Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2024 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny

z siedzibą w Pile

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Jacek Grudziński

Protokolant sekr. sąd. Agnieszka Oszczypała

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2024 roku w Pile

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna

z siedzibą w W.

przeciwko W. S. (1) i A. S. (1)

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanych W. S. (1) i A. S. (1) na rzecz powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 250.909,57 zł (dwieście pięćdziesiąt tysięcy dziewięćset dziewięć złotych pięćdziesiąt siedem groszy) z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP, nie większymi jednak niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, od kwot:

- 281.761,57 zł od dnia 28.02.2019 r. do dnia 29.03.2019 r.

- 279.190,57 zł od dnia 30.03.2019 r. do dnia 06.05.2019 r.

- 276.619,57 zł od dnia 07.05.2019 r. do dnia 31.05.2019 r.

- 274.048,57 zł od dnia 01.06.2019 r. do dnia 03.07.2019 r.

- 271.477,57 zł od dnia 04.07.2019 r. do dnia 31.07.2019 r.

- 268.906,57 zł od dnia 01.08.2019 r. do dnia 05.09.2019 r.

- 266.335,57 zł od dnia 06.09.2019 r. do dnia 04.10.2019 r.

- 263.764,57 zł od dnia 05.10.2019 r. do dnia 04.11.2019 r.

- 261.193,57 zł od dnia 05.11.2019 r. do dnia 02.12.2019 r.

- 258.622,57 zł od dnia 03.12.2019 r. do dnia 14.01.2020 r.

- 256.051,57 zł od dnia 15.01.2020 r. do dnia 21.02.2020 r.

- 253.480,57 zł od dnia 22.02.2020 r. do dnia 28.02.2020 r.

- 250.909,57 zł od dnia 29.02.2020 r. do dnia 18.03.2020 r.

- 250.909,57 zł od dnia 19.03.2020 r. do dnia 09.04.2020 r.

- 250.909,57 zł od dnia 10.04.2020 r. do dnia 29.05.2020 r.

- 250.909,57 zł od dnia 30.05.2020 r. do dnia zapłaty;

2.  Zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 1.013,60 zł (tysiąc trzynaście złotych sześćdziesiąt groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 07.03.2019 r. do dnia zapłaty;

3.  Zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 27.869,66 zł (dwadzieścia siedem tysięcy osiemset sześćdziesiąt dziewięć złotych sześćdziesiąt sześć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 07.03.2019 r. do dnia zapłaty;

4.  Zasądza od pozwanych na rzecz powoda 27.639,96 zł (dwadzieścia siedem tysięcy sześćset trzydzieści dziewięć złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) tytułem kosztów procesu;

5.  Zasądza od Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Poznaniu na rzecz radcy prawnego J. Z. (Z.) 13.284 zł (trzynaście tysięcy dwieście osiemdziesiąt cztery złote) tytułem kosztów zastępstwa procesowego z urzędu.

J. Grudziński

Sygn. akt XIV C 342/19

UZASADNIENIE

W dniu 7 marca 2019 r. powód (...) Bank SA z siedzibą w W. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w którym wniósł o zasądzenie od pozwanych W. S. (1) i A. S. (1) następujących kwot:

- 281.761,57 PLN solidarnie (kapitał) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od 2019-03-01 do dnia zapłaty;

- 1.013,60 PLN solidarnie (odsetki umowne za okres korzystania z kapitału) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

- 27.869,66 PLN solidarnie (odsetki karne) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

- 425,70 PLN solidarnie (opłaty i prowizje) bez odsetek.

Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanych zwrotu kosztów sądowych 3.889 zł.

W uzasadnieniu pozwu podano, że strona powodowa zawarła ze stroną pozwaną umowę kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 29.12.2008 r. Strona pozwana nie wywiązała się z ciążącego na niej zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w umowie. W związku z brakiem zapłaty zaległych rat, strona powodowa pismem z dnia 31.03.2011 r. wypowiedziała przedmiotową umowę, stawiając całą należność w stan natychmiastowej wymagalności. Strona powodowa podjęła próbę pozasądowego rozwiązania sporu poprzez zawarcie z pozwanymi umowy ugody 05.12.2011 r. a po zakończeniu ugody zawarcie kolejnej ugody z dnia 09.04.2014 r. Tym samym strona powodowa umożliwiła pozwanym restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków oraz terminów spłaty kredytu. Jednocześnie w treści umowy ugody strona pozwana potwierdziła skuteczne wypowiedzenie umowy kredytu. Pomimo tego pozwani nie wywiązali się z ciążącego na nich zobowiązania.

W związku z powstałą zaległością w spłacie kredytu, pismem z dnia 06.06.2017 r. Bank wezwał pozwanych do zapłaty a następnie pismem z dnia 16.01.2018 r. wypowiedział pozwanym umowę ugody z dnia 09.04.2014 r.

Strona pozwana nie spłaciła wymagalnej wierzytelności do dnia sporządzenia pozwu. Roszczenie nie jest przedawnione; stało się wymagalne z dniem 19.03.2018 r.

Wobec braku zapłaty żądanej kwoty w dniu 28.02.2019 r. stosownie do regulacji art. 95 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Prawo bankowe strona powodowa wystawiła wyciąg z ksiąg banku stwierdzający zadłużenie strony pozwanej.

Na roszczenia powoda składają się:

- kwota 281.761,57 PLN tytułem należności głównej (niespłacony kapitał) – wraz z dalszymi odsetkami umownymi wg podanej stopy liczonymi od dnia 28.02.2019 r., które na dzień sporządzenia pozwu wynoszą 10,00 % w skali roku;

- kwota 1.013,60 PLN tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału w wysokości 3,94 % od dnia 30.04.2018 r. do dnia 19.03.2018 r.- wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty w wysokości określonej w art. 481 § 2 k.c. w związku z art. 482 k.c., tj. równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych;

- kwota 27.869,66 PLN tytułem odsetek za opóźnienie w wysokości 10,00 % od dnia 30.04.2018 r. do dnia 27.02.2019 r. – wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty w wysokości określonej w art. 481 § 2 k.c. w związku z art. 482 k.c., tj. równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych;

- kwota 425,70 PLN tytułem opłat i prowizji.

Zgodnie z postanowieniami zawartej umowy w § 14, strona powodowa jest uprawniona do naliczania odsetek karnych w wysokości podwojonego oprocentowania umownego, z zastrzeżeniem § 1 ust. 4.

Tak wskazana wysokość naliczanych odsetek z tytułu opóźnienia w żadnym czasie nie może przekroczyć maksymalnych odsetek z tytułu opóźnienia, tj. w stosunku rocznym dwukrotności stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych.

Postanowieniem z dnia 22 marca 2019 r. Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie przekazał sprawę do Sądu Okręgowego w Poznaniu.

W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że brak jest podstaw do wydania nakazu zapłaty, albowiem weryfikacja zasadności żądania na podstawie okoliczności przytoczonych w pozwie jest niemożliwa bez przeprowadzenia postępowania dowodowego.

W piśmie z 02.05.2019 r., stanowiącym odpowiedź na wezwanie do usunięcia braków formalnych pozwu, powód wniósł o zasądzenie na rzecz strony powodowej od pozwanych kosztów postępowania, w tym kwoty 17 zł tytułem poniesionej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kosztów notarialnego uwierzytelnienia dokumentów przedłożonych do sprawy w kwocie 78,72 zł.

