Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pile

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Marcin Garcia Fernandez

Protokolant: st. sekr. sąd. Dorota Krygiołka

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2022 r. w Pile

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) 1 Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K.

przeciwko M. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej M. K. na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w (...).256,50 (dziewięćdziesiąt dwa tysiące dwieście pięćdziesiąt sześć i 50/100) zł z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność sumy stopu referencyjnej NBP i 5.5 punktów procentowych od dnia 19 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 10.030 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Marcin Garcia Fernandez

UZASADANIENIE

Powód (...) 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. w pozwie z 19 sierpnia 2020 r., nadanym do sądu tego samego dnia, wniósł o zasądzenia od pozwanej M. K. na swoją rzecz 92.256,50 zł z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podał, że jest nabywcą wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki nr (...) z dnia 9 marca 2016 r. Na podstawie tej umowy zbywca wierzytelności - Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo - Kredytowa im. F. S. z siedziba w G. udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 69.000 zł. Zgodnie z umową, pożyczka miała być zwrócona w miesięcznych ratach. Pożyczkodawca miał prawo do pobierania odsetek karnych w wysokości obowiązującej dla należności przeterminowanych. W skład niespłaconej należności wchodzą także koszty windykacji. Pozwana nie regulowała rat pożyczki w terminach. W związku z tym umowa została jej wypowiedziana. Skutkowało to wymagalnością całego roszczenia z dniem 17 listopada 2017 r. Przed wypowiedzeniem pozwana była wzywana do dobrowolnej spłaty zadłużenia. Na zadłużenie pozwanej składa się suma kapitału pożyczki 64.443,92 zł oraz odsetek kapitałowych naliczonych zgodnie z umową i karnych naliczonych do dnia wniesienia pozwu 27.812,58 zł, czyli razem 92.256,50 zł (k. 158-160 i 61).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniosła, że powód nie przedstawił żadnej łączącej go z nią pożyczki, nie wykazał, skąd się wzięła żądana kwota, jak naliczył odsetki. Zakwestionowała wypłacenie jej środków w ramach umowy pożyczki, wymagalność wierzytelności, przejście wierzytelności na powoda. Wskazała, że (...) miał obowiązek stosować art. 75 c prawa bankowego a zaniedbał dochowanie przewidzianej w nim procedury. Dlatego nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie podpisane jest przez nieumocowaną osobę. Zgodnie z § 26 regulaminu, decyzję o wypowiedzeniu podejmuje zarząd, a nie ma takiej decyzji. W związku z wadliwym wypowiedzeniem nieuprawnione było przelanie wierzytelności. W myśl przepisów wprowadzonych w 2017 r., kredytów mogą udzielać banki, (...)-i i instytucje pożyczkowe. Instytucja pożyczkowa może prowadzić działalność wyłącznie w formie spółki z ograniczona odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej. Przeniesienie niewymagalnej wierzytelności na powoda prowadzi do obejścia prawa, co czyni je nieważnym (k. 303-304).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana M. K. 19 lipca 2010 r. złożyła deklarację członkowską i została przyjęta w poczet członków Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. (nazywanej dalej Kasą).

(dowód: deklaracja członkowska, k. 198)

W dniu 9 marca 2016 r. pozwana zawarła z Kasą pisemną umowę pożyczki nr (...). W umowie pozwana podała jako swój adres zamieszkania Z., ul. (...). Umowa zawierała niżej wskazane postanowienia.

Kasa udziela pozwanej jako Pożyczkobiorcy na jej wniosek z 8 marca 2016 r. pożyczki na warunkach określonych umową i Regulaminem udzielania pożyczek i kredytów konsumenckich (...), stanowiącym załącznik nr 1 do umowy (pkt 1 umowy). Pożyczka przeznaczona jest na dowolny cel konsumpcyjny (pkt 3). Umowa zostaje zawarta na okres od 9 marca 2016 r. do 25 lutego 2026 r. (pkt 4). Całkowita kwota pożyczki wynosi 69.000 zł (pkt 5). Pożyczka zostanie wypłacona przelewem na rachunek nr (...). Pożyczka oprocentowana jest według zmiennej stopy procentowej, wynoszącej w dniu zawarcia umowy 9,35 %. (pkt 7). Pożyczkobiorca zobowiązany jest do spłaty pożyczki wraz z należnymi odsetkami do dnia 26 lutego 2026 r. Spłata będzie następować w ratach miesięcznych, płatnych bez wezwania w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłat pożyczki, który stanowi załącznik nr 2 do umowy (pkt 13). Pożyczkobiorca jest zobowiązany ponieść następujące koszty związane z zawarciem umowy: opłata przygotowawcza 40 zł, prowizja z tytułu udzielenia pożyczki 13.455 zł (pkt 19 lit. a). Roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego wynosi dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych (pkt 21). W przypadku powstania zaległości w spłacie pożyczki, Pożyczkobiorca zobowiązuje się do uiszczenia na rzecz Kasy opłat za czynności windykacyjne (pkt 22) - rodzaj i wysokość opłat zostały szczegółowo w wskazane w punkcie 22 umowy.

