Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny

z siedzibą w Pile

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Jacek Grudziński

Protokolant p. o. stażysty Agata Nagórna

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2023 roku w Pile

sprawy z powództwa (...) Banku Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko J. W.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanej J. W. na rzecz (...) Banku Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 77.572,14 zł (siedemdziesiąt siedem tysięcy pięćset siedemdziesiąt dwa złote czternaście groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 września 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  Oddala powództwo w pozostałej części;

3.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda 3.880 zł (trzy tysiące osiemset osiemdziesiąt złotych) tytułem opłaty od pozwu i 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

J. Grudziński

Sygn. akt XIV C 15/22

UZASADNIENIE

W dniu 3 grudnia 2021 r. do Sądu Okręgowego w Poznaniu wpłynął pozew w postępowaniu upominawczym opatrzony datą 29 listopada 2021 r., w który powód (...) Bank Spółka Akcyjna siedzibą w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, że pozwana J. W. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 77.580,84 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 k.c., liczonymi od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów elektronicznego postępowania upominawczego oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W przypadku skierowania sprawy do rozpoznania w postępowania zwykłym, bądź w przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty, powód wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 77.580,84 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 k.c., liczonymi od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów elektronicznego postępowania upominawczego oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwana zawarła z powodem (...) Bankiem SA z siedzibą w W. w dniu 07.04.2017 r. umowę kredytu nr (...). Na podstawie tej umowy powód udostępnił pozwanej kwotę kredytu w wysokości 97.084,96 zł. W ramach umowy pozwana zobowiązała się do terminowej spłaty kredytu zgodnie z postanowieniami umowy.

Wobec opóźnienia pozwanej w spłacie kredytu, powód pismem z dnia 17.05.2021 r. („Ostateczne wezwanie do zapłaty”) wezwał pozwaną do uregulowania wymagalnego zadłużenia wynikającego z przedmiotowej umowy, wskazując, że w przypadku jego nieuiszczenia w wyznaczonym terminie może skutkować wypowiedzeniem umowy z żądaniem natychmiastowej spłaty całości zobowiązania.

Powód pismem z dnia 24.06.2021 r. skierował wobec pozwanej wypowiedzenie wyżej wymienionej umowy, w którym wezwał ją do uiszczenia w terminie 14 dni roboczych zaległości i poinformował o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych wniosku o restrukturyzację zadłużenia. W konsekwencji nieuiszczenia przez pozwaną żądanej kwoty „na spłatę kredytu”, powód dokonał jej wypowiedzenia a całość zobowiązania pozwanej stała się wymagalna.

Po rozwiązaniu umowy strona powodowa podjęła próby pozasądowego rozwiązania sporu poprzez podejmowanie kontaktu telefonicznego oraz korespondencyjnego z pozwaną celem ustalenia warunków spłaty wymagalnego zadłużenia. Powyższe działania podejmowane przez powoda do dnia wytoczenia powództwa pozostały bezskuteczne.

Wobec braku spłaty przez pozwaną wymagalnego zadłużenia, powód wystawił wyciąg z ksiąg banku nr (...) z dnia 06.09.2021 r. oraz złożył powództwo w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W oparciu o powyższy wyciąg z ksiąg banku powód szczegółowo wykazał wysokość i strukturę przedmiotowego roszczenia ze wskazaniem na kwotę wymagalnego kapitału, odsetek umownych, odsetek umownych za opóźnienie

oraz opłat.

Na kwotę objętą pozwem, tj. 77.580,84 zł składają się następujące należności:

1.  Niespłacony kapitał w kwocie 75.463,55 zł;

2.  Odsetki umowne w kwocie 1.567,41 zł;

3.  Odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 549,88 zł.

Zarządzeniem z dnia 05.01.2022 r. Przewodniczący, z uwagi na to, że „roszczenie odsetkowe jest częściowo przedawnione”, stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i przekazał sprawę do rozpoznania w postępowaniu zwykłym.