Jednocześnie powód sprostował żądanie pozwu w zakresie mylnie wskazanych dat i wysokości naliczania odsetek i tym samym wskazał poprawnie:

1.  Odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 3,94 % od dnia 01.03.2018 r. do dnia 19.03.2018 r. w kwocie: 1.013,60 PLN wraz z dalszymi odsetkami wskazanymi w pozwie;

2.  Odsetki za opóźnienie naliczane od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 10,00 % od dnia 01.03.2018 r. do dnia 27.02.2019 r. w kwocie 27.869,66 PLN wraz z dalszymi odsetkami wskazanymi w pozwie.

Jednocześnie powód sprostował daty naliczania dalszych odsetek i wniósł o zasądzenie odsetek umownych w wyskości czterokrotności stopy lombardowej NBP od kapitału od dnia 28.02.2019 r. a nie jak mylnie wskazał od dnia 01.03.2019 r.

Na rozprawie w dniu 10 marca 2020 r. pozwani W. S. (1) i A. S. (1) oświadczyli, że nie zgadzają się z żądaniem pozwu i wnieśli o jego oddalenie.

W piśmie z 19 czerwca 2020 r. pozwany W. S. (1) (działający przez swojego pełnomocnika ustanowionego z urzędu) oświadczył, że podtrzymuje dotychczasowe stanowisko pozwanego przekazane sądowi podczas przesłuchania informacyjnego w dniu 10 marca 2020 r. i w związku z tym wniósł o oddalenie powództwa wobec pozwanego W. S. (1) w całości na koszt powoda; ewentualnie, wyłącznie z ostrożności procesowej, w przypadku uznania powództwa przez sąd, o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty na podstawie art. 320 k.p.c. oraz o nieobciążanie pozwanego kosztami postępowania w oparciu o art. 102 k.p.c. Pełnomocnik pozwanego wniósł także o przyznanie mu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej według norm przepisanych powiększonej o podatek VAT i jednocześnie oświadczył, że koszty te nie zostały pokryte w żadnym zakresie.

Pozwany W. S. (1) nie kwestionował tego, że wraz z byłą małżonką pozwaną A. S. (1) zawarł umowę kredytu hipotecznego nr (...) z 29 grudnia 2008 r. z przeznaczeniem na budowę domu mieszkalnego. Z uwagi na szereg okoliczności takich jak, rozpad małżeństwa pozwanych, czy też drastyczny wzrost cen materiałów budowlanych, pozwani zaczęli mieć problem z terminową spłatą kredytu, co było przyczyną wypowiedzenia przez powoda w marcu 2011 roku wyżej wymienionej umowy kredytu. Pozwany podjął próbę negocjowania z bankiem restrukturyzacji kredytu, która umożliwiałaby mu jego spłatę. Należy podkreślić, że postępowanie powoda było w tym zakresie nieprofesjonalne i nieuczciwe, gdyż odmawiał on prawdziwych negocjacji w formie spotkań, w toku których pozwany mógłby przedstawić swoje oczekiwania i możliwości, a skutkiem których mógłby być jakiś rozsądny kompromis dający pozwanemu z jednej strony pozwanemu możliwość realizacji spłat a z drugie strony powodowi gwarancję odzyskania w dłuższej perspektywie swoich wierzytelności. Negocjacje polegały praktycznie na dyktacie banku, który w formie korespondencyjnej przedstawił tekst ugody, który należało podpisać nie chcąc się narazić na czynności windykacyjne. W tych konkretnych sytuacjach: zarówno przy podpisywaniu ugody z dnia 05.12.2011 roku jak i następnej z dnia 09.04.2014 roku w ocenie pozwanego doszło do celowego wykorzystania przez powoda w sposób naganny swojej silniejszej pozycji do uzyskania rozstrzygnięć pogarszających sytuację pozwanego. W ocenie pozwanego, podpisanie obu wyżej wymienionych ugód dotknięte jest sankcją nieważności, gdyż nastąpiło w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

W piśmie z 10.09.2020 r. powód oświadczył, że w całości podtrzymuje żądania pozwu. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kosztów procesu wg norm przepisanych wraz z kwotą 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W piśmie z 27.11. 2020 r. pozwany W. S. (1) podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, zawarte w piśmie procesowym z 19.06.2020 r.

W dniu 24 maja 2021 r. powód wniósł pismo opatrzone datą 17.05.2021 r. zatytułowane „Odpowiedź na pismo pozwanego”, w którym oświadczył, że w związku z zapłatą części należności po wytoczeniu powództwa, cofa pozew co do kwoty 30.852 zł. W związku z częściowym cofnięciem pozwu, powód oświadczył, że obecnie wnosi o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 280.218,53 zł, w tym:

- kwoty 250.909,57 zł tytułem zaległego kapitału wraz z dalszymi odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP w skali roku;

- kwoty 1.013,60 zł tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty w wysokości określonej w art. 481 § 2 k.c. w zw. z art. 482 k.c. tj. równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych;

- kwoty 27.869,66 zł tytułem odsetek za opóźnienie wraz z odsetkami ustatwowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty w wysokości określonej w art. 481 § 2 k.c. w zw. z art. 482 k.c. tj. równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych;

- kwoty 425,70 zł tytułem opłat i prowizji.

Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pile umorzył postępowanie w części dotyczącej żądania zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 30.852 zł.

W dniu 20.07.2021 r. pozwany W. S. (1) wniósł pismo opatrzone datą 19.07.2021 r., w którym oświadczył, że przedłożona przez powoda zaktualizowana wartość jego żądania (wartość przedmiotu sporu) nie uwzględnia wszystkich wpłat dokonanych przez pozwanego na poczet spłaty kredytu za okres 2018-2020 na łączną kwotę 73.846 zł. Ponadto zaktualizowana wartość żądania nadal nie uwzględnia w pełni innych wpłat uiszczonych przez pozwanego po podpisaniu ugody z 05.12.2011 r. w wysokości 58.800 zł oraz wpłat dokonanych w latach 2014-2019 po podpisaniu ugody z 09.04.2014 r. w wysokości 178.388 zł, co było już sygnalizowane w pismach procesowych z 27.11.2020 r. i 19.06.2020 r.

W toku dalszego postępowania w sprawie strony podtrzymały swoje żądania i twierdzenia.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwani W. S. (1) i A. S. (1) zawarli związek małżeński 25 lipca 1992 roku; mają dwóch synów: B. i J., którzy obecnie są już pełnoletni. Od początku w małżeństwie obowiązywał ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej.

W 2008 roku małżonkowie S. mieszkali w mieszkaniu znajdującym w kamienicy przy (...) w W., będącej własnością rodziców pozwanego.

Małżonkowie budowali dom położony na działce znajdującej się przy ulicy (...) w W.. Potrzebowali pieniędzy na dokończenie budowy domu. W tym czasie A. S. (1) pracowała w szkole jako nauczycielska; W. S. (1) wcześniej prowadził sklep z telewizorami, potem przejął gospodarstwo ogrodnicze po swoim ojcu. Małżonkowie postanowili sfinansować dokończenie budowy domu za pomocą kredytu bankowego. W poszukiwaniu możliwości uzyskania kredytu skontaktowali się firmą (...) S.A., a ta przedstawiła im ofertę G. (...) Banku.