W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki, należność z tego tytułu staje się w następnym dniu należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia pobierane są odsetki wg stopy procentowej o jakiej mowa w pkt. 21 umowy. Kasie przysługuje prawo do wypowiedzenia umowy pożyczki w trybie i na warunkach, o jakich mowa w pkt. 29 umowy (pkt 23). Zabezpieczeniem pożyczki jest przystąpienie do umowy ubezpieczenia grupowego WALOR. Pożyczkobiorca jest zobowiązany do uiszczenia na rzecz Kasy opłaty stanowiącej zwrot kosztów ubezpieczenia w całym okresie obowiązywania umowy. Opłata płatna jest jednorazowo w dacie wypłaty pożyczki. Koszt zabezpieczenia wynosi 11.095,20 zł (pkt 24 a). Kasa zastrzega sobie prawo do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia po upływie okresu wypowiedzenia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku, gdy Pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy (pkt 29). Pożyczkobiorca zobowiązuje się do informowania Kasy o każdej zmianie adresu (pkt 34).

Harmonogram spłaty pożyczki przewidywał, że raty pożyczki są równe, wynoszą 895,71 zł i są płatne do 25 dnia miesiąca.

(dowód: umowa pożyczki, k. 186-187, harmonogram, k. 201-202)

Pozwana przed zawarciem umowy otrzymała Regulamin udzielania pożyczek i kredytów konsumenckich (...), harmonogram spłaty pożyczki i Tabelę prowizji i opłat dla pożyczek i kredytów.

(dowód: oświadczenie pozwanej, k. 188)

Pożyczka została pozwanej wypłacona w sposób przewidziany w umowie na jej rachunek w Kasie o nr (...).

(dowód: zestawienie operacji na rachunku pozwanej, k. 207, 340-343)

W dniu 9 grudnia 2016 r. pozwana złożyła w Kasie wniosek o przyznanie jej kolejnej pożyczki. We wniosku jako swój adres korespondencyjny podała P., ul. (...). Jednocześnie złożyła oświadczenie o aktualizacji danych osobowych, w którym podała w/w adres jako swój aktualny adres zamieszkania i korespondencyjny.

(dowód: wniosek o przyznanie pożyczki, k. 86-87, oświadczenie, k. 335-336)

Do kwietnia 2017 r. pozwana spłacała pożyczkę w kwotach i terminach przewidzianych w umowie. W maju 2017 r. nie zapłaciła należnej raty, w związku z czym Kasa podjęła czynności windykacyjne w postaci wysłania wiadomości tekstowej (SMS) i wezwania do zapłaty z 6 czerwca 2017 r. Pozwana nie zapłaciła także raty za czerwiec, w związku z czym Kasa podjęła ponownie czynności windykacyjne w postaci wysłania wiadomości tekstowej (SMS) i wezwania do zapłaty z 4 lipca 2017 r. W tym ostatnim wezwaniu Kasa wyznaczyła pozwanej termin 14 dni roboczych do zapłaty przeterminowanego zadłużenia w kwocie 1.841,26 zł, zastrzegając możliwości dokonania wypowiedzenia w razie braku zapłaty. Jednocześnie poinformowała pozwaną, że może złożyć w terminie 14 dni roboczych wniosek o restrukturyzację zadłużenia. Pozwana nie zapłaciła długu, w związku z czym udał się do niej windykator, ale jej nie zastał.