W odpowiedzi na pozew z dnia 14 lutego 2022 r. pozwana J. W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kosztów procesu za I instancję tj. niniejsze postępowanie, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwana podniosła wobec żądania pozwu trzy zarzuty:

- nieudowodnienie roszczenia co do zasady i wysokości;

- niewykonanie umowy kredytu;

- braku wymagalności roszczenia i jego przedwczesności.

W toku dalszego postępowania strony podtrzymały swoje żądania i twierdzenia.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 7 kwietnia 2017 r. J. W. (kredytobiorca) zawarła z (...) Bankiem Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (bank) umowę o kredyt konsolidacyjny numer (...). Zgodnie z umową, bank udzielił kredytobiorcy kredytu w wysokości 97.084,96 zł z przeznaczeniem na potrzeby konsumpcyjne kredytobiorcy w kwocie 9.000 zł, z przeznaczeniem na spłatę zobowiązań kredytowych kredytobiorcy w kwotach szczegółowo określonych w umowie oraz z przeznaczeniem na zapłatę kosztów kredytu stanowiących prowizję od udzielonego kredytu w wysokości 16.009,31 zł oraz jednorazową opłatę z tytułu zwrotu kosztów ubezpieczenia na życie w wysokości 8.737,65 zł.

Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kwoty udzielonego kredytu wraz z należnymi odsetkami umownymi w 120 równych ratach kapitałowo- -odsetkowych płatnych nie później niż do do 25. dnia każdego miesiąca na zasadach i warunkach o kreślonych w dalszych postanowieniach umowy.

Umowa została zawarta pod warunkiem zawieszającym wydania pozytywnej decyzji kredytowej, poprzedzonej pełną weryfikacją i potwierdzeniem zgodności wszystkich danych zgłoszonych przy składaniu wniosku. Uruchomienie środków kredytobiorcy jest jednoznaczne z podjęciem pozytywnej decyzji kredytowej.

W § 2 umowy strony ustaliły, że oprocentowanie kredytu jest liczone według stopy zmiennej. Zmiana stopy oprocentowania ma bezpośredni wpływ na wielkość zadłużenia oraz wysokość należnych odsetek. Oprocentowanie w całym okresie kredytowania stanowi sumę stawki WIBOR 3M i marży w wysokości 8,26 punktów procentowych, stałej w trakcie trwania umowy. Oprocentowanie kredytu na dzień zawarcia umowy wynosi 9,99 % w stosunku rocznym. Zmiana oprocentowania w kolejnych 3-miesięcznych okresach obrachunkowych następuje w wyniku stawki WIBOR 3M z przedostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień spłaty raty kredytu. W przypadku zmiany stopy procentowej opartej na WIBOR, bank powiadomi kredytobiorcę o tym fakcie w terminie 14 dni, przesyłając mu nowy harmonogram spłat.

W § 3 umowy bank zastrzega sobie prawo obciążenia kredytobiorcy kosztami powstałymi w wyniku niewywiązania się kredytobiorcy z postanowień umowy; odsetkami od zadłużenia przeterminowanego, ewentualnymi kosztami sądowymi, egzekucyjnymi zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami oraz opłatami za prowadzenie monitoringu.

Zadłużeniem przeterminowanym są wszelkie należności wynikające z zaciągniętego kredytu niespłacone w terminie lub w wysokości określonej w umowie. Bank ma prawo do obciążenia kredytobiorcy odsetkami od zadłużenia przeterminowanego.

Oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego jest równe wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w rozumieniu art. 481 § 2 ¹ Kodeksu cywilnego. W dniu zawarcia umowy wysokość oprocentowania z tytułu zadłużenia przeterminowanego wynosi 14 % w stosunku rocznym.

Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę na dzień zawarcia umowy wynosiła 154.690,65 zł, na którą składały się:

- całkowita kwota kredytu – 72.338 zł

- całkowity koszt kredytu 82.352,65 zł, w tym:

a) należne odsetki umowne w wysokości 57.605,69 zł,

b) jednorazowa opłata z tytułu zwrotu kosztów ubezpieczenia na

życie w wysokości 8.737,65 zł,

c) prowizja od udzielonego kredytu w wysokości 16.009,31 zł.