/zeznania pozwanej A. S. k. 493 v. – 494 v. w zw. z k. 133, zeznania pozwanego W. S. k. k. 498-499 w zw. z k. 131 v. - 133/

W dniu 29 grudnia 2008 r. pomiędzy (...) Bankiem SA z siedzibą w K. (DomBank Hipotecznym Oddziałem w Ł.) a W. S. (1) i A. S. (1) (Kredytobiorcą) została zawarta umowa kredytu hipotecznego nr (...). Umowa składa się z części szczególnej i z części ogólnej.

Część szczególna umowy zawiera między innymi następujące postanowienia:

Bank udziela Kredytobiorcy kredytu w kwocie 320.359,75 złotych polskich.

Spłata kredytu: 360 miesięcznych rat równych kapitałowo-odsetkowych.

Oprocentowanie kredytu jest zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosi 13,00 % w skali roku, na które składa się suma obowiązującej stawki (...) i stałej marży Banku, która wynosi 6,24 % . Kredytobiorca oświadcza, iż jest świadomy ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania, w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko.

Na dzień sporządzenia niniejszej umowy odsetki karne kredytu wynoszą 26,00 % i ulegają zmianie w przypadku zmiany indeksu (...) na zasadach określonych w § 13 umowy i są nie większe niż odsetki maksymalne, których wysokość nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Wysokość stopy kredytu lombardowego NBP na dzień sporządzenia umowy wynosi 6,50 %.

Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia Umowy Kredytu wynosi 977.123,60 złotych polskich. Ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona jest od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosi 13,74 %. Ostateczna wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania uzależniona jest od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania.

Kredyt jest przeznaczony na:

a)  w wysokości 276.482 zł na pokrycie kosztów budowy domu mieszkalnego na nieruchomości opisanej w par. 3 ust. 1 niniejszej umowy kredytowej na r-ek Kredytobiorcy,

b)  w wysokości 15.000 zł na dowolny cel konsumpcyjny Kredytobiorcy na r-ek Kredytobiorcy,

c)  w wysokości 8.008,99 zł na uiszczenie składki z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty wartości nieruchomości,

d)  w wysokości 1.945, 80 zł na pokrycie składek ubezpieczeniowych, o których mowa w § 4 ust. 1,

e)  w wysokości 17.488,92 zł na uiszczenie opłaty z tytułu ubezpieczenia na życie w (...) S.A. na rachunek (...),

f)  w wysokości 472,96 zł na uiszczenie kosztów związanych z ustanowieniem hipoteki zabezpieczającej spłatę kredytu,

g)  w wysokości 961,08 zł na uiszczenie składki z tytułu Pakietowego Ubezpieczenia na wypadek odmowy ustanowienia hipoteki.

Zabezpieczeniem kredytu są:

1)  Hipoteka zwykła na rzecz Banku w wysokości kwoty kredytu określonej w § 1ust. 1 oraz hipoteka kaucyjna na rzecz Banku w złotych polskich do kwoty stanowiącej 70 % kwoty kredytu określonej w § 1 ust. 1 na nieruchomości: dz. ew. nr 304/1, o pow. 539,00 m. kw.

Położenie W., ul. (...)

nr KW: (...)

prawo do nieruchomości: własność przysługuje W. i A. małżonkom S. na zasadach wspólności ustawowej.

2)  Ubezpieczenie z tytułu pakietowego ubezpieczenia na wypadek odmowy ustanowienia hipoteki przez 3 pierwsze miesiące kredytowania

3)  Cesja na rzecz Banku wierzytelności z tytułu ubezpieczenia nieruchomości od ognia, powodzi i innych zdarzeń losowych na sumę ubezpieczeniową odpowiadającą wartości odtworzeniowej budynku, a jeżeli wartość odtworzeniowa nie została ustalona lub umowa dotyczy lokalu na kwotę odpowiadającą wartości rynkowej nieruchomości lub na inną kwotę zaakceptowaną przez Bank.

4)  Weksel in blanco wraz z deklaracją do czasu przedstawienia w Banku odpisu z KW nieruchomości zawierającego prawomocny wpis hipoteki na rzecz Banku lub do końca ochrony ubezpieczeniowej z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego w zależności od tego co nastąpi później. Warunki zwolnienia zabezpieczenia wekslowego określa § 16.

5)  Ubezpieczenie od ryzyka utraty wartości nie ruchomości przez okres 5 lat od dnia uruchomienia kredytu, z tym, że Bank ma prawo przedłużyć to ubezpieczenie na własny koszt.

6)  Ubezpieczenie spłaty kredytu na wypadek śmierci lub trwałej niezdolności do pracy w STU na (...) S.A. przez okres pierwszych trzech lat kredytowania.

Część ogólna umowy zawiera między innymi następujące postanowienia:

Wysokość rat odsetkowych zostanie określona w harmonogramie spłat, który zostanie wysłany następnego dnia roboczego po dniu uruchomienia poszczególnych transz w przypadku kredytu transzowego, zaś wysokość rat kapitałowo-odsetkowych zostanie określona w harmonogramie spłat po wypłacie całości kredytu, rezygnacji przez Kredytobiorcę z pozostałej części kredytu lub wygaśnięciu roszczenia Kredytobiorcy o uruchomienie pozostałej części kredytu. Harmonogramy te stanowić będą integralną część umowy kredytu. Każdorazowy harmonogram określa wysokość rat spłaty przez okres dwóch lat kredytowania. Przed upływem dwóch lat kredytobiorca otrzymuje harmonogram na kolejny dwuletni okres trwania umowy kredytu.

Kredyt może być przeznaczony wyłącznie na finansowanie celów przewidzianych w umowie kredytu. Bank zastrzega sobie prawo do sprawdzenia wykorzystania kredytu.

Kredytobiorca zobowiązuje się dokonać w okresie objętym umową spłaty rat kapitałowo--odsetkowych i odsetkowych w terminach, kwotach i na rachunek wskazany w aktualnym harmonogramie spłat. Harmonogram spłat Kredytobiorca otrzymuje w szczególności po wypłacie kredytu, każdej transzy kredytu, zmianie oprocentowania każdorazowo na okres 24-miesięczny. Zmiana numeru rachunku pomocniczego nie wymaga aneksu do umowy.

Jeżeli termin spłaty raty kredytu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, przyjmuje się, że termin spłaty raty upływa następnego dnia roboczego. Sposób i terminy zarachowania spłat określa Regulamin.

Oprocentowanie kredytu jest zamienne i ulega zmianie w pierwszym dniu najbliższego miesiąca następującego po ostatniej zmianie indeksu (...).

Indeks (...) dla każdego miesiąca oblicza się jako średnią arytmetyczną stawek WIBOR 3m, obowiązujących w dniach roboczych w okresie liczonym od 26 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc ostatni do 25 dnia miesiąca poprzedzającego zmianę. W przypadku, gdy 26 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, średnia stawek WIBOR 3m obliczana jest od najbliższego dnia roboczego następującego po tym dniu. W przypadku, gdy 25 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, średnia stawek WIBOR 3m obliczana jest do najbliższego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień. Indeks (...) obliczany jest do dwóch miejsc po przecinku.