Pismem z 27 września 2017 r. Kasa wypowiedziała pozwanej umowę pożyczki. Wypowiedzenie podpisał pełnomocnik zarządu umocowany do podejmowania decyzji w przedmiocie dokonania wypowiedzenia i złożenia oświadczenia woli w tym zakresie.

Pismo zawierające wypowiedzenie, tak jak i poprzednie, zostało wysłane na podany Kasie nowy adres pozwanej w P.. Przesyłka z tym pismem, mimo jej awizowania i oczekiwania na podjęcie do 17 października 2017 r., nie została przez nią podjęta.

(dowód: wezwania do zapłaty, k. 203 i 205 wraz z potwierdzeniami nadania, k. 204 i 206, notatka z 4.01.2018 r., k. 208, wypowiedzenie, k. 191, koperta, k. 192, pełnomocnictwa, k. 347, 356)

Umową z 22 listopada 2019 r. powód nabył od Kasy wierzytelność przysługującą jej względem pozwanej z tytułu wyżej opisanej umowy pożyczki.

(dowód: umowa przelewu, k. 168-171)

Na dzień wniesienia pozwu zadłużenie pozwanej z tytułu przedmiotowej umowy pożyczki wynosiło: zaległy kapitał 64.443,92 zł, zaległe odsetki kapitałowe 3.339,99 zł, odsetki za opóźnienie 24.336,64 zł i opłaty za czynności windykacyjne 135,90 zł.

(dowód: umowa pożyczki, k. 186-187, harmonogram, k. 201-202, zestawienie operacji na rachunku pozwanej, k. 340-343, raport spłaty, k. 213, rozliczenie odsetek, k. 199v, 321-323)

Podstawą dla powyższych ustaleń były dokumenty prywatne. Zostały one złożone przez powoda w większości w odpisach poświadczonych za zgodność z oryginałem przez jego pełnomocnika - adwokata. Zgodnie z art. 129 § 3 k.p.c., zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa ma charakter dokumentu urzędowego. W związku z tym dokonane przez pełnomocnika powoda poświadczenia wierności oryginałom odpisów dokumentów korzystały z domniemania zgodności treści z prawdą (art. 244 § 1 k.p.c.). Domniemanie to w żadnym przypadku nie było przez drugą stronę podważane. W związku z tym należało przyjąć, że odpisy dokumentów są zgodne z oryginałami.

Niektóre dokumenty zostały złożone przez powoda w kserokopiach. Złożenie kserokopii stanowiło w istocie zgłoszenie twierdzeń o istnieniu dokumentów o wynikającej z nich formie i treści. Niedoniesienie się przez pozwaną do tych kserokopii stanowiło nie wypowiedzenie się co do twierdzeń powoda o istnieniu dokumentów o wynikającej z kopii formie i treści, które pozwalało uznać je za przyznane, gdyż w każdym przypadku pozostawały w zgodzie z wynikami rozprawy (art. 230 k.p.c.). Dawało to możliwość przeprowadzenia dowodów z dokumentów, których istnienie, treść i forma zostały przyjęte bez dowodów, tak jakby zostały one złożone w oryginale lub odpisie.

Dokumenty prywatne, na podstawie których Sąd dokonał ustaleń, nie budziły wątpliwości co do swojej prawdziwości. Zgodnie z art. 245 k.p.c., stanowiły one dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły wskazane w nich oświadczenia. Jednak również prawdziwość tych oświadczeń w żadnym przypadku nie została podważona i nie budziła wątpliwości. Dlatego Sąd uznał je za w pełni godne zaufania.

Pozwana kwestionowała wynikające z niektórych dokumentów fakty: zawarcie umowy, jej wykonanie przez Kasę i wezwanie jej do zapłaty w sposób spełniający wymogi art. 75c prawa bankowego. Jednocześnie jednak nie podniosła żadnych argumentów, które mogłyby podważyć zaufanie do tych dokumentów, na podstawie których Sąd dokonał ustalenia tych faktów: umowy pożyczki z 9 marca 2016 r. nr (...), zestawienia operacji na rachunku pozwanej i pisma Kasy z 4 lipca 2017 r. Przeciwnie, zarzuty pozwanej i jej postawa w procesie upewniały, że nie ma żadnych rzeczywistych argumentów, które mogłyby podważyć fakty wynikające z dokumentów.