W umowie wskazano, że roczna rzeczywista stopa oprocentowania (RRSO) na dzień zawarcia umowy wynosi 18,90 % i została wyliczona zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r. uwzględniając wartości określone w ust. 2.

W § 9 umowy strony ustaliły, że umowa rozwiązuje się z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia bądź w każdym czasie – za porozumieniem stron. Bank ma prawo wypowiedzieć umowę w przypadku wystąpienia jednej z poniższych sytuacji:

1)  brak terminowej spłaty zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu na zasadach określonych niniejszą umową;

2)  utrata zdolności kredytobiorcy;

3)  negatywna ocena ryzyka kredytowego kredytobiorcy przez bank,

4)  stwierdzenia przez bank zagrożenia w spłacie kredytu,

5)  ujawnienia złożenia przez kredytobiorcę nieprawdziwych oświadczeń lub fałszywych dokumentów,

6)  wypowiedzenie innych umów o produkty bankowe zawartych z kredytobiorcą,

7)  wszczęcie przez uprawniony organ egzekucyjny egzekucji z majątku z majątku kredytobiorcy,

8)  wszczęcie przez bank postępowania sądowo-egzekucyjnego przeciwko kredytobiorcy.

Umowa zawiera postanowienie, że należność niespłacona w terminie wynikającym z umowy albo spłacona w niepełnej wysokości stanowi w całości lub w części niespłaconej zadłużenie przeterminowane poczynając od dnia następnego po terminie spłaty wynikającym z umowy. O powstaniu zadłużenia przeterminowanego bank informuje kredytobiorcę a także pozostałe osoby będące dłużnikami banku z tytułu prawnego zabezpieczenia spłaty w pierwszej kolejności poprzez wiadomości wysyłane drogą elektroniczną (sms, mail, bankowość elektroniczna) oraz przez kontakty telefoniczne z kredytobiorcą.

W sytuacji nieuregulowania zadłużenia, pomimo działań podjętych przez bank, bank ma prawo wypowiedzieć u mowę i po upływie okresu wypowiedzenia, w sytuacji dalszego występowania zadłużenia przeterminowanego, wystąpić na drogę sądową celem uzyskania tytułu wykonawczego, na podstawie którego nastąpi wszczęcie egzekucji komorniczej wobec kredytobiorcy. Wypowiedzenie umowy poprzedzone jest wezwaniem do zapłaty przewidzianym w art. 75 c ustawy Prawo bankowe, tj. wezwaniem kredytobiorcy do dokonania spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania

Jednocześnie z zawarciem umowy kredytowej pozwana podpisała oświadczenie stanowiące integralną część umowy, w którym widniały posiadane zobowiązania finansowe z tytułu umów kredytowych w innych bankach, ze wskazaniem wysokości kwot przypadających do spłaty a także wysokości miesięcznych rat kredytowych.

/umowa o kredyt konsolidacyjny nr (...) z 07.04.2017 r. (k. 20-23)/, oświadczenie o numerach rachunków i wysokości rat z 07.04.2017 r. k. 141, /

10 kwietnia 2017 r. (...) Bank SA, tytułem wykonania umowy kredytowej, przekazał na rachunek bankowy J. W. umówioną kwotę 9.000 zł oraz dokonał przelewów na rachunki banków wymienionych w § 1 ust. 1. pkt. 2. lit. a)-g) umowy i załączonym do niej zestawienia zobowiązań kredytowych pozwanej, w celu spłaty tych zobowiązań.

18 maja 2017 r. pozwana J. W. rozpoczęła spłacanie kredytu i z tego tytułu uiściła na rzecz (...) Banku SA kwotę 1.300 zł. Kredyt był spłacany do połowy lipca 2021 roku, przy czym pozwana spłacała w tym okresie kwoty w różnej wysokości i w nieregularnych odstępach czasu. Powodowało to, że już w 2019 roku na rachunku spłaty kredytu powstawały zaległości. (...) Bank SA informował pozwaną o zaległościach z tytułu spłaty kredytu nr (...) i kierował do niej wezwania do zapłaty.