Indeks (...) ulega zmianie w okresach miesięcznych i obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca, jeżeli wartość Indeksu jest różna od obowiązującej stawki Indeksu (...) o przynajmniej 0,1 punktu procentowego i obowiązuje od pierwszego kalendarzowego dnia miesiąca (§ 13 ust. 1, 2 i 3).

Bank dokonując zmiany oprocentowania, zawiadamia Kredytobiorcę, Poręczycieli i właścicieli nieruchomości o aktualnej wysokości stopy oprocentowania oraz dacie je wprowadzenia, doręczając nowy harmonogram spłat listem poleconym. Zawiadomienie o zmianie oprocentowania staje się integralną częścią umowy i nie wymaga aneksu (§ 13 ust. 5).

W przypadku nie spłacenia przez Kredytobiorcę w terminie całości lub części raty spłaty wynikającej z umowy kredytu, niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym. Bank nalicza od wymagalnego kapitału odsetki karne w wysokości podwojonego oprocentowania umownego z zastrzeżeniem § 1 ust. 4 (§ 14 ust. 1 i 2).

Kredytobiorca zobowiązuje się do informowania Banku o decyzjach i faktach mających wpływ na sytuację ekonomiczno-finansowo, o zmianie miejsca zamieszkania (pobytu) oraz adresu do korespondencji (§ 21 ust. 1 pkt. 1).

W razie stwierdzenia przez Bank, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane lub w razie zagrożenia terminowej spłaty kredytu z powodu złego stanu majątkowego Kredytobiorcy, a w szczególności w przypadku niespłacenia dwóch rat odsetkowych lub odsetkowo-kapitałowych lub skierowania egzekucji do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu, Bank może:

a)  wypowiedzieć umowę kredytu w całości lub w części,

b)  zażądać dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu bądź przedstawienia w określonym terminie programu naprawczego i jego realizacji po zatwierdzeniu przez Bank.

Okres wypowiedzenia wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością Kredytobiorcy - -7 dni.

Po upływie wypowiedzenia umowy kredytu Kredytobiorca jest zobowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu (§ 22 ust. 1, 2 i 3).

W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, Prawa bankowego, Regulaminu do umowy kredytu hipotecznego, stanowiącego integralną część niniejszej umowy.

Wszelkie zmiany umowy wymagają pod rygorem nieważności formy pisemnej, w postaci aneksu do umowy , chyba że umowa niniejsza stanowi inaczej (§ 25 ust. 1i 2).

/umowa kredytu hipotecznego nr (...) z 29.12.2008 r. k. 42-47/

Kredyt udzielony pozwanym przez bank został uruchomiony w czterech transzach. I tak: 2 stycznia 2009 r. wypłacono pozwanym 112.357,75 zł; 5 marca 2009 r. wypłacono pozwanym 68.502 zł; 13 maja 2009 r. wypłacono pozwanym 70.500 zł; 4 marca 2010 r. wypłacono pozwanym 69.000 zł. Łącznie w ramach uruchomienia kredytu wypłacono pozwanym kwotę 320.359,75 zł.

/opinia biegłego K. S. k. 387/

Od początku pozwani mieli problemy ze spłacaniem rat kredytowych. Płatności nie były uiszczane w terminie i w wysokości niższej niż przewidziane w umowie.

31 marca 2011 r. (...) Bank SA skierował do A. S. (1) i W. S. (1) pisma zatytułowane „Wypowiedzenie umowy kredytu”, w których oświadczył, że w związku z powstaniem zaległości w spłacie kredytu, (...) Bank SA wypowiada umowę kredytu nr (...) z dnia 2008–12-29 z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. W następnym dniu po upływie wypowiedzenia, całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami staje się wymagalna i podlega natychmiastowemu zwrotowi na rachunek nr (...). Wypowiedzenie zawiera także informację, że Bank rozważy możliwość cofnięcia wypowiedzenia w przypadku uregulowania w okresie wypowiedzenia całości zaległych należności obejmujących:

- 1.048,80 zł tytułem należności kapitałowej;

- 19.262,03 zł tytułem odsetek umownych;

- 71,17 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie;

- 435 zł tytułem kosztów za czynności Banku zgodnie z Tabelą prowizji i opłat;

- 344 zł tytułem kosztów ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych.

Łącznie: 21.161 zł.

/wypowiedzenia umowy kredytu z 31.03.2011 r. wraz z dowodami ich doręczenia k. 50-55/

W. S. (1) pozostawał w kontakcie z bankiem, kierował do banku liczne pisma, w których starał się o restrukturyzację zadłużenia. W efekcie tego 5 grudnia 2011 r. pomiędzy (...) Bankiem Spółka Akcyjna z siedzibą w W., zwanym dalej Bankiem, a W. S. (1) i A. S. (1), zwanymi dalej Dłużnikami, została zawarta umowa zatytułowana „Ugoda długoterminowa”.

W ugodzie Bank (...) potwierdzili, że są stronami umowy kredytu hipotecznego numer (...) z dnia 29.12.2008 r. i że umowa ta została przez Bank prawidłowo i skutecznie wypowiedziana ze skutkiem na dzień 17.05.2011 r.

Strony potwierdziły w ugodzie, że aktualne zadłużenie wynikające z umowy kredytowej wynosi 393.492,99 zł; na zadłużenie to składają się:

1)  kapitał – 328.550,71 zł;

2)  odsetki umowne - 26.398,04 zł;

3)  odsetki karne – 38.120,02 zł naliczone od dnia 01.12.2011 r. włącznie;

4)  koszty – 424,22 zł.

Od niespłaconego kapitału Bank nalicza odsetki karne wynoszące w dniu zawarcia niniejszej ugody 21,22 % w skali roku, z zastrzeżeniem postanowienia § 2 ust. 4 ugody.

Dłużnicy uznają swoje zobowiązanie określone w ust. 3., w szczególności jego wysokość i potwierdzają wskazane wyżej okoliczności, przy czym uznanie długu jest skuteczne nawet w sytuacji wypowiedzenia umowy (§ 1 ust. 1, 2, 3 i 4).

Opisane w § 1 zobowiązanie Dłużnicy zobowiązują się solidarnie spłacić w 12 ratach według poniższego harmonogramu:

- 11 rat płatnych do 15. dnia każdego miesiąca w kwotach po 2.800 zł każda, począwszy od miesiąca stycznia 2012 r.

- 12. rata płatna do 15 grudnia 2012 r., obejmująca pozostałą do zapłaty część zobowiązania z możliwością wydłużenia terminu spłaty wskazanej raty na podstawie odrębnego porozumienia stron, przy czym za datę zapłaty uznaje się dzień uznania rachunku bankowego Banku.

Stronu uzgodniły, iż pod warunkiem zawieszającym w postaci terminowej spłaty należności dłużników wynikających z niniejszej ugody, w okresie jej obowiązywania Bank nie będzie naliczał odsetek karnych Dłużnikom przez okres obowiązywania niniejszej ugody w przypadku terminowej spłaty zadłużenia.

