Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

D nia 21 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Ośrodek (...) w L. XIII Wydział Cywilny z siedzibą w L. w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Ławecka-Skóra

Protokolant: sekr. sąd. Magdalena Mądry

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2016 r. w. L.

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarb Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo P.

przeciwko M. B. (1)

- o zapłatę

1.  Powództwo oddala.

2.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Ławecka-Skóra

Sygn. akt XIII C 805/15/4

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 sierpnia 2015 r. powód Skarb Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo P. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. B. (1) na rzecz powoda kwoty 103.994,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia
27 czerwca 2015 r. Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew z dnia 30 listopada 2015 r. pozwany M. B. (1) wniósł
o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. B. (2) jest wdową po zmarłym F. B., wieloletnim pracowniku Lasów Państwowych. Z tego tytułu w dniu 18 września 2013 r. nabyła od Nadleśnictwa P. nieruchomość w P., ul. (...), z zastosowaniem 95 % bonifikaty, tj. za kwotę 5.473,40 zł. Umowa sprzedaży została podpisana w L., w mieszkaniu córki M. B. (2), która sprawowała wówczas i sprawuje obecnie nad nabywczynią opiekę ze względu na jej ciężki stan zdrowia. W umowie nie zawarto pouczenia, o interpretacji przepisów polegającej na możliwości zastosowania art. 68 ust 2b ustawy o gospodarce nieruchomościami. Mieszkanie stanowiące część nieruchomości zakupionej przez M. B. (2) na moment zakupu oraz na chwilę obecną wymaga remontu, którego M. B. (2) ze względu na warunki finansowe oraz zdrowotne nie mogła i nie może się podjąć.

W dniu 9 grudnia 2013 r. M. B. (2) darowała nieruchomość swojemu synowi – pozwanemu M. B. (1), który rozpoczął remont lokalu mieszkalnego. Ani pozwany, ani M. B. (2) nie zamieszkiwali przedmiotowej nieruchomości pomiędzy dniem
18 września 2013 r. a dniem wyrokowania w sprawie. M. B. (1) w dniu 2 czerwca 2014 r. wynajął lokal mieszkalny, tytułem czynszu otrzymywał kwotę 700 zł brutto miesięcznie.
W mieszkaniu wciąż pozostawały rzeczy prywatne M. B. (2). Najem trwał do dnia
10 października 2015 r. Gdy tylko pozwany powziął wiadomość, iż powód żąda od niego zwrotu kwoty stanowiącej równowartość bonifikaty udzielonej M. B. (2) – podjął decyzję
o wypowiedzeniu umowy najmu.

Kwotę uzyskiwaną z tytułu czynszu za wynajem pozwany przeznaczał na remont lokalu. Zapłacił za remont rynien i obróbki blacharskie. Wymienił okna i parapety. Matka pozwanego jest po udarze mózgu, choruje na miażdżycę, cukrzycę, przewlekłą, aktualnie schyłkową niewydolność nerek, mocznicę, nawracające zakażenie układu moczowego. nadciśnienie tętnicze, nerwicę. M. B. (2) potrzebuje całodobowej opieki ponieważ nie wstaje z łóżka. Opiekę tę wykonuje jej córka M. N..Trzy razy w tygodniu M. B. (2) musi być poddawana dializie. Potrzebuje leków, które musi zażywać stale, potrzebuje opatrunków, używa pieluch. Matka pozwanego wymaga całodobowej opieki. M. N. przy opiece nad matką pomaga opiekunka, która pobiera wynagrodzenie 200 zł miesięcznie. Pozwany przekazuje siostrze pieniądze na utrzymanie matki. Pozwany nie wiedział, że nie może tego mieszkania wynajmować. Gdy tylko pozwany dowiedział się o żądaniu powoda zdecydował się rozwiązać umowę najmu, jednakże pozwolił najpierw lokatorom znaleźć nowe mieszkanie.

Dowód: odpis ksiąg wieczystych k. 7 – 20,

umowa sprzedaży z 18.09.2013 r. k. 21 – 26,

orzeczenie o niepełnosprawności k. 62,

zaświadczenie lekarskie z 30.10.2015 r. k. 65,

zaświadczenie z 30.12.2002 r. k. 66,

wezwanie od zapłaty k. 67,

faktura z 6.05.2015 r. k. 68,

zeznania pozwanego k. 76, 125

zeznania świadka M. N. k. 83,

faktura z 3.02.2014 r. k. 113,

faktura z 23.01.2014 r. k. 114,

faktura z 16.01.2014 r. k. 115,

faktura k. 116.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dał wiarę dokumentom stanowiącym podstawę do ustalenia stanu faktycznego sprawy nie znajdując zastrzeżeń, co do ich wiarygodności. Nadto żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości.

Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanego M. B. (1) i świadka M. N.. Zeznania tych osób były spójne, logiczne i szczere. Wzajemnie się potwierdzały i uzupełniały tworząc logiczny obraz stanu fatycznego sprawy.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie jest bezsporny i potwierdzony przez obie strony sporu, problemem natomiast okazało się zastosowanie przez Nadleśnictwo zbyt daleko idącej, rozszerzającej wykładni przepisów prawa.

