd Rejonowy przyjął, że powodowi należy się za okres od 1.05.2016r. do 31.08.2019r. odszkodowanie w łącznej wysokości 14.989,36zł oraz odsetki za opóźnienie w wysokości 1.746,90zł. Apelacja nie zawierała żadnych zarzutów podważających to stanowisko.

W konsekwencji Sąd Okręgowy przyjął ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy za własne ( art. 382 k.p.c. ).

Oznacza to także, że nie doszło do zarzucanego w apelacji naruszenia art. 18 ust. 1 i 2 u.o.p.l. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w okolicznościach sprawy.

Na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił zatem apelację jako bezzasadną, a o kosztach procesu w instancji odwoławczej orzekł zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., obciążając nimi pozwana jako stronę przegrywającą. Na tym etapie postępowania powód poniósł koszty zastępstwa procesowego – wynagrodzenie reprezentującego go pełnomocnika, którego wysokość ustalono na 1.800 zł ( § 15 ust. 1 i 2 w zw. z § 2 pkt 5 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r.w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. 2018/265 ). Koszty te pozwana winna zwrócić powodowi.

/-/ Joanna Andrzejak-Kruk