W przypadku wypowiedzenia przez Bank niniejszej ugody na skutek okoliczności, o których mowa w § 3, braku lub nieterminowej spłaty przez Dłużników jakiejkolwiek należności wynikającej z niniejszej ugody, warunek zawieszający, o którym mowa powyżej, uważany będzie za niespełniony a Dłużnicy zobowiązania będą do zapłaty kwoty odsetek karnych naliczonych od zaległości w spłacie, których zgodnie z pkt. 1 Bank w okresie obowiązywania ugody nie naliczał, zgodnie z zasadami określonymi w § 3 ust. 4.

Strony zgodnie dokonują umownej kapitalizacji odsetek stanowiącej odsetki „karnych” w kwocie 38.120,02 zł oraz odsetek umownych w kwocie 26.398,04 zł i doliczają je do kapitału, o którym mowa w § 1 ust. 3 pkt. 1, w wyniku czego wysokość kapitału do spłaty wynosić będzie 393.068,77 zł.

Strony ustalają, iż w przypadku terminowej spłaty przez dłużników zobowiązania według powyższego harmonogramu, odsetki umowne wynosić będą 10,61 % w skali roku i naliczane będą od aktualnego salda kapitału oraz obowiązywać będą od daty zawarcia niniejszej Ugody przez 12 miesięcy.

W przypadku opóźnienia przez Dłużników ze spłatą całości lub części jakiejkolwiek należności wynikającej z niniejszej ugody, Bank będzie uprawniony do naliczania odsetek karnych w wysokości wynikającej z aktualnie obowiązującego zarządzenia (...) Banku SA w W., od wymagalnej (przeterminowanej) wierzytelności wynikającej z niniejszej ugody.

Wpłaty zarachowane będą w pierwszej kolejności na pokrycie kosztów, odsetek karnych, o których mowa w ust. 5, następnie na poczet kapitału, a następnie na poczet naliczonych odsetek umownych (§ 2 ust. 1, 2, 3, 4 , 5 i 7).

Bank może wypowiedzieć niniejszą umowę ze skutkiem natychmiastowym w wypadku opóźnienia w realizacji spłat należności wskazanych w § 2 ust. 1 o co najmniej 15 dni.

Bank może wypowiedzieć niniejszą umowę ze skutkiem natychmiastowym w wypadku skierowania przez innych wierzycieli egzekucji do składników majątku Dłużników. W wypadku skierowania egzekucji przez innych wierzycieli do nieruchomości dłużników będącej przedmiotem zabezpieczenia hipotecznego na rzecz Banku umowa ulega rozwiązaniu bez konieczności kierowania dodatkowych oświadczeń do Dłużników z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności.

Oświadczenie dotyczące wypowiedzenia Umowy , o którym mowa powyżej, może być złożone przez Bank w terminie 60 dni od daty zaistnienia okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

W wypadku rozwiązania niniejszej umowy, całe zobowiązanie dłużników staje się wymagalne.

Strony ustaliły, że w mocy pozostają zabezpieczenia określone w § 3 umowy kredytu, o której mowa w § 1 ust. 1, a Dłużnicy mają obowiązek dokonywania wszelkich czynności wpływających na ich istnienie i możliwość z nich skutecznego skorzystania przez Bank.

W końcowej części ugody strony wskazały, że „niniejsza ugoda stanowi ugodę regulującą dobrowolną spłatę zobowiązania przez Dłużników”; umowa nie stanowi odnowienia. Zmiany ugody wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

/ugoda długoterminowa z 05.12.2011 r. k. 56-58/

W dniu 9 kwietnia 2014 r. doszło do podpisania przez W. S. (1) i A. S. (1) (Dłużnikiem) z (...) Bankiem SA z siedzibą w W. (Bankiem) „Ugody długoterminowej do Umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 29.12.2008 r.”

W ugodzie z 09.04.2014 r. strony potwierdziły, że łączyła je Umowa kredytu hipotecznego numer (...) z dnia 29.12.2008 r. i że umowa ta została przez Bank prawidłowo i skutecznie wypowiedziana pismem z dnia 31.03.2011 r.

Strony oświadczyły ponadto, że zawarły Ugodę krótkoterminową z dnia 05.12.2011 r., na podstawie której Dłużnik spłacił 11 rat obejmujące część zadłużenia wynikającego z Umowy kredytu.

W dniu zawarcia ugody zadłużenie wynikające z umowy kredytu wynosi 472.360,46 zł. Na zadłużenie to składają się:

1)  kapitał – 334.336,26 zł;

2)  odsetki umowne określone ugodą krótkoterminową - 40.992,34 zł naliczone do dnia 08.04.2014 r. włącznie;

3)  odsetki karne – 97.031,86 zł naliczone od dnia 08.04.2014 r. włącznie (§ 1 ust. 4).

Dłużnik uznaje swoje zobowiązanie określone w ust. 4, w szczególności jego wysokość, przy czym uznanie długu jest skuteczne również w sytuacji wypowiedzenia Ugody lub odstąpienia od Ugody (§ 1 ust. 5).

W okresie obowiązywania Ugody Bank nie będzie naliczał odsetek karnych od niespłaconego kapitału zgodnie z postanowieniami Umowy kredytu. Bank zwalnia dłużnika z obowiązku zwrotu całości odsetek karnych określonych w § 1 ust. 4 pkt. 3 w wysokości 97.031,86 zł a Dłużnik wyraża na to zgodę. Strony zgodnie dokonują umownej kapitalizacji odsetek umownych, o których mowa w § 1 ust. 4 pkt. 2 w kwocie 40.992,34 zł i doliczają je do kapitału, o którym mowa w § 1 ust. 4 pkt. 1 Ugody, w wyniku czego wysokość kapitału do spłaty wynosić będzie 375.328,60 zł. W związku z postanowieniami zawartymi w § 1 ust. 4 oraz § 2 ust. 2 i ust. 3 kwota należności Dłużnika względem Banku wynosi 375.328,60 zł. Na zadłużenie to składają się kapitał – -375.328,60 zł (§ 2).

Strony ustalają, że w okresie obowiązywania Ugody, odsetki umowne naliczane będą według zmiennej stopy procentowej, na dzień podpisania Ugody wynosi 5,00 % w skali roku. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień Podpisania Ugody wynosi 5,13 %. Oprocentowanie stanowi sumę marży kredytowej 2,25 % i stawki referencyjnej (...). Stawkę referencyjną (...) oblicza się jako średnią arytmetyczną stawek WIBOR 3m, obowiązujących w dniach roboczych w okresie liczonym od 26 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc ostatni do 25 dnia miesiąca poprzedzającego zmianę. Stawka referencyjna ulega zmianie w okresach miesięcznych i obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca, jeżeli wartość stawki jest różna od obowiązującej o przynajmniej 0,1 punktu procentowego. W przypadku zmiany oprocentowania Bank wysyła Dłużnikowi listem zwykłym pisemne zawiadomienie o zmianie oprocentowania wraz z nowym harmonogramem spłat kredytu na najbliższe 24 miesiące. Nieodebranie przez Dłużnika listu zawierającego nowy haromonogram spłat wraz z zawiadomieniem o zmianie wysokości oprocentowania nie zwalnia Dłużnika od zapłaty raty w wymaganym terminie w pełnej kwocie (§ 3 ust. 1,2 i 3 zd. 1, 4, 6 i 8).