W dniu 17 maja 2021 roku (...) Bank SA skierował do pozwanej „ostateczne wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy”, wzywając ją do spłaty zadłużenia przeterminowanego w wysokości 1.774,43 zł w terminie 14 dni roboczych. Jednocześnie Bank poinformował pozwaną, że terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania pisma, mogą złożyć wniosek o restrukturyzację zadłużenia zgodnie z art. 75c prawa bankowego.

Z uwagi na brak reakcji pozwanej na wezwanie do zapłaty, powód pismem z dnia 24 czerwca 2021 r. złożył oświadczenie o wypowiedzeniu w całości umowy kredytu z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Jednocześnie poinformował J. W., że po upływie okresu wypowiedzenia cała należność z tytułu umowy stanie się wymagalna. Pismo zawiera także informację o tym, że w przypadku dokonania całkowitej spłaty zadłużenia przeterminowanego w okresie wypowiedzenia, wypowiedzenie stanie się nieskuteczne i umowa będzie kontynuowana na dotychczasowych warunkach.

Wobec braku spłaty, (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we W. w dniu 6 września 2021 r. wystawił wyciąg ze swoich ksiąg rachunkowych, w którym określił wysokość łącznego zadłużenia pozwanej na ten dzień na kwotę 77.580,84 zł, na którą składały się:

• nieopłacony kapitał w kwocie 75.463,55 zł,

• odsetki umowne w kwocie 1.567,41 zł,

• odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 549,88 zł,

/historia rachunku kredytowego k. 112-131, wezwanie do zapłaty z 17.05.2021 r. (k. 24-25), wypowiedzenie umowy z 24.06.2021 r. (k. 26-27), wyciąg z ksiąg banku (k. 15)/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następującą ocenę dowodów:

Wszystkie dokumenty zgromadzone w aktach sprawy zasługują na wiarygodność. Ich autentyczność i moc dowodowa nie powinny być kwestionowane. Podniesione w tym zakresie przez pozwaną zarzuty są całkowicie chybione.

Wbrew twierdzeniem pozwanej powód przedłożył dokumenty w odpisach, których zgodność z oryginałem została potwierdzona przez radcę prawnego. W ocenie Sądu nie ma żadnych podstaw do kwestionowania autentyczności tych dokumentów.

Całkowicie bezpodstawne są także wywody pozwanej o niedopuszczalności dowodów z dokumentów, jako rzekomo naruszających tajemnicę bankową.

Definicję tajemnicy bankowej zawiera art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 2324). Zgodnie z tym przepisem bank, osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, są obowiązane zachować tajemnicę bankową, która obejmuje wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej, uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy, na podstawie której bank tę czynność wykonuje. Zachowanie tajemnicy bankowej nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Prawo bankowe zawiera liczne wyjątki, czyli określa sytuacje, w których konieczność zachowania tajemnicy bankowej nie zachodzi. Stosownie do treści art. 104 ust. 2 pkt. 1 prawa bankowego obowiązek zachowania tajemnicy bankowej nie dotyczy przypadku, w którym bez ujawnienia informacji objętej tajemnicą bankową ze względu na istotę i charakter czynności bankowej lub obowiązujące przepisy – nie jest możliwe należyte wykonanie umowy, na podstawie której jest wykonywana ta czynność bankowa, lub należyte wykonanie czynności pozostających w związku z zawarciem i wykonywaniem tej umowy. W nauce prawa, jako przypadek zwolnienia podmiotu zobowiązanego do zachowania tajemnicy bankowej na podstawie tego wyjątku podaje się wstąpienie przez ten podmiot na drogę sądową (a więc i ujawnienie wymiarowi sprawiedliwości tajemnicy bankowej, w tym następczo komornikowi sądowemu) ze względu na niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez klienta umowy dotyczącej działalności bankowej (J. Molis, w: Zoll, Komentarz PrBank, t. II, Lex/el. 2005, art. 104, s. 234). Jest to jak najbardziej zrozumiałe i z praktycznego punktu widzenia po prostu konieczne. W jaki bowiem sposób bank miałby dochodzić swoich roszczeń przed sądem, jeśli nie poprzez przedłożenie dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ze swoim kontrahentem i innych dokumentów potwierdzających zasadność dochodzonego przed sądem roszczenia, nawet gdyby mogło to prowadzić do naruszenia tajemnicy bankowej. Dlatego przedłożone przez powoda do akt dokumenty mogły stanowić dowody, na podstawie których sąd oceniał zasadność roszczeń dochodzonych pozwem.

