Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Ośrodek (...) w L. XIII Wydział Cywilny z siedzibą w L. w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Michał Kuczkowski

Protokolant: Kamila Szałkowska

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2016 r. w L.

na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyk Masy Upadłości (...)Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w S.

przeciwko M. S.

- o zapłatę

1.  Powództwo oddala.

2.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Michał Kuczkowski

Sygnatura akt XIII C 484/15/4

UZASADNIENIE

Powód Syndyk Masy Upadłości ,,(...)” spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w S. wniósł w dniu 16 czerwca 2015 r. pozew przeciwko pozwanemu M. S. o zapłatę kwoty 109.250,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Nadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W odpowiedzi na pozew pozwany M. S. wniósł o oddalenie powództwa w całości o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów uiszczonej opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 06 września 2011 r. wpłynęło do Prokuratury Rejonowej w S.zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z art. 171 ust. 1 w zw. z art. 171 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób, przez nieustaloną osobę działającą za pośrednictwem stron internetowych www.centrumio.pl pod firmą (...)sp. z o.o. z siedzibą w S..

Dowód: zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa (k. 25-30)

Pozwany o możliwości zainwestowania środków pieniężnych w (...)sp. z o.o. z siedzibą w S. dowiedział się z informacji uzyskanych od kolegi. Wobec podjęcia decyzji o inwestycji pozwany sprawdził przedmiotową spółkę na stronach internetowych, sprawdził również KRS, wszystkie opinie zawarte na temat spółki były pozytywne, a spółka została opisana jako rzetelna. W celu zainwestowania pieniędzy w przedmiotowej spółce, pozwany część środków pożyczył od własnych rodziców, a przed podpisaniem umowy uzyskał informację od pracownika firmy, w co zostaną zainwestowane wpłacone przez niego pieniądze. W chwili zawarcia umowy pozwany nie posiadał wiedzy o żadnych wierzycielach(...)sp. z o.o. z siedzibą w S., a z opinii zawartych na stronach internetowych wynikało, iż przedmiotowa spółka wypłacała zysk zgodnie z umową.

Następnie w dniu 22 listopada 2011 r. zwarta została pomiędzy (...) z siedzibą w S., a M. S. umowa inwestycyjna nr (...). Poprzez zawarcie umowy z dnia 22 listopada 2011 r. (...)Sp. z o.o. zobowiązała się zainwestować środki pieniężne klienta w wysokości 35.000,00 zł, a następnie przeznaczyć środki pieniężne tytułem wpłaty na zakup pojazdu w salonie samochodowym o wartości 140.000,00 zł. M. S. zobowiązał się do pozostawienia do dyspozycji (...)Sp. z o.o. kwoty 35.000,00 zł stanowiących 25% ceny pojazdu samochodowego na okres 6 miesięcy. (...) sp. z o.o. zobowiązał się zainwestować wpłacone środki pieniężne na terenie kraju oraz oświadczyło, że powierzone środki pieniężne nie będzie lokował na Giełdzie Papierów Wartościowych oraz Funduszy Inwestycyjnych. W § 6 umowy (...)sp. z o.o. zobowiązało się po upływie 6 miesięcy, licząc od daty zaksięgowania środków otrzymanych od pozwanego do wypłaty na rzecz salonu samochodowego ceny pojazdu w kwocie 140.000 zł. W razie wzrostu ceny pojazdu klient zobowiązał się do pokrycia we własnym zakresie nadwyżki. W razie obniżenia ceny pojazdu samochodowego (...)Sp. z o.o. zobowiązało się do zwrotu różnicy pozwanemu w terminie 14 dni.

Dowód: umowa z dnia 22.11.2011 r. (k. 18-21)

W dniu 23 maja 2012 r. (...) sp. z o.o. przelała na rzecz spółki (...) sp. z o.o. kwotę 30.750,00 z za zakupiony przez M. S. pojazd marki S. (...).

Następnie w dniu 13 czerwca 2012 r. (...)Sp. z o.o. przelało na konto pozwanego kwotę 109.250,00 zł tytułem uzyskanego wynagrodzenia z inwestycji.

Wskutek złożonego w dniu 28 grudnia 2012 r. wniosku wierzyciela postanowieniem z dnia 03 lipca 2012 r. Sąd Rejonowy (...)w S., Wydział XII Gospodarczy wydanym w sprawie (...)ogłosił upadłość dłużnika (...)Sp. z o.o. z siedzibą w S. obejmującą likwidację majątku dłużnika.

Dowód: postanowienie z dnia 03.07.2012 r. (k. 11-17), dowody przelewów (k. 22-24)

Decyzją z dnia 30 grudnia 201r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w S. określił, iż (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej posiada stratę poniesioną w roku 2011 w kwocie 1.595.711,86 zł.

Dowód: decyzja z dnia 30.12.2011 r. (k. 71-82)

Sąd zważył, co następuję:

Sąd dał wiarę dokumentom stanowiącym podstawę do ustalenia stanu faktycznego sprawy nie znajdując zastrzeżeń, co do ich wiarygodności. Nadto żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, przy czym część dokumentów załączonych do akt przedmiotowej sprawy tj. znajdujących się na: k. 83-94 okazała się nieprzydatna dla ustalenia stanu faktycznego, gdyż dotyczyły one wzajemnych rozliczeń miedzy powodem, a innymi osobami, a nie dotyczyły meritum sprawy.