W przypadku opóźnienia przez Dłużnika ze spłatą całości lub części jakiejkolwiek należności wynikającej z Ugody, Bank niezależnie od uprawnień przysługujących mu na podstawie § 6 Ugody, będzie uprawniony do naliczania odsetek karnych od kwoty zadłużenia przeterminowanego, w wysokości czterokrotności stopy oprocentowania kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Na dzień zawarcia Ugody oprocentowanie kredytu lombardowego NBP wynosi 4 %. Tym samym oprocentowanie karne od przeterminowanego zadłużenia wynosi 16 % w skali roku. Każdorazowa zmiana wysokości stopy kredytu lombardowego NBP powoduje zmianę wysokości oprocentowania zadłużenia przeterminowanego do wysokości czterokrotności nowej stopy kredytu lombardowego NBP. W przypadku, gdyby w związku ze zmianą art. 359 §2 ¹ k.c. dotyczącego maksymalnej wysokości odsetek wynikających z czynności prawnej, odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego określone zgodnie z niniejszym ustępem przekraczałyby wysokość odsetek maksymalnych, należne są odsetki w wysokości równej odsetkom maksymalnym (§ 4).

Opisane w § 2 ust. 4 Ugody zobowiązanie, powiększone o naliczone odsetki, zgodnie z § 3 Ugody, Dłużnik zobowiązuje się spłacić w 200 miesięcznych ratach odsetkowo-kapitałowych, zgodnie z harmonogramem. Miesięczne raty odsetkowo-kapitałowe płatne będą do ostatniego dnia każdego kolejnego miesiąca, , pierwsza rata płatna będzie do 30.04.2014 r. Niezwłocznie po podpisaniu ugody, Bank wyśle Dłużnikowi harmonogram spłat. W przypadku zmiany wysokości rat, zgodnie z postanowieniami Ugody, Bank wyśle do Dłużnika nowy harmonogram spłat, zgodnie z postanowieniem § 3 ust. 4 Ugody. Wpłaty dokonywane będą na rachunek bankowy: (...). Wpłaty zarachowywane będą w następującej kolejności na pokrycie: 1) kosztów, 2) odsetek karnych, 3) odsetek umownych, 4) zaległych rat kapitałowych, 5) bieżących rat kapitałowych (§ 5).

Ugoda zostaje zawarta na czas spłaty zobowiązania, tj. 200 miesięcy od dnia spłaty pierwszej raty, zgodnie z harmonogramem spłat.

Bank może wypowiedzieć Ugodę, między innymi, w przypadku opóźnienia Dłużnika z zapłatą w części lub w całości dwóch rat, zgodnie z § 5 Ugody, po uprzednim wezwaniu Dłużnika do spłaty wymagalnych należności w terminie nie krótszym niż 7 dni, w przypadku zagrożenia Dłużnika upadłością, w sytuacji utraty przez Dłużnika zdolności do spłaty ugody (zdolności kredytowej) oraz w przypadku skierowania przez innego wierzyciela egzekucji do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie Banku.

Strony oświadczają, że w mocy pozostają zabezpieczenia ustanowione zgodnie z postanowieniami umowy kredytu.

Ugoda stanowi ugodę regulującą dobrowolną spłatę zobowiązania Dłużnika. Ugoda nie stanowi odnowienia. Ugoda ma na celu wyłącznie określenie zasad spłaty przez Dłużnika zadłużenia wynikającego z umowy kredytu. Ugoda została zawarta na wniosek Dłużnika. Zmiany ugody wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności,

/ugoda długoterminowa z 09.04.2014 r. k. 59-62 v./

6 czerwca 2017 r. (...) Bank SA skierował do kredytobiorców wezwanie do zapłaty, wskazując, że dotyczy ono „ugody długoterminowej z dnia 09.04.2014 r. regulującej spłatę zadłużenia z tytułu umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 29.12.2008 r. wraz z późniejszymi zmianami”. Bank wezwał kredytobiorców do zapłaty w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia wezwania zaległości obejmującej na dzień sporządzenia pisma kwoty:

- 11.767,06 zł tytułem należności kapitałowej,

- 16,34 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej.

Pismo zawiera także informację o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Pismo zawiera także pouczenie o tym, że w przypadku braku spłaty całości należności i niezłożenia wniosku o restrukturyzację w wyżej podanym terminie, umowa ugody oznaczona w tytule zostanie wypowiedziana.

/wezwania do zapłaty z 06.06.2017 r. wraz z dowodami doręczenia k. 64-67/

16 stycznia 2018 r. (...) Bank SA skierował do W. S. (1) i A. S. (1) „ Oświadczenie Banku o wypowiedzeniu umowy”, wskazując, że dotyczy ono „ugody długoterminowej z dnia 09.04.2014 r. regulującej spłatę zadłużenia z tytułu umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 29.12.2008 r. wraz z późniejszymi zmianami”. W piśmie tym wskazano, że w związku z nieregulowaniem zaległości w spłacie umowy ugody (...) Bank S.A. wypowiada umowę ugody z dnia 09.04.2014 r. z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia niniejszego pisma. W następnym dniu po upływie okresu wypowiedzenia całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami staje się wymagalna i podlega natychmiastowemu zwrotowi na rachunek numer (...). Wypowiedzenie zawiera także informację, że Bank rozważy możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu w przypadku uregulowania w okresie wypowiedzenia całości zaległości obejmującej na dzień sporządzenia niniejszego pisma następujące kwoty:

- 11.357,31 zł tytułem należności kapitałowej;

- 1.028,83 zł tytułem odsetek umownych;

- 153,47 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie;

- 283,80 zł tytułem kosztów.

/oświadczenia o wypowiedzeniu umowy z 16.01.2018 r. wraz z dowodami doręczenia k. 70-75/

W dniu 28 lutego 2019 r. (...) Bank SA z siedzibą w W. wystawił wyciąg z ksiąg banku nr (...), w którym stwierdził, że w jego księgach figuruje wymagalne zadłużenie dłużników W. S. (1) i A. S. (1) z tytułu zawartej umowy kredytu – umowa nr (...) z dnia 29.12.2008 r. z późniejszymi zmianami, w wysokości 311.070,53 zł.

Na wymagalne zadłużenie składają się:

1.  Należność główna (niespłacony kapitał) w kwocie 281.761,57 zł;

2.  Odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 3,94 % od dnia 01.03.2018 r. do dnia 19.03.2018 r. w kwocie 1.013,60 zł;

3.  Odsetki za opóźnienie naliczane od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 10,00 % od dnia 01.03.2018 r. do dnia 27.02.2019 r. w kwocie 27.869,66 zł;

4.  Opłaty i inne prowizje: 425,70 zł.

Wyciąg z ksiąg banku stanowi, że roszczenie nim objęte jest wymagalne i egzekwowane na rzecz (...) Bank SA w W..