Tym bardziej, że pozwana nie stawiła się na rozprawę i tym samym nie było możliwości jej przesłuchania w charakterze strony.

Sąd zważył, co następuje:

I.  Zagadnienia ogólne.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1876/obowiązującym w dacie zawarcia umowy kredytowej/ – w dalszej części przywoływanej jako prawo bankowe), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Ustęp drugi art. 69 stanowi, że umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określa jej konieczne elementy.

Z art. 69 ust. 1 prawa bankowego wynika obowiązek banku udzielającego kredytu, oddania do dyspozycji kredytobiorcy ustalonej w umowie kwoty pieniężnej na oznaczony czas; odpowiada mu obowiązek kredytobiorcy do wykorzystania kredytu zgodnie z zawartą umową i przede wszystkim obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonym terminie oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Żądana w pozwie kwota 77.580,84 zł obejmuje: niespłacony kapitał – 75.463,55 zł; odsetki umowne – 1.567,41 zł; odsetki umowne za opóźnienie – 549,88 zł.

W odpowiedzi na pozew z 14 lutego 2022 r. pozwana sformułowała trzy zarzuty przeciwko żądaniu pozwu: 1) nieudowodnienie roszczenia co do zasady i co do wysokości; 2) niewykonanie umowy kredytu; 3) brak wymagalności roszczenia i jego przedwczesność.

II.  Zarzut nieudowodnienia roszczenia co do zasady i co do wysokości.

Pozwana twierdziła, że powód nie wykazał, że przysługuje mu roszczenie dochodzone w pozwie.

W ocenie Sądu jest wprost przeciwnie; powód przedłożył do akt dokumenty, które pozwoliły na uwzględnienie roszczenia prawie w całości.

Zagadnienie to wiąże się bezpośrednio z problemem „ciężaru dowodu”. Zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego (k.c.) ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Z zasadniczo trafnych wywodów odnoszących się do aktualnego statusu wyciągu z ksiąg banku, jako dokumentu potwierdzającego istnienie roszczenia i jego wysokość, pozwana wysnuła błędny wniosek, że powód w niniejszej sprawie nie udowodnił roszczenia co do zasady i co do wysokości.

Rzeczywiście, przy uwzględnieniu treści art. 95 ust. 1a w zw. z ust. 1 prawa bankowego, wyciąg z ksiąg (...) Banku SA z 6 września 2021 r. ma w niniejszej sprawie charakter dokumentu prywatnego. Zgodnie z art. 245 k.p.c. dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. W tym sensie dokument ten, sam w sobie, nie może przesądzać o zasadności powództwa. Gdyby więc powód przedłożył na dowód istnienia roszczenia dochodzonego pozwem jedynie wzmiankowany wyżej wyciąg z ksiąg banku, zarzut niewykazania roszczenia podniesiony przez pozwaną uznać można by za słuszny.

Należy uwzględnić jednak, że powód nie ograniczył się do przedłożenia wyciągu z ksiąg banku, ale przedłożył tzw. dokumenty źródłowe tj. dowody potwierdzające powstanie zobowiązania (źródło zobowiązania) oraz jego wykonanie przez bank. Dowodem takim jest przede wszystkim umowa o kredyt konsolidacyjny nr (...) z 7 kwietnia 2017 r. Wbrew twierdzeniem pozwanej, powód przedłożył do akt dokumenty potwierdzające, że P. Z., które podpisała umowę w imieniu (...) Banku SA, była uprawniona do jego reprezentowania. Pod umową znajduje się także podpis pozwanej J. W.. Umowa kredytowa zawiera wszystkie niezbędne elementy przewidziane przepisami prawa bankowego (art. 69 ust. 2 prawa bankowego).