Zgodnie z art. 40a pkt 1, 4 i 5 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t. j. Dz. U. 2014.1153 z późniejszymi zmianami) – zwanej dalej ustawą o lasach - Lasy Państwowe mogą sprzedawać nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi i samodzielne lokale mieszkalne, zwane dalej "lokalami", oraz grunty z budynkami mieszkalnymi
w budowie, nieprzydatne Lasom Państwowym. Pracownicy i byli pracownicy Lasów Państwowych mający co najmniej trzyletni okres zatrudnienia w Lasach Państwowych,
z wyjątkiem osób, z którymi stosunek pracy rozwiązany został bez wypowiedzenia z winy pracownika, posiadają pierwszeństwo nabycia lokali, których są najemcami i w których mieszkają. Cena sprzedaży lokalu podlega łącznemu obniżeniu o 6% za każdy rok zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych i o 3% za każdy rok najmu tego lokalu, nie więcej jednak niż o 95%, a spłata należności może zostać rozłożona na 60 rat miesięcznych, przy czym oprocentowanie nie może przekraczać w stosunku rocznym stopy referencyjnej, określającej minimalne oprocentowanie podstawowych operacji otwartego rynku prowadzonych przez Narodowy Bank Polski, powiększonej o 2 punkty procentowe. Jeżeli osobą uprawnioną jest emeryt lub rencista, cena nabycia lokalu ustalona jest na 5% jego wartości. Przepis ten stosuje się również do osób bliskich, pozostałych po pracownikach, które w dniu ich śmierci zamieszkiwały razem z nimi. Przez osoby bliskie rozumie się małżonków oraz wstępnych i zstępnych, a także osoby przysposobione. W razie zbiegu uprawnień do obniżenia należności osób prowadzących wspólne gospodarstwo domowe, okresy zatrudnienia tych osób mogą być sumowane, przy czym łączna obniżka nie może przekraczać 95% ceny sprzedaży lokalu. Uprawnienie to przysługuje tylko przy nabyciu jednego lokalu.

Na tej też podstawie M. B. (2), wdowa po zmarłym F. B., wieloletnim pracowniku Lasów Państwowych, nabyła własność nieruchomości w P. za 5 % wartości rynkowej, tj. za kwotę 5.473,40 zł. Umowę sprzedaży strony zawarły w miejscu zamieszkania córki M. B. (2), gdyż tam właśnie przebywała ze względu na ciężką chorobę i konieczność opieki, której nie mogła otrzymać w P.. Przedstawiciel Nadleśnictwa podpisując umowę w dniu 18 września 2013 r. widział i miał świadomość, w jakim stanie zdrowotnym jest M. B. (2).

W myśl art. 40a ust. 5b ustawy o lasach Lasy Państwowe żądają zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji, jeżeli nabywca lokalu, o którym mowa w ust. 4, 5 |
i 5a, przed upływem 5 lat od dnia jego nabycia zbył ten lokal lub wykorzystał na inne cele niż mieszkalne. Sankcja z art. 40a ust. 5b ustawy o lasach nie została odniesiona do osoby bliskiej, która nabyła lokal. Zatem ustawodawca nie ograniczył w tej materii praw osoby bliskiej. Dnia 9 grudnia 2013 r. M. B. (2) przedmiotową nieruchomość darowała swojemu synowi (osobie bliskiej). Lasy Państwowe nie są zatem uprawnione do żądania zwrotu kwoty stanowiącej równowartość udzielonej bonifikaty ani od M. B. (2), która darowała nieruchomość osobie bliskiej, ani od pozwanego M. B. (1), który nie był nabywcą, o którym mowa w art. 40a ust. 4, 5 i 5a ustawy o lasach.

Powód wyraził swoje stanowisko, zgodnie z którym w niniejszej sprawie należałoby zastosować ustawę o gospodarce nieruchomościami, na podstawie art. 2 pkt 3 tej ustawy, który stanowi, iż ustawa nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami, a w szczególności ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach.