/wyciąg z ksiąg (...) Bank SA w W. z 28.02.2019 r. k. 49/

Według stanu na dzień 20 lutego 2022 r. zadłużenie pozwanych W. S. (1) i A. S. (1) wynikające z faktu zawarcia umowy kredytu hipotecznego nr (...) z 29.12.2008 r., z uwzględnieniem zasad jego spłaty wynikających z ugody z 05.12.2011 r. i z ugody z 09.04.2014 r., wynosi 326.350,80 zł, w tym: kapitał- 250.909,57 zł; odsetki umowne – 1.013,60 zł; odsetki karne – 73.292,43 zł; opłaty i prowizje – 1.135,20 zł.

Przy założeniu, że ugody te nie zostały podpisane, zadłużenie pozwanych byłoby niemal dwukrotnie wyższe i wynosiłoby 610.926,12 zł. Wynika to faktu, że wpłaty kredytobiorców były niewystarczające w stosunku do wyliczanych przez bank należności i były przeznaczane na pokrycie odsetek karnych, prowizji i opłat, tym samym nie zmniejszały salda kapitału kredytu.

/opinia biegłego K. S. (2) z 20.02.2022 r. k. 383-402; opinia uzupełniająca biegłego K. S. (2) z 30.07.2022 r. k. 437-441/

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą ustalenia powyższego stanu faktycznego były przede wszystkim dowody z dokumentów.

Wszystkie dokumenty znajdujące się w aktach sprawy należało uznać za wiarygodne i przyznać im pełną moc dowodową. Są to dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., stanowiące dowód tego, że osoby, które podpisały dokument złożyły oświadczenie w nim zawarte. Dokumenty stanowiące podstawę opisanego wyżej stanu faktycznego nie były kwestionowane przez strony w tym sensie, że żadna ze stron nie zaprzeczała, iż dokumenty takie zostały sporządzone, podpisane i mają treść taką, jaka z nich wprost wynika. Pozwani kwestionowali natomiast ważność ugód zawartych z bankiem po zawarciu umowy kredytowej, co jest już inną kwestią i zostanie omówione w ramach oceny prawnej niniejszej sprawy.

Na wiarę zasługują zeznania świadka D. B. (B.). Świadek jako pracownik banku prowadziła sprawę kredytu pozwanych w okresie od 2 lutego 2015 r. do 31 marca 2019 r. Zeznania świadka są generalnie zgodne z treścią zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów. Z zeznań tych wynika, że pozwany kierował liczne pisma do banku, w których domagał się rozłożenia zaległości na raty i odroczenia ich płatności. Na pewnym etapie sprawy bank uznał, że pozwani nie są w stanie spłacać rat kredytu, przy uwzględnieniu, że są obciążeniu jeszcze zobowiązaniami wobec KRUS, urzędu skarbowego i innymi. Nie było więc podstaw, aby zeznaniom świadka odmówić wiary. Podkreślić jednak należy, że zeznania świadka nie miały przesądzającego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. D. B. przyznała, że choć kontaktowała się z pozwanym w sprawie spłaty kredytu, to nie ona decydowała (nie była osobą „decyzyjną”) co do sposobu załatwienia sprawy.

Za wiarygodny i w pełni przydatny dla rozstrzygnięcia sprawy sąd uznał dowód z opinii biegłego K. S. (2). Biegły jest specjalistą z dziedziny ekonomii, analizy ekonomicznej przedsiębiorstw, bankowości, finansów i strukturalnych funduszy europejskich. Zadaniem biegłego było „rozliczenie” kredytu hipotecznego z 29 grudnia 2008 r., tj. ustalenie wysokości zadłużenia pozwanych z tytułu zawartej umowy kredytowej z uwzględnieniem faktu zawarcia ugód, według zasad wskazanych szczegółowo w postanowieniu dowodowym z dnia 27 września 2021 r. Zdaniem Sądu biegły w pełni wywiązał się z powierzonego mu zadania. K. S. (2) sporządził pisemną opinię z 20.02.2022 r. i pisemną opinię uzupełniającą z 30.07.2022 r. Opinie te powinny być rozpatrywane jako jedna integralna całość (jedna opinia). Powodowy bank opinii biegłego nie kwestionował. Pozwani kwestionowali opinię i na ich wniosek biegły sporządził opinię uzupełniającą. Zdaniem sądu, sformułowane przez pozwanych zarzuty nie podważyły skutecznie opinii. Najzupełniej jasne i oczywiste jest, że dokonując rozliczenia kredytu udzielonego przez powoda pozwanym, biegły musiał się opierać na dokumentach dostarczonych mu przez strony. Są one tożsame z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy i stanowiącymi dowody w sprawie. Biegły dokonał analizy dokumentów bankowych odnoszących się do spłaty kredytu i „nie zidentyfikował istotnych rozbieżności pomiędzy dokumentem prezentującym historię spłaty kredytu a samodzielnie wykonaną weryfikacją”. Odsetki umowne i karne zostały naliczone w sposób poprawny, podobnie – ustalenia wysokości raty kapitałowej (k. 388).

Na wiarę zasługują generalnie także zeznania pozwanych. A. S. (1) przedstawiła okoliczności zawarcia umowy kredytowej, sytuację majątkową małżonków S. w czasie jej zawarcia a także trudności ze spłatą zadłużenia. Pozwana przedstawiła także w sposób wiarygodny swoją aktualną sytuację majątkową zawodową i rodzinną. Podobnie należało ocenić zeznania W. S. (1). To on zajmował się organizacją kredytu, jego spłatą i negocjowaniem ugód, w oparciu o które pozwani mieli spłacać zadłużenie. Wypowiedzi pozwanego są zasadniczo zgodne z treścią znajdujących się w aktach dokumentów , w tym z umową kredytu i dwiema ugodami zawartymi przez strony. Korespondują także z zeznaniami D. B., która potwierdziła, że pozwany interesował się spłatą kredytu i kierował do banku liczne pisma i wnioski w tej sprawie. Nie zasługują na wiarę wypowiedzi pozwanego, z których wynika, że pozwany bank stosował wobec pozwanych dyktat, że wykorzystał swoją uprzywilejowaną pozycję i narzucił im warunki spłaty kredytu, których nie byli w stanie spełnić. Twierdzenia te w istocie nie odnoszą się do faktów, lecz stanowią oceny, w dodatku całkowicie nieuprawnione, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

W pierwszej kolejności należało rozstrzygnąć zarzut braku legitymacji procesowej powoda. Co prawda został on zgłoszony na końcowym etapie sprawy, jednakże jego uwzględnienie musiałoby skutkować oddaleniem powództwa i to niezależnie od zasadności innych zarzutów. Z dokumentów przedłożonych przez pozwanych wynika, że w dniu 22 grudnia 2021 r. wierzytelność wynikająca z umowy kredytu z 02.09.2009 r., objęta żądaniem pozwu w niniejszej sprawie, została zbyta (sprzedana) na rzecz Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W.. Stosownie do treści art. 192 pkt. 3 k.p.c. z chwilą doręczenia pozwu zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej. Odpisy pozwu zostały doręczone pozwanym A. S. (1) i W. S. (1) w dniu 27 maja 2019 r. W świetle wyżej przywołanego przepisu, przelew (cesja) wierzytelności dokonana po doręczeniu pozwu nie ma wpływu na bieg sprawy. Z pewnością nie pozbawia ona powoda możności dochodzenia roszczeń objętych pozwem w niniejszej sprawie. Zgłoszony przez pozwanych zarzut braku legitymacji czynnej powoda w sprawie jest całkowicie chybiony.