Zawarta przez strony umowa kredytowa jest ważna i wywołuje skutki prawne wynikające z jej treści i z obowiązujących przepisów prawa.

Bezpodstawne są twierdzenia pozwanej, że umowa zawiera klauzule (zapisy) niedozwolone skutkujące jej bezskutecznością i nieważnością.

Stosownie do treści art. 385 ¹ § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.) postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art. 385 ¹ § 2 i § 3).

Ma zatem racje powód, gdy wywodzi, że pozwana nie może w oparciu o wyżej wskazane przepisy powoływać się na bezskuteczność (nieważność) umowy, w szczególności w części ustalającej prowizję za udzielenie kredytu oraz w zakresie objęcia pozwanej ubezpieczeniem na życie.

W § 1 umowy strony ustaliły prowizję za udzielenie kredytu w wysokości 16.009,31 zł. Zgodnie z art. 110 prawa bankowego bank może pobierać przewidziane w umowie prowizje i opłaty z tytułu wykonywanych czynności bankowych oraz opłaty za wykonanie innych czynności, w tym także opłaty za przygotowanie, sporządzenie i przekazanie informacji stanowiących tajemnicę bankową uprawnionym przez ustawę osobom, organom i instytucjom. Obowiązek zapłaty prowizji od udzielonego kredytu wynika wprost z definicji umowy kredytu znajdującej się w art. 69 ust. 1 prawa bankowego.

Skoro w umowie strony wprost wskazały, że pozwaną będzie obciążał obowiązek zapłaty kredytu i określiły jej wysokość, to nie sposób twierdzić, że nie są to zapisy jednoznaczne. Tym samym pozwana nie może powoływać art. 385 ¹ § 1 k.c. jako podstawy, w oparciu o którą nie jest związana zapisami umowy w części dotyczącej ustalenia prowizji za udzielenie kredytu.

Zdaniem Sądu dotyczy to także ubezpieczenia na życie. Jakkolwiek deklaracja o przystąpieniu do ubezpieczenia na życie z pewnością nie stanowi głównego świadczenia stron w umowie kredytu, to pozwana nie wykazała, że umowa w tej części jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interes pozwanej. Powód przedłożył do akt sprawy dokumenty dotyczące zawarcia umowy ubezpieczenia. Pozwana potwierdziła własnym podpisem, że zapoznała się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia. Zapis dotyczący przystąpienia do ubezpieczenia w umowie jest jednoznaczny; pozwana miała możliwość odstąpienia od umowy ubezpieczenia, o czym została także pouczona. Brak jest zatem podstaw do kwestionowania umowy również w tej części.

Sąd nie zgadza się również z zarzutem, że powód nie wykazał wysokości roszczenia dochodzonego pozwem. Powód w pozwie wskazał, że jego żądanie obejmuje: niespłacony kapitał w kwocie 75.463,55 zł; odsetki umowne w kwocie 1.567,41 zł; odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 549,88 zł. W uzasadnieniu pozwu powód przedstawił także szczegółowe wyliczenie skapitalizowanych odsetek umownych za opóźnienie. Powodowy Bank przedstawił historie rachunku kredytowego, obejmującą wszystkie wpłaty pozwanej z tytułu rat kredytowych oraz sposób ich rozliczenia (zaksięgowania). Skoro przedstawiony przez powoda sposób wyliczenia roszczenia nie budził wątpliwości, to pozwaną powinien obciążać obowiązek wykazania dowodami, że roszczenie pozwu nie istnieje lub istnieje w niżej niż dochodzona pozew wysokości. Dowodów takich pozwana nie przedstawiła, co uzasadniało uznanie roszczenia za udowodnione nie tylko co do zasady, ale także i co do wysokości.