Doświadczenie życiowe wskazuje, że niezmiernie rzadko zdarzają się sytuacje, w których po podpisaniu umowy pożyczki czy kredytu, nie zostaje ona wykonana przez instytucję pożyczkową. Za jeszcze rzadsze należy uznać przypadki, gdy kwota pożyczki nie zostaje wypłacona, a mimo to taki pożyczkodawca błędnie przyjmuje, że była wypłacona i stanowi wymagalne zadłużenie. Natomiast jest praktycznie niemożliwe, aby instytucja pożyczkowa podejmowała działania w celu dochodzenie nieistniejącego długu, jak wezwania do zapłaty, wypowiedzenie umowy i nie spotkało się to z adekwatną reakcją domniemanego dłużnika. Taka zaś sytuacja musiałaby mieć miejsce w tej sprawie. Jeśliby pozwana nie dostała pożyczki a następnie dostawała wezwania do zapłaty zaległości (w tym SMS-y) i w końcu pozew, z pewnością natychmiast podjęłaby działania, żeby wyjaśnić z Kasą sytuację. W takim przypadku w odpowiedzi na pozew przede wszystkim opisałaby te działania i zgłosiłaby wnioski dowodowe, zmierzające do wykazania, że kasa nie wywiązała się z umowy. Stawiłaby się też na rozprawę, żeby osobiście przedstawić całą sytuację i bronić się przed tak niedorzecznymi żądaniami powoda. Tymczasem pozwana w odpowiedzi na pozew najwięcej miejsca poświeciła nie niewykonaniu umowy przez Kasę, ale zakwestionowaniu skuteczności wypowiedzenia i cesji. Ponadto, mimo prawidłowego wezwania, nie stawiła się na rozprawę 6 kwietnia 2020 r. bez usprawiedliwienia (k. 364). Takiej jej zachowanie przekonywało, że jej obrona zasadza się jedynie na mnożeniu wątpliwości, które jednak nie mają żadnego oparcia w faktach, a są tylko prawniczymi wybiegami.

Sąd zważył, co następuje:

Powód dochodził od pozwanej roszczenia o zapłatę należności z tytułu umowy pożyczki z 9 marca 2016 r. nr (...), które nabył od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.. Dokonane w sprawie ustalenia potwierdziły, że pozwaną i wspomnianą Kasę łączyła powyższa umowa.

Pozwana broniła się zarzutem, że powód nie wykazał, że Kasa wykonała swoje zobowiązanie do przekazania jej sumy pożyczki. Był on bezzasadny, gdyż powód wywiązał się ze swego obowiązku dowodowego w tym zakresie, co znalazło wyraz w dokonanych ustaleniach.

W ramach umowy pożyczki pozwana otrzymała od powoda określoną ilość środków pieniężnych i była zobowiązana do ich zwrotu w sposób i na warunkach w umowie ustalonych (art. 720 § 1 k.c. i art. 354 § 1 k.c.). Ponieważ pozwana z tego obowiązku się nie wywiązywała, powód wypowiedział jej umowę na podstawie postanowień jej punktu 29. W świetle dokonanych ustaleń nie budziło wątpliwości, że zaistniały przewidziane w tym punkcie przesłanki wypowiedzenia oraz że została dochowana przewidziana w nim procedura wypowiedzenia.

Pozwana w dniu 4 lipca 2017 r. zalegała z zapłatą kwoty 1.841,26 zł, a więc wyższą niż suma dwóch rat (1.791,42 zł). Wobec tego, pismem z 4 lipca 2017 r., nadanym na poczcie tego samego dnia, Kasa wezwała ją zapłaty tej należności w terminie 14 dni roboczych oraz poinformowała ją, że w tym samym terminie może złożyć wniosek o restrukturyzację zadłużenia i uprzedziła o możliwości wypowiedzenia umowy.

Podkreślenia wymaga, że powyższe wezwanie spełniało wymogi nie tylko punktu 29 umowy, ale również art. 75c ust. 1 i 2 Prawa bankowego. Twierdzenia pozwanej, że Kasa nie wystosowała wezwania odpowiadającego wymogom tego przepisu były sprzeczne z treścią potwierdzającego to dokumentu, więc musiały być odrzucone jako nieprawdziwe. W konsekwencji nie mógł odnieść skutku oparty na tych twierdzeniach zarzut naruszenia art. art. 75c Prawa bankowego i spowodowanej tym nieważności wypowiedzenia.