Zeznania pozwanego M. S. Sąd ocenił jako wiarygodne, albowiem były one spójne, logiczne i nie budziły one wątpliwości Sądu.

Przystępując do tej części rozważań w pierwszej kolejności wskazać należy, iż zdaniem Sądu umowa zawarta przez pozwanego ma charakter umowy zobowiązaniowej. Zgodnie z art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego pozwany zawarł z (...)Sp. z o.o. umowę na podstawie której był zobowiązany do uiszczenia kwoty 35.000 zł w/w spółce, a przedmiotowa spółka zobowiązana była do zainwestowania sumy pieniężnej otrzymanej od pozwanego i ostatecznie do wypłaty po upływie 6 miesięcy zysku: część zysku poprzez przelanie kwoty na zakupiony przez pozwanego samochód, a pozostałą część poprzez wpłatę na konto pozwanego. Bezsporne w sprawie jest, że zarówno pozwany jak i spółka (...)Sp. z o.o. z zobowiązania się wywiązali.

Powód dochodził w niniejszej sprawie kwoty 109.250 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa, a swoje roszczenie wywodził z umowy inwestycyjnej zawartej pomiędzy pozwanym, a (...)Sp. z o.o. Jako postawę prawną swego żądania powód wskazał art. 527 k.c oraz art. 127 ust 1 prawa upadłościowego i naprawczego w zw. z art. 134 prawa upadłościowego i naprawczego.

Po pierwsze wskazać należy, iż zważywszy, że powód wystąpił w sprawie niniejszej z żądaniem zapłaty nie zaś żądaniem ustalenia bezskuteczności umowy zawartej przez pozwanego z upadłym zdaniem Sądu, art. 527 kc na który w sprawie powoływał się powód nie może stanowić podstawy rozstrzygnięcia.

Nawet, gdyby przyjąć, iż w/w przepis ma zastosowanie w przedmiotowej sprawie to zauważyć należy, iż strona powodowa nie wykazała wszystkich przesłanek warunkujących możliwość skorzystania przez powoda z ochrony paulińskiej. Według Sądu orzekającego powód nie wykazał zgodnie z art. 6 k.c., aby pozwany M. S. działał przy zawieraniu umowy z (...) ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zdaniem Sądu w odniesieniu do umowy z dnia 22 listopada 2011 r. nie znajdował zastosowania także, przywołany w pozwie, przepis art.127 ust.1 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze. Przedmiotowy artykuł stanowi, że bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej. Zważywszy bowiem, że wniosek o ogłoszenie upadłości złożony został w dniu 28 grudnia 2012 r. oczywistym jest, że umowa zawarta w listopadzie 2011r. stanowiła czynność podjętą poza rocznym okresem poprzedzającym złożenie wniosku o upadłość.

W okolicznościach niniejszej sprawy konieczne było również rozstrzygnięcie czy czynność wypłaty pozwanemu zysku w wysokości określonej w zawartej przez strony umowie jest czynnością faktyczną, czy czynnością prawną. Zauważyć należy, iż umowa z dnia 22 listopada 2011 r. przewidywała wypłatę pozwanemu wygenerowanego przez spółkę (...)Sp. z o.o. zysku w kwocie, co najmniej 140.000 zł. W związku z powyższym zasadny jest zdaniem Sądu pogląd, że dokonanie wypłaty pozwanemu kwoty 109.250,00 zł nie było oświadczeniem woli w rozumieniu art. 60 k.c. i czynnością prawną w rozumieniu art. 56 k.c., ponieważ nie zmierzało do nawiązania, rozwiązania, ani do zmiany stosunku prawnego. W ocenie Sądu czynność jaką była wypłata w/w kwoty jest w istocie czynnością faktyczną. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego nie podlegają uznaniu za czynności prawne takie działania, które następują w wyniku wykonania istniejącego zobowiązania. Zatem w sytuacji, kiedy świadczenie te jest świadczeniem wykonania umowy, ściśle wskazującymi wysokość tego świadczenia, a zatem niepozostawiającej żadnej swobody, w postaci oświadczenia woli, kształtowania treści tego świadczenia, to nie można uznać zdaniem Sądu takiego świadczenia za czynność prawną. Podkreślenia wymaga fakt, że w umowie z dnia 22.11.2011 r. wysokość zysku została ściśle określona, wobec powyższego przelew kwoty 109.250,00 zł nie był czynnością prawną, jedynie czynnością faktyczną. Należy podkreślić, że w wyniku dokonania przelewu wyliczonej kwoty na wskazany rachunek bankowy, należnej pozwanemu wynagrodzenia w formie zysku, nie doszło do powstania, zmiany łączącego strony stosunku prawnego jakim była umowa współpracy pomiędzy (...)Sp. z o.o., a pozwanym.