Jak stanowi art. 68 ust 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. (t.j. Dz. U. z 2015. (...) z późniejszymi zmianami) – jeżeli nabywca nieruchomości zbył nieruchomość lub wykorzystał ją na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia, jest zobowiązany do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji. Zwrot następuje na żądanie właściwego organu. Przepis ten nie znajduje jednak zastosowania w niniejszej sprawie. W przypadku kolizji pomiędzy przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami a przepisami innej ustawy, zarówno wymienionej w art. 2 u.g.n., jak i tam niewymienionej, pierwszeństwo stosowania mają przepisy innych ustaw (które należy uznać za odrębne), natomiast przepisy ustawy
o gospodarce nieruchomościami mogą być stosowane wtedy, gdy z treści innej ustawy nie można wnioskować, że się ich nie stosuje. Poza tym są stosowane, gdy w innej ustawie zawarto odesłanie typu „w sprawach nieuregulowanych stosuje się przepisy ustawy
o gospodarce nieruchomościami" (por. wyrok SN z dnia 18 lutego 2009 r., I CSK 389/08, LEX nr 560511; wyroki WSA w Lublinie z dnia 3 listopada 2009 r., (...) SA/Lu 368/09, LEX nr 531591, oraz WSA w Warszawie z dnia 1 września 2006 r., I SA/Wa 770/06, LEX nr 256599). Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami mają więc charakter uzupełniający w stosunku do innych ustaw, w zakresie w nich nieuregulowanym. (…) Ustalenie zakresu stosowania ustawy o gospodarce nieruchomościami do spraw
i okoliczności objętych regulacją innej ustawy wymaga w pierwszej kolejności analizy przedmiotowego zakresu innej ustawy (zarówno gdy stosuje się wykładnię literalną, jak
i funkcjonalną). Jeśli przy zastosowaniu wykładni funkcjonalnej okaże się, że dana kwestia nie została objęta przepisami innej ustawy, a powinna podlegać pewnej regulacji, to należy zastosować do niej przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. (Ewa Bończak-Kucharczyk, Komentarz do art. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, Lex nr 451096).

W ustawie o lasach znajdują się odesłania do przepisów gospodarki nieruchomościami, między innymi w art. 37a, 37 g oraz w art. 40a.

Art. 40a ust. 2 stanowi, iż ustalenie ceny nieruchomości przy sprzedaży, o której mowa w ust. 1, następuje na zasadach określonych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.

Natomiast w myśl ust. 5c tego przepisu – waloryzacji, o której mowa w ust. 5b, dokonuje się według zasad określonych w przepisach o gospodarce nieruchomościami. Zdaniem sądu, zastosowanie przepisów prawa w sposób opisany w pozwie byłby możliwy tylko wtedy, gdyby ustawa o lasach jednoznacznie nakazywała zastosować przepis art. 68 ust 2b ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W żadnym innym miejscu ustawy o lasach nie ma odesłania do przepisów
o gospodarce nieruchomościami. Mając na uwadze powyższe oraz wcześniejszy wywód nad art. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami należy uznać, iż ustawę o gospodarce nieruchomościami stosuje się wyłącznie we wskazanych przypadkach. Dopiero w sprawach nieuregulowanych w ustawie o lasach należy stosować przepisy powyższej. Ustawa o lasach samoistnie uregulowała jednak kwestię zwrotu równowartości bonifikaty i nie sposób w tym miejscu znaleźć odwołania do przepisów gospodarki nieruchomościami.

Z ostrożności procesowej Sąd wskazuje, iż wystosowane przez Nadleśnictwo żądanie zwrotu równowartości bonifikaty jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Pozwany stał się właścicielem mieszkania na podstawie umowy darowizny zawartej z matką, która nie była w stanie utrzymać sama tego lokalu, gdyż wymagał on dużego remontu, ponadto już w momencie sprzedaży nieruchomości Nadleśnictwo miało wiedzę, iż nabywca tam nie mieszka, bowiem umowa została zawarta w mieszkaniu córki, gdzie M. B. (3) przebywała ze względu na ciężką chorobę. Pozwany darowany lokal wynajął za 700 zł brutto, z czego pieniądze przeznaczał na remont lokalu, gdyż chciałby do niego zabrać matkę, gdy będzie już w stanie sam się nią zająć (na emeryturze). Nadto pieniądze z wynajmu przekazywał również swojej siostrze, która opiekowała się matką, kupowała jej leki, opatrunki i pieluchy oraz zapewniała odpowiednią pielęgnację. Pozwany nie wiedział, że nie może tego mieszkania wynajmować. Gdy tylko pozwany dowiedział się o żądaniu powoda zdecydował się rozwiązać umowę najmu, jednakże pozwolił najpierw lokatorom znaleźć nowe mieszkanie. Pozwany nie zaprzeczał okolicznościom wskazanym przez powoda, nie mataczył i nie zaprzeczył zawarciu umowy najmu i również na podstawie jego wiarygodnych zeznań ustalono stan fatyczny sprawy. Ani w przepisie, na podstawie którego sprzedano nieruchomość M. B. (2) ani na podstawie wcześniejszych i następnych przepisów ustawy o lasach powód, zupełnie słusznie, nie znalazł odwołania, na podstawie którego
w przedmiotowej sytuacji miałyby zastosowanie przepisy o gospodarce nieruchomościami. Nadto, jak wskazał, w umowie sprzedaży, którą zawarto z M. B. (2) widniało pouczenie przez notariusza jedynie o brzmieniu przepisów ustawy o lasach.

Dlatego też Sąd w punkcie 1 wyroku oddalił powództwo.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku zgodnie
z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł. Stawka kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 6 pkt.6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz. 490).

L., dnia 11 sierpnia 2016 r.

SSO Małgorzata Ławecka-Skóra