Stosownie do treści art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665) /w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy kredytowej/ przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

1) strony umowy,

2) kwotę i walutę kredytu,

3) cel, na który kredyt został udzielony,

4) zasady i termin spłaty kredytu,

4a) w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu,

5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,

9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,

10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Zgodnie z treścią art. 75 ust. 1 prawa bankowego, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni (art. 75 ust. 2).

27 listopada 2015 r. weszła w życie nowelizacja prawa bankowego dokonana ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1854). Wprowadziła ona do prawa bankowego art. 75 c. Treść tego przepisu jest następująca:

Art. 75 c:

1. Jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych.

2. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

3. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.

4. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę.

5. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

6. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych.

Zgodnie z wykładnią powyższego przepisu dokonaną w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2023 r. ( (...) 832/22) fakt, że umowa kredytowa została zawarta przed wejściem w życie tej regulacji nie uzasadnia braku obowiązku jego stosowania przez bank dokonujący powiedzenia kredytu pod rzędem art. 75 C prawa bankowego. Podkreślić jednak należy, że powodowy Bank wypowiedział umowę kredytową w 2011 roku a zatem przed wejściem w życie art. 75 C. Wówczas nie istniał jeszcze obowiązek poprzedzenia wypowiedzenia wezwaniem do zapłaty zaległości w terminie 14 dni i pouczenia kredytobiorcy o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Mimo tego powodowy Bank podjął działania w celu restrukturyzacji zadłużenia pozwanych, w efekcie czego doszło do podpisania najpierw ugody z 5 grudnia 2011 r. a później ugody z 9 kwietnia 2014 r. W świetle powyższego zarzuty pozwanych o tym, że powodowy Bank wykorzystał swoją przewagę i „wymusił” na pozwanych zawarcie niekorzystnych dla nich ugód, nie mogły zostać uznane za uzasadnione. W istocie bowiem Bank, umożliwiając pozwanym restrukturyzację zadłużenia i zawarcie ugód, uczynił więcej, niż nakazywały mu w tym zakresie obowiązujące przepisy prawa. Twierdzenia pozwanych co do tego, że ugody były dla nich niekorzystne są pozbawione jakichkolwiek podstaw. Z opinii biegłego K. S. (2) wynika wyraźnie, że gdyby ugody nie zostały zawarte, sytuacja pozwanych byłaby znacznie bardziej niekorzystana – ich zadłużenie z tytułu kredytu byłoby blisko dwukrotnie większe od tego, które jest obecnie.

Zgodnie z treścią przywołanego wyżej art. 69 prawa bankowego, podstawowym obowiązkiem wynikającym z umowy kredytowej ciążącym na kredytobiorcy jest obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach.

Bezsporne jest, że kredyt nr (...) z 29.12.2008 r. został przez bank uruchomiony i kwota kredytu została kredytobiorcom udostępniona. Tym samym pozwanych jako kredytobiorców obciążał obowiązek spłaty kredytu wraz z odsetkami w terminach ustalonych w umowie. Przeprowadzone w toku postępowania dowody potwierdziły, że obowiązkowi temu pozwani nie sprostali, co przemawiało za uwzględnieniem powództwa. Z analizy dokumentów bankowych – historii spłaty kredytu, dokonanej przez biegłego wynika, że pozwani od początku nie spłacali rat kredytowych w terminach i w wysokości przewidzianej w umowie kredytowej. Efektem tego było wypowiedzenie kredytu i powstanie stanu natychmiastowej wymagalności zadłużenia. Pozwani nie spłacili zadłużenia mimo umożliwienia jego spłaty na warunkach wynikających z dwóch ugód zawartych przez strony po wypowiedzeniu kredytu. Dlatego zasadnym było zasądzenie od pozwanych kwoty 250.909, 57 zł tytułem kapitału, kwoty 1.013,60 zł tytułem odsetek umownych za korzystanie z kapitału oraz kwoty 27.869,66 zł tytułem odsetek za opóźnienie. Wysokość roszczeń powoda została potwierdzona opinią biegłego K. S..

O odsetkach od zasądzonej kwoty orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i § 2 zd. 2 k.c.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 1 k.c.). Od kwoty kapitału zasadzono odsetki umowne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, gdyż takie odsetki zostały przez strony przewidziane w umowie i w ugodach. Od pozostałych kwot zasadzone zostały odsetki ustawowe za opóźnienie.

Sąd nie znalazł podstaw do rozłożenia zasądzonej od pozwanych na rzecz powoda kwoty na raty. Stosownie do treści art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Przywołany wyżej przepis przewiduje jedną z zasad orzekania zwaną "moratorium sędziego". Jej zastosowanie pozwala na oznaczenie sposobu spełnienia świadczenia w sposób odmienny niż to wynika z odpowiednich przepisów prawa materialnego.

Kodeks postępowania cywilnego nie precyzuje, co należy rozumieć pod pojęciem „szczególnie uzasadnionego wypadku”. Przyjmuje się, że okoliczności, które uzasadniają wyjątkowość danej sytuacji mogą wynikać z szeroko rozumianego stanu majątkowego i rodzinnego pozwanego. Niezależnie jednak od sytuacji rodzinnej i materialnej pozwanych, za konieczny warunek możliwości rozłożenia na raty świadczenia jest to, że raty te będą przez zobowiązanego spłacane. Pozwani gwarancji takiej nie dają. Pozwany W. S. (1) przyznał, że od 2020 roku rat kredytu nie spłacał, bo nie był w stanie. Pozwana A. S. (1) nigdy kredytu nie spłacała. Mając to na uwadze a biorąc również pod uwagę fakt, że pozwani nie wywiązali się także z obowiązków nałożonych na nich w ugodach, rozłożenia zasądzonego od pozwanych na rzecz powoda świadczenia na raty uznać należało za pozbawione podstaw.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie 4 wyroku. Stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c.

strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata (art. 99 k.p.c.). Z uwagi na to, że powództwo zostało uwzględnione w całości, należało zasądzić od pozwanych na rzecz powoda poniesione przez niego w związku z udziałem w sprawie koszty procesu. Na koszty poniesione przez powoda składają się: opłata od pozwu w łącznej wysokości 15.554 zł (opłata w uiszczona w elektronicznym postępowaniu upominawczym 3.889 zł i opłata uzupełniająca 11.665 zł), koszty notarialnego uwierzytelnienia dokumentów w wysokości 78,72 zł, wykorzystana zaliczka na biegłego w kwocie 1.190,24 zł, wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 10.800 zł (§ 2 pkt. 7 i § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) oraz opłata skarbowa za pełnomocnictwo w kwocie 17 zł. Łącznie koszty poniesione przez powoda dają 27.639,96 zł.

Z uwagi na to, że powództwo uwzględniono w całości zasadnym było zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu na rzecz radcy prawnego, który reprezentował pozwanego od Skarbu Państwa. Wysokość tych kosztów ustalono na podstawie § 4 ust. 1 i 3 w zw. z § 8 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu z dnia 14.05.2024 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 764) z uwzględnieniem stawki podatku od towarów i usług (VAT).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie wyżej powołanych przepisów prawa, orzeczono jak w sentencji wyroku.

J. Grudziński