Ponieważ pozwana na wezwanie z 4 lipca 2017 r. nie spłaciła zadłużenia i nie złożyła wniosku o restrukturyzację, po upływie wyznaczonego terminu Kasa skierowała do niej wypowiedzenie umowy. Z chwilą, kiedy dotarło ono do niej w taki sposób, że mogła się ona zapoznać z jego treścią (art. 61 § 1 k.c.), odniosło ono skutek prawny. Chwilą tą był ostatni dzień oczekiwania przesyłki w urzędzie pocztowym na jej podjęcie przez pozwaną.

Zarzuty pozwanej co wysokości roszczenia powoda były bezpodstawne. W ramach swobody umów (art. 353 ¹ k.c.) dopuszczalne jest takie skonstruowanie umowy pożyczki, że jej suma zostaje podwyższona o koszty, które pożyczkobiorca musi ponieść, żeby ją uzyskać (jak prowizja, czy koszty zabezpieczeń). W takiej sytuacji sumą wypłaconej pożyczki jest ogólna kwota pożyczki, zawierająca te dodatkowe środki na pokrycie kosztów pożyczki, a nie tylko to, co pożyczkobiorca może swobodnie spożytkować na cel, na który pożyczkę zaciągnął.

W wykonaniu przedmiotowej umowy pożyczki na rachunek pozwanej została przelana kwota 69.000 zł. Została ona przez nią rozdysponowana na różne cele, w tym na pokrycie kosztów pożyczki w postaci prowizji i ubezpieczenia, które stanowiło zabezpieczenie pożyczki. Nie zmienia to jednak faktu, że Kasa wypłaciła pozwanej 69.000 zł pożyczki i taka kwota podlegała oprocentowaniu.

Pozwana zarzuciła, że wypowiedzenie zostało podpisane przez nieumocowaną osobę oraz, że nie został dochowany wymóg z § 26 regulaminu, podjęcia decyzji o wypowiedzeniu przez zarząd. Zarzut ten okazał się nieprawdziwy, gdyż w odpowiedzi na niego powód wykazał dokumentem, że wypowiedzenie zostało dokonane przez pełnomocnika zarządu Kasy, który był do tego umocowany. Należy też zauważyć, że pozwana swojego zarzutu nie poparła żadnymi twierdzeniami ani argumentami, które świadczyłyby o tym, że ma ona jakiekolwiek rzeczywiste podstawy do wątpliwości co do umocowania osoby, która podpisała wypowiedzenie. Także z tego powodu zarzut ten musiał być odrzucony, gdyż za istnieniem umocowania osoby, która podpisała wypowiedzenie, przemawiało silne domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.). Doświadczenie życiowe wskazuje bowiem, że w instytucjach finansowych osoby, które za nie działają, podejmują swoje czynności w graniach swoich kompetencji i upoważnień.

W świetle dokonanych ustaleń nie budziła wątpliwości wysokość zadłużenia pozwanej z umowy pożyczki. Wynikało z nich, że na dzień wniesienia pozwu - 19 sierpnia 2020 r. (k. 61) zadłużenie to wynosiło: zaległy kapitał 64.443,92 zł, zaległe odsetki kapitałowe 3.339,99 zł, odsetki za opóźnienie 24.336,64 zł i 135,90 zł opłaty za czynności windykacyjne. Zatem żądanie powoda zasądzenia na jego rzecz 92.256,50 zł było uzasadnione.

Powód domagał się odsetek umownych za opóźnienie w zapłacie zaległości w wysokości dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W tej części jego roszczenie było uzasadnione, gdyż znajdowało oparcie w postanowieniach punktów 21 i 23 umowy oraz art. 481 § 1 k.c. i 482 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwaną, jako przegrywającą. Na koszty powoda składały się: opłata od pozwu 4.613 zł (k. 62 i 65-66), wynagrodzenie pełnomocnika 5.400 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł. Powód uiścił opłatę od zażalenia na zarządzenie o zwrocie pozwu - 823 zł, które zostało uznane za oczywiście uzasadnione (k. 219), w związku z czym opłata ta podlega zwrotowi (art. 99 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) i nie wchodziła w skład poniesionych przez powoda kosztów procesu. Wpłacone przez powoda zaliczki zostały mu zwrócone (k. 317 i 318).

SSO Marcin Garcia Fernandez