III.  Zarzut niewykonania umowy kredytu.

Wbrew podniesionemu zarzutowi, przeprowadzone w sprawie dowody i to w sposób jednoznaczny potwierdzają, że powodowy Bank wykonał umowę kredytu zgodnie z jej treścią i przepisami prawa. Zarzut ten w świetle dowodów przeprowadzonych w sprawie ocenić można wręcz jako nieracjonalny.

Jak już wcześniej podniesiono, w świetle art. 69 ust. 1 prawa bankowego podstawowym obowiązkiem banku w wykonaniu umowy kredytowej jest „oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel”.

Z umowy z 7 kwietnia 2017 r. wynika, że (...) Bank SA zobowiązał się oddać do dyspozycji J. W. kwotę kredytu w wysokości 97.084,96 zł, przy czym kredyt w wysokości 9.000 zł miał być przeznaczony na cele konsumpcyjne kredytobiorczyni a w pozostałej części na spłatę jej zobowiązań kredytowych szczegółowo określonych w umowie (§ 1 ust. 1 pkt. 2 lit. a-g). Powód załączył do akt sprawy historię rachunku kredytowego (k. 112-131), z której wynika, że wbrew zarzutom pozwanej, kredyt został uruchomiony. Przedłożony dokument poświadcza, że w dniu 10 kwietnia 2017 r. (...) Bank SA przekazał na rachunek pozwanej kwotę 9.000 zł i dokonał spłaty zobowiązań kredytowych pozwanej wymienionych w § 1 ust. 1 pkt. 2 lit. a-g umowy, przekazując na wskazanie w niej rachunki bankowe kwoty wymienione w umowie.

Trafnie wywodzi przy tym powód, że gdyby, jak twierdzi pozwana, umowa kredytowa nie została przez bank wykonana, pozwana nie rozpoczęłaby spłaty kredytu. Tymczasem z historii kredytowej wynika, że już 18 maja 2017 r. J. W. rozpoczęła spłatę kredytu i w tym dniu uiściła z tego tytułu kwotę 1.300 zł. Pozwana kontynuowała spłatę kredytu, wpłacając różne kwoty i z różną częstotliwością do połowy 2021 roku (ostatnia wpłata z 13.07.2021 r.). Jeśliby zatem pozwana nie otrzymała pieniędzy z kredytu na rachunek bankowy i jeśliby jej zobowiązania kredytowe, które miały zostać spłacone przy pomocy kredytu, nie zostały faktycznie spłacone, to pewnością pozwana nie przystąpiłaby do spłaty kredytu i nie spłacałaby go przez przeszło 3 lata.

Przy uwzględnieniu powyższych okoliczności zarzut niewykonania umowy kredytowej uznać należało za całkowicie bezzasadny.

IV.  Zarzut braku wymagalności roszczenia i jego przedwczesności.

Przeprowadzone w sprawie dowody zaprzeczają zarzutowi braku skutecznego wypowiedzenia umowy pozwanej przez bank.