W konsekwencji świadczenie na rzecz pozwanego nie można było określić mianem czynności prawnej, gdyż świadczenie stanowi jedynie wykonanie zapisów umownych, a dłużnik nie miał możliwości przez oświadczenie woli kształtować treści tego świadczenia. Strony umów precyzyjnie określiły wysokość wygenerowanego zysku, ustaleniu jedynie podlegała kwestia dotycząca w jakiej wysokości zysk z kwoty 140.000 zł miał zostać wpłacony na konto salonu samochodowego.

Także zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie nie zachodziła kolejna przesłanka z art.127 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze tj. aby wypłata pozwanemu zysku w kwocie dochodzonej w pozwie w rażącym stopniu przewyższała wartość wpłaconego przez powoda świadczenia, bądź aby umowa zawarta pomiędzy stronami miała charakter nieodpłatny. Pozwany dokonał wpłaty 35.000,00 zł., a po upływie 6 miesięcy otrzymał kwotę 109. 205,00 Wskazać jednakże należy, że z umowy zawartej pomiędzy stronami wynika, że spółka (...) inwestowało pieniądze na terenie kraju oraz w Funduszach Inwestycyjnych. Zdaniem Sądu sama możliwość dysponowania przez okres pół roku kwotą 35.000 zł przemawia za odpłatnością umowy. Tym bardziej, iż przez okres 6 miesięcy pozwany nie otrzymywał żadnych zaliczek bądź odsetek za wpłacony kapitał. Nadto twierdzenia powoda, iż spółka sporą część na wypłatę zysku wydatkowała z wpłacanych przez klientów środków nie została wykazała, a pozwany w chwili zawierania umowy jak i otrzymania zysku nie miał o tym najmniejszego pojęcia. Powód winien na podstawie art. 6 k.p.c. wykazać z czego wydatkowano środki na wypłatę zysków, czego jednakże nie zdołał uczynić.

Niezależne od powyższego wskazać należy, iż w przedmiotowej sprawie strony nie ustalały aby wypłacone pozwanemu zysk stanowił jakiś procent odsetek. Miał być to po prostu wypłacony zysk. Niemniej zauważyć należy, iż zdaniem Sądu zastrzeżenie odsetek wyższych niż odsetki maksymalne nie powoduje nieważności całej czynności prawnej, ale ograniczenie jej skutków, z tym, że dłużnik zobowiązany jest do zapłaty odsetek maksymalnych. Zgodnie z art. 359 §2 ¹ i §2 ²kc, maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne). Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.

W świetle przytoczonych regulacji uznać należy, iż postanowienia umów w zakresie przewidującym oprocentowanie przewyższające odsetki maksymalne, są nieważne, gdyż w miejsce nieważnego postanowienia umownego zastrzegającego nadmierne odsetki wchodzi przepis ustawy, tj. art. 359 §2 ²kc, zgodnie z którym należą się odsetki maksymalne. Twierdzenia, zatem powoda, iż cała umowa jest nieważna pozostają w sprzeczności z w/w przepisami. Nadto Sąd nie uznał w/w zarzutu za zasadny, gdyż jak wskazano powyżej zysk wygenerowany przez przedmiotową spółkę nie stanowił odsetek od wpłaconej przez niego kwoty w wysokości 35.000 zł.

W tym miejscu wskazać należy, iż podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia okazał się zasadny, skutkując oddaleniem powództwa.

Zgodnie z art. 118 kc, termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Roszczenie powoda powstało w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez (...)Sp. z o.o. w ramach której spółka ta zawarła umowę z pozwanym M. S.. Działalność gospodarcza w/w spółki polegała na usługach finansowych polegających na inwestowaniu wpłacanych przez klientów środków pieniężnych.

Początek biegu terminu przedawnienia roszczenia powoda należy oceniać w oparciu o regulację art. 120 § 1 kc zdanie drugie, zważywszy, na art. 455 kc tj. biorąc pod uwagę, iż w przedmiotowej sprawie termin spełnienia nie był oznaczony ani nie wynikał z właściwości zobowiązania. Roszczenia tego rodzaju stają się wymagalne w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do zwrotu tego świadczenia w najwcześniej możliwym terminie. Zaznaczyć należy przy tym, że czynność wezwania nie stanowi warunku koniecznego powstania stanu wymagalności. W przypadku roszczeń wynikających z zobowiązań bezterminowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się bowiem z dniem, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie, niezależnie od świadomości uprawnionego co do przysługiwania mu roszczenia. Za początek biegu terminu przedawnienia należy, zatem uznać chwilę spełnienia świadczenia tj. wypłaty pozwanemu kwoty 109.250 zł to jest dzień 13 czerwca 2012 r.

Pozew w sprawie niniejszej wniesiony został natomiast w dniu 16 czerwca 2016 r. (data nadania pisma na poczcie), a zatem po upływie 3 lat od dnia wypłaty środków pieniężnych pozwanemu.

Zważywszy zatem na skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia powództwo podlegało oddaleniu.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd w pkt. 1 wyroku oddalił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. 2 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu i z tego tytułu zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w tym 17 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

SSO Michał Kuczkowski