Stosownie do treści art. 75 ust. 1 prawa bankowego, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. W § 9 umowy z 17.04.2017 r. strony ustaliły, że bank może wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia między innymi w przypadku braku terminowej spłaty zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu na zasadach określonych niniejszą umową. Zasady te zostały szczegółowo opisane w ustępie 3. § 9 umowy kredytowej. Zgodnie z art. 75c ust. 1 prawa bankowego, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy (art. 75c ust. 2 i 3). Powód załączył do akt sprawy skierowane do pozwanej „ostateczne wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy” z 17.05.2021 r. wraz z dowodem jego doręczenia (k. 24-25). Spełnia ono wymogi przewidziane w art. 75c ust. 1 i 2 prawa bankowego. W dniu 24.06.2021 r. powodowy Bank wypowiedział pozwanej umowę kredytu. Zdaniem Sądu, wypowiedzenie, jako spełniające warunki przewidziane art. 75 ust. 1 i 2 prawa bankowego, wywołało skutek w postaci postawienia zadłużenia z tytułu kredytu w stan wymagalności po upływie 30 dni od jego doręczenia. W ocenie Sądu, fakt zamieszczenia w wypowiedzeniu informacji: „Jeżeli w okresie wypowiedzenia zostanie dokonana całkowita spłata zadłużenia przeterminowanego (zadłużenie przeterminowane na dzień wypowiedzenia oraz wszystkie naliczone raty i odsetki od dnia wypowiedzenia do dnia spłaty), wypowiedzenie stanie się nieskuteczne i umowa będzie kontynuowana na dotychczasowych warunkach” nie czyni go bezskutecznym. Pismo wyraźnie wskazuje, że w przypadku nieuregulowania zaległości koniecznym stanie się uregulowanie całości zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej. Informacja o możliwości kontynuowania umowy kredytowej w przypadku spłaty zaległego zadłużenia została zamieszczona korzyść dłużnika. Nie powinno się z tego tytułu czynić bankowi zarzutów. W szczególności nie powinno to skutkować uznaniem wypowiedzenia umowy kredytu za bezskuteczne, w sytuacji, gdy z treści pisma wola wypowiedzenia umowy wynika w sposób jednoznaczny.

Z powyższego wynika, że dochodzone roszczenie jest wymagalne i może być dochodzone w drodze procesu cywilnego.

V.  Przedawnienie części roszczenia odsetkowego - uwzględnione z urzędu.

Zgodnie z treścią art. 117 § 1 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 117 § 2 k.c.). Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi (art. 117 § 2 ² k.c.). Według art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat sześć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne; jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie (art.120 § 1 k.c.).

Status pozwanej jako konsumenta w związku z zawarciem umowy kredytowej nie był kwestionowany i nie budził żadnych wątpliwości. Z tej przyczyny, przy uwzględnieniu treści art. 117 § 2 ² k.c., należało z urzędu rozważyć, czy roszczenie dochodzone przez powoda w pozwie nie uległo przedawnieniu, a jeśli tak, to przedawnienie to uwzględnić przy wydaniu rozstrzygnięcia w sprawie. Nie ma wątpliwości co do tego, że do wszystkich roszczeń dochodzonych pozwem będzie miał zastosowanie trzyletni termin przedawnienia (roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; w przypadku odsetek - także roszczenia o świadczenia okresowe).

Część roszczenia dochodzonego pozwem stanowiła kwota 549,88 zł z tytułu odsetek umownych za opóźnienie; powód przedstawił w pozwie szczegółowe wyliczenie tego roszczenia odsetkowego. W ocenie Sądu roszczenie to jest częściowo przedawnione.

Pozew został wniesiony przez powoda w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 6 września 2021 roku. Zgodnie z art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spaw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Przy uwzględnieniu faktu, że termin przedawnienia upływa z końcem roku, roszczenia odsetkowe za okres sprzed 2018 roku przedawniły się z końcem roku 2020. Dotyczy to odsetek w łącznej wysokości 8,70 zł (k. 6). W tej części powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w pkt. 2. wyroku.

Punkt pierwszy obejmuje roszczenie główne w wysokości 77.572,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 06.09.2021 r. O odsetkach za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i § 2 zd. 1 oraz art. 482 k.c.

Punkt trzeci wyroku obejmuje koszty procesu. Stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata (art. 99 k.p.c.). Zgodnie z art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedna ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Z uwagi na to, że powództwo zostało oddalone tylko w niewielkiej części roszczenia z tytułu odsetek za opóźnienie, a w pozostałej części zostało uwzględnione, zasadnym było obciążenie pozwanej obowiązkiem zwrotu powodowi całości poniesionych przez niego kosztów procesu. Na koszty te składa się opłata od pozwu w łącznej wysokości 3.880 zł oraz koszty zastępstwa procesowego obejmujące wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 5.400 zł, którego wysokość ustalono na podstawie § 2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) i opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie wyżej powołanych przepisów prawa, orzeczono jak w sentencji wyroku.

Jacek Grudziński